9. Pszenżyto jare W doświadczeniach PDOiR założonych w

9. Pszenżyto jare
W doświadczeniach PDOiR założonych w 2011 roku na terenie województwa łódzkiego badano 5 odmian
pszenżyta jarego oraz 1 odmianę żyta jarego. Doświadczenia założono w trzech punktach doświadczalnych.
Warunki polowe przedstawia Tabela 2. Przedplonami w Lućmierzu i Masłowicach były ziemniaki, a w Strzelcach
pszenica ozima. Przebieg warunków pogodowych pozwolił na terminowe przeprowadzenie zespołu uprawek
przedsiewnych oraz siewu.
Nawożenie azotowe wahało się od 66 kg/ha w Lućmierzu, do 123 kg/ha w Strzelcach. Nawożenie fosforowe
wahało się od 17 kg/ha Lućmierzu do 45 kg/ha w Strzelcach. Nawożenie potasowe zastosowano w Lućmierzu
i Strzelcach na poziomie 90 kg/ha, a w Sulejowie na poziomie 70 kg/ha. Na intensywnym poziomie
agrotechnicznym (a2) we wszystkich doświadczeniach dokarmiano rośliny dolistnymi preparatami
wieloskładnikowymi (Maximus 20-20-20, Maximus extra P, Maximus extra Mg , Maxibor 21, Florovit, Basfoliar
Extra).
W sezonie wegetacyjnym 2011 średni plon pszenżyta jarego z wszystkich trzech punktów na poziomie a1
wynosił 6,7 t/ha. Najwyższe plony zanotowano w Strzelcach, gdzie uśredniony plon ziarna z wszystkich odmian
wynosił 8,5 t/ha ton. Potencjał plonotwórczy odmian w mniejszym stopniu został wykorzystany w Lućmierzu,
gdzie odmiany plonowały na poziomie 5,5 t/ha, w pszenżycie jarym najlepiej plonowała odmiana: Andrus 6,8 t/ha
(a1), 7,4 t/ha (a2). W 2011 roku, w doświadczeniach żyto jare Bojko plonowało na poziomie 5,7 t/ha (a1) oraz 6,3
t/ha (a2) .
Intensyfikacja agrotechniki pociąga za sobą zwiększone nakłady, których rekompensatą powinny być wyższe
zbiory. Efektem zastosowania nawożenia dolistnego oraz ochrony fungicydowej był średni wzrost plonowania na
poziomie a2 o 0,6 t/ha.
Porażenie pszenżyta jarego przez choroby w roku 2011 było małe, jedynie septorioza liści wystąpiła w Sulejowie
w większym nasileniu, a żyto jare zostało również porażone przez rdzę brunatną . Ważniejsze właściwości
rolniczo-użytkowe odmian przedstawiono w Tabeli 7. Wyleganie roślin w większym nasileniu obserwowano przed
zbiorem niż w dojrzałości mlecznej. Podobnie jak w latach ubiegłych największą podatnością na ugięcie łanu
wykazało żyto jare Bojko. Było ono także znacznie wyższe od badanych odmian pszenżyta jarego.
Najdorodniejsze ziarno w 2011 roku podobnie jak w ubiegłych latach miała odmiana Andrus.
Na podstawie uzyskanych wyników z doświadczeń PDOiR, prowadzonych od 2000 roku z pszenżytem jarym
Łódzki Wojewódzki Zespół PDOiR podjął decyzję o utworzeniu dla tego gatunku Listy Zalecanych Odmian do
uprawy (LZO):
1. ANDRUS
2. DUBLET
3. MILEWO
Powyższe odmiany potwierdziły w ostatnich latach dużą przydatność do uprawy w warunkach rejonu
łódzkiego. Prezentowana lista powinna ułatwić rolnikom dokonanie wyboru odmiany najbardziej dostosowanej
do miejscowych warunków gospodarowania.
73
Tabela 1
Pszenżyto jare. Odmiany badane. Rok zbioru: 2011
Rok wpisania
do Krajowego
Rok włączenia
Odmiana
Rejestru
do LZO
Lp.
Odmian w
Polsce
1
2
3
Adres jednostki zachowującej odmianę,
A w przypadku odmiany zagranicznej –
- pełnomocnika w Polsce
4
1
Dublet
2006
2009
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, PL-64-000 KOŚCIAN
2
Milkaro
2007
―
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o., ul. Główna 20, PL-99-307 STRZELCE
3
Nagano
2008
―
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, PL-64-000 KOŚCIAN
4
Milewo
2008
2010
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, PL-64-000 KOŚCIAN
5
Andrus
2009
2012
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, PL-64-000 KOŚCIAN
6
Bojko
2005
―
Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o., Grupa IHAR, Smolice 146, 63-740 Kobylin PL
Tabela 2
Pszenżyto jare. Plon ziarna odmian w miejscowościach (%wzorca). Rok zbioru: 2011
Poziom a1
Lp.
Odmiana
Lućmierz
Sulejów
Strzelce
Wzorzec, dt z ha
Lućmierz
Poziom a2
Sulejów
Strzelce
54,8
61,2
85,4
59,9
68,7
91,0
1
Dublet
103
98
99
107
100
99
2
Milkaro
100
102
99
94
101
95
3
Nagano
100
95
103
101
96
103
4
Milewo
96
100
102
101
101
101
5
Andrus
100
105
97
98
102
102
6
Bojko
86
83
86
83
87
90
Wzorzec –wszystkie badane odmiany pszenżyta jarego.
74
Tabela 3
Pszenżyto jare. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2011
Miejscowość
Lućmierz
Powiat
Zgierski
Kompleks rolniczej przydatności gleby
żytni dobry
Klasa bonitacyjna gleby
IV b
PH gleby w KCl
6,3
Przedplon
ziemniaki
Data siewu
Obsada nasion
Data zbioru
(dzień, m-c, rok)
(szt/m2)
(dzień, m-c, rok)
Sulejów
Piotrkowski
pszenny dobry
III a
5,7
ziemniaki
04.04.2011
550 *
06.08.2011
31.03.2011
450 **
05.08.2011
Nawożenie mineralne
92
Strzelce
Kutnowski
pszenny dobry
III a
6,3
pszenica ozima
25.03.2011
450**
14.08.2011
N na poziomie a1
(kg/ha)
66
N na poziomie a2
(kg/ha)
66
92
123
P2O5
(kg/ha)
17
25
45
K2 O
(kg/ha)
90
70
Maximus 20-20-20 – 3,0 kg
Maximus extra P – 4,0 kg
Maximus extra Mg – 2,0 kg
Maxibor 21 – 1,0 kg
Środki ochrony roślin
Vitavax 200 FS
Chwastox Turbo 340 SL – 2,0 l
Starane 250 EC – 0,4 l
90
Nawożenie dolistne preparatami
wieloskładnikowymi na poziomie a2
(l/ha)
Zaprawa nasienna
(nazwa)
Herbicyd
(nazwa, dawka/ha)
Insektycyd
(nazwa, dawka/ha)
Florovit – 1,0 l
Vitavax 2000 FS
Mustang 306 SE – 0,6 l
Starane 250 EC – 0,6 l
Karate Zeon 050 CS – 0,1 l
Pirimor 500 WG – 0,25 l
Karate Zeon 050 CS – 0,1 l
83
Basfoliar Extra – 10,0 l
Maxim
Mustang Forte – 0,8 l
Fastac 100 EC – 0,1 l
(tylko na poziomie a2)
Fungicyd- pierwszy zabieg
(nazwa, dawka/ha)
Fungicyd – drugi zabieg
(nazwa, dawka/ha)
Regulator wzrostu
*
**
(nazwa, dawka/ha)
Artea 330 EC – 0,4 l
Amistar 250 SC – 0,6 l
Falcon 460 EC – 0,6 l
Artea 330 EC – 0,5 l
Capalo 337,5 SE – 2,0 l
Falcon 460 EC – 0,6 l
-
-
-
-
2
Bojko obsada 450(szt/m )
Bojko obsada 350(szt/m2)
75
Tabela 5
Pszenżyto jare. Plon ziarna odmian (%wzorca). Lata zbioru:2011, 2010, 2009
Plon ziarna w % wzorca
Lp.
Odmiana
Poziom a1
Poziom a2
2011
2010
2009
2009-2011
2011
2010
2009
2009-2011
Wzorzec, dt z ha
67,1
60,4
48,8
58,8
73,2
68,2
60,3
67,2
1
Dublet
100
103
104
102
102
102
103
102
2
Milkaro
100
98
101
100
97
102
107
102
3
Nagano
99
98
107
101
100
94
106
100
4
Milewo
100
100
110
103
101
102
113
105
5
Andrus
101
100
87
96
101
100
88
96
6
Bojko
85
75
120
93
87
79
105
90
Wzorzec: w roku 2011, 2010, 2009 – wszystkie badane odmiany pszenżyta jarego.
Liczba doświadczeń dla okresu 2009-2011 odnosi się do odmian badanych trzy lata.
Tabela 6
Pszenżyto jare. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki – a1 (odchylenia od wzorca).
Lata zbioru: 2011, 2009-2011
Mączniak
Rdza brunatna
Liczba lat
Lp.
Odmiana
badań
2011
2009-2011
2011
2009-2011
Wzorzec, (skala 9o)
2011
Septorioza liści
2009-2011
7,9
8,2
8,3
8,7
6,7
6,8
2
Dublet
3
0,1
-0,2
-1,6
-0,7
0,1
0,4
3
Milkaro
3
0,1
0,1
0,7
0,2
-0,7
-0,4
4
Nagano
3
0,1
0,1
0,2
0,2
0,1
0,4
5
Milewo
3
0,1
0,0
0,4
0,2
0,1
-0,4
6
Andrus
3
-0,4
0,0
0,2
0,2
0,4
0,0
7
Bojko
3
0,1
0,0
-1,3
-2,5
-0,4
-0,6
1
3
2
7
2
7
Liczba doświadczeń
Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą
Wzorzec: w roku 2011,2010, 2009 – wszystkie badane odmiany. Liczba doświadczeń dla okresu 2009-2011 odnosi się do odmian badanych trzy lata.
76
Tabela 7
Pszenżyto jare. Ważniejsze właściwości rolniczo – użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2011, 2009-2011
Wyleganie (skala 9o)
Wysokość roślin
Liczba
w fazie
(cm)
przed
zbiorem
Lp.
Odmiana
lat
dojrzałości mlecznej
badań
2011
2009-2011
2011
2009-2011
2011
2009-2011
Masa 1000 ziaren
(g)
2011
2009-2011
Poziom agrotechniki a1
Wzorzec (skala 9o)
8,6
8,6
7,2
7,2
100,1
108,1
48,2
41,4
1
Dublet
3
-0,3
0,0
-0,5
-0,2
-2,0
-3,2
-0,7
0,0
2
Milkaro
3
-0,1
-0,3
-0,7
-0,4
2,9
5,1
-1,0
0,0
3
Nagano
3
-0,1
0,2
1,1
0,8
-3,5
-6,2
0,5
-0,3
4
Milewo
3
-0,1
0,1
0,3
0,1
0,2
1,9
-0,8
-1,1
5
Andrus
3
0,4
0,1
-0,2
-0,3
2,4
2,5
2,0
1,5
6
Bojko
3
-3,1
-2,5
-2,7
-2,3
33,7
35,3
-10,8
-4,9
Poziom agrotechniki a2
Wzorzec (skala 9o)
8,5
8,5
6,8
7,0
102,3
108,4
48,7
40,4
1
Dublet
3
-0,4
-0,1
-1,0
-0,3
-3,0
-4,5
-1,7
2,3
2
Milkaro
3
0,1
0,0
-0,8
-0,5
1,5
4,1
-1,0
2,6
3
Nagano
3
0,1
0,2
1,3
0,8
-3,5
-5,8
0,7
2,5
4
Milewo
3
-0,2
0,0
0,5
0,0
3,9
4,1
-0,9
1,4
5
Andrus
3
0,6
0,0
0,0
-0,1
1,0
2,1
2,9
-8,8
6
Bojko
3
-3,0
-1,5
-2,3
-2,4
32,9
36,4
-10,8
-2,2
2
5
2
8
3
9
3
9
Liczba doświadczeń
Wyleganie przed zbiorem: wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których miało ono miejsce; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą.
Wzorzec: w roku 2011, 2010,2009 – wszystkie badane odmiany.
77
Tabela 4
Pszenżyto jare. Warunki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2011
Lućmierz
Sulejów
Lp.
Cecha
a1
a2
a1
a2
Termin kłoszenia
1
02.05
02.05
02.06
03.06
(dzień, m-c)
Termin dojrzałości woskowej
2
13.07
13.07
16.07
19.07
(dzień, m-c)
Wysokość roślin
3
95,1
96,3
96,4
98,1
(cm)
Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej
4
8,9
8,9
8,2
8,0
(skala 9o)
Wyleganie roślin przed zbiorem
5
7,5
7,3
6,9
6,2
(skala 9o)
Porażenie przez mączniaka
6
8,8
9,0
(skala 9o)
Porażenie przez rdzę brunatną
7
8,4
9,0
8,2
8,3
(skala 9o)
Porażenie przez septoriozę liści
8
7,5
8,4
5,8
7,5
(skala 9o)
Masa 1000 ziaren
9
45,9
46,9
50,0
50,7
(g)
Wilgotność ziarna podczas zbioru
10
12,7
12,8
13,1
13,2
(%)
Plon ziarna
11
54,8
59,9
61,2
68,7
(dt z ha)
Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian
a1 – przeciętny poziom agrotechniki; a2 – wysoki poziom agrotechniki
Skala 9o: 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny.
78
Strzelce
a1
a2
05.05
05.05
25.07
25.07
108,9
112,3
-
-
-
-
7,9
8,4
-
-
-
-
48,8
48,6
15,2
15,5
85,4
91,0