Uwaga na nowe przepisy o „uldze na złe długi”

A R T Y KU ŁY S P ONSOROWANE
Uwaga na nowe przepisy
o „uldze na złe długi”
P. Zimmerman
Radca prawny Piotr Zimmerman,
radca prawny Mateusz Medyński, Zimmerman i Wspólnicy sp.k.
Choć zmiana ta obowiązuje już
od pewnego czasu, dopiero teraz
pojawiają się skutki jej wejścia w życie, jako że urzędy skarbowe coraz
skrupulatniej egzekwują swoje należności zaś sądy upadłościowe częściej oddalają wnioski o ogłoszenie
upadłości i umarzają już wszczęte
postępowania na podstawie zmienionych przepisów.
Ulga na złe długi to uprawnienie wierzyciela do żądania zwrotu podatku
VAT zapłaconego od wystawionej
faktury, której termin płatności został przekroczony o więcej niż 150
dni. Ponieważ VAT płaci się niezależnie od otrzymania wynagrodzenia z faktury fakt, że przedsiębiorca
przez prawie 5 miesięcy nie dostał
wynagrodzenia jest dla ustawodawcy wskazówką, że prawdopodobnie
dłużnik już nie zapłaci. Skoro więc
nikt nie zapłaci za usługę, to i VAT
będzie podlegał zwrotowi. Jeżeli
potem jednak wynagrodzenie zostanie zapłacone (np. w toku upadłości układowej w wyniku realizacji
układu) przedsiębiorca odprowadzi
ponownie należny (i zwrócony VAT)
tym razem już od kwoty realnie otrzymanej. Tyle teorii.
Zmienione przepisy powodują, iż wierzyciel faktycznie będzie mógł nadal
skorzystać z ulgi na złe długi, ale
pod pewnymi warunkami. Jednym
z nich jest to, że dłużnik nie może
być w stanie upadłości (układowej
ani likwidacyjnej) ani w stanie likwidacji. Zatem jeżeli powodem braku
zapłaty jest ogłoszenie upadłości
dłużnika, wierzyciele nie mogą skorzystać z ulgi i korektę będą mogli
zrobić dopiero po faktycznym odzyskaniu (lub nie odzyskaniu) swojej wierzytelności lub jej części, czyli po kilku latach.
Kolejnym skutkiem zmian jest nałożenie na upadłego (czyli syndyka
w upadłości likwidacyjnej czy samego dłużnika lub zarządcę w upadłości układowej) obowiązku korekty
podatku o kwoty zatrzymanego VAT
od nie zapłaconych przez dłużnika
faktur. Mianowicie upadły ma obowiązek dokonać korekty deklaracji już
w 151 dniu od upływu terminu płatności należności objętej fakturą (czyli wtedy, kiedy taka należność może
być teoretycznie uznana za przeterminowaną) a to oznacza, że taka
wierzytelność nie podlega zaspokojeniu jak inne zobowiązania podatkowe (w kategorii III) a jest traktowana jako koszt postępowania
(w kategorii I).
Ustawodawca chciał sobie ułatwić
zadanie odzyskania zatrzymanego
VAT (którego zresztą nie będzie musiał oddawać wierzycielom, bo jeżeli
dłużnik jest upadły ulga nie ma zastosowania) a osiągnął taki skutek,
że większość wniosków o ogłoszenie upadłości musi zostać oddalona,
a wiele postępowań upadłościowych
umorzonych. Problemem jest zastosowanie art. 13 Prawa upadłościowego, który mówi, że jeżeli w masie
PR zeglĄ d bu d ow l an y 7-8/2013
upadłości nie ma środków na pokrycie kosztów, upadłości nie ogłasza
się a postępowanie po ogłoszeniu
upadłości podlega umorzeniu.
Od kiedy korekta VAT jest kosztem
masy upadłości, a nie wierzytelnością podatkową, jeżeli dłużnik nie
ma odłożonych środków na natychmiastową zapłatę całego skorygowanego VAT od wszystkich przeterminowanych dłużej niż 150 dni
faktur (czyli zazwyczaj od większości zadłużenia) sąd nie może ogłosić upadłości. Rzadko który upadły
zaś przygotował sobie dodatkową
gotówkę w wysokości 23% całości swojego zadłużenia, żeby mieć
na korektę VAT. W ten sposób wiele
firm zawieszonych będzie w próżni,
skoro będą niewypłacalne, a jednocześnie nie będzie można ogłosić
ich upadłości. W ten sposób także
wierzyciele stracą, bo nie będą mogli
liczyć na spłaty w ramach upadłości. Jeżeli więc przedsiębiorca planuje złożyć wniosek o ogłoszenie
upadłości (także układowej) to powinien odłożyć zawczasu środki
na korektę VAT w wysokości jednej
piątej wartości swojego zadłużenia
(i dodatkowo ok. 40.000 zł na ogólne koszty postępowania upadłościowego), bo inaczej sąd nie ogłosi upadłości. Zatem ani wierzyciele
nie odzyskają swoich należności
od niewypłacalnego dłużnika, ani
dłużnicy nie będą mogli skorzystać
z dobrodziejstw restrukturyzacji poprzez upadłość, chyba że składając
wniosek będą należycie przygotowani finansowo. W ten sposób upadłość staje się instytucją wyłącznie
dla bogatych dłużników, a przecież
nie o to chodziło.
A R T Y K U ŁY S P ON S O R OWANE
Od 1 stycznia 2013 r. zmieniły się
przepisy o „uldze na złe długi”
w ustawie o podatku od towarów
i usług (art. 89a i 89b). Zmiana jest
na niekorzyść zarówno dłużników
jak i wierzycieli, a jej jedynym celem było uprzywilejowanie Skarbu Państwa w zakresie należnego podatku VAT od wystawionych
i przeterminowanych faktur.
M. Medyński
11