Wytwarzanie energii w elektrowni systemowej

Kogeneracja w Polsce:
obecny stan i perspektywy rozwoju
Wytwarzanie energii w elektrowni systemowej
K – kocioł. T – turbina. G - generator
strata
0.3 tony
Węgiel
2 tony
K
T
G
rzeczywiste wykorzystanie
0.8 tony
strata
0.9 tony
W elektrowni efektywność wykorzystanie paliwa
wynosi ok. 40%
Wytwarzanie energii w elektrociepłowni
K – kocioł. T – turbina. G - generator
strata
0.3 tony
Węgiel
2 tony
K
T
G
rzeczywiste wykorzystanie
0.6 tony
rzeczywiste wykorzystanie
1.1 tony
W elektrociepłowni efektywność wykorzystanie paliwa
wynosi ok. 85%
Zalety kogeneracji
1.
Poprawa bezpieczeństwa energetycznego
Wykorzystanie potencjału rozwojowego kogeneracji zwiększa moc
dyspozycyjną w systemie
2.
Efektywność
Możliwość zaoszczędzenia od 25 do 50% energii chemicznej paliwa w
źródle (w zależności od rodzaju paliwa)
3.
Redukcja emisji CO2
Zastąpienie produkcji rozdzielonej kogeneracyjną zmniejsza emisję do
60%
4.
Redukcja strat przesyłowych i dystrybucyjnych
Strata przesyłu energii elektrycznej w Polsce wynosi ok. 11TWh (15%
przesył, 85% dystrybucja). Kogeneracja zmniejsza straty.
Zalety kogeneracji
5.
Finansowe korzyści odbiorców
Kogeneracja umożliwia utrzymanie konkurencyjnej ceny ciepła dla
odbiorcy komunalnego
6.
Redukcja kosztów pośrednich
Skojarzona produkcja spowoduje ograniczenie szkodliwych dla zdrowia
emisji siarki, pyłów, a tym samym zredukuje koszty opieki zdrowotnej
7.
Wypełnienie zobowiązań
Kogeneracja daje możliwość wypełnienia celów 3x20 w Polityce
Energetycznej Polski
Dane techniczno - ekonomiczne opisujące ciepłownictwo
systemowe w Polsce
Wyszczególnienie
Liczba koncesjonowanych przedsiębiorstw
ciepłowniczych
Jednostka
miary
-
Wartość w latach
2011
2012
476
463
Moc cieplna zainstalowana
MW
58 300
58 140
Moc cieplna zamówiona przez odbiorców
MW
34 470
34 400
TJ
392 000
399 670
TJ
252 200
249 960
Roczna ilość ciepła dostarczonego do
odbiorców przyłączonych do sieci
TJ
240 400
248 000
Długość sieci ciepłowniczych
km
19 620
19 790
15 430 000
16 780 000
Roczna produkcja ciepła
w tym w kogeneracji
Roczne przychody
tys. zł
Rentowność
%
-1,56
- 1,64
Dekapitalizacja
%
56
52
39 800 000
41 500 000
Roczna emisja CO2
t
Potencjał rozwoju wysokosprawnej kogeneracji
Efekt ekologiczny układów skojarzonych – 30% niższa emisja
Potencjał – gazowy
lub węglowy układ
skojarzony
Stan obecny – węglowy
układ rozdzielony
107 PJ
Elektrownie
kondensacyjne
42%
Energia
elektryczna
45 PJ
=12,4TWh
Elektrociepłownie
gazowe i węglowe
92%
Ciepłownie
87,5 PJ
80%
Ciepło
70 PJ
125 PJ
Potencjał energetyczny odpadów komunalnych w Polsce
kolejny obszar dla rozwoju CHP
Ilość produkowanych
odpadów
Odpady komunalne
możliwe do spalenia
12-13 mln t/rok
6-6.5 mln t/rok
Około 38 PJ ciepła
Około 3 TWh energii
elektrycznej
Obecna sytuacja
86% odpadów trafia na
składowiska w
nieprzetworzonej formie
ok. 9% - odpady
segregowane ok. 4.5% odpady po obróbce
biologiczno-mechanicznej
Spalane odpady
ok. 0.5 %
Jedna spalarnia
Kogenerację opłaca się i należy wspierać
„…Podobnie rozwój wysokosprawnej kogeneracji przyczynia się do ochrony
środowiska, ale przede wszystkim poprawia efektywność jej wytwarzania. Celem
podejmowanych działań w tym zakresie jest zatem zwiększenie wytwarzania energii ze
źródeł odnawialnych i kogeneracyjnych, wspieranie rozwoju technologicznego i
innowacji, tworzenie możliwości zatrudnienia i możliwości rozwoju regionalnego….”
Sprawozdanie z działalności Prezesa URE w 2013 opublikowane w biuletynie URE nr 2(88)
Przykład wyzwań emisyjnych
Dyrektywa o Emisjach Przemysłowych (IED)
pył
100
mg/Nm3
600
mg/Nm3
1.500
NOx
SO2
mg/Nm3
Limity obowiązujące obecnie
Zmiana wymagań emisyjnych – przykładowe wartości dla 100 MW
25
mg/Nm3
200
mg/Nm3
200
mg/Nm3
Limity od 2016r.
Aktualny system wsparcia
system certyfikatów
Certyfikat
Towarowa
Giełda
Energii
NFOŚiGW
Zakup ………lub…..…Opłata Zastępcza
Sprzedaż
Energia +
Certyfikat
Wytwórca
energii
zakup
energia
Sprzedawca
energii
Dystrybutor
energii
Odbiorca
końcowy
Zestawienie wysokości opłat zastępczych
w latach 2009 – 2014
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Opłata zastępcza dla źródeł
wykorzystujących gaz oraz
źródeł poniżej 1 MW [zł/MWh]
128,8
128,8
127,15
128,8
149,3
110,00
Opłata zastępcza dla źródeł
węglowych [zł/MWh]
19,32
23,32
29,58
29,3
29,84
11,00
Cena energii [zł/MWh] *
199,89
190,47
198,02
201,47
190,45
185,00
Cena Gazu [zł/MWh] **
105,86
105,73
112,10
132,11
132,88
131,14
*
Średnia cena sprzedaży energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji (ogłaszana
corocznie przez Prezesa URE na podstawie delegacji z ustawy – Prawo energetyczne
** Średnio-roczna cena gazu z usługą przesyłową w Grupie taryfowej E1B (stawka za pobór gazu z sieci
przesyłowej na potrzeby m.in. wytwarzania energii)
Transparentność wyznaczania opłaty zastępczej
Prawo energetyczne wskazuje Prezesa URE jako organ właściwy do ustalania
jednostkowych opłat zastępczych, przy uwzględnieniu:
 różnicy między kosztami wytwarzania energii elektrycznej w wysokosprawnej
kogeneracji i cenami sprzedaży tej energii na rynku konkurencyjnym
Metodologia wyznaczania opłaty zastępczej nie jest jednak transparentna. Obecnie
uczestnicy rynku mają ograniczoną wiedzę o składnikach jakie brane są pod uwagę
przy ustalaniu opłat zastępczych. Brak jest jasno sformułowanej korelacji pomiędzy
wartością opłat zastępczych a wskaźnikami cen energii na rynku energii,
publikowanymi przez Prezesa URE i Towarową Giełdę Energii
Właściwym jest przygotowanie transparentnej metodologii ustalania opat zastępczych:
 opublikowania formuły obliczania wielkości opłaty zastępczej,
 uwzględnienia wielkości charakteryzujących rynek energii.
Docelowy system wsparcia kogeneracji
Podstawowe warunki dla poprawnie skonstruowanego modelu
Docelowy system wsparcia powinien:

być zgodny z aktualnym stanem prawnym ( weszły w życie nowe zasady
dotyczące pomocy publicznej )

w przewidywalny sposób zapewnić określoną opłacalność inwestycji

minimalizować koszty jego wprowadzenia

mieć kilkunastoletnią, stabilną perspektywę funkcjonowania

dotyczyć istniejących i nowych jednostek
Możliwe modele wsparcia: certyfikaty, aukcje, dynamiczny

Uwaga: Ww. modele wsparcia wymagają notyfikacji
System certyfikatów ma bardzo małą szansę na notyfikację.
System aukcyjny ma największą szansę na notyfikację
System dynamiczny jest to sposób kalkulacji luki finansowej
Wnioski






Opłaca się rozwijać kogenerację a rozwój ten wymaga wsparcia
Aktualny system wsparcia nie zapewnia rozwoju kogeneracji
Nie jest jeszcze znane stanowisko Komisji Europejskiej w sprawie
zgodności systemu opartego na świadectwach z nowymi zasadami
pomocy publicznej ( nie zamknięty proces notyfikacji )
W aktualnym systemie koniecznym jest wypracowanie transparentnej
metodologii ustalania poziomu opłaty zastępczej ( ważnym jest również
odpowiednia jej wartość )
Koniecznym jest opracowanie nowego - docelowego systemu wsparcia
( wypełniające zasygnalizowane powyżej podstawowe warunki )
W sektorze komunalno-bytowym jest jeszcze obszar dla rozwoju CHP
Kogeneracja w Polsce:
obecny stan i perspektywy rozwoju
Dziękuję za uwagę
Jacek Szymczak
[email protected]