Immunitety tabelka 2017

Immunitety – czasowe lub stałe wyłączenie możliwości pociągnięcia do odpowiedzialności
karnej pewnej kategorii osób z powodu popełnienia jakichkolwiek lub niektórych
przestępstw.
Immunitet materialny – stałe uchylenie karalności czynu wypełniającego znamiona czynu
zabronionego.
Immunitet formalny – czasowe wyłączenie możliwości wszczęcia i prowadzenia
postępowania karnego.
Kategoria osób
Poseł/senator
Rodzaj immunitetu
materialny
Poseł/senator
formalny
Zakres
Nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za
działalność w zakresie wykonywania mandatu1 (ani
w czasie trwania mandatu, ani po jego
wygaśnięciu); odpowiada wyłącznie przed
Sejmem/Senatem. Jeżeli jednak podejmując
działania wchodzące w zakres sprawowania
mandatu, narusza prawa osób trzecich, może być
pociągnięty do odpowiedzialności sądowej tylko za
zgodą Sejmu/Senatu
art. 105 i 108 Konstytucji RP, art. 6a ustawy o
wykonywaniu mandatu posła i senatora
Postępowanie karne co do innych zachowań ulega
zawieszeniu (nie biegnie termin przedawnienia) –
nie może być pociągnięty do odpowiedzialności
karnej bez zgody Sejmu/Senatu, chyba, że
poseł/senator wyrazi zgodę na pociągnięcie do
odpowiedzialności karnej.
Poseł/senator nie może być zatrzymany lub
aresztowany bez zgody Sejmu/Senatu, z wyjątkiem
ujęcia na gorącym uczynku i jeżeli zatrzymanie jest
niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku
postępowania (o zatrzymaniu niezwłocznie
powiadamia się Marszałka Sejmu/Senatu, który
może nakazać natychmiastowe zwolnienie
zatrzymanego)
Przepisy dotyczące odpowiedzialności karnej
posła/senatora stosuje się odpowiednio do
odpowiedzialności za wykroczenia, z tym, że
poseł/senator może wyrazić zgodę na pociągnięcie
go do odpowiedzialności karnej poprzez przyjęcie
mandatu karnego albo uiszczenie grzywny za
wykroczenie przeciwko bezpieczeństwu i
porządkowi w komunikacji
art. 105 i 108 Konstytucji RP, art. 7-10b ustawy o
wykonywaniu mandatu posła i senatora
Art. 6 ust 2 - Działalność, o której mowa w ust. 1, obejmuje zgłaszanie wniosków, wystąpienia lub głosowania
na posiedzeniach Sejmu, Senatu lub Zgromadzenia Narodowego oraz ich organów, na posiedzeniach klubów,
kół i zespołów poselskich, senackich lub parlamentarnych, a także inną działalność związaną nieodłącznie ze
sprawowaniem mandatu.
1
1
Deputowany do
PE
Sędzia
materialny i
formalny
materialny
Sędzia
formalny
Sędzia SN
materialny
Sędzia SN
formalny
Sędzia TK
materialny
Sędzia TK
formalny
Jak parlamentarzysta krajowy
Wykroczenia (wyłącznie postępowanie
dyscyplinarne, chyba, że sędzia wyrazi zgodę na
pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej
poprzez przyjęcie mandatu karnego albo uiszczenie
grzywny za wykroczenie przeciwko
bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji)
art. 81 ustawy prawo o ustroju sądów
powszechnych.
Nie może być pociągnięty do odpowiedzialności
karnej ani pozbawiony wolności bez zgody sądu
określonego w ustawie.
Sędzia nie może być zatrzymany lub aresztowany
bez zgody określonego sądu, z wyjątkiem ujęcia na
gorącym uczynku i jeżeli zatrzymanie jest
niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku
postępowania (o zatrzymaniu niezwłocznie
powiadamia się prezesa właściwego miejscowo
sądu, który może nakazać natychmiastowe
zwolnienie zatrzymanego)
art. 80 ustawy Prawo o ustroju sądów
powszechnych
Za wykroczenia sędzia SN odpowiada wyłącznie
dyscyplinarnie
art. 52 § 3 ustawy o Sądzie Najwyższym
Nie może być pociągnięty do odpowiedzialności
karnej ani pozbawiony wolności bez zgody sądu
dyscyplinarnego.
Sędzia SN nie może być zatrzymany lub
aresztowany bez zgody sądu dyscyplinarnego, z
wyjątkiem ujęcia na gorącym uczynku i jeżeli
zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia
prawidłowego toku postępowania (o zatrzymaniu
niezwłocznie powiadamia się Pierwszego Prezesa
Sądu Najwyższego, który może nakazać
natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego)
art. 49 ustawy o Sądzie Najwyższym
Za wykroczenia sędzia Trybunału odpowiada
wyłącznie dyscyplinarnie
art. 7 ust. 8 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym w
zw. z art. 52 § 3 ustawy o Sądzie Najwyższym
Sędzia Trybunału nie może być pociągnięty do
odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności
bez zgody Zgromadzenia Ogólnego.
Do czasu wyrażenia zgody na pociągnięcie
sędziego Trybunału do odpowiedzialności karnej
lub zgody na pozbawienie wolności sędziego
Trybunału, w stosunku do tego sędziego mogą być
podejmowane tylko czynności niecierpiące zwłoki.
2
Członek TS
formalny
Prokurator
materialny
Prokurator
formalny
1.
Sędzia Trybunału nie może być zatrzymany lub
aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym
uczynku przestępstwa, jeżeli jego zatrzymanie jest
konieczne dla zapewnienia prawidłowego toku
postępowania.
O zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się
Prezesa Trybunału, który może nakazać
natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego
art. 196 Konstytucji, art. 8 ustawy o Trybunale
Konstytucyjnym
Zgodę na pociągnięcie członka Trybunału Stanu do
odpowiedzialności karnej lub na pozbawienie
wolności wyraża, w drodze uchwały, Trybunał
Stanu, z wyłączeniem członka Trybunału, którego
wniosek dotyczy. Uchwała zapada bezwzględną
większością głosów w obecności co najmniej 2/3
członków Trybunału Stanu.
Przewodniczący Trybunału Stanu niezwłocznie
informuje Trybunał o zatrzymaniu członka
Trybunału Stanu i zajętym przez siebie w tej
sprawie stanowisku.
Do czasu podjęcia przez Trybunał Stanu uchwały
wyrażającej zgodę na pociągnięcie do
odpowiedzialności karnej lub na pozbawienie
wolności członka Trybunału Stanu, wolno w
stosunku do niego podejmować tylko czynności
niecierpiące zwłoki.
Podjęcie przez Trybunał Stanu uchwały
wyrażającej zgodę na pociągnięcie do
odpowiedzialności karnej lub pozbawienie
wolności członka Trybunału Stanu powoduje
zawieszenie w czynnościach członka Trybunału
Stanu, którego uchwała dotyczy, do czasu
prawomocnego zakończenia postępowania karnego
art. 200 Konstytucji, art. 15a ustawy o Trybunale
Stanu
Dot. zniewagi (słownie) strony, jej pełnomocnika
lub obrońcy, kuratora, świadka, biegłego lub
tłumacza przy wykonywaniu zawodu (wyłącznie
postępowanie dyscyplinarne).
Wykroczenia (wyłącznie postępowanie
dyscyplinarne, chyba, że prokurator wyrazi zgodę
na pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej
poprzez przyjęcie mandatu karnego albo uiszczenie
grzywny za wykroczenie przeciwko
bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji)
art. 137 § 4 i 138 prawa o prokuraturze
Prokurator nie może być pociągnięty do
odpowiedzialności karnej ani tymczasowo
aresztowany bez zezwolenia sądu dyscyplinarnego,
3
Prokurator
Generalny
formalny
Adwokat
materialny
Radca prawny
materialny
Prezydent RP
formalny (quasi
immunitet)
Członkowie
formalny (quasi
a zatrzymany – bez zgody przełożonego
dyscyplinarnego. Nie dotyczy to zatrzymania na
gorącym uczynku popełnienia przestępstwa. Do
wydania zezwolenia na pociągnięcie prokuratora do
odpowiedzialności karnej wolno przedsięwziąć
tylko czynności niecierpiące zwłoki, zawiadamiając
o tym niezwłocznie prokuratora przełożonego.
Do czasu rozstrzygnięcia wniosku o zezwolenie na
pociągnięcie prokuratora do odpowiedzialności
karnej lub łącznego wniosku o zezwolenie na
pociągnięcie prokuratora do odpowiedzialności
karnej i tymczasowe aresztowanie prokuratora, sąd
dyscyplinarny może polecić niezwłoczne
zwolnienie prokuratora zatrzymanego na gorącym
uczynku
art. 135 prawa o prokuraturze
Prokurator Generalny nie może być bez uprzedniej
zgody sądu dyscyplinarnego pociągnięty do
odpowiedzialności karnej ani pozbawiony
wolności.
Prokurator Generalny nie może być zatrzymany lub
aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym
uczynku popełnienia przestępstwa, jeżeli jego
zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia
prawidłowego toku postępowania. O zatrzymaniu
niezwłocznie zawiadamia się Prezesa Rady
Ministrów
Do czasu rozstrzygnięcia wniosku o zezwolenie na
pociągnięcie prokuratora do odpowiedzialności
karnej lub łącznego wniosku o zezwolenie na
pociągnięcie prokuratora do odpowiedzialności
karnej i tymczasowe aresztowanie prokuratora, sąd
dyscyplinarny może polecić niezwłoczne
zwolnienie prokuratora zatrzymanego na gorącym
uczynku
art. 135 prawa o prokuraturze
Dot. zniewagi i zniesławienia (słownie lub
pisemnie) strony, jej pełnomocnika lub obrońcy,
kuratora, świadka, biegłego lub tłumacza przy
wykonywaniu zawodu (wyłącznie postępowanie
dyscyplinarne)
art. 8 ust. 2 ustawy Prawo o adwokaturze
Dot. zniewagi i zniesławienia przy wykonywaniu
zawodu (wyłącznie postępowanie dyscyplinarne)
art. 11 ust. 2 ustawy o radcach prawnych
Za naruszenie Konstytucji, ustawy lub popełnienie
przestępstwa odpowiada tylko przed Trybunałem
Stanu
art. 145 Konstytucji RP
Członkowie Rady Ministrów ponoszą
4
Rady Ministrów immunitet)
Rzecznik Praw
Obywatelskich
formalny
Prezes NIK
formalny
Pracownicy
NIK
formalny
Rzecznik Praw
Dziecka
formalny
odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu za
naruszenie Konstytucji lub ustaw, a także za
przestępstwa popełnione w związku z zajmowanym
stanowiskiem.
Uchwałę o pociągnięciu członka Rady Ministrów
do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu
Sejm podejmuje na wniosek Prezydenta
Rzeczypospolitej lub co najmniej 115 posłów
większością 3/5 ustawowej liczby posłów
art. 156 Konstytucji RP
Nie może być pociągnięty do odpowiedzialności
karnej ani pozbawiony wolności bez zgody Sejmu.
RPO nie może być zatrzymany lub aresztowany
bez zgody Sejmu, z wyjątkiem ujęcia na gorącym
uczynku i jeżeli zatrzymanie jest niezbędne do
zapewnienia prawidłowego toku postępowania (o
zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się
Marszałka Sejmu, który może nakazać
natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego).
Art. 211 Konstytucji RP
Nie może być pociągnięty do odpowiedzialności
karnej ani pozbawiony wolności bez zgody Sejmu.
RPO nie może być zatrzymany lub aresztowany
bez zgody Sejmu, z wyjątkiem ujęcia na gorącym
uczynku i jeżeli zatrzymanie jest niezbędne do
zapewnienia prawidłowego toku postępowania (o
zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się
Marszałka Sejmu, który może nakazać
natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego).
art. 206 Konstytucji RP, art. 18 i 88 ustawy o
Najwyższej Izbie Kontroli
Nie może być pociągnięty do odpowiedzialności
karnej z powodu czynności służbowych bez
uprzedniej zgody kolegium NIK.
art. 88 ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli
Rzecznik nie może być bez uprzedniej zgody
Sejmu pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani
pozbawiony wolności. Rzecznik nie może być
zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go
na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego
zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia
prawidłowego toku postępowania. Dotyczy to także
odpowiedzialności za wykroczenia, z tym, że może
wyrazić zgodę na pociągnięcie go do
odpowiedzialności karnej poprzez przyjęcie
mandatu karnego albo uiszczenie grzywny za
wykroczenie przeciwko bezpieczeństwu i
porządkowi w komunikacji. O zatrzymaniu
niezwłocznie powiadamia się Marszałka Sejmu,
który może nakazać natychmiastowe zwolnienie
5
Generalny
Inspektor
Ochrony
Danych
Osobowych
formalny
zatrzymanego.
art. 7 ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka
Generalny Inspektor nie może być bez uprzedniej
zgody Sejmu pociągnięty do odpowiedzialności
karnej ani pozbawiony wolności. Generalny
Inspektor nie może być zatrzymany lub
aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym
uczynku przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest
niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku
postępowania. Dotyczy to także odpowiedzialności
za wykroczenia, z tym, że może wyrazić zgodę na
pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej
poprzez przyjęcie mandatu karnego albo uiszczenie
grzywny za wykroczenie przeciwko
bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji. O
zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się
Marszałka Sejmu, który może nakazać
natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego.
art. 11 ustawy o ochronie danych osobowych
Immunitet dyplomatyczny i konsularny - formalny
Podmiot
1) uwierzytelnieni w Rzeczypospolitej
Polskiej szefowie przedstawicielstw
dyplomatycznych państw obcych,
2) osoby należące do personelu
dyplomatycznego tych przedstawicielstw,
3) osoby należące do personelu
administracyjnego i technicznego tych
przedstawicielstw,
4) członkowie rodzin osób wymienionych
w pkt 1-3, jeżeli pozostają z nimi we
wspólnocie domowej,
5) inne osoby korzystające z immunitetów
dyplomatycznych na podstawie ustaw, umów
lub powszechnie uznanych zwyczajów
międzynarodowych
1) kierownicy urzędów konsularnych i inni
urzędnicy konsularni państw obcych,
2) osoby zrównane z nimi na podstawie
umów lub powszechnie uznanych zwyczajów
międzynarodowych
Zakres
Nie podlegają orzecznictwu polskich sądów
karnych.
Nie podlegają orzecznictwu polskich sądów
karnych w zakresie czynności pełnionych
podczas i w związku z wykonywaniem ich
funkcji urzędowych, a na zasadzie
wzajemności w pozostałym zakresie.
Kierownik urzędu konsularnego oraz inni
urzędnicy konsularni państw obcych
podlegają zatrzymaniu lub tymczasowemu
aresztowaniu jedynie w razie zarzutu
popełnienia zbrodni. O ich zatrzymaniu lub
tymczasowym aresztowaniu zawiadamia się
6
niezwłocznie Ministra Spraw Zagranicznych.
Poza wypadkiem wyżej określonym, osoby
te mogą być pozbawione wolności tylko w
wykonaniu prawomocnego wyroku sądu
polskiego.
Przepisów tych nie stosuje się do osób w nich wymienionych, w zakresie czynności nie
pełnionych podczas i w związku z wykonywaniem ich funkcji urzędowych, jeżeli są
obywatelami polskimi lub mają w Rzeczypospolitej Polskiej stałe miejsce zamieszkania
PRZYKŁAD PYTANIA EGZAMINACYJNEGO:
Podczas rutynowej kontroli drogowej alkomat wykazał w organizmie kierującego
samochodem prokuratora poziom alkoholu odpowiadający istocie wykroczenia. Czy
policjant może mu wymierzyć grzywnę w postępowaniu mandatowym?
----- tak, gdyż immunitet formalny prokuratora dotyczy tylko przestępstw
----- nie
----- tak, o ile prokurator wyrazi na to zgodę
----- inna odpowiedź jest prawidłowa
7