docSPHL gleby i TSL
download 
Reklamacja Transkrypt
SPHL gleby i TSL
CZĘŚĆ II - TYPY SIEDLISKOWE LASU 1. CHARAKTERYSTYKA CECH GEOLOGICZNO-GLEBOWYCH W niniejszym opracowaniu charakterystyka siedlisk przedstawiona jest w zgeneralizowanej formie dla siedlisk terenów nizinnych, wyżynnych i podgórskich oraz górskich, przez podanie dla każdego typu siedliskowego lasu (także dla wariantu uwilgotnienia) elementów geologiczno-glebowych i typu próchnicy leśnej - w postaci tabelarycznej. 1.1. SIEDLISKA TERENÓW NIZINNYCH Do siedlisk terenów nizinnych w szerokim ujęciu leśno-hodowlanym zalicza się siedliska w przyrodniczo-leśnych krainach I-VI na terenach nizinnych, oraz na terenach wyżynnych, głównie akumulacyjnego typu rzeźby, gdy w podłożu nie występują starsze od czwartorzędu utwory geologiczne, a wysokość bezwzględna nie przekracza 300 m. BORY - siedliska ubogie – suche, świeże, wilgotne i bagienne, o glebach bardzo silnie kwaśnych. W przypadku gleb mineralnych - wytworzonych z piasków (z dominującą frakcją piasku średniego i grubego), a w przypadku gleb organicznych - z warstwą słabo rozłożonego torfu różnej miąższości na w/wym. piaskach. Próchnica typu mor (mor suchy, mor świeży, mor wilgotny, mor mokry) lub torfowa i murszowa. Drzewostan jednopiętrowy sosnowy, runo ubogie w gatunki. Bór suchy - Bs Siedliska skrajnie ubogie i suche, z bardzo głębokim poziomem wody gruntowej, wyróżniające się drzewostanem sosnowym IV-V bonitacji o złej jakości technicznej oraz runem krzewinkowo- lub trawiasto-mszystym z silnie rozwiniętą warstwą chrobotków. Bs Występowanie Rodzaj gleby Spotykany tylko w skrajnie suchych i ubogich warunkach. Utwory piaszczyste nie zawierające CaCO3 - piaski wydmowe (eoliczne) - piaski eoliczne wydm nadmorskich /* Uziarnienie Piasek luźny (z dominującą frakcją piasku średniego i grubego) Typ, podtyp próchnicy mor suchy Typ i podtyp gleby ARi – arenosole inicjalne ARw – arenosole właściwe ARb – arenosole bielicowane Wariant uwilgotnienia Uwaga: /* - dotyczy krainy Bałtyckiej Bór świeży - Bśw Siedliska ubogie, świeże, znajdujące się pod bardzo słabym lub słabym wpływem wody gruntowej. Gleby najczęściej bielicowe, wytworzone z piasków rzecznych tarasów plejstoceńskich lub piasków sandrowych. Rzadziej spotykane są arenosole wytworzone z piasków eolicznych lub piasków zwydmionych na piaskach różnego pochodzenia; występują one zwykle na rozproszonych areałach w dolinach nadrzecznych lub w sąsiedztwie obniżeń wypełnionych torfem (np. w Puszczy Kampinoskiej i Puszczy Kurpiowskiej). Gleba w wariancie silnie świeżym wyróżnia się oglejeniem dolnych warstw. Od Bs wyróżnia się drzewostanem sosnowym lepszej bonitacji - ok. III - oraz pojedynczym występowaniem lub brakiem chrobotków w runie. 22 Bśw Występowanie Rodzaj gleby Stanowi dość znaczną powierzchnię lasów. Utwory piaszczyste nie zawierające CaCO3 Piaski - rzeczne tarasów plejstoceńskich - wodnolodowcowe - eoliczne i eoliczne nadmorskie /* - trzeciorzędowe (sporadycznie) Uziarnienie Piasek luźny (głównie z frakcją ziaren >0,1 mm) Typ i podtyp gleby Bw – bielicowa właściwa Bwgg – bielicowa właściwa odm. Blw – bielica właściwa głęboko gruntowoglejowa RDb – rdzawa bielicowa Blwgg – bielica właściwa odm. ARw – arenosole właściwe głęboko gruntowoglejowa ARb – arenosole bielicowane RDbgg – rdzawa bielicowa odm. głęboko gruntowoglejowa /** Typ, podtyp próchnicy mor świeży Wariant uwilgotnienia Bśw1 Bśw2 Uwaga: /* - dotyczy krainy Bałtyckiej; /** - dotyczy krain Mazursko-Podlaskiej i Mazowiecko -Podlaskiej Bór wilgotny - Bw Siedliska ubogie, znajdujące się pod umiarkowanym lub dość silnym wpływem wody gruntowej, utrzymującej się w zasięgu profilu przez znaczną część roku. Charakterystyczne są dla nich gleby piaszczyste, najczęściej typu glejo-bielicowych. Są to siedliska często występujące w strefie przejściowej między borami świeżymi a olsami i borami bagiennymi. Bw Występowanie Rodzaj gleby Uziarnienie Typ, podtyp próchnicy Typ i podtyp gleby Wariant uwilgotnienia Spotykany w płaskich obniżeniach terenu, często na przejściu między siedliskami świeżymi i bagiennymi. Utwory piaszczyste nie zawierające CaCO3 Piaski - rzeczne tarasów plejstoceńskich - wodnolodowcowe - eoliczne (niecki deflacyjne) Piasek luźny (z dominującą frakcją piasku średniego i grubego) mor świeży mor wilgotny Bg – glejo-bielicowe odm. Bgw – glejo-bielicowa Bgts – glejo-bielicowa odwodniona właściwa torfiasta Blg – glejo-bielice odm. Blgw – glejo-bielica Gts – gruntowoglejowa odwodniona właściwa torfiasta G – gruntowoglejowe Gt – gruntowoglejowa odm. odwodniona torfowa Bw0 Bw1 Bw2 Bór bagienny - Bb Siedliska występujące w bezodpływowych zagłębieniach terenu, związane ze stagnującymi kwaśnymi wodami gruntowymi, utrzymującymi się przez znaczną część roku blisko powierzchni. Miąższość tworzącego się torfu jest znaczna – często wynosi ponad 2 m. Siedliska te zajmują często niewielkie obszary wśród borów sosnowych tworząc strefę przejścia pomiędzy nieleśnym torfowiskiem wysokim, a borami wilgotnymi i borami świeżymi. Niejednokrotnie wkraczają też na obszar torfowiska wysokiego. Wyróżniają się drzewostanem ok. V bon., o złej jakości technicznej, występowaniem w runie warstwy torfowców oraz krzewinek borówki bagiennej i bagna. Na terenach odwodnionych wierzchnia warstwa torfu ulega zmurszeniu. 23 Bb Występowanie Rodzaj gleby Uziarnienie Typ, podtyp próchnicy Typ i podtyp gleby Wariant uwilgotnienia Zajmuje bezodpływowe obniżenia terenu wypełnione słabo rozłożonym torfem, często znacznej miąższości - torfy wysokie (sfagnowe) murszowa torfowa Tw – torfowa torfowisk wysokich odm. odwodniona Mt1 – torfowomurszowa Bb0 Tw – torfowa torfowisk wysokich odm. słabo zabagniona Bb1 Tw – torfowa torfowisk wysokich odm. średnio zabagniona Bb2 Tw – torfowa torfowisk wysokich odm. silnie zabagniona Bb3 BORY MIESZANE - siedliska dość ubogie - świeże, wilgotne i bagienne. Gleby piaszczyste, z dominującą frakcją piasku średniego i grubego, w przypadku siedlisk wilgotnych i bagiennych przykryte warstwą torfu różnej miaższości. Próchnica typu modermor (suchy, świeży, wilgotny i mokry) oraz torfowa i murszowa. Drzewostan najczęściej mieszany, składający się z gatunków iglastych i liściastych, ok. II-III bonitacji, miejscami z II piętrem o niewielkim pokryciu. W runie, obok gatunków oligotroficznych, pojawiają się gatunki mezotroficzne. Bór mieszany świeży - BMśw Siedliska świeże o glebach mineralnych, znajdujące się pod bardzo słabym lub słabym wpływem wody gruntowej. Tworzą często większe wspólne kompleksy z siedliskami Bśw, zajmując nieco żyźniejsze gleby. Występują głównie w powiązaniu z piaskami wodnolodowcowymi oraz piaskami rzecznymi tarasów plejstoceńskich. Dominują w nich gleby rdzawe bielicowe oraz rdzawe właściwe; gleby bielicowe występują znacznie rzadziej. Wyjątkowo też spotykane są w tym typie siedliskowym piaski lodowcowe – zwykle są to niewielkie fragmenty, znajdujące się w sąsiedztwie uboższych utworów innego pochodzenia. W wariancie silnie świeżym zaznacza się gruntowe oglejenie w głębszych warstwach gleby. BMśw Występowanie Rodzaj gleby Uziarnienie Typ, podtyp próchnicy Typ i podtyp gleby Często spotykany Występuje nieco rzadziej utwory nie zawierające CaCO3 lub niewielkie ilości w najgłębszych poziomach profilu glebowego Piaski całkowite Bardzo głębokie piaski naglinowe: - rzeczne tarasów plejstoceńskich - rzeczne plejstoceńskich tarasów - akumulacji wodnolodowcowej - eoliczne - zwałowe na piaskach wodnolodowcowych - wodnolodowcowe (rzadziej) - trzeciorzędowe Piaski luźne i słabogliniaste Piaski luźne i słabogliniaste (z dominującą frakcją piasku o średnicy ziaren ponad 0,1 mm) bardzo głęboko podścielone gliną lub z wkładkami utworów mocniejszych moder-mor świeży, mor świeży RDb – rdzawa bielicowa RDw – rdzawa właściwa Bw – bielicowa RDbgg – rdzawa bielicowa odm. głęboko gruntowoglejowa RDwgg – rdzawa właściwa odm. głęboko RDb – rdzawa bielicowa RDw – rdzawa właściwa ARw – arenosole RDbgg – rdzawa bielicowa odm. głęboko gruntowoglejowa RDwgg – rdzawa właściwa odm. głęboko 24 właściwa OC – ochrowa Wariant BMśw1 uwilgotnienia Uwaga: */ - dotyczy krainy II gruntowoglejowa właściwe Bwgg – bielicowa właściwa odm. głęboko gruntowoglejowa OCgg – ochrowa odm płytka głęboko gruntowoglejowa ARwgg – arenosole właściwe odm. głęboko gruntowoglejowa BMśw2 BMśw1 gruntowoglejowa Bwgg – bielicowa właściwa odm. głębowko gruntowoglejowa * BMśw2 Bór mieszany wilgotny - BMw Siedliska dość ubogie, pod umiarkowanym lub dość silnym wpływem wody gruntowej, wyjątkowo w głębszych warstwach opadowej. Spotykane są w obniżeniach terenowych, często w sąsiedztwie siedlisk BMśw i Bw. Najbardziej typowymi glebami są glejo-bielicowe i glejo-bielice, a w wariancie wilgotniejszym także gleby gruntowo-glejowe torfowe i torfiaste. BMw Występowanie Rodzaj gleby Uziarnienie Typ, podtyp próchnicy Typ i podtyp gleby Wariant uwilgotnienia Uwaga: * - w krainie II; Spotykany w płaskich obniżeniach terenu, często w sąsiedztwie siedlisk BMśw i Bw. Utwory piaszczyste nie zawierające CaCO3 Piaski - rzeczne tarasów plejstoceńskich - wodnolodowcowe - eoliczne (niecki deflacyjne) Piasek luźny, (grubo, średnio i drobnoziarnisty), miejscami z płytką wierzchnią warstwą torfu. Także piaski warstwowane lub na bardzo głębokich glinach mor świeży mor wilgotny Bg – glejo-bielicowa odm. Bgw – glejo-bielicowa Bgts – glejo-bielicowa orsztynowa, odwodniona właściwa torfiasta Blg – glejo-bielica odm. Blgw – glejo-bielica Gts – gruntowoglejowa odwodniona właściwa torfiasta G – gruntowoglejowa Bgms – glejo-bielicowa Gt – gruntowoglejowa odm. odwodniona murszasta odm. torfowa odm. orsztynowa orsztynowa Gw – gruntowoglejowa Gw – gruntowoglejowa właściwa właściwa /* Bgms – glejo-bielicowa murszasta /* Grd – gruntowoglejowa z rudą darniową /** BMw0 BMw1 BMw2 ** - w krainach II, III, VI Bór mieszany bagienny - BMb Siedliska pod dość silnym, silnym i bardzo silnym wpływem wody gruntowej. Związane są z glebami torfowisk przejściowych przechodzących w torfowiska wysokie. Zwykle spotykane w strefie przejściowej miedzy siedliskami Bb a siedliskami wilgotnymi. Na terenach odwodnionych warstwa torfu ulega zmurszeniu. 25 BMb Występowanie Rodzaj gleby Uziarnienie Typ, podtyp próchnicy Typ i podtyp gleby Wariant uwilgotnienia Zajmuje obniżenia terenu w których występuje powolny przepływ wód powierzchniowych Warstwa torfu słabo rozłożonego na utworach piaszczystych nie zawierających CaCO3 - torfy wysokie i przejściowe (zmurszałe) - torfy wysokie i przejściowe Torf głęboki na piaskach luźnych, (z dominującą frakcją piasku średniego i grubego) murszowa torfowo-murszowa Torfowa Mt3 – torfowomurszowa odm. odwodniona, silnie zmurszała Mt2 – torfowomurszowa odm. odwodniona, średnio zmurszała BMb0 Tp – torfowa torfowisk przejściowych odm. słabo zmurszała odwodniona Tw – torfowa torfowisk wysokich odm. słabo zmurszała odwodniona Mt1 – torfowomurszowa odm. słabo zmurszała odwodniona BMb1 Tp – torfowa torfowisk przejściowych odm. średnio zabagniona Tw – torfowa torfowisk wysokich odm. średnio zabagniona Tp – torfowa torfowisk przejściowych odm. silnie zabagniona Tw – torfowa torfowisk wysokich odm. silnie zabagniona BMb2 BMb3 LASY MIESZANE - siedliska średnio żyzne - świeże, wilgotne i bagienne, o glebach piaszczystych lub gliniastych, z wierzchnią warstwą organiczną w przypadku siedlisk wilgotnych i bagiennych. Próchnica typu moder (suchy, świeży, wilgotny, mokry) oraz próchnica torfowa i murszowa. Drzewostan tworzą liczne gatunki liściaste i iglaste, a w runie wśród gatunków mezotroficznych pojawiają się pojedynczo gatunki eutroficzne. Las mieszany świeży - LMśw Siedliska średnio żyzne, świeże, pod bardzo słabym i słabym wpływem wody gruntowej lub opadowej. Najczęściej wyróżniają się glebami rdzawymi właściwymi i rdzawymi brunatnymi wytworzonymi zwykle z piaszczystych utworów wodnolodowcowych, a tylko sporadycznie z piasków rzecznych tarasów plejstoceńskich oraz płowymi bielicowymi i brunatnymi bielicowymi, wytworzonymi z piasków i glin lodowcowych. Rzadziej występują, związane z wariantem silnie świeżym, gleby brunatne kwaśne i brunatne bielicowe odmian opadowoglejowych oraz, w określonych warunkach terenowych, rzadko spotykane gleby deluwialne. Siedliska występujące na utworach żwirowych i piaszczystych o grubszym uziarnieniu zawierają węglan wapnia – dotyczy to przede wszystkim I i II krainy przyrodniczo-leśnej. W wariancie silnie świeżym zaznacza się słabe oglejenie: gruntowe w spągu profilu lub opadowe w płytszej warstwie gleby. Woda, jeżeli pojawia się w odkrywce glebowej ma charakter krótkookresowy. Las mieszany wilgotny - LMw Siedliska dość żyzne i wilgotne, pod umiarkowanym lub dość silnym wpływem wody gruntowej lub opadowej. Występują często razem z siedliskami LMśw, zajmując lokalne, płaskie obniżenia, z płytkim poziomem wód gruntowych lub długotrwale stagnującymi wodami opadowymi. Można spotkać je także w strefie przejściowej między siedliskami BMw i Lw. Gleby odznaczają się występowaniem wierzchniej warstwy organicznej nie przekraczającej 30 cm. 26 LMśw Występowanie Rodzaj gleby Dość często spotykany Występuje bardzo pospolicie; utwory nie zawierające CaCO3 lub niewielkie ilości w najgłębszych poziomach profilu glebowego utwory piaszczyste Rzadko spotykany; utwory zawierające CaCO3 lub podścielone głęboko gliną węglanową, utwory gruboziarniste utwory niecałkowite lub całkowite piaszczystogliniaste - piaski zwałowe Piaski - piaski zwałowe na glinach - żwiry zwałowe - wodnolodowcowe - gliny na piaskach wodnolodowcowych - zwałowe - piaski wodnolodowcowe na glinach - piaski wodnolodowcowe - zwałowe na piaskach wodnolodowcowych zwałowych i pyłach - rzeczne tarasów plejstoceńskich - gliny zwałowe - trzeciorzędowe - utwory deluwialne - less spiaszczony /* - piaski stożków napływowych - piaski eoliczne Uziarnienie Piaski luźne i słabogliniaste - piaski głęboko podścielone gliną lub pyłem - piaski przeważnie żwirowate piaszczystym - utwory piaszczysto-żwirowe - piaski gliniaste, gliny i pyły piaszczyste - głębokie piaski żwirowate naglinowe - piasek bardzo drobnoziarnisty, glina lub pył piaszczysty, płytko podścielone piaskiem o ziarnach większych od 0,1 mm Typ, podtyp próchnicy moder świeży, moder-mull świeży PRi – pararędzina PRwgg, PRwog – Typ i podtyp gleby RDw – rdzawa RDw gg – rdzawa BRb – brunatna Odmiany głęboko właściwa właściwa odm. bielicowa gruntowoglejowe lub inicjalna pararędzina właściwa BRk – brunatna opadowoglejowe PRw – pararędzina odm. głęboko RDb – rdzawa głęboko podtypów gleb wym. właściwa gruntowo- lub bielicowa gruntowoglejowa kwaśna opadowoglejowa RDbgg – rdzawa RDbr – rdzawa w wariancie 1, a także PRbr – pararędzina brunatna RDbgg – rdzawa brunatna /** PRbrgg, PRbrog – bielicowa odm. Rw – rędzina pararędzina brunatna głęboko Pb – płowa bielicowa bielicowa odm. głęb. gruntowoglejowa Dbr – deluwialna gruntowoglejowa właściwa /*** odm. głęboko OC – ochrowa odm. brunatna OGw – gruntowo- lub opadowoglejowa opadowoglejowa ** głęboko właściwa gruntowoglejowa Wariant uwilgotnienia LMśw1 LMśw2 LMśw1 LMśw2 LMśw1 LMśw2 Uwaga: /* - dotyczy krain V, VI, VIII; / ** - głównie w II krainie; /*** - w południowej części kraju; sporadycznie w krainie I (np. w Puszczy Bukowej) 27 LMw Występowanie Jak w sąsiednich kolumnach Rodzaj gleby Jak w sąsiednich kolumnach Uziarnienie Typ, podtyp próchnicy Typ i podtyp gleby Zwykle występuje niewielkimi fragmentami Najczęściej spotykany Zajmuje zwykle zagłębienia terenu wśród siedlisk żyźniejszych Utwory nie zawierające CaCO3 lub niewielkie ilości w najgłębszych poziomach profilu glebowego Utwory piaszczyste Utwory niecałkowite lub całkowite piaszczystoUtwory słabo przepuszczalne; gliniaste gleby z długotrwale stagnującymi wodami opadowymi Piaski - piaski zwałowe na glinach - gliny zwałowe z głazami Wszystkie wymienione rodzaje - wodnolodowcowe - gliny zwałowe z głazami - deluwia piaszczysto-pyłowe gleby w tej tabeli - zwałowe na piaskach wodnolodowcowych na piaskach wodnolodowcowych - zwałowe - piaski zwałowe Piaski luźne, Piaski luźne i słabogliniaste - piaski luźne i słabogliniaste głęboko - gliny zwykłe, średnie i ciężkie, iły, pyły zwykłe i ilaste słabogliniaste, podścielone gliną lub pyłem piaszczystym gliniaste oraz glina - piaski gliniaste, gliny i pyły piaszczyste lekka - glina lub pył piaszczysty, płytko podścielone piaskiem luźnym lub słabogliniastym moder świeży moder wilgotny moder mokry, moder moder wilgotny moder mokry, moder moder wilgotny moder-mor mokry murszowaty, mokry murszowaty, wilgotny moder wilgotny moder wilgotny Odm. odwodnione Bgw – glejo-bielicowa Gw – OGw– opadowoglejowa OGb – Grd – OGSt – gleb właściwa gruntowoglejowa gruntowoglejowa z właściwa opadowoglejowa stagnoglejowa Bg – glejoGw – właściwa rudą darniową Grd – gruntowoglejowa bielicowana torfowa bielicowych gruntowoglejowa Gm – z rudą darniową Gw – OGSw – OGSts – G– właściwa OGSt – stagnoglejowa stagnoglejowa gruntowoglejowa gruntowoglejowa stagnoglejowa gruntowoglejowych Gms – murszowa właściwa /* torfowa właściwa torfiasta OG – gruntowoglejowa Gms – Bgw – glejo-bielicowa OGSts – stagnoglejowa opadowoglejowych nurszasta gruntowoglejowa właściwa /* torfiasta MR –murszowych i MRw – murszowata Gw – gruntowoglejowa murszasta murszowatych właściwa Gt – gruntowoglejowa właściwa /* MRms – murszasta OGSt – stagnoglejowych LMw0 LMw1 LMw2 LMw1 LMw2 LMw1 LMw2 Wariant uwilgotnienia Uwaga : /* w krainie II 28 Las mieszany bagienny - LMb Siedliska pod dość silnym, silnym lub bardzo silnym wpływem wody gruntowej. Spotykane są zwykle w sąsiedztwie borów bagiennych lub olsów, gdzie stanowią strefę przejściową między tymi siedliskami. Odznaczają się glebami torfowymi torfowisk przejściowych z wodą gruntową o bardzo słabym przepływie. Gleby te bywają też podtapiane i często zamulane. Od siedlisk wilgotnych wyróżniają się warstwą organiczną o miąższości przekraczającej 30 cm. LMb Występowanie Rodzaj gleby Uziarnienie Typ, podtyp próchnicy Typ i podtyp gleby Wariant uwilgotnienia Zajmuje obniżenia terenu, najczęściej w sąsiedztwie siedlisk Bb i Ol; warstwa organiczne na utworach piaszczystych - torfy przejściowe Warstwa organiczna na piaskach luźnych, słabogliniastych, gliniastych murszowa mor wilgotny torfowo-murszowa torfowa murszowaty Mt3 – torfowoMt2 – torfowoTp – torfowa Tp – torfowa murszowa odm. murszowa odm. torfowisk torfowisk silnie zmurszała średnio zmurszała przejściowych odm. przejściowych odm. odwodniona odwodniona średnio zabagniona silnie zabagniona Mmł3 – mułowoMt1-2 – torfowomurszowa odm. murszowa silnie zmurszała odwodniona LMb0 LMb1 LMb2 LMb3 LASY - siedliska żyzne i bardzo żyzne - świeże, wilgotne i bagienne, o glebach piaszczystych, gliniastych, pylastych i ilastych; w przypadku siedlisk wilgotnych i bagiennych z wierzchnią warstwą organiczną. Próchnica typu mull lub moder-mull (suchy, świeży, wilgotny, mokry) oraz próchnica torfowa i murszowa. Drzewostan tworzą głównie gatunki liściaste, a z gatunków iglastych - jodła. W starszych drzewostanach może występować dobrze rozwinięte II piętro. W runie występują liczne gatunki eutroficzne. Las świeży - Lśw Siedliska żyzne, świeże, pod bardzo słabym lub słabym wpływem wody gruntowej lub opadowej. Najczęściej odznaczają się glebami brunatnymi lub płowymi, wytworzonymi z utworów akumulacji lodowcowej, głównie piasków na glinach i glin, a w południowej części kraju także z lessu. Znacznie rzadziej występują gleby rdzawe brunatne oraz pararędziny i czarne ziemie. Najżyźniejsze siedliska, zawierające w glebie węglan wapnia, wyróżniają się glebami brunatnymi właściwymi, szarobrunatnymi oraz typu pararędzin, rzadko rędzin. W wariancie silnie świeżym zaznacza się w glebach piaszczystych oglejenie gruntowe, a w glebach gliniastych, pylastych i ilastych oglejenie opadowe. Drzewostan na tym siedlisku jest zwykle dobrej jakości i wysokiej bonitacji, często dwupiętrowy, z podszytem i runem bogatym w gatunki. 29 Lśw (utwory niewęglanowe) Spotykany rzadziej Najczęściej występujący Rzadko występujący, zwykle jako Lśw2 Utwory nie zawierające węglanów lub niewielkie ilości CaCO3 w najgłębszych poziomach profilu glebowego Utwory piaszczyste Utwory niecałkowite lub całkowite Utwory gliniaste, pylaste i ilaste piaszczysto-gliniaste Piaski - piaski zwałowe na glinach - gliny zwałowe z głazami - zwałowe - iły zastoiskowe - gliny zwałowe z głazami na piaskach - zwałowe na piaskach wodnolodowcowych - iły trzeciorzędowe wodnolodowcowych - wodnolodowcowe - less spiaszczony lub na utworach - deluwia gliniaste piaszczystych /* - less, less na glinie /* Uziarnienie - piaski słabogliniaste i gliniaste - piaski podścielone gliną lub pyłem - gliny, pyły, iły i piasek bardzo drobnoziarnisty piaszczystym - piaski gliniaste, gliny piaszczyste i pyły piaszczyste - średnio głębokie gliny lub pyły piaszczyste, podścielone piaskiem luźnym lub słabogliniastym Typ, podtyp próchnicy Moder świeży, moder-mull świeży Pw – płowa właściwa Gleby odmiany Typ i podtyp gleby RDbr – rdzawa RDbr – rdzawa Pbr – płowa brunatna Odmiany głęboko brunatna brunatna odm. Pb – płowa bielicowa gruntowoglejowe lub Pbr – płowa brunatna opadowoglejowej: BRk – brunatna Pw – płowa właściwa Pw – płowa właściwa opadowoglejowe gruntowoglejowa Pbr – płowa brunatna RDbr – rdzawa podtypów gleb wym. kwaśna MDbrgg –mada w wariancie 1, a także BRwy – brunatna BRk – brunatna kwaśna brunatna odm. brunatna BRsog – wyługowana BRwy – brunatna BRk – brunatna głęboko wyługowana kwaśna szarobrunatna gruntowoglejowa, BRb – brunatna bielicowa OGw – odwodniona BRb – brunatna opadowoglejowa BRs – szarobrunatna bielicowa oraz gleby: właściwa Pog – płowa opadowoglejowa PE – pelosole OGw – opadowoglejowa właściwa Wariant uwilgotnienia Lśw1 Lśw2 Lśw1 Lśw2 Lśw1 Lśw2 Uwaga: /* - w krainach: V, VI, VIII; Występowanie Rodzaj gleby 30 Lśw Występowanie Rodzaj gleby Rzadko spotykany Utwory piaszczyste Uziarnienie Typ, podtyp próchnicy Typ i podtyp gleby Piaski - wodnolodowcowe - zwałowe Żwiry i piaski luźne i słabogliniaste mull świeży, mull-moder świeży PRbr – pararędzina PRbrgg – brunatna pararędzina brunatna odm. gruntowoglejowa CZbr – czarna ziemia brunatna odm. odwodniona Wariant uwilgotnienia Uwaga: * w krainach V, VI, VIII; Lśw1 Lśw2 (utwory węglanowe) Stanowi najżyźniejszą grupę siedlisk Lśw Utwory zawierające CaCO3 Utwory niecałkowite lub całkowite piaszczystogliniaste - piaski zwałowe na glinach - iły zastoiskowe - iły trzeciorzędowe Piaski na glinach i pyłach oraz piaski gliniaste, gliny piaszczyste i lekkie, iły piaszczyste i pyły piaszczyste mull świeży, mull-moder świeży BRw – brunatna BRsog – szarobrunatna właściwa odm. opadowoglejowa PRbr – pararędzina BRwog – brunatna brunatna właściwa odm. opadowoglejowa PRbrog – pararędzina brunatna odm. opadowoglejowa CZbrog – czarna ziemia brunatna odm. opadowoglejowa CZbrgg – czarna ziemia brunatna odm. gruntowoglejowa Lśw1 Lśw2 Częściej występuje jako Lśw2 Utwory gliniaste, pylaste i ilaste - gliny zwałowe z głazami - iły zastoiskowe - less /* Gliny zwykłe, średnie, ciężkie i pylaste, iły ciężkie i pylaste oraz pyły ilaste mull świeży, mull-moder świeży PRbr – pararędzina BRsog – brunatna szarobrunatna odm. PRw – pararędzina opadowoglejowa właściwa BRwog – brunatna BRw – brunatna właściwa odm. właściwa opadowoglejowa BRwy – brunatna PRbrog – wyługowana pararędzina brunatna odm. opadowoglejowa CZbrog – czarna ziemia brunatna odm. opadowoglejowa Lśw1 Lśw2 31 Rodzaj gleby Uziarnienie Typ, podtyp próchnicy Typ i podtyp gleby Lw (utwory niewęglanowe) Utwory nie zawierające węglanów lub niewielkie ilości CaCO3 w najgłębszych poziomach profilu glebowego Piaski, gliny, iły Utwory piaszczyste Utwory niecałkowite lub całkowite Utwory gliniaste, pylaste, ilaste i pyły piaszczysto-gliniaste Wszystkie – piaski zwałowe - piaski zwałowe na glinach – gliny zwałowe z głazami - deluwia gliniaste /* wymienione - piaski zwałowe na piaskach - gliny zwałowe z głazami na piaskach – iły zastoiskowe rodzaje gleby w wodnolodowcowych wodnolodowcowych tym typie - piaski i żwiry wodnolodowcowe - piaski zwałowe – iły trzeciorzędowe - aluwialne piaski, gliny i pyły siedliskowym - deluwia piaszczysto-pyłowe /* piaski, piaski na żwiry oraz piaski luźne i słabogliniaste - piaski luźne i słabogliniaste podścielone - gliny, pyły, iły glinach i pyłach, gliną lub pyłem piaszczystym gliny, pyły, iły - glina lub pył piaszczysty, podścielone niewęglanowe piaskiem luźnym lub słabogliniastym - piaski gliniaste mull wilgotny Odmiany odwodnione gleb występujących w tym typie siedliskowym Wariant Lw0 uwilgotnienia Uwaga: */ z wyjątkiem krain III i IV Gw – gruntowoglejowa właściwa Gp – gruntowoglejowa próchniczna Gm – gruntowoglejowa murszowa Dp – deluwialna próchniczna Lw1 Gm – OGam gruntowoglejowa amfiglejowa murszowa Gms – gruntowoglejowa murszasta MRw – murszowata właściwa MRms – murszasta Dp – deluwialna próchniczna MRm – mineralnomurszowa (rzadziej) Lw2 Lw1 MDbrog, MDbrgg – mada brunatna odm. opadowoglejowa i gruntowoglejowa MRm – mineralnomurszowa OGam – amfiglejowa Dp – deluwialna próchniczna OGw opadowoglejowa właściwa OGb – opadowoglejowa bielicowa Dbr – deluwialna brunatna odm. opadowoglejowa Lw2 Lw1 OGSw – stagnoglejowa właściwa OGam – amfiglejowa OGw – opadowoglejowa właściwa Dbrog – deluwialna brunatne odm. opadowoglejowa Dw – deluwialna właściwa Dp – deluwialna próchniczna Lw2 32 Lw Rodzaj gleby Piaski, gliny, iły i pyły Utwory piaszczyste Uziarnienie Wszystkie wymienione rodzaje gleby w tym typie siedliskowym Piaski, piaski na glinach i pyłach, gliny, pyły, iły węglanowe Typ, podtyp próchnicy Typ i podtyp gleby Wszystkie wymienione typy gleb w odmianie odwodnionej Wariant uwilgotnienia Lw0 - piaski wodnolodowcowe - piaski zwałowe - aluwia piaszczyste (utwory węglanowe) Utwory zawierające CaCO3 Utwory niecałkowite lub całkowite piaszczysto-gliniaste - piaski zwałowe na glinach - piaski wodnolodowcowe na glinach - deluwia piaszczysto-pyłowe Żwiry oraz piaski luźne i słabogliniaste Piaski na glinach i pyłach oraz piaski gliniaste, gliny piaszczyste i lekkie, iły piaszczyste i pyły piaszczyste mull wilgotny, mull mokry PRbrgg – pararędzina brunatna odm. gruntowoglejowa CZwgg – czarna ziemia właściwa odm. gruntowoglejowa CZbrgg – czarna ziemia brunatna odm. gruntowoglejowa CZwygg - czarna ziemia wyługowana odm. gruntowoglejowa w odmianie węglanowej: MRm – mineralnomurszowa MRw – murszowata właściwa MRms - murszasta MDp – mada próchniczna odm. gruntowoglejowa Lw1 Lw2 PRbrog – pararędzina brunatna odm. opadowoglejowa CZbrog – czarna ziemia brunatna odm. opadowoglejowa CZwygg – czarna ziemia wyługowana odm. gruntowoglejowa CZwog – czarna ziemia właściwa odm. opadowoglejowa BRsog – szarobrunatna odm. opadowoglejowa Dbr – deluwialna brunatna Lw1 Dw – deluwialna właściwa Dp – deluwialna próchniczna MRm mineralnomurszowa Mgy – gytiowomurszowa MDp – mada próchniczna odm. gruntowoglejowa Mmł – mułowomurszowa odm. węglanowa Lw2 Gliny, pyły, iły - gliny zwałowe z głazami - deluwia gliniaste - iły zastoiskowe - iły trzeciorzędowe Gliny zwykłe, średnie, cieżkie i pylaste, iły ciężkie i pylaste oraz pyły ilaste BRsog – szarobrunatna odm. opadowoglejowa PRbrog – pararędzina brunatna odm. opadowoglejowa CZbrog – czarna ziemia brunatna odm. opadowoglejowa CZwyog - czarna ziemia wyługowana odm. opadowoglejowa Dbr – deluwialna brunatna Lw1 Dw – deluwialna właściwa OGw – opadowoglejowa właściwa CZms – czarna ziemia murszasta CZw – czarna ziemia właściwa Mgy – gytiowomurszowa Lw2 33 Las wilgotny - Lw Siedliska bardzo żyzne, związane z dość płytkim poziomem lustra wód gruntowych lub z dość silnym wpływem okresowo stagnujących wód opadowych. Zwykle zajmują rozległe, płaskie obniżenia terenu, często wśród siedlisk Lśw, a także spotykane są w dolinach rzek w sąsiedztwie siedlisk lasu łęgowego, gdzie zajmują tereny od dawna niezalewane, na których obserwuje się przekształcanie łęgów w grądy niskie. Do siedlisk Lw należą także siedliska z wyżej położonych miejsc na tarasach zalewowych i nadzalewowych, gdzie nie docierają wody powodziowe oraz z terenów obecnie niezalewanych, odgraniczonych od rzeki wałem przeciwpowodziowym. Przyjmuje się przy tym, że siedliska te, przekształcone z lasów lęgowych i nazywane często grądami połęgowymi, powstają po upływie co najmniej 20 lat od zbudowania obwałowań lub obniżenia poziomu rzeki spowodowanej regulacją. Ols - Ol Siedliska pod dość silnym, silnym i bardzo silnym wpływem wody gruntowej i opadowej. Związane są z reguły z zagłębieniami i obniżeniami terenu, zabagnionymi dolinami cieków i mis jeziornych. Powstają w warunkach, gdzie odpływ nadmiaru wód w glebie jest utrudniony i przez znaczną część roku poziom wody gruntowej znajduje się płytko pod powierzchnią gleby. Dno lasu tworzy strukturę kęp i dolinek. Siedliska te według typologii leśnej należą do grupy lasów bagiennych i taką też powinny mieć nazwę; nazwa ols jest przyjęta tradycyjnie w leśnictwie. Ol Występowanie Rodzaj gleby Uziarnienie Typ, podtyp próchnicy Typ i podtyp gleby Wariant uwilgotnienia Powstaje w warunkach utrudnionego odpływu nadmiaru wód w glebie - torfy niskie Warstwa organiczna na utworach mineralnych murszowa torfowo-murszowa torfowa Mt3 – torfowomurszowa odm. silnie zmurszała odwodniona Mmł3 – mułowomurszowa odm. silnie zmurszała odwodniona MRm – mineralnomurszowa Ol0 Mt2 – torfowomurszowa odm. średnio zmurszała odwodniona Mt1 – torfowomurszowa odm. słabo zmurszała odwodniona Tn – torfowa torfowisk niskich odm. średnio zabagniona MŁt – torfowomułowa odm. średnio zabagniona MŁgy - gytiowa Ol1 Ol2 Tn – torfowa torfowisk niskich odm. silnie zabagniona MŁgy – gytiowa Mmł – mułowomurszowa Mgy – gytiowomurszowa Ol3 LASY ŁĘGOWE - siedliska bardzo żyzne, o glebach słabo kwaśnych lub obojętnych. Występują na terenach często zalewanych (na terasach zalewowych większych rzek) oraz na terenach zalewanych nieregularnie (w sąsiedztwie mniejszych cieków), a także na okresowo zalewanych obrzeżach jezior i dolinkach odprowadzających nadmiar wód opadowych. Charakterystyczne dla tych siedlisk jest występowanie powierzchniowego spływu wód, natlenionych i zasobnych w składniki pokarmowe. Drzewostan, często 2-3 piętrowy wysokiej bonitacji, tworzą liczne gatunki liściaste. Występuje bogata w gatunki i o dużym pokryciu warstwa podszytu oraz bujne runo utworzone z gatunków zielnych. 34 Las łęgowy - Lł Siedliska bardzo żyzne, związane najczęściej z tarasami rzecznymi większych rzek, jednak mogą występować także w rozległych zagłębieniach na tarasach jeziornych oraz w dolinach mniejszych rzek i cieków. Przeważają gleby typu mad rzecznych. Warunkiem istnienia tych siedlisk są periodyczne lub epizodyczne, krótkotrwałe zalewy powierzchniowe lub spływ po stokach nadmiaru wód opadowych i roztopowych. Ten ostatni przypadek odnosi się do terenów urozmaiconych geomorfologicznie, np. o krajobrazie morenowym czy wyżynnym, gdzie w dolnych częściach stoków osadzają się deluwia. Drzewostan tworzą gatunki liściaste o wysokiej bonitacji, a runo jest obfite i bogate w gatunki. Siedliska te, spotykane stosunkowo często, nie zawsze w całości są inwentaryzowane. Wynika to stąd, iż zajmują one często wąskie płaty powierzchni ciągnące się wzdłuż rzek. Lł Występowanie Rodzaj gleby Uziarnienie Typ, podtyp próchnicy Typ i podtyp gleby Wariant uwilgotnienia W strefie zalewów rzecznych lub przy spływie po stokach nadmiaru wód opadowych i roztopowych; niewęglanowe i węglanowe piaski, iły, pyły - piaski aluwialne współczesnych tarasów rzecznych - deluwia gliniaste - iły rzeczne Piaski, iły, pyły mull wilgotny i mull mokry MD – mady rzeczne odm. odwodniona G – grubtowoglejowe odm. odwodniona M – murszowe odm. odwodniona Lł0 MDbr – mada rzeczna brunatna Mmł – mułowomurszowa Gmł – gruntowoglejowa mułowa Lł1 MDp – mada rzeczna próchniczna Gmł – gruntowoglejowa mułowa MŁw – mułowa właściwa Dw – deluwialna właściwa Dbr – deluwialna brunatna Lł2 MDp – mada rzeczna próchniczna MDi – mada rzeczna inicjalna Gmł – gruntowoglejowa mułowa Lł3 Ols jesionowy - OlJ Siedliska związane z rozległymi tarasami zalewowymi i wałami przykorytowymi mniejszych cieków, obrzeżami mis jeziornych i źródliskami, gdzie występują wody powierzchniowo-gruntowe, a ponadto okresowo mogą występować zalewy i podtopienia, związane z niewielkim zabagnieniem terenu. Spotykane są także na zboczach dolin lub wałów morenowych, w miejscach wysięku lub wypływu wód z przeciętych warstw wodonośnych. Siedliska te, o charakterze łęgów bagiennych stwarzają korzystne warunki dla hodowli olszy, a tylko w miejscach słabo zabagnionych jesionu. Z tego względu, a także zgodnie z zasadami typologii leśnej, bardziej właściwa dla tych siedlisk byłaby nazwa „Las łęgowy bagienny”. Nazwa ols jesionowy przyjęła się jednak w leśnictwie i ma swoją tradycję. 35 OlJ Występowanie Rodzaj gleby Uziarnienie Typ, podtyp próchnicy Typ i podtyp gleby Wariant uwilgotnienia W strefie występowania wód powierzchniowo-gruntowych oraz okresowych zalewów i podtopień utwory niewęglanowe i węglanowe - iły rzeczne - gytie wapienne i kredy jeziorne Piaski bardzo drobnoziarniste, iły, pyły często z wierzchnią warstwą mułu mull wilgotny właściwy i mull wilgotny murszowy CZ – czarne ziemie odm. odwodniona G– gruntowoglejowe odm. odwodniona M – murszowe odm. odwodniona MR – murszowate OlJ0 Gm – gruntowoglejowa murszowa MRm – mineralnomurszowa CZms – czarna ziemia murszasta MŁt – torfowomułowa odm. średnio zabagniona Mmł3 – mułowomurszowa odm. silnie zmurszała Mgy3 – gytiowomurszowa odm. silnie zmurszała OlJ1 MŁw – mułowa właściwa odm.słabo zabagniona MŁt – torfowomułowa odm. średnio zabagniona MŁgy – gytiowa odm. słabo zabagniona Mmł – mułowomurszowa odm. średnio zmurszała Mgy – gytiowomurszowa odm. średnio zmurszała MRm – mineralnomurszowa Mn - namurszowa Gm – gruntowoglejowa murszowa Gmł – gruntowoglejowa mułowa MDp – mada rzeczna próchniczna OlJ2 MŁw – mułowa właściwa odm.średniozabagniona MŁt – torfowo-mułowa odm. silnie zabagniona Mn - namurszowa MRm – mineralnomurszowa MŁgy – gytiowa OlJ3 36 1.2. SIEDLISKA TERENÓW WYŻYNNYCH I PODGÓRSKICH Do siedlisk terenów wyżynnych zalicza się siedliska występujące w krajobrazie wyżynnym, obejmującym obszary zbudowane ze skał starszego podłoża geologicznego, przykrytych nieciągłymi pokrywami osadów lodowcowych, wodnych i eolicznych, wyniesione głównie w wyniku ruchów epeirogenicznych na wysokość 200-300 m, sporadycznie ponad 400 m n.p.m. (np. Wyżyna Krakowsko-Częstochowska i Wyżyna Kielecka) i co najmniej kilkadziesiąt metrów względem otaczających terenów, rozpościerające się ponad nizinami lub stanowiące podnóża gór i wtedy noszą nazwę podgórzy (np. Podgórze Rzeszowskie, Podgórze Krakowskie) lub przedgórzy – jeżeli występują w sąsiedztwie gór zrębowych jako ich część oddzielona uskokiem, ale nie mające charakteru gór (np. Przedgórze Sudeckie); wyżyna o płaskiej lub falistej wierzchowinie nosi nazwę płaskowyżu (np. Płaskowyż Tarnowski, Płaskowyż Nałęczowski). Wyżynne siedliska w krainie Śląskiej występują przede wszystkim w dzielnicy Przedgórza Sudeckiego i Płaskowyżu Głubczyckiego. Gleby, przeważnie średnio głębokie, wytworzone są ze zwietrzelin starszych utworów geologicznych (paleozoicznych i mezozoicznych), często przykryte warstwą lessu różnej miąższości. W krainie Małopolskiej wyżynne siedliskowe typy lasu występują zwykle na terenach wzniesionych powyżej 300 m n.p.m., wyjątkowo powyżej 400m, a także poniżej, od ok. 200 m n.p.m., gdy w zasięgu profilu glebowego występują utwory geologiczne starsze od czwartorzędowych, głównie mezozoiczne i paleozoiczne. Siedliska wyżynne występują głównie w dzielnicach: Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, Wyżyny Śląskiej, Gór Świętokrzyskich i Roztocza. W krainie Sudeckiej siedliska wyżynne występują bardzo rzadko i tylko w najdalej na zachód położonym mezoregionie Sudetów Zachodnich. Wyżynne siedliskowe typy lasu w Krainie Karpackiej występują na terenach podgórskich i w obniżeniach górskich położonych od 300 do 400-500 m n.p.m., głównie w dzielnicach: Pogórza Środkowobeskidzkiego, Beskidu Makowskiego i Wyspowego oraz rzadziej – Beskidu Śląskiego i Beskidu Żywieckiego. 37 BORY MIESZANE WYŻYNNE Bór mieszany wyżynny świeży - BMwyżśw Ubogie siedliska wyżynne - występują rzadko, małymi fragmentami. BMwyż św Położenie Rodzaj gleby Wierzchowiny i górna część stoków Ciepłe i suche wierzchowiny oraz stoki południowe i dobrze naświetlone Skały nie zawierające CaCO3 lub niewielkie ilości węglanów w głębokich warstwach glebowych - piaski wodnolodowcowe oraz piaski i gliny zwałowe z seriami stref przekształceń peryglacjalnych na piaskowcach i zlepieńcach ze spoiwem krzemianowym lub ilastym - zwietrzelina piaskowców i zlepieńców ze spoiwem krzemianowym lub ilastym z serią glebopokryw stokowych Typ, podtyp mor świeży próchnicy Typ i podtyp gleby RDw – rdzawa właściwa RDb – rdzawa bielicowa Bw – bielicowa właściwa Wariant BMwyżśw1 uwilgotnienia mor suchy RDw – rdzawa właściwa RDb – rdzawa bielicowa BMwyżśw0 Bór mieszany wyżynne wilgotny - BMwyżw Występuje bardzo rzadko, zwykle razem z BMwyżśw, zajmując tereny w zasięgu wody stokowej lub niższe partie terenu z wodą gruntową w profilu glebowym. BMwyżw Położenie Rodzaj gleby Lokalne zagłębienia w wyższych częściach wzniesień Skały nie zawierające węglanów lub niewielkie ilości CaCO3 w głębokich warstwach glebowych - piaski wodnolodowcowe oraz piaski i gliny zwałowe z seriami stref przekształceń peryglacjalnych na piaskowcach i zlepieńcach ze spoiwem krzemianowym lub ilastym - zwietrzelina piaskowców i zlepieńców ze spoiwem krzemianowym lub ilastym z serią glebopokryw stokowych mor wilgotny Typ, podtyp próchnicy Typ i podtyp gleby Bgw – glejo-bielicowa właściwa Bgms – glejo-bielicowa murszasta Bgts - glejo-bielicowa torfiasta Blgw – glejo-bielica właściwa Gt – gruntowoglejowa torfowa Gts – gruntowoglejowa torfiasta LASY MIESZANE WYŻYNNE Las mieszany wyżynny świeży - LMwyżśw Siedliska zajmujące średnio zasobne skały niewęglanowe. Występują w górnych i środkowych częściach wzniesień, ale także spotykane są na niewielkich płaskich wierzchowinach. Gleby dość płytkie, szkieletowe. Drzewostan z udziałem buka, jodły, świerka osiąga bonitację ok. III. 38 LMwyżśw Położenie Rodzaj gleby Typ, podtyp próchnicy Typ i podtyp gleby Wariant uwilgotnienia Górne i środkowe partie wzniesień terenowych Skały nie zawierające węglanów lub niewielkie ilości CaCO3 w głębokich warstwach glebowych - piaski i gliny zwałowe z seriami stref przekształceń peryglacjalnych na piaskowcach, łupkach i zlepieńcach ze spoiwem krzemianowym lub ilastym (triasowych, jurajskich, kredowych, kambryjskich), z serią glebopokryw stokowych - zwietrzelina piaskowców, łupków i zlepieńców ze spoiwem krzemianowym lub ilastym - less na piaskowcach i zlepieńcach ze spoiwem krzemianowym lub ilastym moder świeży BRk – brunatna kwaśna Odmiany stokowe BRb – brunatna bielicowa opadowoglejowe gleb Pb – płowa bielicowa występujących w RDbr – rdzawa brunatna wariancie 1 RDw – rdzawa właściwa LMwyżśw1 LMwyżśw2 Skały węglanowe - zwietrzelina wapieni i opok, głównie jurajskich - piaskowce ze spoiwem węglanowym, kalcytowym , dolomitowym Rw – rędzina właściwa PRw – pararędzina właściwa LMwyżśw1 Las mieszany wyżynne wilgotny - LMwyżw Występuje w obniżeniach terenowych, w miejscach gromadzenia się wód opadowych, tworzących na pewnej głębokości stały lub okresowy poziom lustra wody i gruntowe lub opadowe oglejenie gleb. LMwyżw Teren Rodzaj gleby Lokalne obniżenia terenu wśród siedlisk LMwyżśw Skały nie zawierające węglanów lub niewielkie ilości CaCO3 w głębokich warstwach glebowych - piaski i gliny zwałowe na piaskowcach, łupkach i zlepieńcach ze spoiwem krzemianowym lub ilastym (triasowych, jurajskich, kredowych, kambryjskich), z serią stref przekształceń peryglacjalnych - less, lessopodobne utwory z serią stref przekształceń peryglacjalnych - deluwia piaszczysto-gliniaste i lessowe moder wilgotny Typ, podtyp próchnicy Typ i podtyp gleby Odmiany mezotroficzne gleb: Gt – gruntowoglejowa torfowa Gts – gruntowoglejowa torfiasta Gm – gruntowoglejowa murszowa Gms - gruntowoglejowa murszasta OGb – opadowoglejowa bielicowana OGst – stagnoglejowa torfowa OGsts – stagnoglejowa torfiasta Dbrgg – deluwialna brunatna gruntowoglejowa Gw – gruntowoglejowa waściwa Gp – gruntowoglejowa próchniczna OGSw – stagnoglejowa właściwa LASY WYŻYNNE Las wyżynny świeży - Lwyżśw Siedliska żyzne, związane zarówno ze skałami niewęglanowymi jak też i zawierającymi węglany. Zajmują najczęściej dolne, ocienione partie stoków. Drzewostan bukowy, miejscami z jodłą ok. II bon., rzadziej ze świerkiem. 39 Lwyżśw Położenie Rodzaj gleby Typ, podtyp próchnicy Typ i podtyp gleby Wariant uwilgotnienia Płaskie wysoczyzny, dolne partie stoków Skały nie zawierające węglanów lub niewielkie ilości CaCO3 w głębokich warstwach glebowych - piaski i gliny pokrywowe z seriami stref przekształceń peryglacjalnych na piaskowcach, łupkach i zlepieńcach ze spoiwem krzemianowym lub ilastym (triasowych, jurajskich, kredowych, kambryjskich), z serią glebopokryw stokowych - zwietrzelina piaskowców, łupków i zlepieńców ze spoiwem krzemianowym lub ilastym - less - less na piaskowcach, łupkach i zlepieńcach ze spoiwem krzemianowym lub ilastym mull świeży, moder-mull świeży BRwy – brunatna wyługowana BRk – brunatna kwaśna Pw – płowa właściwa Pb – płowa bielicowa RDbr – rdzawa brunatna Lwyżśw1 Skały węglanowe - gliniasta i pyłowo-ilasta zwietrzelina margli, wapieni, dolomitów (kredowych, jurajskich, triasowych, kambryjskich) - piaskowce, brekcje i zlepieńce ze spoiwem węglanowym, kalcytowym, dolomitowym - less - less na podłożu skał węglanowych (j. wyż.) mull wapniowy, mull świeży Odmiany stokowe Rw – rędzina właściwa opadowoglejowe gleb z wariantu Rbr – rędzina brunatna 1, oraz Rc – rędzina czarnoziemna OGw – opadowoglejowa właściwa Rcz – rędzina czerwonoziemna Pog – płowa opadowoglejowa PRw – pararędzina właściwa Dbrgg – deluwialna brunatna odm. PRbr – pararędzina brunatna głęboko gruntowoglejowa BRw – brunatna właściwa Cwyw – czarnoziem wyługowany właściwy Cwybr – czarnoziem brunatny Csz – gleba szara Lwyżśw2 Lwyżśw1 BRs – sarobrunatna BRwgg – brunatna właściwa odm. głęboko gruntowoglejowa CZbrgg, CZbrog – czarna ziemia brunatna odm. gruntowoglejowa i opadowoglejowa Rbrgg – rędzina brunatna odm. głęboko gruntowoglejowa PRbrgg – pararędzina brunatna odmiana gruntowoglejowa PRbrog – pararędzina brunatna odm.opadowoglejowa PRwgg – pararędzina właściwa odm. głęboko gruntowoglejowa PRwog – pararędzina właściwa odm opadowoglejowa Lwyżśw2 40 Las wyżynny wilgotny - Lwyżw Zajmuje w granicach Lwyżśw obniżenia terenowe płaskowzgórzy i tarasów, gdzie woda opadowa ma utrudniony odpływ i tworzą się gleby z opadowym i gruntowym oglejeniem. Lwyżw Położenie Rodzaj gleby Lokalne obniżenia, często przy wychodniach skał na powierzchni Skały nie zawierające CaCO3 lub Skały węglanowe niewielkie ilości węglanów w głębokich warstwach glebowych - gliny i iły plejstoceńskie na piaskowcach - gliniasta i pyłowo-ilasta zwietrzelina margli, i łupkach ze spoiwem krzemianowym lub wapieni, dolomitów (kredowych jurajskich, ilastym (jurajskich, triasowych, triasowych, kambryjskich) kambryjskich, kredowych) - zwietrzelina piaskowców, brekcji i - deluwia gliniaste i pyłowe zlepieńców ze spoiwem węglanowym, kalcytowym, dolomitowym - deluwia lessowe na utworach węglanowych (j. wyż.) - less - less na utworach węglanowych (j. wyż.) Typ, podtyp mull wilgotny próchnicy Typ i podtyp gleby Gw – gruntowoglejowa właściwa Gms – gruntowoglejowa murszasta MRm – mineralno- murszowa MRw – murszowata właściwa MRms – murszasta OGw – opadowoglejowa właściwa Pog – płowa opadowoglejowa oraz odmiany gruntowoglejowe gleb: BRwy – brunatna wyługowana BRk – brunatna kwaśna Pw – płowa właściwa Dwgg – deluwialna właściwa Dpgg – deluwialna próchniczna Gp – gruntowoglejowa próchniczna Gw – gruntowoglejowa właściwa Rpog – rędzina próchniczna odm. źródliskowa CZw – czarna ziemia właściwa oraz odmiany gruntowoglejowe i opadowoglejowe gleb: Dwgg – deluwialna właściwa odm. głęboko gruntowoglejowa Dpgg – deluwialna próchniczna odm. głęboko gruntowoglejowa LASY ŁĘGOWE WYŻYNNE Las łęgowy wyżynny - Lłwyż Występują w postaci pasów (szerokości od kilku do kilkuset metrów) ciągnących się wzdłuż rzeki lub większego strumienia. Mogą też występować w dolinkach i rynnach, w których okresowo strumienie tworzy nadmiar wód opadowych. Lłwyż Położenie Rodzaj gleby Współczesne tarasy rzeczne, obrzeża potoków, źródlisk i wysięków wód stokowych Skały niewęglanowe Skały węglanowe aluwia i namuły rzeczne - aluwia i namuły rzeczne na utworach - w osadach rzecznych współczesnych węglanowych tarasów zalewowych - w osadach deluwialnych mull wilgotny Typ, podtyp próchnicy Typ i podtyp gleby MDwgg - mada rzeczna właściwa odm. gruntowoglejowa MDpgg - mada rzeczna próchniczna odm. gruntowoglejowa 41 Ols jesionowy wyżynny - OlJwyż Występuje na terenach zalewanych, gdzie z uwagi na utrudniony odpływ okresowo woda z utrzymuje się przy powierzchni i dochodzi do zabagnienia. Podobnie jak w przypadku siedlisk nizinnych ten typ siedliskowy lasu powinien mieć nazwę „Las łęgowy bagienny wyżynny” OlJwyż Położenie Rodzaj gleby Dolinki u podnóży stoków, obrzeża potoków, źródlisk oraz miejsca wysięków wód stokowych Skały kwaśne lub węglanowe, z wyraźnym poziomem organicznym o charakterze torfu niskiego czy murszu lub z warstwą mułową Piaski, pyły, mułki i iły: - w osadach rzecznych współczesnych tarasów zalewowych - w osadach deluwialnych mull wilgotny, mull wilgotny murszowy, mull mokry Typ, podtyp próchnicy Typ i podtyp gleby Gmłź – gruntowoglejowa mułowa odm. źródliskowa MŁt, MŁtca – torfowo-mułowa, odm. słabozabagniona, także odm. węglanowa MŁw – mułowa właściwa Mmł - mułowo-murszowa odm. słabo zmurszała MRm, MRmca – mineralno-murszowa, także odm. węglanowa MRw, MRwca – murszowata właściwa, także odm. węglanowa CZms - czarna ziemia murszasta Dp – deluwialna próchniczna odm. gruntowoglejowa 42 1.3. SIEDLISKA TERENÓW GÓRSKICH Siedliska terenów górskich (i wysokogórskich) występują w terenie o krajobrazie górskim (wysokogórskim), obejmującym wysoko wzniesione formy terenu powyżej 300 m ponad swoje podnóże i na stromych stokach, utworzone w wyniku ruchów górotwórczych lub działalności wulkanicznej. Cechą charakterystyczną rzeźby górskiej są wzniesienia, zwane grzbietami, ciągnące się miedzy bardzo głęboko wciętymi dolinami. Do terenu górskiego zalicza się również kotliny śródgórskich oraz doliny górskich potoków i rzek. Zdenudowane fragmenty gór, mające postać płaskich wzniesień i płaskowyży o deniwelacji nie przekraczających 100-200 m, noszą nazwę pogórzy (np. Pogórze Wielickie, P. Śląskie, P. Izerskie i inne). Siedliska górskie występują głównie w Sudetach i Karpatach, a także na niewielkich powierzchniach w Górach Świętokrzyskich. Ze względu na wysokość wyróżnia się : – góry niskie, do 500 m n.p.m. (np. Góry Świętokszyskie), – góry średnie, 500 - 1500 m n.p.m. (np. Beskidy, Sudety), – góry wysokie, ponad 1500 m n.p.m., o licznych formach polodowcowych, urwistych ścianach skalnych (Tatry). 1.3.1. SIEDLISKA WYSOKOGÓRSKIE Siedliska wysokogórskie występują w zasięgu regla górnego – w krajobrazie gór wysokich. Zakres wysokości regla górnego może być różny, w zależności od wielu czynników, m.in. wysokości bezwzględnej i względnej masywu górskiego, położenia i ekspozycji. Piętro górnoreglowe warunkowane jest długością okresu wegetacyjnego i długością okresu suszy mrozowej w zimie. Siedliska wysokogórskie mają wyłącznie znaczenie ochronne - nie prowadzi się żadnych form użytkowania i w związku z tym w sprawozdawczości leśnej łącznie podawane są bory wysokogórskie świeże, wilgotne i bagienne. BORY Bór wysokogórski świeży BWGśw Tworzy piętro regla górnego. Siedliska pod nieznacznym wpływem wód opadowostokowych, szybko odprowadzanych w dół po stoku lub wyraźnym wpływem, stale optymalnie uwilgotnione ze słabymi oznakami opadowo-stokowego oglejenia. Drzewostan, karłowaty, tworzy nisko ugałęziony świerk. 43 BWGśw Piętro klimatyczne Regiel górny Położenie wierzchowiny i górna część południowych wierzchowiny i górne partie stoków o stoków różnych ekspozycjach Rodzaj gleby - gliniasta zwietrzelina skał magmowych, metamorficznych i osadowych: granitów, gnejsów, łupków krystalicznych, zlepieńców i piaskowców odpornych na wietrzenie, lokalnie margli, wapieni, dolomitów - gliniasta zwietrzelina skał magmowych, metamorficznych i osadowych z serią glebopokryw stokowych - osuwiska i koluwia osuwiskowe piaszczysto-gliniaste na podłożu skalnym Typ, podtyp tangelmor, mor świeży próchnicy Typ i podtyp gleby RNw – ranker właściwy odmiana głęboko gruntowoglejowa gleb: RNb – ranker bielicowy RNw – ranker właściwy RNbt – ranker butwinowy RNbgg – ranker bielicowy Bw – bielicowa właściwa RNbtgg – ranker butwinowy Bw – bielicowa właściwa Wariant BWGśw1 BWG św2 uwilgotnienia Bór wysokogórski wilgotny - BWGw Występuje wśród siedlisk BWGśw zajmując na wierzchowinach lub tarasowatych spłaszczeniach stoków miejsca wilgotne, niezabagnione gdzie zatrzymują się wody opadowe i stokowe. BWGw Piętro klimatyczne Regiel górny Położenie Płaskie wierzchowiny, zrównania i załamania stokowe, miejsca wysiękowe, częściej na stokach północnych Rodzaj gleby - zwietrzelina gliniasta, często o uziarnieniu gliny ciężkiej lub pyłu, skał magmowych, okruchowych i metamorficznych: granitów, gnejsów, łupków krystalicznych, piaskowców i łupków odpornych na wietrzenie (w VIII krainie najczęściej magurskich) z serią glebopokryw stokowych - osuwiska i koluwia osuwiskowe gliniaste, rzadziej piaszczystogliniaste na podłożu skalnym Typ, podtyp tangelmor próchnicy Typ i podtyp gleby Bgw – glejo-bielicowa właściwa Bgms – glejo-bielicowa murszasta Bgts – glejo-bielicowa torfiasta Blgw – glejo-bielica właściwa Gts – gruntowoglejowa torfiasta Gt – gruntowoglejowa torfowa Bór wysokogórski bagienny - BWGb Siedliska pod bardzo silnym wpływem wody gruntowej i stokowo-opadowej. Zajmuje tereny zabagniane w miejscach gromadzenia się wód opadowych i stokowych, występuje zwykle na stokach ocienionych i nie nastawionych na działanie wiatru. Drzewostan tworzy karłowaty świerk oraz kosodrzewina. 44 BWGb Piętro klimatyczne Regiel górny Położenie Zabagnione zrównania grzbietowe lub załamania stoków; chłodne stoki północne lub stoki położone w zaciszu grzbietu głównego Rodzaj gleby - torf wysoki na zwietrzelinie kwaśnych skał magmowych, okruchowych i metamorficznych: granitów, gnejsów, łupków krystalicznych, piaskowców i łupków ze spoiwem krzemionkowym lub ilastym Typ, podtyp Torfowa torfowisk wysokich próchnicy Typ i podtyp gleby Tw – torfowa torfowiska wysokiego, odm. płytka i średnio głęboka (na podłożu skalnym) BORY MIESZANE Bór mieszany wysokogórski - BMWG Występuje sporadycznie w reglu górnym – na piaskowcach zawierających węglan wapnia, na zasobnych łupkach ilastych, a także na skałach węglanowych. Siedliska pod silnym wpływem wody opadowo-stokowej, szybko odprowadzonej w dół stoków. Wierzchowiny i górne części południowych stoków mogą być okresowo przesuszone. Siedliska te znajdują się w strefie lasów ochronnych. BMWG Piętro klimatyczne Regiel górny Położenie Wierzchowiny i górne partie stoków Rodzaj gleby Skały węglanowe - zwietrzelina gliniasta, pyłowa i ilasta margli, wapieni, dolomitów Typ, podtyp moder-mor świeży lub suchy, tangelmor próchnicy Typ i podtyp gleby Rbt – tangel rędzina Rp – rędzina próchniczna Rir – rędzina inicjalna Skały fliszowe zawierające CaCO33 - zwietrzelina gliniasta, pyłowa, rzadziej ilasta łupków lub piaskowców i zlepieńców zawierających CaCO3 moder-mor świeży, tangelmor RDw– rdzawa właściwa 1.3.2. SIEDLISKA GÓRSKIE Siedliska górskie występują w krajobrazie gór średnich i niskich. Ze względu na znaczne zróżnicowanie klimatyczne regla dolnego, mające swój wyraz w cechach gleb, roślinności runa oraz w składzie i jakości drzewostanu, wskazane jest wyodrębnienie regla dolnego wysokiego i regla dolnego niskiego. BORY Bór górski świeży - BGśw Siedliska boru górskiego tworzą się w zasięgu chłodnego klimatu wysokiego regla dolnego. Znajdują się pod umiarkowanym lub wyraźnym wpływem wody glebowo-opadowej i stokowej. W wyższych pasmach górskich najczęściej występują nieciągłym pasem różnej szerokości, miejscami gdy zanikają, siedliska boru wysokogórskiego graniczą bezpośrednio z siedliskami boru mieszanego górskiego. W niższych pasmach zajmują wierzchowiny i chłodne północne stoki. Od siedlisk boru wysokogórskiego odróżnia je wyższa bonitacja świerka. 45 BGśw Piętro klimatyczne Regiel dolny wysoki Położenie często na granicy siedlisk BWG i BMG, oraz niżej w zagłębieniach terenu, ze spływem zimnych mas powietrza Rodzaj gleby - zwietrzelina kwaśnych skał magmowych, okruchowych i metamorficznych: granitów, gnejsów, łupków krystalicznych, piaskowców i łupków bezwęglanowych (w VIII krainie: istebniańskich, ciężkowickich, czarnorzeckich, rzadziej magurskich i godulskich) z serią glebopokryw stokowych - osuwiska i koluwia osuwiskowe piaszczysto-gliniaste na podłożu skalnym Typ, podtyp mor świeży próchnicy Typ i podtyp gleby Bw – bielicowa właściwa RDbog – rdzawa bielicowa odm. opadowoglejowa RNw – ranker właściwy (sporadycznie) RNb – ranker bielicowy Bór górski wilgotny - BGw Siedliska pod silnym wpływem wody gruntowej, glebowo-opadowej i stokowej. Występują na płaskich wierzchowinach, w zagłębieniach, gdzie zatrzymują się wody opadowe i stokowe nie mające dróg szybkiego odpływu. Gleby płytkie, szkieletowe z opadowym lub gruntowym oglejeniem. BGw Piętro klimatyczne Regiel dolny wysoki Położenie Spłaszczenia i wierzchowiny, kotlinki w niszach osuwiskowych i zagłębienia stoku Rodzaj gleby - zwietrzelina kwaśnych skał magmowych, okruchowych i metamorficznych: granitów, gnejsów, łupków krystalicznych, piaskowców i zlepieńców bezwęglanowych (w krainie VIII m.in. warstw istebniańskich, czarnorzeckich, cieżkowickich, rzdaziej magurskich i godulskich) z serią glebopokryw stokowych - osuwiska i koluwia osuwiskowe piaszczysto-gliniaste na podłożu skalnym Typ, podtyp mor wilgotny próchnicy Typ i podtyp gleby Bgts – glejo-bielicowa torfiasta Bgw – glejo-bielicowa wlasciwa Bgms – glejo-bielicowa murszasta Gts – gruntowoglejowa torfiasta Gt – gruntowoglejowa torfowa Blgw – glejo-bielica właściwa Bór górski bagienny - BGb Występuje w miejscach trwałego gromadzenia się wód opadowych i sokowych, gdzie dochodzi do zabagnienia terenu, często są to obrzeża torfowisk górskich. Gleby wytworzone z torfowiska wysokiego, występującego bezpośrednio na skale. Warstwa torfu może mieć nawet kilka metrów miąższości. Drzewostan świerkowy IV-V bonitacji z domieszką brzozy omszonej i kosodrzewiny oraz sosny błotnej. Siedliska te najczęściej spotykane są w Sudetach. 46 BGb Piętro klimatyczne Regiel dolny wysoki Położenie zabagnione spłaszczenia lub wklęśniecia stoków, zwykle ocienione i chłodne stoki północne Rodzaj gleby - torf wysoki na zwietrzelinie kwaśnych skał magmowych, okruchowych i metamorficznych: granitów, gnejsów, lupków krystalicznych, piaskowców i łupków bezwęglanowych oraz w VII krainie - paragnejsów Gór Sowich - torf wysoki na osuwiskach i koluwiach osuwiskowych Typ, podtyp torfowa torfowisk wysokich, mor mokry torfiasty próchnicy Typ i podtyp gleby Tw – torfowa torfowiska wysokiego, odm. płytka BORY MIESZANE Bór mieszany górski świeży BMGśw Siedliska pod nieznacznym wpływem wody glebowo-opadowej i stokowej. Mają dość szeroki zasięg występowania; zajmują znaczne powierzchnie w reglu dolnym niskim i wysokim, miejscami dochodząc do granicy z reglem górnym. BMGśw Piętro klimatyczne Regiel dolny niski Regiel dolny wysoki Położenie do ok. 900 m n.p.m. w Beskidach i od ok. 900 do ok. 1100 m n.p.m. w Beskidach Sudetach, do ok. 1000 m n.p.m. w Tatrach i Sudetach, w Tatrach 1000 do 1200 m n.p.m. Stoki o różnych ekspozycjach, wierzchowiny, garby Rodzaj gleby - zwietrzelina kwaśnych skał magmowych i metamorficznych - granitów, gnejsów, łupków krystalicznych oraz okruchowych - piaskowców, zlepieców i łupków bezwęglanowych (w VIII krainie najczęściej warstw magurskich, istebniańskich, godulskich, lub utworów fliszowych zawierających węglany, lecz odgórnie odwapnionych i zakwaszonych) z serią glebopokryw stokowych - osuwiska i koluwia osuwiskowe na podłożu skalnym Typ, podtyp moder-mor świeży próchnicy Typ i podtyp gleby Bw – bielicowa właściwa Bw – bielicowa właściwa Blw – bielica właściwa RNw – ranker właściwy RNw – ranker właściwy RNb – ranker bielicowy RNb – ranker bielicowy RDb – rdzawa bielicowa (rzadko) RDb – rdzawa bielicowa (rzadko) RDw – rdzawa właściwa (rzadko) 47 Bór mieszany górski wilgotny - BMGw Występuje bardzo rzadko, zwykle razem z siedliskami BMGśw, jednakże w warunkach o zwiększonej wilgotności. Drzewostan świerkowy III-IV bon. BMGw Piętro klimatyczne Regiel dolny wysoki i niski Położenie obniżenia dolinne Rodzaj gleby - zwietrzelina kwaśnych skał magmowych, okruchowych i metamorficznych (granitów, gnejsów, łupków krystalicznych, piaskowców, zlepieńców i zlepieńców bezwęglanowych) - osuwiska i koluwia osuwiskowe na podłożu skalnym Typ, podtyp moder-mor wilgotny próchnicy Typ i podtyp gleby Bgts– glejo-bielicowa torfiasta Bgms – glejo-bielicowa murszasta Bgw – glejo-bielicowa właściwa Gts – gruntowoglejowa torfiasta Gt – gruntowoglejowa torfowa RNb – ranker bielicowy odm. gruntowoglejowa OGb – opadowoglejowa bielicowana odm. oligotroficzna OGSt – stagnoglejowa torfowa Bór mieszany górski bagienny - BMGb Występuje wraz s siedliskami borów mieszanych górskich świeżych i wilgotnych Zajmuje, najczęściej na stokach północnych, zagłębienia terenowe, niecki, tarasy i inne miejsca, w których utrudniony jest przepływ wody opadowo-stokowej i dochodzi do zabagnienia terenu. Drzewostan świerkowy ok. IV bon. z udziałem brzozy omszonej. BMGb Piętro klimatyczne Regiel dolny wysoki i niski Położenie szerokie obniżenia dolinne, zabagnione spłaszczenia wierzchowin i stoków Rodzaj gleby torf wysoki i przejściowy na zwietrzelinie: - skał bezwęglanowych - granitów karbońskch, gnejsów prekambryjskich, paragnejsów Gór Sowich – VII kraina - utworów fliszu podhalańskiego – VIII kraina - trzeciorzędowych piaskowców I łupków magurskich I podmagurskich – VIII kraina - kredowych piaskowców I łupków godulskich I istebniańskich – VIII kraina Typ, podtyp moder-mor mokry torfiasty lub murszowaty próchnicy Typ i podtyp gleby Tw,Tp – torfowa torfowiska wysokiego lub przejściowego LASY MIESZANE Las mieszany górski świeży - LMGśw Siedliska pod umiarkowanym i wyraźnym wpływem wody glebowo-opadowej i stokowej. W niskim reglu dolnym jest siedliskiem o ograniczonym zasięgu. Łączy się z uboższymi typami gleb brunatnych, a w wysokim reglu dolnym zajmuje najżyźniejsze gleby tej strefy, gdzie pomimo surowszego klimatu dorównuje produkcyjnością siedliskom LMG położonym niżej. W Sudetach znaczne powierzchnie na tym siedlisk zajmują lite drzewostany świerkowe, co może utrudniać jego identyfikację, Pomocna w tym celu może okazać się bonitacja drzewostanu oraz występowanie gatunków roślin typowych dla siedlisk żyźniejszych. 48 LMGśw Piętro klimatyczne Położenie Rodzaj gleby Typ, podtyp próchnicy Typ i podtyp gleby Wariant uwilgotnienia Regiel dolny niski i wysoki Regiel dolny wysoki - stok w środkowej i dolnej części, wierzchowiny niższych pasm górskich Skały niewęglanowe - zwietrzelina kwaśnych skał magmowych, okruchowych i metamorficznych (granitów, gnejsów, łupków krystalicznych, piaskowców, zlepieńców i piaskowców ze spoiwem krzemionkowym lub ilastym) z serią glebopokryw stokowych i z serią stref przekształceń peryglacjalnych (wierzchowiny) Skały węglanowe - zwietrzelina gliniasta, pyłowa i ilasta wapieni i dolomitów - zwietrzelina piaskowców, łupków i zlepieńców zawierających okruchy skał wapiennych moder świeży BRk – brunatna kwaśna (oligo- i mezotroficzna) BRb– brunatna bielicowa RDw - rdzawa właściwa (rzadko) RDbr - rdzawa brunatna LMGśw1 odmiany głęboko opadowoglejowe gleb: BRkog – brunatna kwaśna BRbog - brunatna bielicowa Rw – rędzina właściwa Ri – rędzina inicjalna PRw – pararędzina właściwa RDbr - rdzawa brunatna LMGśw2 LMGśw1 Las mieszany górski wilgotny - LMGw Siedliska pod umiarkowanie silnym wpływem wody gruntowej, glebowo-opadowej i stokowej. Występują sporadycznie, zwykle razem z siedliskami świeżymi. Zajmują, często na północnych stokach, zagłębienia terenu, leje źródliskowe oraz miejsca dodatkowo osłonięte podciętymi progami lub skałami. LMGw Piętro klimatyczne Regiel dolny niski, rzadziej wysoki Położenie Stok w środkowej i dolnej części, zrównania i wklęśnięcia stoku, obniżenia dolinne. Skały niewęglanowe. Występuje zwłaszcza w niskim reglu dolnym. Rodzaj gleby - zwietrzelina skał magmowych, okruchowych i metamorficznych (granitów, gnejsów, łupków krystalicznych, piaskowców, zlepieńców i piaskowców ze spoiwem krzemionkowym lub ilastym) z serią glebopokryw stokowych Typ, podtyp moder wilgotny próchnicy Typ i podtyp gleby Gw – gruntowoglejowa właściwa Gt – gruntowoglejowa torfowa Gts – gruntowoglejowa torfiasta Gms – gruntowoglejowa murszasta Gm – gruntowoglejowa murszowa OGb – opadowoglejowa bielicowa OGw – opadowoglejowa właściwa OGsw – stagnoglejowa właściwa OGSts – stagnoglejowa tofiasta OGSt – stagnoglejowa torfowa oraz odmiany opadowo- i gruntowoglejowe gleb: BRk - brunatna kwaśna BRwy – brunatna wyługowana (w wysokim reglu dolnym) RDw – rdzawa właściwa (rzadko) RDb - rdzawa bielicowa (rzadko) RDbr – rdzawa brunatna (rzadko) Dw – deluwialna właściwa 49 LASY Las górski świeży - LGśw Siedliska pod umiarkowanym lub wyraźnym wpływem wody glebowo-opadowej i stokowej, wyjątkowo pod bardzo słabym w miejscach wystawionych na działanie słońca i wiatru. Występuje w reglu dolnym niskim do ok. 600 m n.p.m.; wyjątkowo może dochodzić do 800 m n.p.m. Drzewostany bukowe z udziałem jodły. W Sudetach znaczne powierzchnie tych siedlisk zajmują drzewostany bukowe ze świerkiem lub świerkowe. LGśw Piętro klimatyczne Położenie Regiel dolny niski Rodzaj gleby Skały niewęglanowe Typ, podtyp próchnicy Typ i podtyp gleby Wariant uwilgotnienia Stoki o różnych ekspozycjach - zwietrzelina skał magmowych, okruchowych i metamorficznych (granitów, gnejsów,andezytów, łupków krystalicznych, piaskowców, zlepieńców, mulowców ze spoiwem krzemianowym lub ilastym) z serią glebopokryw stokowych i z serią stref przekształceń peryglacjalnych - gliny kamieniste wietrzelinowe i pyły eoliczne z serią glebopokryw stokowych na piaskowcach i łupkach ze spoiwem krzemianowym lub ilastym mull świeży BRk – brunatna kwaśna BRb– brunatna bielicowa BRwy - brunatna wyługowana RDbr - rdzawa brunatna (rzadko) RDw - rdzawa właściwa (rzadko) W odmianie opadowostokowoglejowej gleby: BRk – brunatna kwaśna BRb– brunatna bielicowa BRwy brunatna wyługowana LGśw1 LGśw2 strome południowe zbocza, skalne półki wierzchowiny Skały węglanowe Skały węglanowe i niewęglanowe - zwietrzelina gliniasta, pyłowa i - zwietrzelina ilasta wapieni, dolomitów oraz piaszczystogliniasta, pyłowa i bazaltów, łupków i filitów - zwietrzelina piaskowców, łupków ilasta piaskowców, i zlepieńców ze spoiwem zlepieńców i łupków węglanowym, kalcytowym, - zwietrzelina dolomitowym oraz ze „strzałkami” gliniasta, pyłowa i kalcytu lub okruchami wapiennymi ilasta margli, wapieni, dolomitów i opok mull suchy BRw - brunatna własciwa BRwy – brunatna wyługowana BRs – szarobrunatna Rbr – rędzina brunatna Rw – rędzina właściwa Rp – rędzina próchniczna PRw – pararędzina właściwa PRbr – pararędzina brunatna LGśw1 w/wym. gleby w odmianie opadowostokowoglejow ej Rbr – rędzina brunatna Rw – rędzina właściwa PRw – pararędzina właściwa PRbr – pararędzina brunatna BRk – brunatna kwaśna BRb– brunatna bielicowa BRwy - brunatna wyługowana LGśw2 LGśw0 50 Las górski wilgotny - LGw Siedliska pod umiarkowanym lub dość silnym wpływem ruchomej wody stokowej i glebowo-opadowej (często stagnującej). Występuje w tej samej strefie wysokościowej jak LGśw, lecz jest znacznie rzadziej spotykany. Zajmuje miejsca z powolnym spływem wód opadowych i stokowych, np. dolne części uskoków skalnych, obniżenia międzystokowe, wąwozy oraz brzegi dolin z glebami wilgotnymi. LGw Piętro klimatyczne Regiel dolny niski Położenie Dość strome dobrze nawodnione stoki o glebach Niższe położenia połogich przepuszczalnych dla wód opadowych, zwykle ze spoistą stoków, tarasowate warstwą spągową – źródliska okresowych potoków lub spłaszczenia, zsuwy stokowe, cieków, miejsca wysiękowe, wilgotne tarasowate leje źródliskowe. (siedliska długotrwale silnie spłaszczenia terenu wzbogacone osadami koluwialnymi. (siedliska średnio wilgotne, okresowo nadmiernie wilgotne) uwilgotnione) Rodzaj gleby Skały węglanowe Skały kwaśne, lub zawierające węglany głęboko odwapnione - zwietrzelina piaskowców, - zwietrzelina kwaśnych skał okruchowych (łupków, łupków i zlepieńców ze mułowców, drobnoziarnistych piaskowców ze spoiwem ilastym lub krzemianowym) z serią glebopokryw spoiwem węglanowym, kalcytowym lub dolomitowym, stokowych oraz z serią przekształceń peryglacjalnych na zrównaniach - zwietrzelina gliniasta i ilasta - zwietrzelina kwaśnych skał magmowych i margli, wapieni, dolomitów - rumosz i usypiska skał metamorficznych (rzadziej spotykane) bogatych w węglany (rzadko spotykane) Typ, podtyp mull wilgotny próchnicy BRkog – brunatna kwaśna Gps – gruntowoglejowa Typ i podtyp gleby Rpgg – rędzina próchniczna odmiana opadowoglejowa próchniczna odm. stokowa odm. gruntowoglejowa – brunatna Gme – gruntowoglejowa PRwgg, PRwog – pararędzina BRwyog właściwa odm. wyługowana odmiana murszowa odm. eutroficzna gruntowoglejowa i opadowoglejowa Gmse – gruntowoglejowa opadowoglejowa BRsog – szarobrunatna murszasta odm. eutroficzna PRwd– pararędzina właściwa odmiana opadowoglejowa OGws – opadowoglejowa odm. deluwialna Gp – gruntowoglejowa właściwa odm. stokowa PRbrgg, PRbrog – próchniczna OGsw – stagnoglejowa pararędzina brunatna odm. OGw – opadowoglejowa właściwa grunowopglejowa i właściwa OGame – amfiglejowa odm. opadowoglejowa eutroficzna BRsog – brunatna BRwygg BRwyog,– szarobrunatna odm. brunatna wyługowana odm. opadowoglejowa głęboko gruntowoglejowa i BRwy – brunatna wyługowana opadowoglejowa odmiana opadowoglejowa Dbrgg, Dbrog – deluwialna brunatna odm. gruntowoglejowa i opadowoglejowa Wariant LGw1 LGw2 uwilgotnienia 51 LASY ŁĘGOWE Las łęgowy górski - LłG Lasy łęgowe (lasy przypotokowe) występują sporadycznie tylko w reglu dolnym, rzadko przekraczając granicę 500 m n.p.m. Występują wzdłuż koryt potoków i rzek w ich dolnym biegu oraz na obrzeżach szerszych dolin, gdzie teren jest zalewany wodami rzek lub spływami wód stokowych. LłG Piętro klimatyczne Regiel dolny niski Położenie współczesne tarasy rzeczne, głównie obrzeża potoków Rodzaj gleby Skały kwaśne lub węglanowe Kamieńce, żwiry, piaski, rzadziej pyły i osady ilaste - w osadach rzecznych współczesnych tarasów zalewowych - w osadach deluwialnych Typ, podtyp mull wilgotny próchnicy Typ i podtyp gleby MDi – mada inicjalna MDp – mada próchniczna MDw – mada właściwa Dp – deluwialna próchniczna Ols jesionowy górski - OlJG Siedliska pod trwałym wpływem wody stokowej, glebowo-opadowej lub gruntowej. Występują rzadko. Fragmenty tych siedlisk występują w szerszych dolinach w zakolach potoków i rzek górskich lub na spłaszczeniach i załamaniach stoków, w sąsiedztwie „oczek” wodnych oraz terenach wysiękowych lub źródliskach, gdzie utrudniony jest odpływ wód stokowych. OlJG Piętro klimatyczne Regiel niski Położenie zagłębienia dolinne lub spłaszczenia stoków z utrudnionym odpływem wód, miejsca źródliskowe, młaki Rodzaj gleby - piaski, pyły, mułki i iły w osadach wodnych, na zwietrzelinie skał kwaśnych lub węglanowych - zwietrzelina kwaśnych skał okruchowych (łupków, mułowców i piaskowców o spoiwie krzemionkowym, ilastym lub węglanowym) z powierzchniową warstwą nadkładu organicznego o charakterze namułów, utworów murszowatych i torfiastych) Typ, podtyp mull mokry, mull wilgotny próchnicy Typ i podtyp gleby Gmłźr – gruntowoglejowa mułowa odm. źródliskowa MŁt – torfowo-mułowa, także odm. węglanowa Mmł - mułowo-murszowa MRm – mineralno-murszowa, także odm. węglanowa MRw – murszowata właściwa, także odm. węglanowa 52
