Artykuł - "Efektywna komunikacja w rodzinie"

Centrum Superwizji Rodzinnej - Lędziny 2015
Artykuł - "Efektywna komunikacja w rodzinie"
W jaki sposób komunikować się w Rodzinie – czyli jak mówić o swoich potrzebach, uczuciach, oczekiwaniach, ale
również o tym jak słuchać, by rozumieć siebie nawzajem…
Często komunikując się z członkami swojej rodziny używamy słów i sformułowań, które są odbierane jak atak bądź
obrazę. Prowadzi to do wielu nieporozumień i niepotrzebnych konfliktów. Skuteczną komunikację może ułatwić
Komunikat ”Ja”, dzięki któremu wyrażamy swoje odczucia i oczekiwania względem określonej sytuacji.
Komunikat „Ja”.
Gdy zachowujesz się tak, czuje się…
Komunikat Ja składa się z 4 składników:
1. Wyrażanie swoich uczuć i emocji (jestem zły/szczęśliwy/smutny/rozczarowany).
2. Opis faktów do których się odnosimy – opis konkretnego zachowania, które wzbudziło w nas wcześniej
wymienione uczucia, bez oceny, bez etykiet.
3. Wyrażenie konsekwencji sytuacji – czyli wyjaśnienie co w tej sytuacji spowodowało, że tak się poczuliśmy.
4. Przekazanie swoich oczekiwań – czyli prośba o konkretne zachowanie w przyszłości.
Łatwo te 4 punkty zawrzemy trzymając się prostej konstrukcji zdania:
Czuję … (wyrażenie swoich emocji) …
Kiedy Ty …. (opis sytuacji oparty na faktach) …
Ponieważ … (wyjaśnienie co robię w tej sytuacji), dlatego… (skutek sytuacji)
Chcę … (oczekiwania na przyszłość)
Przykłady Komunikatu „Ja”
Czuję
Kiedy Ty
Ponieważ
Chcę
Jestem zdenerwowana
kiedy muszę czekać na
Ciebie, gdy się
spóźniasz
ponieważ nie wiem co
się z Tobą dzieje i za ile
się pojawisz
chciałabym, abyś w
przyszłości wysłał do
mnie sms’a, że się
spóźnisz i napisał za ile
faktycznie przyjdziesz
Jest mi smutno
kiedy nie pytasz mnie o
moją pracę
ponieważ czuje się
lekceważona
chciałabym, abyśmy
więcej rozmawiali o
pracy i uczuciach z tym
związanych.
Stosowanie komunikatu JA na co dzień umożliwia nie tylko lepiej zrozumieć siebie, ale także partnera komunikacji.
Narzędzie to poprawia jakość relacji, daje możliwość zmiany zachowania, nie doprowadzając do zranienia drugiej
osoby.
W komunikacji bardzo ważne jest także aktywne słuchanie drugiej osoby. Często w rozmowie koncentrujemy się na
sobie, swoich odczuciach i tym co sami chcemy powiedzieć. Wówczas partner rozmowy może poczuć się
lekceważony i niezrozumiany, a komunikacja nie przynosi żadnych pozytywnych skutków.
Poprawić komunikację mogą następujące techniki:
1
Centrum Superwizji Rodzinnej - Lędziny 2015
Parafraza: to powtórzenie własnymi słowami sensu wypowiedzi rozmówcy. Nie chodzi w niej o to aby powtórzyć
wypowiedź słowo w słowo, ale omówić wszystko, co jest istotą sprawy. Nie wolno niczego ważnego opuścić, niczego
od siebie dodać (czyli interpretować) niczego zniekształcać. Parafrazując używamy sformułowań:
●
●
●
●
Jeśli dobrze Cię rozumiem…
A więc jesteś zdania, że…
Chcesz powiedzieć, że…
Sądzisz zatem, że…
Odzwierciedlenia – to komunikaty (werbalne lub niewerbalne) skierowane do rozmówcy, mające na celu pokazanie,
że jesteś świadomy i rozumiesz to jak się czuje twój rozmówca bez wskazywania czy zgadzasz się z nim czy nie. Np.
Widzę że Cię to zmartwiło, widzę że jesteś zadowolona z tej wiadomości lub przyjmowanie tej samej pozycji ciała
tego samego tonu głosu.
Pauzy – jest to świadoma przerwa w mówieniu pozwala rozmówcy zebrać myśli zachęca go do odpowiedzi. Trwa od
5 do 10 sekund.
Pytania pogłębiające – zachęcają rozmówcę do omówienia konkretnego zagadnienia na głębszym poziomie np. czy
możesz mi powiedzieć cos więcej, czy możesz podać więcej szczegółów.
Pytania naprowadzające – pozwalają rozmówcy dać tylko jedną odpowiedź, która jest wbudowana w pytanie,
prowadzi do odpowiedzi którą chcesz usłyszeć, jest pomocne do potwierdzenia twoich przypuszczeń powinny być
zastosowane jedynie po pełnej dyskusji, czasami pomagają w podjęciu decyzji.
Krótkie potwierdzenia są to krótkie stwierdzenia bądź sygnały niewerbalne za pośrednictwem których dajesz
rozmówcy znać że jesteś zainteresowany tym co mówi, np. rozumiem, kontynuuj, to bardzo ważne, mhm,
potakiwanie.
Pytania otwarte daje rozmówcy możliwość udzielania wielu różnych odpowiedzi i zaczyna się tak: co sądzisz o, co
myślisz, jak chciałbyś itp.
Skuteczna komunikacja wymaga także poznania nieefektywnych komponentów rozmowy. Świadomość negatywnych
czynników komunikacji ułatwia uniknięcie błędów w wymianie informacji, poglądów czy uczuć.
Błędy komunikacyjne:
1. Osądzanie polega na krytykowaniu, wyrokowaniu, obrażaniu, wypowiadaniu zdecydowanych zdań twierdzących
zaczynających się od TY. Komunikaty „ty” sugeruje, że winę za zaistniałą sytuację ponosi dana osoba. Nie jest
osądzaniem wypowiadanie własnych opinii w pierwszej osobie, z podkreśleniem że możemy się mylić.
1. Decydowanie za innych polega na wydawaniu poleceń, rozkazywaniu, grożeniu, straszeniu, moralizowaniu,
wścibskim wypytywaniu o sprawy, o jakich ktoś wyraźnie nie chce rozmawiać.
2
Centrum Superwizji Rodzinnej - Lędziny 2015
1. Nadmierne skupianie się na sobie podczas rozmowy polega na zmienianiu tematu, litowaniu się, dawaniu
dobrych rad - to co dobre dla mnie nie musi być takie dla kogoś innego.
Komunikowanie się jest nieefektywne, gdy:
●
●
●
●
●
●
●
●
●
Słucha się tylko tego, co chce się usłyszeć (nastawienie się wyłącznie na wyłapanie określonych informacji).
Przerywa się czyjąś wypowiedź, co denerwuje rozmówcę.
Kończy się za kogoś zdanie (jakby się chciało powiedzieć „wiem już o co ci chodzi, mogę to powiedzieć szybciej i
lepiej”) demonstrując tym samym zniecierpliwienie.
Skupia się głównie na własnej osobie i na tym, co się samemu powie.
Interesuje się przede wszystkim własnym punktem widzenia.
Nie zadaje się pytań otwartych, ale zamknięte, przy których wystarcza odpowiedź tak lub nie.
Nie daje się partnerowi szansy na lepsze poznanie siebie.
Ocenia się często, wydając wyrok zamiast podkreślić, że to tylko moje zdanie i mogę się mylić.
Uogólnienia np. chciałabym abyś zachowywał się dobrze -> chciałabym abyś nie biegał po pokoju
3