Kompatybilność gospodarek Polski i Ukrainy The Compatible of

Transkrypt

Zeszyty Naukowe UNIWERSYTETU PRZYRODNICZO-HUMANISTYCZNEGO w SIEDLCACH
Nr 95
Seria: Administracja i Zarz dzanie
2012
prof. Kazimierz Fiedorowicz
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Kompatybilno ! gospodarek Polski i Ukrainy
The Compatible of Polish and Ukrainian economies
Streszczenie: Rozpatrzono znaczenie cech kompatybilno ci gospodarek narodowych Polski
i Ukrainy dla wzajemnej wspó!pracy gospodarczej. Wyodr"bniono dziesi"# rodzajów cech,
okre lonych jako cechy zdeterminowane oraz wskazano na mo$liwo # kreatywnego ich wykorzystania, nazywaj%c te mo$liwo ci cechami kreatywnymi. Cechami zdeterminowanymi kompatybilno ci s%: blisko # j"zykowa, wspólnota kulturowa, podobie&stwo religijne, podobne traktowanie zasobów rodowiska, podobne prawa obywatelskie, podobne prawa cywilne, podobne
prawa gospodarcze, wspólny w przysz!o ci pieni%dz „grzywna”, ukszta!towana wielopoziomowo # wiadomo ci narodowej i ukszta!towana wielopoziomowo # wspólnej pa&stwowo ci. Cechy kompatybilno ci posiadaj% istotne znaczenie dla intensyfikacji wspó!pracy gospodarczej. Ich
wp!yw na t" wspó!prac" mo$e by# znaczny, szczególnie przy wdra$aniu procesu integracji
Ukrainy z UE. Przeprowadzono analiz" porównawcz% obu gospodarek narodowych dla dziesi"ciu uj"#. S% to: mierniki makroekonomiczne, struktury sektorowe, wielko ci produktów, wymiana
z zagranic%, struktury terytorialne, struktury instytucjonalne, atrakcyjno # turystyczna, mierniki
spo!eczne, ustrój pieni%dza i wyposa$enie infrastrukturalne. Z tej analizy porównawczej wynika
du$e podobie&stwo obu gospodarek. Aby okre li# oddzia!ywanie cech kompatybilno ci na
wspó!prac" gospodarcz%, zastosowano do analizy dwa sposoby podej cia strategicznego: sposób fazowy i sposób scalony. Z zastosowania tych sposobów podej cia strategicznego wynika,
$e cechy kompatybilno ci wyst"puj%ce w obu gospodarkach narodowych, Polski i Ukrainy, mog% korzystnie wp!yn%# na intensyfikowanie wymiany gospodarczej mi"dzy tymi krajami. Dzi"ki
temu w przysz!o ci sytuacja gospodarcza obu krajów mo$e ulec znacznej poprawie. Dotyczy#
to b"dzie realizacji takiej cie$ki, drogi przysz!ej realizacji, wed!ug której nast%pi pe!na integracja obu krajów z UE.
S"owa kluczowe: cechy kompatybilno ci, gospodarka narodowa, porównanie, wspó!praca gospodarcza, analiza strategiczna
Abstract: This article examines the importance of characteristics of the compatibility of national
Polish and Ukrainian economies useful for mutual economic cooperation. These characteristics
are divided into ten groups, defined as determined characteristics, and the possibility of their
creative use is indicated. Determined compatibility features are: linguistic proximity, cultural closeness, religious similarity, similar treatment of environmental resources, civil rights, citizen rights, similar business law, common currency "grzywna", multi-level national consciousness and
a multi-level form of state. Compatibility features are important for the intensification of economic cooperation. Their impact on it can be significant, especially for the implementation
of the process of Ukraine's integration with the EU. A comparative analysis of the two economies is presented in ten dimensions such as: macroeconomic indicators, sector structures, the
size of products, foreign exchange, territorial structures, institutional structures, tourist attractiveness, social indicators, monetary system and infrastructure. This comparative analysis
shows great similarity of the two economies. To determine the impact of compatibility characteristics on economic cooperation, two strategic approaches - phase and merger – were applied. It was found, with the use of these strategic approaches, that compatibility features pre-
130
K. Fiedorowicz
sent in both national economies, Polish and Ukrainian, can have a positive impact on the intensification of economic exchange between the two countries. In this way, the economic situation
of both countries can be significantly improved in the future. This may involve following the path
to full integration of the two countries with the EU.
Key words: the features of compatibility, national economy, comparison, economic cooperation, strategic analysis
Wst#p
Omówiono wspólne cechy wyst"puj#ce w gospodarkach narodowych
Polski i Ukrainy. Nazwano je cechami kompatybilno ci, czyli zgodno ci lub
podobie$stwa. Obie gospodarki narodowe, ze wzgl"du na s#siedztwo
i wspóln# 600-letni# histori" obu krajów, charakteryzuje wysoki stopie$
zgodno ci. W tym celu przeprowadzono analiz" wyst"powania cech kompatybilno ci w obu gospodarkach narodowych. Analiza ta sk!ada si" z czterech
cz" ci. W cz" ci pierwszej przeprowadzono wyodr"bnienie dziesi"ciu
wspólnych cech, które ukszta!towa!y si" w procesie historycznym. S# to cechy kompatybilno ci. Okre lono ich w!a ciwo ci oraz je scharakteryzowano.
Charakteryzuj#c je, przypisano im szereg w!a ciwo ci. St#d nazwano je cechami zdeterminowanymi i cechami kreatywnymi kompatybilno ci. W cz" ci
drugiej okre lono znaczenie obu rodzajów cech kompatybilno ci dla gospodarek narodowych Polski i Ukrainy. Cechy te wp!ywaj# na intensyfikacj"
wspó!pracy gospodarczej mi"dzy obu krajami. Znaczenie obu rodzajów cech
kompatybilno ci dla tej wspó!pracy b"dzie wzrasta%. Wynika to z faktu, &e
Ukraina d#&y do coraz to ci lejszej wspó!pracy z Uni# Europejsk#, której
cz!onkiem jest ju& Polska. W cz" ci trzeciej przeprowadzono analiz" porównawcz# obu gospodarek narodowych, uwzgl"dniaj#c# cechy ich kompatybilno ci. Analiz" porównawcz# przeprowadzono dla dziesi"ciu zagadnie$.
Analiz" t" oparto na danych o obu gospodarkach narodowych. Wynika z tej
analizy, &e obie gospodarki charakteryzuj# si" znacz#cym poziomem zgodno ci. W cz" ci czwartej, stosuj#c dwa odmienne podej cia strategiczne,
starano si" okre li% mo&liwo % wykorzystania obu rodzajów cech kompatybilno ci dla o&ywienia w przysz!o ci wspó!pracy gospodarczej mi"dzy Polsk#
a Ukrain#. B"d# temu sprzyja!y cechy kompatybilno ci wyst"puj#ce w obu
gospodarkach,. Na zako$czenie przedstawiono wnioski. Sprowadzaj# si"
one do tego, &e ju& wyst"puj#ce w obu gospodarkach narodowych cechy
kompatybilno ci sprzyjaj# narastaniu wspó!pracy gospodarczej, szczególnie
przy stopniowym wchodzeniu Ukrainy do UE.
Cechy kompatybilno ci gospodarek u"atwiaj$ce wspólne dzia"ania
Wspó!praca gospodarcza mi"dzy dwoma krajami przebiega sprawniej, o ile w gospodarkach narodowych krajów wspó!pracuj#cych wyst"puj#
cechy, które u!atwiaj# t# wspó!prac". Cechy te nazwano cechami kompatybilno ci. Poszukuj#c w obu gospodarkach, Polski i Ukrainy, tych cech, zastosowano sposób post"powania, który pozwoli! na identyfikacj" tych cech.
Seria: Administracja i Zarz dzanie (22)2012
ZN nr 95
Kompatybilno!" gospodarek Polski i Ukrainy
131
Sposób post"powania obj#! cztery nast"puj#ce dzia!ania. Najpierw starano
si" okre li% proces historyczny kszta!towania si" cech, które to kszta!towanie
polega!o na wprowadzanych podobie$stwach w obu gospodarkach narodowych. Nast"pnie starano si" okre li% w!a ciwo ci kompatybilne, czyli w!aciwo ci podobie$stwa w obu gospodarkach narodowych. Okre laj#c te
w!a ciwo ci, pos!u&ono si" post"powaniem fazowym. W nawi#zaniu do tych
w!a ciwo ci, wyodr"bnione zosta!y cechy kompatybilno ci wyst"puj#ce
w obu gospodarkach. Brano przy tym znaczenie danej cechy dla intensyfikowania wspó!pracy gospodarczej mi"dzy gospodarkami narodowymi Polski
i Ukrainy. Cechy o takim charakterze kszta!towa!y si" w d!ugim procesie historycznym. St#d wyodr"bnienie tych cech przeprowadzono z u&yciem sposobu, który by mo&na nazwa% jako historyczn# obserwacj" uczestnicz#c#1.
Obserwacja ta dotyczy historii kszta!towania si" tych cech w ci#gu wieków.
Kszta!towanie si" cech o takim charakterze, który to charakter mo&na
te& nazwa% cechami o „d!ugim trwaniu”, utrwali!o je w znacznym stopniu, zarówno w spo!ecze$stwach obu krajów, jak i w sposobie funkcjonowania obu
gospodarek narodowych. Przez to cechy te s# z jednej strony uznawane
przez ka&de ze spo!ecze$stw jako cechy w!asne. Z drugiej za strony te cechy s# dla obu spo!ecze$stw cechami wspólnymi lub s# do siebie cechami
podobnymi. W obu spo!ecze$stwach, tworz#cych wspó!czesne pa$stwa,
Polsk" i Ukrain", wyst"puj# wysoko rozwini"te te podwójne w!a ciwo ci
cech. U!atwia to wspólne dzia!ania, w tym dzia!ania zwi#zane ze wspó!prac#
gospodarcz# mi"dzy dwiema gospodarkami narodowymi.
W!a ciwo ci kompatybilne dla obu gospodarek narodowych przedstawiono w oparciu o analiz" logiczn# dotycz#c# kszta!towania si" tych w!aciwo ci w d!ugim okresie. Starano si" przenie % fakty z historycznego procesu kszta!towania si" tych w!a ciwo ci na czas nam wspó!czesny.
Kompatybilno % obu gospodarek starano si" okre li% wed!ug za!o&onego
procesu post"powania. Proces ten zawiera podzia! na fazy. W poszczególnych fazach podej cia analizowano cechy za pomoc# których okre la si"
w!a ciwo ci obu gospodarek, nazwane w!a ciwo ciami kompatybilnymi.
Kszta!towaniu si" cech u!atwiaj#cych wspólne dzia!ania sprzyja!y te&
wyst"puj#ce w obu krajach warunki spo!eczne. Przegl#du tych cech dokonano w nast"puj#cy sposób. Najpierw starano si" zidentyfikowa% proces,
z którego to procesu wynika zjawisko okre laj#ce dan# cech". Czynno % t#
nazwano faz# identyfikuj#c# cechy kompatybilno ci. Nast"pnie starano si"
wyodr"bni% zjawiska charakteryzuj#ce te cechy i starano si" okre li% zakres
tych cech. By!a to faza wyodr"bniania cech kompatybilno ci. W rezultacie
starano si" nast"pnie scharakteryzowa% te wyodr"bnione cechy i okre li%
ich wp!yw na wspó!prac" gospodarcz#. By!a to faza okre laj#ca cechy kompatybilno ci. Przy okre laniu tych faz, brano pod uwag" historyczny proces
kszta!towania si" tych cech. Historyczno % tego procesu by!a tym czynnikiem, który zdeterminowa! to, &e te cechy si" wykszta!ci!y.
1
Jest to nazwa u&yta do celu zwi#zanego z wyodr"bnieniem cech, które u!atwiaj# wspó!prac"
gospodarcz# mi"dzy dwoma s#siaduj#cymi krajami, posiadaj#cymi wspóln# histori".
ZN nr 95
132
K. Fiedorowicz
W tabeli 1 przedstawiono dziesi"% rodzajów cech zdeterminowanych
kompatybilno ci oraz mo&liwo ci kreatywnego ich wykorzystania.
Tabela 1. Rodzaje cech kszta!tuj#cych kompatybilno % gospodarek narodowych Polski i Ukrainy
Rodzaje cech zdeterminowanych
Kreatywne mo%liwo ci wykorzystania
kompatybilno ci
tych cech
1. Blisko % j"zykowa obejmuj#ca 70% s!ownic- 'atwo % w u&yciu symultanicznym obu j"zytwa b"d#cego wspólnym zasobem.
ków, co wzmacnia na zewn#trz pozycj" obu
spo!ecze$stw.
2. Blisko % kulturowa obejmuj#ca znaczny
Traktowanie zasobu kulturowego jako
udzia! wspólnego zasobu kultury w zasowspólnego wywo!uj#cego wzrost znaczenia
bach ka&dego kraju.
tego zasobu w wiecie i wzrost mo&liwo ci
wykorzystania tego zasobu.
3. Nak!adanie si" organizacyjne chrze cija$- Zwi"ksza to rol" tych wspólnot religijnych
skich wspólnot religijnych w obu krajach
w wiecie i umo&liwia podejmowanie wi"kobejmuj#cych obrz#dki grecki i !aci$ski.
szych dzie!.
4. Wyst"powanie wiadomo ci, &e zasoby
Zwi"kszona mo&liwo % wdra&ania zasady
rodowiska (las, woda, góry, step itp.)
w wiecie, &e zasoby rodowiska s# wspóls# wspóln# w!asno ci# spo!eczn#.
nym dziedzictwem ludzko ci.
5. Podobne rozumienie praw obywatelskich
Wykorzystanie poprzez likwidowanie barier
i swobód obywatelskich.
w zakresie przep!ywu osób.
6. Podobne rozwi#zania z zakresu prawa
'atwo % modyfikowania tego prawa i zniecywilnego, organizuj#ce &ycie obu spo!esienia utrudnie$ w uzyskiwaniu wzajemnego
cze$stw.
obywatelstwa.
7. Podobne rozwi#zania z zakresu prawa
Tworzenie wspólnej gospodarki i prawa
gospodarczego, zawieraj#ce swobody
gospodarczego, w tym kodeksu handlowedzia!alno ci gospodarczej.
go.
8. Wspólny historycznie pieni#dz o nazwie
Wzajemna mo&liwo % wprowadzenia waluty
„grzywna” i zbli&one rozumienie roli pieni#- drugiego kraju do w!asnych koszyków waludza w gospodarce.
towych.
9. Wyst"powanie w spo!ecze$stwach trójpoAdaptowanie tej trójpoziomowo ci do ró&ziomowej wiadomo ci narodowej o charak- nych grup narodowo ciowych, etnicznych
terze regionalnym, krajowym i ponadkrajo- oraz do regionów.
wym.
10. (wiadomo % wspólnej pa$stwowo ci Polski Uznanie i wprowadzenie wspólnoty obu
i Ukrainy w ramach jednego pa$stwa
narodów np. wzór wspólnoty nordyckiej.
Rzeczpospolita.
Lp.
)ród!o: opracowanie w!asne.
Cechy kompatybilno ci, zarówno cechy zdeterminowane jak i cechy
kreatywne, o ile wyst"puj#, to posiadaj# istotne znaczenie dla rozwijanej
wspó!pracy gospodarczej mi"dzy krajami. Przegl#daj#c poszczególne rodzaje cech kompatybilno ci2, mo&na je wszystkie uzna% za cechy istotne dla
wspó!pracy gospodarczej. Istotno % tych cech wynika z tego, &e ka&da
z nich sprzyja prowadzeniu wspó!pracy gospodarczej. Poprzez fakt równo-
2
Wybrano jedynie dziesi"% cech uznanych za najwa&niejsze, spo ród oko!o trzydziestu wyst"puj#cych cech kompatybilno ci, czyli wyst"puj#cych zgodno ci mi"dzy Polsk# i Ukrain#. Wybrane cechy posiadaj# istotne znaczenie dla wspó!pracy gospodarczej.
ZN nr 95
133
czesnego dzia!ania tych cech, powstaje dodatkowy efekt synergiczny oddzia!ywania na t# wspó!prac".
Znaczenie cech kompatybilno ci dla wspó"pracy gospodarczej
Rozpatrzenie znaczenia cech kompatybilno ci dla wspó!pracy gospodarczej, przeprowadzono odr"bnie dla cech ju& zdeterminowanych i odr"bnie
dla cech kreatywnych. Wobec braku mo&liwo ci jednoznacznego okre lenia
przysz!ych relacji zachodz#cych mi"dzy gospodarkami narodowymi, dla których to relacji okre la si" znaczenie cech, to relacje te okre lono wariantowo.
Na rys. 1 przedstawiono pi"% mo&liwych wariantów przysz!ych relacji3, które
mog# wyst#pi% mi"dzy gospodarkami Polski i Ukrainy. Z wariantów tych relacji
wynikaj# dwie cie&ki, czyli drogi przysz!ych relacji. S# to cie&ka partnerska
relacji Ukrainy z UE w cie&ka cz!onkowska tych&e relacji.
UA1
(autonomia)
PL
(UE)
UA2
(UE)
(cie&ka – droga
cz!onkowska
UA z UE
UA3
(FR)
UA
(cie&ka – droga
partnerska
UA z UE
4
(TR)
5
(BY)
Intensywno % wykorzystania cech kompatybilno ci dla wariantów relacji
– silna,
– umiarkowana,
– s!aba,
– niepo&#dana.
Rys. 1. Warianty przysz!ych relacji zachodz#cych mi"dzy gospodarkami narodowymi
Polski (PL) i Ukrainy (UA)
Konfrontuj#c cechy kompatybilno ci, zarówno cechy zdeterminowane
jak i cechy kreatywne, z dwiema cie&kami, czyli drogami przysz!ych relacji,
zachodz#cych mi"dzy gospodarkami Polski i Ukrainy, wykorzystano podejcie procesowe analizy, ale odmiennie dla obu rodzajów cech. Dla cech zde3
S# to warianty: wariant 1 autonomiczny Ukrainy, wariant 2 cz!onkostwa Ukrainy z UE, wariant 3
integracji Ukrainy z Federacj# Rosyjsk#, wariant 4 integracji Ukrainy z Turcj# i wariant 5 integracji
Ukrainy z Bia!orusi#; dla Polski przedstawiono sytuacj" bezwariantowo, cz!onkostwa w UE.
ZN nr 95
134
K. Fiedorowicz
terminowanych zastosowano podzia! procesu analizy na pi"% faz, zastosowany odr"bnie dla ka&dej cechy. Dla cech kreatywnych zastosowano podzia! procesu na trzy fazy, ale z uwzgl"dnieniem trzech sprz"&e$ zwrotnych
oddzia!ywania. Procesy analizy odnoszono za ka&dym razem do dwóch
cie&ek, dróg przysz!ych relacji mi"dzy gospodarkami Polski i Ukrainy.
Podzia! na pi"% faz procesu analizy wp!ywu dla cech zdeterminowanych dotyczy:
faza 1, to identyfikacja cech zdeterminowanych kompatybilno ci,
faza 2, to zasadno % wyodr"bnienia cechy zdeterminowanej kompatybilno ci,
faza 3, to wyodr"bnienie cechy zdeterminowanej,
faza 4, to charakterystyka cechy zdeterminowanej,
faza 5, to wp!yw cechy zdeterminowanej na relacje zachodz#ce
mi"dzy dwiema gospodarkami, przy dwu za!o&onych cie&kach,
drogach relacji.
Natomiast podzia! na trzy fazy i na trzy sprz"&enia zwrotne procesu
analizy wp!ywu dla cech kreatywnych, dotyczy:
faza 1, to analiza mo&liwo ci wyodr"bniania cechy kreatywnej,
faza 2, to okre lenie w!a ciwo ci cechy kreatywnej,
faza 3, to mo&liwo % wykorzystania cechy kreatywnej dla wspó!pracy gospodarczej,
sprz"&enie zwrotne 1 dotyczy: w!a ciwo ci – mo&liwo ci,
sprz"&enie zwrotne 2 dotyczy: wykorzystania – w!a ciwo ci,
sprz"&enie zwrotne 3 dotyczy: wykorzystania – mo&liwo ci.
Aby po!#czy% ze sob# znaczenie czy te& wp!yw dziesi"ciu cech zdeterminowanych na przysz!e relacje, czyli na wspó!prac" gospodarcz#, odpowiadaj#c# dwóm cie&kom, drogom relacji, starano si" ten wp!yw okre li%.
W tym celu do oceny wp!ywu u&yto nast"puj#cych kryteriów: kryterium ekonomicznego (e), kryterium spo!ecznego (s), kryterium publicznego (p), i kryterium trwa!o ci (t). Wprowadzono nast"puj#ce miary do oceny wp!ywu danej cechy na cie&k", drog" relacji: 0 pkt. – brak wp!ywu, 1 pkt. – s!aby
wp!yw, 2 pkt. – redni wp!yw oraz 3 pkt. – mocny wp!yw. Syntetyczne wyniki
oceny punktowej wp!ywu cech zdeterminowanych na dwie cie&ki, drogi
przysz!ych relacji, zachodz#cych mi"dzy dwiema gospodarkami narodowymi
Polski i Ukrainy, przedstawiono w tabeli 2.
Tabela 2. Wyniki oceny wp!ywu cech zdeterminowanych kompatybilno ci
dla dwu cie&ek – dróg przysz!ych relacji mi"dzy gospodarkami
narodowymi Polski i Ukrainy (w pkt)
Scenariusze relacji
Partnerski Ukrainy z UE
Integracji Ukrainy z UE
Kryterium oceny
- ekonomiczne - spo"eczne - publiczne
(e)
(s)
(p)
20
16
17
27
23
24
trwa"o ci
(t)
19
24
Suma
punktów
72
98
ZN nr 95
135
Jak wynika z tej oceny, to silniej wp!ywaj# cechy zdeterminowane
kompatybilno ci na drug# cie&k", drog" przysz!ych relacji, polegaj#c# na
integracji Ukrainy z UE.
Cechy zdeterminowane kompatybilno ci równie& mog#, poprzez swe
w!a ciwo ci kreatywne, dodatkowo wp!ywa% na przysz!e relacje wyst"puj#ce
mi"dzy gospodarkami narodowymi. St#d analizuj#c ten wp!yw, przeprowadzono podzia! analizy na trzy etapy i na trzy sprz"&enia zwrotne. Z analizy
tego wp!ywu wynika, &e w!a ciwo ci kreatywne cech zdeterminowanych
kompatybilno ci obu gospodarek narodowych, czyli cechy kreatywne, mog#
znacznie wp!ywa% na wspó!prac" gospodarcz# mi"dzy Polsk# i Ukrain# przy
integracyjnej cie&ce, drodze Ukrainy z UE.
Uj"to !#cznie znaczenie obu rodzajów cech kompatybilno ci, cech
zdeterminowanych i cech kreatywnych, dla wspó!pracy gospodarczej.
Przedstawiono je w postaci nast"puj#cego wniosku. Je li cechy zdeterminowane kompatybilno ci s# rozwini"te i je li b"d# kreatywnie wykorzystywane, to istotnie wp!ywaj# na o&ywienie wspó!pracy gospodarczej mi"dzy
gospodarkami narodowymi. Wp!yw ten odbywa si" zarówno bezpo rednio
jak i po rednio poprzez zwi"kszenia stanu kompatybilno ci obu gospodarek
narodowych. Przez to stan kompatybilno ci posiada istotne znaczenie dla
wspó!pracy gospodarczej. Wp!yw cech kompatybilno ci na wspó!prac" gospodarcz#, b"dzie wi"kszy przy cie&ce, drodze integracyjnej Ukrainy z UE.
Analiza porównawcza obu gospodarek narodowych
z uwzgl#dnieniem cech kompatybilno ci
Analiz" porównawcz# cech kompatybilno ci obu gospodarek narodowych Polski i Ukrainy przeprowadzono dla dziesi"ciu uj"%. Potrzeby i cel tego porównywania s# wielorakie. Jednym z nich jest porównywanie kompatybilno ci obu gospodarek, która posiada szereg objawów.
Pierwsze uj"cie dotyczy porównania mierników charakteryzuj#cych
gospodarki narodowe Polski i Ukrainy. Porównano ze sob# ponad 20 danych, nazywanych danymi makroekonomicznymi4, oraz dynamik" wzrostu
gospodarczego w obu gospodarkach narodowych, wyra&on# zmianami Produktu Krajowego Brutto (PKB), obejmuj#c# ostatnie 20 lat. Przedstawiono
te& wyniki wiatowych rankingów, dotycz#cych miejsca obu gospodarek narodowych w wiecie. Z uj"cia porównawczego wynika, &e obie gospodarki
rozwija!y si" wed!ug odmiennych cie&ek wzrostu. W rezultacie tej odmienno ci, przy podobnym poziomie rozwoju w 1990 r., poziomy te ró&nicowa!y
si" w 2010 r. do poziomu prawie jak 3 dla Polski i 1 dla Ukrainy. Przyczyn#
narastania tych ró&nic by! odmienny w obu krajach proces transformacji,
szczególnie w dekadzie lat 90. XX wieku.
4
Charakteryzowanie gospodarek za pomoc# danych makroekonomicznych wymaga du&ej dozy
my lenia abstrakcyjnego. Wynika to z tego, &e dane te s# agregatami, czyli do % skomplikowanymi sumami danych wyj ciowych. St#d w odbiorze spo!ecznym dane o charakterze agregatowym budz# kontrowersje ze wzgl"du na niezgodno % samych danych z odczuciami spo!ecznymi ich dotycz#cymi.
ZN nr 95
136
K. Fiedorowicz
Drugie uj"cie dotyczy porównania struktur obu gospodarek narodowych. Porównano5 struktury dotycz#ce dwu podstawowych kategorii ekonomicznych, zwi#zanych zarówno z dochodem narodowym (wytworzonym
i wykorzystanym) jak i struktur dotycz#cych pracy. Z uj"cia porównawczego
struktur sektorowych, dotycz#cych obu gospodarek narodowych wynika, &e
ni&szy jest na Ukrainie zarówno poziom tercjalizacji w gospodarce jak i ni&sza jest produktywno % pracy. Tak&e rozpi"to ci sektorowe tej&e produktywno ci s# w Polsce o po!ow" wy&sze ni& na Ukrainie. Mimo tych ró&nic, to
szczegó!owsze struktury sektorowe w obu krajach s# do siebie zbli&one. Wyrazem tego s# podobne udzia!y czy to sektora przemys!u przetwórczego,
czy te& sektora „inne”, w tym sektora po rednictwa finansowego, w warto ci
dodanej brutto.
Trzecie uj"cie dotyczy porówna$ wielko ci wytwarzanych produktów
przez obie gospodarki narodowe. Do tej listy w!#czono jedynie takie produkty, które s# istotne dla danej gospodarki i s# istotne w odczuciu spo!ecznym6. Wprowadzono podzia! tych&e produktów na dwa ich rodzaje, na produkty surowcowe o charakterze zasobowym oraz na produkty o charakterze
konsumpcyjnym. Z uj"cia porównawczego wielko ci produktów dotycz#cych
obu gospodarek narodowych wynika, &e poziomy tych wielko ci, ujmowane
odr"bnie dla ka&dego kraju, nie kwalifikuj# tych krajów do czo!owych producentów w Europie. Natomiast !#czne wielko ci wytwarzanych produktów tworz# jedn# z najwi"kszych gospodarek Europy. Tym samym taka po!#czona
gospodarka mog!aby odgrywa% istotn# rol" w integruj#cej si" gospodarce
europejskiej.
Czwarte uj"cie dotyczy porównania wymiany gospodarczej ka&dego
z dwu krajów z zagranic#. Chodzi tu o uj"cia porównawcze wymiany z zagranic#. Pierwsze z nich dotyczy wymiany ogó!em z zagranic# ka&dego kraju w uj"ciu dynamicznym, czyli w funkcji czasu. Drugie uj"cie dotyczy uj"cia strukturalnego, czy to rodzajowego czy terytorialnego. Trzecie uj"cie dotyczy wymiany
wzajemnej mi"dzy gospodarkami Polski i Ukrainy. Ponadto odnoszono warto %
wymiany do innych kategorii ekonomicznych, w tym do warto ci PKB. Tego typu
odniesienia s# miarami otwarto ci gospodarek narodowych na zewn#trz. Z uj"cia porównawczego wymiany z zagranic#, dotycz#cej obu gospodarek narodowych, wynika, &e !#czny wolumen wymiany Ukrainy jest znacznie ni&szy ni& wolumen wymiany Polski. Wymiana Ukrainy jest powi#zana g!ownie z krajami
Wspólnoty Niepodleg!ych Pa$stw, w tym z Rosj#. Natomiast wymiana Polski
jest powi#zana g!ównie z krajami Unii Europejskiej, w tym z Niemcami. Mo&liwa
jest zmiana sytuacji poprzez wzrost wymiany Polski z jej wschodnimi s#siadami,
w tym z Ukrain# oraz poprzez wzrost wymiany Ukrainy z jej zachodnimi s#siadami, w tym z Polsk#.
5
Analiza strukturalna, jako metoda, pozwala dostrzec istotne zjawiska wyst"puj#ce w danej gospodarce. St#d zastosowanie tego podej cia pozwala na dostrze&enie istotnych w!a ciwo ci
w funkcjonowaniu gospodarki narodowej.
6
Przyk!adami takich spo!ecznych odczu% s#: Ukraina to kraj pszeniczny, za Polska to kraj
mlekiem p!yn#cy. Oznacza to, &e tego rodzaju produkty powinny by% uwzgl"dnione w analizie
strukturalnej.
ZN nr 95
137
Pi#te uj"cie dotyczy uj"cia wed!ug struktury terytorialnej. Dotyczy zarówno porównania struktur terytorialnych, jak i zró&nicowa$ regionalnych
obu krajów. Istot# tego uj"cia jest analiz# podzia!u obu krajów na cz" ci.
Najwa&niejszym podzia!em jest podzia! na regiony. Struktury terytorialne
w obu krajach s# trójpoziomowe. Analiz" porównawcz# zró&nicowa$ regionalnych przeprowadzono dla podstawowych kategorii ekonomicznych, zwi#zanych z dochodem narodowym7 i z prac#. Porównywanie ze sob# zarówno
struktur terytorialnych jak i zró&nicowa$ regionalnych dla obu krajów, pozwala oceni% na ile struktury te i zró&nicowania s# ze sob# kompatybilne. Z uj"cia porównawczego struktur terytorialnych obu krajów wynika, &e s# one do
siebie zbli&one. S# to struktury trójpoziomowe. Ró&ni# si" one mi"dzy sob#
dwoma cechami. Po pierwsze brak jest na Ukrainie nowoczesnego ustroju
terytorialnego na poziomie miejscowym (brak gmin). Po drugie wyst"puje
znacznie wi"ksze na Ukrainie ni& w Polsce zró&nicowanie na poziomie regionalnym, mierzone wytworzonym dochodem narodowym.
Szóste uj"cie dotyczy porównania struktur instytucjonalnych funkcjonuj#cych w obu pa$stwach na szczeblu centralnym. B"d# ze sob# porównane trzy poziomy lub odniesienia, dotycz#ce struktur instytucjonalnych.
Pierwsze odniesienie dotyczy instytucji pa$stwa. Drugie odniesienie, to porównanie struktury rz#du. Natomiast trzecie odniesienie dotyczy instytucji
rynku8. Te trzy odniesienia pos!u&# do realizacji celu analizy, czy ich funkcjonowanie umo&liwia sprawne wdra&anie rynków w gospodarkach narodowych obu krajów. Z uj"cia porównawczego struktur instytucjonalnych obu
krajów wynika, &e s# one do siebie zbli&one. Ró&nice dotycz# nast"puj#cych
spraw. Na poziomie struktury instytucji pa$stwa, to na Ukrainie przewa&a we
w!adzy wykonawczej Prezydent, za w Polsce Prezes Rady Ministrów. Na
poziomie struktury instytucji rz#du, to na Ukrainie jest w tej strukturze bardziej rozbudowana struktura odpowiedzialna za sprawy gospodarcze. Na
poziomie struktury instytucji rynku, to w Polsce struktura ta jest bardziej rozbudowana ni& na Ukrainie. Jest to nast"pstwem wi"kszego stopnia urynkowienia gospodarki narodowej w Polsce i bardziej rozwini"tej prowadzonej
polityki gospodarczej.
Siódme uj"cie jest uj"ciem odmiennym w porównaniu z uj"ciami poprzednimi. W tym uj"ciu dokonano porównania potencjalnej, a nie istniej#cej
atrakcyjno ci turystycznej w obu krajach. Ka&dy z dwu krajów posiada potencjaln# atrakcyjno % zarówno rodowiskow#, kulturow#, jak i emocjonaln#.
Z uj"cia porównawczego potencjalnej atrakcyjno ci turystycznej obu krajów9
wynika, &e ta atrakcyjno % jest zbli&ona. W atrakcyjno ci rodowiskowej tu7
S# to mierniki dotycz#ce wielko ci wytworzonego i wykorzystanego, czyli podzielonego PKB
przypadaj#ce na 1 mieszka$ca, liczone porównywaln# si!# nabywcz# pieni#dza krajowego, dla
województw w Polsce i dla obwodów na Ukrainie.
8
Instytucje rynku, to podmioty publiczne, s!u&#ce usprawnieniu funkcjonowania rynków szczegó!owych: dóbr, pracy, pieni#dza i rynku mi"dzynarodowego.
9
W krajach o wysokiej, a do tego wykorzystywanej atrakcyjno ci turystycznej, udzia! turystyki
w wytwarzanym dochodzie narodowym przekracza 10%. Równie& Polska i Ukraina, poprzez
wykorzystanie swych potencjalnych atrakcyjno ci turystycznych, mog# zwi"ksza% znaczenie turystyki w swych gospodarkach narodowych.
ZN nr 95
138
K. Fiedorowicz
rystyki oba kraje s# do siebie zbli&one. W atrakcyjno ci kulturowej turystyki
nie da!o si" dokona% takiego porównania. Jedynie stwierdzono wyst"powanie du&ego poziomu tej&e atrakcyjno ci. W atrakcyjno ci emocjonalnej turystyki stwierdza si" jedynie narastanie w obu krajach znaczenie tego rodzaju
atrakcyjno ci. W obu krajach wyst"puje znaczny poziom potencjalnej atrakcyjno ci turystycznej, w tym wieloatrakcyjno ci.
Ósme uj"cie dotyczy porównania wybranych mierników spo!ecznych
dla obu krajów. Mierniki te charakteryzuj# sytuacj" demograficzn#, sytuacj"
spo!eczn# i poziom &ycia obu spo!ecze$stw. S# to mierniki dotycz#ce zasobu si!y roboczej, d!ugo ci &ycia, poziomu obs!ugi zdrowotnej, poziomu
wykszta!cenia czy te& dotycz#ce poziomu wydatków na spo&ycie itd. Z porównania tego wynika wyst"powanie pewnej odmienno ci w obu spo!ecze$stwach, z punktu widzenia relacji zachodz#cych mi"dzy danym spo!ecze$stwem a gospodark# narodow#. Mimo tych&e odmienno ci, wyst"puj# tak&e
podobie$stwa w strukturach spo!ecznych. Z uj"cia porównawczego mierników spo!ecznych obu krajów wynika, &e znacz#ca odmienno % dotyczy jedynie przeci"tnego trwania &ycia, które w Polsce jest d!u&sze o ponad 7 lat.
Inne mierniki spo!eczne s# do siebie zbli&one. Natomiast rosn# ró&nice na
niekorzy % Ukrainy w konsumpcji nowych rodzajów dóbr jako nast"pstwo
wyst"puj#cych w obu krajach ró&nic w wielko ciach PKB. Oznacza to, &e
z podobnego uzyskanego w latach ubieg!ych poziomu mierników spo!ecznych, nast"powa% b"dzie w przysz!o ci ich zró&nicowanie.
Dziewi#te uj"cie dotyczy porównania ustrojów pieni#dza w obu krajach. Wobec trudno ci w tym porównywaniu, pos!u&ono si" informacjami
o pieni#dzu w obu gospodarkach i o funkcjonowaniu rynku pieni"&nego, dotycz#cych masy pieni#dza, stóp procentowych i kursów walutowych. Ta potrójno % uj"cia pozwala na postawienie szeregu stwierdze$, które odnosz#
si" do oceny funkcjonowania pieni#dza w obu gospodarkach narodowych10.
Z uj"cia porównawczego ustroju pieni"&nego w obu gospodarkach narodowych wynika, &e pieni#dz spe!nia w nich podobn# rol". Ró&ni si" jednak pieni#dz od siebie podstawow# w!asno ci#, jak# jest trwa!o % lub moc pieni#dza. Pieni#dz w Polsce jest pieni#dzem znacznie trwalszym od pieni#dza na
Ukrainie. Ta odmienna w!a ciwo % pieni#dza w Polsce ni& na Ukrainie powoduje, &e poprzez t" w!a ciwo % te dwie gospodarki s# w wiecie postrzegane odmiennie11.
Dziesi#te uj"cie dotyczy porównania wyposa&enia w infrastrukturze
obu krajów. W porównaniu tym ograniczono si" do porównania wybranych
mierników z zakresu sieciowej infrastruktury transportowej i !#czno ci. W porównaniu tym starano si" u&y% odniesie$ dotycz#cych czy to dochodu narodowego, powierzchni czy to ludno ci w obu krajach. Przez to porównania te
10
Odmienno % ta wynika z utraty przez spo!ecze$stwo Ukrainy pami"ci o prywatnej w!asno ci
rodków produkcji i pami"ci o mechanizmach funkcjonowania rynku.
11
Jest to jedna z podstawowych przes!anek postrzegania w wiecie Ukrainy jako kraju o s!abej
gospodarce. Na t" s!abo % sk!ada si" niski poziom PKB, niska dynamika wzrostu PKB i inflacyjny pieni#dz. Ostatnie 20 lat utrwali!y ten stereotyp o gospodarce Ukrainy, a tak&e i cz" ciowo
o gospodarce Polski.
ZN nr 95
139
s# w miar" mo&liwe do przeprowadzenia. Porównanie te pozwala oceni%, na
ile cecha trwa!o ci, dotycz#ca wyposa&enia infrastrukturalnego, ujawni!a si"
w postaci wy&szego poziomu tego wyposa&enia, dostosowanego do poziomu wzrostu gospodarczego danego kraju. Z uj"cia porównawczego wyposa&enia infrastrukturalnego w obu krajach wynika, ze wyposa&enie te ró&ni
si" na niekorzy % Ukrainy. Ponadto w strukturach tego wyposa&enia widoczna jest w Polsce zwi"kszona d#&no % do upodabniania si" do struktur
w krajach UE.
Z dziesi"ciu uj"% porównawczych dotycz#cych obu gospodarek narodowych wynika, &e w gospodarkach tych mo&liwe jest wykorzystywanie takich
w!a ciwo ci, które nosz# cechy zdeterminowane i cechy kreatywne, odniesione
do kompatybilno ci tych gospodarek. Cechy kreatywne pozwalaj# na rozszerzanie w!a ciwo ci ju& okre lanych jako zgodno % obu gospodarek, czyli cech
zdeterminowanych kompatybilno ci. Wyst"puje du&e prawdopodobie$stwo, &e
ka&da z cech zdeterminowanych kreatywno ci mo&e by% wykorzystana w kreatywny sposób, w odniesieniu do ka&dego z dziesi"ciu uj"% porównawczych
gospodarki. Wyst"puj#ce w obu gospodarkach narodowych cechy kompatybilno ci, zarówno cechy zdeterminowane jak i cechy kreatywne, wp!ywaj# na
wzrost wymiany gospodarczej. Wp!yw ten podnosi te& stan kompatybilno ci obu
gospodarek narodowych. W tabeli 3 przedstawiono wybrane, podstawowe
mierniki dla gospodarek Polski i Ukrainy. Mierniki te pozwalaj# na ocen" porównawcz# obu gospodarek. Wynika z niej nieco odmienna sytuacja dotycz#ca gospodarek narodowych obu krajów.
Tabela 3. Porównanie podstawowych mierników dla gospodarek narodowych Polski i Ukrainy (2009 r.)
Lp.
Wyszczególnienie
1
2
1. PKB per capita wg si!y nabywczej w USD
2 (wiatowy ranking ( redni dla 14 indeksów*)
3 Zró&nicowanie produktywno ci pracy:
- sektor I,
- sektor II,
- sektor III.
4 Produkcja zbó& w mln ton
5 Obroty h.z. w mld USD
6 Zró&nicowanie PKB per capita dla województw /
obwodów (PL+UA=100)
7 Przeci"tne trwanie &ycia w latach
8 Indeks cen konsumpcyjnych
9 Transportoch!onno % !adunkowa w tkm/1 USD PKB
10 Ruchliwo % pasa&erska w km/1 osob"
Polska
3
19082
38%
Ukraina
4
6339
65%
0,26
0,47
1,01
1,45
1,19
0,96
27,7
52,7
286,2
85,2
mazowieckie czerniejowicki
158
16
75,5
68,3
103,8
115,9
0,66
1,80
1101
3403
*) gdzie 0% oznacza 1 miejsce w rankingu, a 100% ostatnie miejsce w rankingu
)ród!o: Obliczenia w!asne na podstawie danych G!ównego Urz"du Statystycznego – GUS (Polska) i Pa$stwowego Komitetu Statystyki – PKS (Ukraina) oraz
http://pl.wikipedia,org/wiki/Ukraina, www.zachid.net.
ZN nr 95
140
K. Fiedorowicz
Wykorzystanie cech kompatybilno ci
do o%ywienia wspó"pracy gospodarczej
Wyst"puj#ce w obu gospodarkach narodowych Polski i Ukrainy cechy
kompatybilno ci u!atwiaj# prowadzenie wspó!pracy gospodarczej mi"dzy
nimi. Wprowadzenie jednolitego rynku w Unii Europejskiej polega na wprowadzeniu zgodnych ze sob#, czyli kompatybilnych rozwi#za$ mi"dzy krajami, co poprawia warunki wspó!pracy12. Dlatego wskazano, na czym mo&e
polega% wykorzystanie wyodr"bnionych cech kompatybilno ci, s!u&#cych
pog!"bieniu wspó!pracy gospodarczej. Wskazania te wynikaj# z dwucz"ciowej analizy wykorzystania cech kompatybilno ci. Cz" % pierwsza analizy, to analiza typu ex post, dla lat ubieg!ych. Cz" % druga analizy, dotyczy
analizy ex ente, czyli analizy dla przysz!o ci. Okres ex post, to w przybli&eniu
okres ubieg!ego 20-lecia. W okresie tym mia!a miejsce transformacja czyli
przekszta!cenia w obu gospodarkach narodowych Polski i Ukrainy, polegaj#ce na wprowadzeniu gospodarki rynkowej. Natomiast okres ex ante, to
przysz!y okres, obejmuj#cy równie& proces wchodzenia, lub proces zbli&ania
si" Ukrainy do UE. S# to za!o&enia zgodne z przyjmowanymi dwoma podstawowymi wariantami lub scenariuszami przysz!ych rozwi#za$. Oznacza to,
&e przyjmowany do analizy !#czny okres czasu, mo&e obj#% oko!o pó! wieku.
Do analizy o tak d!ugim okresie czasu mo&na zastosowa% podej cie metodologiczne, które jest nazywane podej ciem procesowym o charakterze strategicznym13. W podej ciu tym zastosowano dwa sposoby: sposób fazowy
i sposób scalony. Ró&nica w tych dwóch sposobach podej cia strategicznego zosta!a przedstawiona na rys. 2.
W analizie nazwanej sposobem fazowym podej cia strategicznego,
wyodr"bnia si" cztery fazy post"powania. Dwie z tych faz s# nastawione na
analiz" wsteczn#, czyli analiz" typu ex post. Dwie za fazy posiadaj# natur"
przysz!o ciow# czyli typu ex ante. Odnosz#c te cztery fazy zastosowania
podej cia strategicznego do sposobu prowadzenia analizy, to mo&na ten&e
sposób prowadzenia analizy okre li% nast"puj#co.
W fazie I podej cia przeprowadza si", zgodnie numeracj# umieszczon# na rys. 2, nast"puj#ce czynno ci:
1. Okre la si" sposób prowadzenia oceny stanu istniej#cego.
2. Przeprowadza si" ocen" stanu cech zdeterminowanych i cech
kreatywnych.
12
Przyk!adem mog# tu by% normy techniczne stosowane przy wytwarzaniu produktów. W Polsce co do zasady przyj"to, &e polskie normy (PN) s# oparte na niemieckich normach (DN), dlatego produkty wytwarzane w Polsce, poniewa& odpowiadaj# niemieckim normom, s# !atwo
wprowadzane na rynek niemiecki.
13
Podej cie strategiczne zosta!o wypracowane w dzia!aniach zwi#zanych z zarz#dzaniem
przedsi"biorstwem. Utrudnione jest przenoszenie tego typu podej cia do zagadnie$ zwi#zanych
z procesami gospodarczymi, w tym mi"dzynarodow# wspó!prac# gospodarcz#. St#d próba zastosowania tego typu podej cia do zagadnie$ zwi#zanych ze wspó!prac# gospodarcz# mi"dzy
dwoma krajami jest pierwsz# tego typu. Mo&e to budzi% kontrowersje ze wzgl"du na brak zebranych do wiadcze$ w stosowaniu tego typu podej cia.
ZN nr 95
141
3. Dokonuje si" oceny wp!ywu obu rodzajów cech kompatybilno ci na
wymian" gospodarcz#.
a) Sposób fazowy
Fazy
sposób
okre lania
stan
kompatybilno ci
wymiana
gospodarcza
1
2
3
faza II – diagnoza
sytuacji
4
5
6
faza III – warianty
realizacji
7
8
9
faza I – analiza stanu
istniej#cego
10
11
1
- cech
kreatywnych
6
- wariantów
relacji
11
- wdro&enia
wariantu
16
2
7
12
17
wp!yw na
wymian"
3
8
13
18
okre lania
4
9
14
stanu kompatybilno ci
- cech
zdeterminowanych
stan
cech kompatybilno ci
sposób
kompatybilno ci
14
13
stan kompatybilno ci
b) Sposób scalony
Okre lanie:
12
cechy kompatybilno ci
faza IV – wdra&anie
wariantu
19
5
10
15
20
Rys. 2. Sposób fazowy i scalony podej cia strategicznego do okre lenia wp!ywu
cech kompatybilno ci na wspó!prac" gospodarcz#
ZN nr 95
142
K. Fiedorowicz
1. W fazie II podej cia przeprowadza si" nast"puj#ce czynno ci:
a. Okre la si" sposób prowadzenia diagnozowania sytuacji.
b. Diagnozuje si" stan cech zdeterminowanych i stan cech kreatywnych.
c. Diagnozuje si" oddzia!ywanie obu rodzajów kompatybilno ci na wymian" gospodarcz#.
2. W fazie III podej cia przeprowadza si" nast"puj#ce czynno ci:
a. Okre la si" przes!anki wyj ciowe do wyznaczania wariantów / scenariuszy
b. Wyznacza si" warianty dotycz#ce wp!ywu obu rodzajów cech kompatybilno ci na stan kompatybilno ci i gospodarek.
c. Wyznacza si" wariantowy wp!yw obu rodzajów cech kompatybilno ci
na wymian" gospodarcz#.
d. Okre la si" kryteria oceny wariantów / scenariuszy.
3. W fazie IV podej cia przeprowadza si" nast"puj#ce czynno ci:
a. Dokonuje si" wyboru wariantu / scenariusza.
b. Opisuje si" sposób wdra&ania wariantu / scenariusza.
c. Nast"puje wdra&anie obu rodzajów cech kompatybilno ci gospodarek
dla wybranego wariantu / scenariusza.
d. Okre la si" wp!yw wdra&anych obu rodzajów kompatybilno ci na wymian" gospodarcz# dla wybranego wariantu / scenariusza.
W analizie nazwanej sposobem scalonym podej cia strategicznego,
wyodr"bnia si" problemy g!ówne, w"z!owe dla tego podej cia, jako przeci"cia14. Wyodr"bniono !#cznie dwadzie cia nast"puj#cych w"z!owych problemów.
Problem
1. Sposób / metoda okre lania cech zdeterminowanych kompatybilno ci gospodarek narodowych
Problem
2. Wyodr"bnianie cech zdeterminowanych kompatybilno ci.
Problem
3. Stan kompatybilno ci gospodarek wywo!any cechami zdeterminowanymi.
Problem
4. Wp!yw cech zdeterminowanych kompatybilno ci na wzrost
wymiany gospodarczej.
Problem
5. Wp!yw stanu kompatybilno ci gospodarek wywo!anego cechami zdeterminowanymi, na wymian" gospodarcz#.
Problem
6. Sposób / metoda okre lania cech kreatywnych kompatybilno ci.
Problem
7. Wyodr"bnianie cech kreatywnych kompatybilno ci.
Problem
8. Stan kompatybilno ci gospodarki wywo!any cechami kreatywnymi.
Problem
9. Wp!yw cech kreatywnych kompatybilno ci na wymian" gospodarcz#.
Problem
10. Wp!yw stanu kompatybilno ci gospodarki wywo!anego cechami kreatywnymi na wymian" gospodarcz#.
Problem
11. Sposób / metoda okre lania scenariuszy / wariantów.
Problem
12. Ustalanie scenariuszy przysz!ej relacji.
14
S# to przeci"cia czterech zagadnie$ usytuowanych poziomo i pi"ciu zagadnie$ usytuowanych pionowo.
ZN nr 95
Problem
Problem
Problem
Problem
Problem
Problem
143
13.
14.
15.
16.
17.
18.
Ustalenie wariantów przysz!ych relacji.
Wp!yw scenariuszy na wymian" gospodarcz#.
Wp!yw wariantów na wymian" gospodarcz#.
Sposób / metoda wyboru i wdro&e$ scenariusza / wariantu.
Wybór scenariusza / wariantu przysz!ych relacji.
Wdra&anie wybranego scenariusza / wariantu przysz!ych
relacji.
Problem
19. Wp!yw wybranego scenariusza / wariantu przysz!ych relacji
na wymian" gospodarcz# mi"dzy krajami.
Problem
20. Etapy wdra&ania wp!ywu scenariusza / wariantu na wymian" gospodarcz# mi"dzy krajami.
Z zastosowanych dwu sposobów podej cia strategicznego wynikaj#
wnioski. Ograniczono si" do postawienia trzech wniosków, po jednym
odr"bnym dla cech zdeterminowanych i dla cech kreatywnych i jednego
wniosku wspólnego, dla obu rodzajów cech. Cechy zdeterminowane kompatybilno ci oddzia!uj# na popraw" stanu kompatybilno ci gospodarek narodowych, co skutkuje oddzia!ywaniem na wzrost wymiany gospodarczej mi"dzy dwoma krajami. Cechy kreatywne kompatybilno ci wywo!uj# dodatkowo,
zarówno podniesienie stanu kompatybilno ci gospodarek, a przez to równie&
oddzia!uj# na wzrost wymiany gospodarczej. Cechy kompatybilno ci, obejmuj#ce oba rodzaje cech, mog# znacznie u!atwi% prowadzenie wspó!pracy
gospodarczej. U!atwienia w tym prowadzeniu wynikaj# zarówno ze zwi"kszania si" stanu kompatybilno ci obu gospodarek jak z tego, &e wp!ywaj#
one na wzrost wymiany gospodarczej.
Wnioski
Rozpatruj#c znaczenie cech kompatybilno ci gospodarek Polski
i Ukrainy dla o&ywienia wspó!pracy gospodarczej mi"dzy nimi, mo&na postawi% szereg wniosków z tym zwi#zanych. Wnioski te wynikaj# z tre ci poszczególnych cz" ci pracy. Przedstawia si" po jednym wniosku z ka&dej
cz" ci oraz jeden wniosek wspólny.
Wniosek pierwszy. Zidentyfikowane zosta!y dziesi"% cech zdeterminowanych kompatybilno ci obu gospodarek narodowych Polski i Ukrainy.
Cechy te posiadaj# tak&e w!a ciwo ci kreatywne. Dlatego nazwano je cechami kreatywno ci. Oba rodzaje cech posiadaj# istotne znaczenie dla
wspó!pracy gospodarczej mi"dzy dwoma krajami.
Wniosek drugi. Cechy zdeterminowane kompatybilno ci wyst"puj#ce
w obu gospodarkach narodowych Polski i Ukrainy oraz zwi#zane z nimi cechy kreatywne tej&e kompatybilno ci, podwy&szaj# stan kompatybilno ci obu
gospodarek narodowych. U!atwiaj# przez to prowadzenie wspó!pracy przez
te dwie gospodarki narodowe.
Wniosek trzeci. Z przeprowadzonej analizy dla dziesi"ciu uj"% porównawczych gospodarek narodowych Polski i Ukrainy wynika, &e ju& ukszta!towane cechy kompatybilno ci, zarówno zdeterminowane, jak i kreatywne,
ZN nr 95
144
K. Fiedorowicz
wp!ywaj# na wzrost wymiany gospodarczej. Tym samym mog# intensyfikowa% wspó!prac" gospodarcz# w przysz!o ci.
Wniosek czwarty. '#czne oddzia!ywanie cech zdeterminowanych
i cech kreatywnych kompatybilno ci, powoduje podwy&szenie stanu kompatybilno ci obu gospodarek narodowych Polski i Ukrainy. W przypadku, gdy
oba kraje b"d# w przysz!o ci w UE, wp!ynie to istotnie na intensyfikacj"
wspó!pracy gospodarczej mi"dzy nimi.
Wniosek wspólny. Ju& ukszta!towane w obu krajach, Polsce i Ukrainie, cechy zdeterminowane kompatybilno ci oraz kreatywne ich wykorzystywanie wp!ywaj#, poprzez podniesienie stanu kompatybilno ci gospodarek, na o&ywienie, czyli na intensyfikacj" wspó!pracy mi"dzy dwoma
gospodarkami narodowymi.
ZN nr 95

Kompatybilność gospodarek Polski i Ukrainy The Compatible of

Transkrypt

Podobne dokumenty

SYSTEMY TRANSAKCYJNE Lekcja VIII

generuj pdf

List polecający Z przyjemnoäci¦ pragniemy

szkolenie trenerów rzemiosła wikliniarskiego

Praktyki Studenckie w firmie LUVIER SP. Z O.O.