Przeczytaj fragment - Wydawnictwo UMCS

Terapia pedagogiczna dzieci ze specjanymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi. Nowe oblicza terapii
w pedagogice specjalnej, red. Zofia Palak, Magdalena Wójcik, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2016
Wstęp
Terapia pedagogiczna jest immanentną częścią pedagogiki specjalnej
jako nauki nie tylko teoretycznej, ale i stosowanej, zajmującej się zarówno
teorią, jak i praktyką edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnością,
a także resocjalizacji osób nieprzystosowanych społecznie. Wszelkie badanie i analizowanie określonych zjawisk wiążących się z niepełnosprawnością powinno prowadzić do uogólnień i wniosków dotyczących fenomenologii, diagnostyki, profilaktyki, rehabilitacji i terapii. Powinno zmierzać
do wypracowania teorii, ale i metod oraz form postępowania usprawniającego i leczniczego.
Terapia rozumiana jako leczenie z wykorzystaniem środków pedagogicznych funkcjonuje w pedagogice specjalnej od początku jej istnienia jako nauki. Autorzy pierwszych prac naukowych dotyczących tej dyscypliny używali określenia pedagogika lecznicza, odnosząc się głównie do
postępowania z osobami z niepełnosprawnością intelektualną (Georgens
i Deinhard, 1861; Heller, 1904; Hanselmann, 1930 za: Lipkowski, 1977).
Zofia Sękowska w stworzonym katalogu humanistycznych zasad
pracy pedagogicznej z dziećmi niepełnosprawnymi sformułowała zasadę: „terapii w przypadku możliwości choćby minimalnej poprawy stanu
zdrowia” (Sękowska, 1998, s. 30).
Jan Pańczyk jest autorem i orędownikiem maksymy „pedagogika
specjalna terapiami stoi” (Pańczyk, 2002, s. 5). W licznych opracowaniach
podkreślał znaczenie i rangę roli, jaką spełniają różnorodne terapie w procesie stymulacji, rehabilitacji i resocjalizacji. Problematyce terapii pedagogicznej badacz ten poświęcił III Forum Pedagogów Specjalnych XXI wieku, zorganizowane w roku 2002 w Uniwersytecie Łódzkim.
Zdzisław Bartkowicz (1994), dokonując weryfikacji programu terapii
z dziećmi z niepełnosprawnością intelektualną, wykazał jej dużą skuteczność i konieczność włączania we wszelkie celowe oddziaływania pedago-
10
Wstęp
giczne. Również według Czesława Kosakowskiego i Amadeusza Krausego (2002) działalność terapeutyczna jest jedną z form optymalizacji procesu rehabilitacji w pedagogice specjalnej.
Aktualnie, niezależnie od przyjmowanej typologii i podstaw teoretycznych, można naliczyć około kilkudziesięciu różnych form terapii pedagogicznej.
W poprawnie realizowanych licznych terapiach pedagogicznych tkwi
ogromna siła wspierająca oddziaływania edukacyjne, wychowawcze,
usprawniające… Niewątpliwie stwarzają one szansę i nadzieję, że można osiągnąć jeszcze znacznie więcej w pracy z osobami ze specjalnymi potrzebami.
Celem niniejszej pracy zbiorowej jest prezentacja współczesnych
trendów i koncepcji terapii pedagogicznej w pracy z dziećmi ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz przedstawienie wybranych form terapii i metodyki ich realizacji zgodnie z aktualnymi założeniami pedagogiki specjalnej.
Publikacja podzielona została na trzy części obejmujące teksty dotyczące określonych obszarów tematycznych:
Część I. Szanse, możliwości i zagrożenia w terapii pedagogicznej dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi;
Część II. Współczesne tendencje w terapii pedagogicznej w pracy
z dzieckiem ze specjalnymi potrzebami;
Część III. Nowe oblicza sprawdzonych metod, technik i środków terapeutycznych.
Autorami poszczególnych opracowań są przedstawiciele teorii i praktyki, wywodzący się z różnych ośrodków akademickich i instytucji
psychologiczno-pedagogicznych bezpośrednio pracujących z dziećmi
z wyzwaniami rozwojowymi. Zróżnicowanie orientacji teoretycznych
i badawczych autorów wskazuje na interdyscyplinarność, wieloaspektowość i złożoność problematyki specjalnej terapii pedagogicznej, podobnie
jak wszelkich oddziaływań w pedagogice specjalnej.
Publikacja, ze względu na tematykę, adresowana jest przede wszystkim do studentów kierunków pedagogicznych, zwłaszcza studentów pedagogiki specjalnej. Kierowana jest również do czynnych pedagogów
specjalnych, psychologów, a także rodziców i opiekunów dzieci z niepełnosprawnością, poszukujących inspiracji i nowych możliwości działań
wspierających ich codzienną pracę rehabilitacyjną.
Zofia Palak, Magdalena Wójcik
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie