autoreferat - Wydział Sztuk Pięknych

ALEKSANDRA GIEŁDOŃ – PASZEK, ZAŁĄCZNIK 2 – AUTOREFERAT
____________________________________________________________________________________________________________
DR ALEKSANDRA GIEŁDOŃ – PASZEK
Zakład Teorii Sztuki i Fotografii Artystycznej
Instytut Sztuki
Wydział Artystyczny
Uniwersytet Śląski w Katowicach
ZAŁĄCZNIK NR 2
AUTOREFERAT
DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWA
1.
IMIĘ I NAZWISKO
Aleksandra Giełdoń – Paszek
2.
POSIADANE DYPLOMY, STOPNIE NAUKOWE:
•
1986 - Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Wydział Filozoficzno - Historyczny,
Instytut Historii Sztuki – magister historii sztuki, specjalność sztuka nowoczesna
na podstawie rozprawy magisterskiej Główne wątki i motywy w twórczości Andrzeja
Strumiłły w oparciu o słowo i obraz. Próba monografii za lata 1948 - 1986, napisanej
pod kierunkiem prof. dr hab. Piotra Krakowskiego; recenzent prof. dr hab. M. Porębski.
•
2002 – Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Wydział Historyczny, Instytut Historii
Sztuki - doktor nauk humanistycznych w zakresie nauk o sztuce na podstawie
dysertacji: Malarstwo pejzażowe a szkolnictwo artystyczne w Polsce ( do 1939 roku ),
napisanej pod opieką promotorską prof. dr hab. Tomasza Gryglewicza; recenzenci: prof.
dr hab. Maria Poprzęcka i prof. dr hab. Wojciech Bałus.
•
2013 półtoraroczne studia podyplomowe z zakresu przygotowania pedagogicznego
na akademii Techniczno – Humanistycznej w Bielsku – Białej (przewidywana obrona
dyplomu: grudzień – marzec 2015).
•
kurs w ramach środków unijnych: Zaawansowane metody tworzenia stron www. z
elementami wykorzystania projektowania w architekturze klient-serwer, Katowice
czerwiec 2008
3. INFORMACJE O DOTYCHCZASOWYM ZATRUDNIENIU W JEDNOSTKACH
NAUKOWYCH:
•
Od 1992 do 1994 roku praca w Filii w Cieszynie Uniwersytetu Śląskiego w
Katowicach w charakterze wykładowcy historii sztuki na kierunku Animacja Społeczno –
Kulturalna.
•
Od 1994 do 2003 roku praca w charakterze asystenta w Instytucie Sztuki na
Wydziale Artystycznym Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach – zajęcia z przedmiotów:
historia sztuki, historia kultury ze szczególnym uwzględnieniem sztuk plastycznych,
upowszechnianie kultury plastycznej.
•
Od 2003 roku (po obronie doktoratu) do chwili obecnej praca w charakterze
adiunkta w Instytucie Sztuki na Wydziale Artystycznym Uniwersytetu Śląskiego w
Katowicach; prowadzone zajęcia: historia sztuki, historia rzeźby, historia architektury,
zagadnienia sztuki współczesnej, sztuka ponowoczesna, historia sztuki nowoczesnej i
najnowszej, seminarium licencjackie i magisterskie.
•
Od 2006 – 2009 roku praca zlecona w Wyższej Szkole Administracji w Bielsku –
Białej na kierunku kulturoznawstwo studia zaoczne – historia sztuki
•
Od 2007 roku (do chwili obecnej) praca etatowa za zgodą Rektora w charakterze
wykładowcy w Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach; prowadzone zajęcia: historia
sztuki, seminaria licencjackie i magisterskie, antropologia sztuki.
4.
WSKAZANIE OSIĄGNIĘCIA WYNIKAJĄCEGO Z ART. 16 UST. 2 USTAWY
Z DNIA 14 MARCA 2003 R. O STOPNIACH NAUKOWYCH I TYTULE
NAUKOWYM ORAZ O STOPNIACH I TYTULE W ZAKRESIE SZTUKI (DZ. U.
NR 65, POZ. 595 ZE ZM.)
PUBLIKACJA MONOGRAFICZNA:
Aleksandra Giełdoń – Paszek, Obywatel Parnasu. Sztuki piękne w życiu i
twórczości Jarosława Iwaszkiewicza, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego,
Katowice 2014, ss. 436, ISBN 978-83-226-2240-7, ISSN 0208 – 6336.
W
przedstawionej jako główne osiągnięcie publikacji Obywatel Parnasu. Sztuki
piękne w życiu i twórczości Jarosława Iwaszkiewicza podjęty został problem
obecności sztuk pięknych w życiu i twórczości Jarosława Iwaszkiewicza, jednego z
największych pisarzy polskich XX wieku, którego dorobek literacki, sylwetka twórcza i
sama biografia jest ciągle niewyczerpanym polem interdyscyplinarnych dociekań
badawczych (literatura, muzyka, sztuki piękne). Mimo, że o samym Iwaszkiewiczu i jego
twórczości powstało już wiele opracowań, zwłaszcza w ostatnim czasie, nie podjęto
jeszcze tematu, bardzo moim zdaniem istotnego, jakim są związki pisarza ze sztukami
plastycznymi i jego rozwój estetyczny w tym zakresie na przestrzeni stosunkowo
długiego życia. Żaden z badaczy nie zajął się także kwestią preferencji estetycznych
twórcy w zakresie sztuk pięknych, co może dziwić w zestawieniu z nader wnikliwymi
analizami jego związków z muzyką. Zagadnienie: Iwaszkiewicz a sztuki plastyczne jest
wciąż nierozpoznane, mimo że w prozie, liryce i diarystyce pisarza co rusz napotyka się
na wątki związane z twórczością i tworzeniem, obecne są w nich dzieła sztuki, a sam
pisarz pracując przed wojną jako sekretarz w Zachęcie, później zaś felietonista
recenzujący często publikacje o sztuce w rubrykach kulturalnych poczytnej prasy,
wielokrotnie dał wyraz temu, że sztuki piękne są mu bardzo bliskie. Świadczą o tym
zwłaszcza wydane po raz pierwszy w ostatnich latach trzy tomy dzienników
Iwaszkiewicza, w których zawarł między innymi najbardziej osobiste przemyślenia o
sztuce i swoje refleksje z licznych podróży, które klasyfikuje się jako kulturowe, bo ich
nadrzędnym celem, oprócz często zawodowych obowiązków, było doświadczanie piękna i
obcowanie ze sztuką i kulturą. Nie bez powodu określa się tego twórcę jako pisarza
kultury
i
modelowego
wręcz
estetę
i
erudytę
o
proweniencji
jeszcze
dziewiętnastowiecznej, któremu większość życia przyszło spędzić najpierw w odrodzonej
II Rzeczpospolitej, w której sprawdzał się jako obywatel i pracownik struktur
państwowych, potem zaś w zgrzebnej rzeczywistości PRL-u, prowadząc niejako podwójny
żywot – serwilistycznego, dyspozycyjnego pisarza (choć i ten aspekt biografii
Iwaszkiewicza jest dyskusyjny) i coraz bardziej wrażliwego na sztukę i zamykającego się
w jej wieży z kości słoniowej, estetę. Stąd wziął się też tytuł książki – Obywatel Parnasu,
wskazujący na tę dychotomię.
O Iwaszkiewiczu pisali przede wszystkim literaturoznawcy, ale i muzykolodzy,
kulturoznawcy, nie zajmowali się jednak ani jego dorobkiem, ani samą osobą historycy
sztuki. Uznałam, że może to być interesującym wyzwaniem dla historyka sztuki, ze
względu na perspektywę badań interdyscyplinarnych, poszerzenie pola widzenia sztuki i
jej interpretacji, przyjmując za punkt odniesienia tak specyficznego odbiorcę jakim był
pisarz, dający swoim doświadczeniom estetycznym nader bogaty wyraz w literaturze, a
także z powodu zapełnienie istniejącej luki w samej „iwaszkiewiczologii”. Nieuchronnie
więc doświadczenie to wymagało obcowania cały czas z materią słowa.
Związki sztuk wizualnych z literaturą, która nierzadko staje się ich specyficznym
dopełnieniem, interesowały mnie już okresie pisania pracy magisterskiej. Jej tytuł
brzmiał: Główne wątki i motywy w twórczości Andrzeja Strumiłły w oparciu o słowo i
obraz. Próba monografii za lata 1948 – 1986. Do problematyki tej powróciłam więc po
latach, była ona jednak drugoplanowym celem publikacji, na pierwszym planie stawiając
obecność sztuki w życiu i twórczości pisarza.
Nadrzędnym celem badawczym rozprawy było ukazanie jak sztuka funkcjonuje w
twórczości Iwaszkiewicza i jaki stosunek do niej miał on sam prywatnie. W jakim stopniu
i w jaki sposób określiła go ona jako twórcę i człowieka? Jak kształtowała się na
przestrzeni lat jego świadomość estetyczna? Co zadecydowało o preferencjach
estetycznych pisarza i o statusie sztuki w jego literaturze? Jak Iwaszkiewicz jako esteta
wypada na tle innych pisarzy kultury, na przykład Herberta? Tłem dla tych rozważań, ze
względu na erudycję pisarza, dynamikę zmian czasów, w których przyszło mu żyć, są
Polska i Europa i ich kultura, prądy artystyczne i wydarzenia, nieraz bardzo burzliwe
(rewolucja bolszewicka w Rosji, która osobiście dosięgła rodzinę Iwaszkiewiczów),
przedwojenna Warszawa, entuzjastyczna budowa II RP, wreszcie powojenna, szara
rzeczywistość PRL – u.
Zadania tego podjęłam się z pełną świadomością, że wkraczam na grunt trudny dla
historyka sztuki przede wszystkim ze względu na metodologię badawczą, brak
sprawdzonych narzędzi pozwalających ująć wielowymiarowy ślad sztuki funkcjonujący w
materii słowa, ale i w dość istotny sposób (wespół z muzyką) kształtujący estetyczną
świadomość pisarza. Rozprawa wymagała zarówno wniknięcia w sferę biografistyki
(pewne zaskakujące zdarzenia z życia pisarza wciąż są ujawniane) wraz z całym jej
historycznym i obyczajowym kontekstem, jak i analizy tekstów literackich i odkrywania w
nich wątków topicznych związanych ze sztuką. Oddzielnym zadaniem było analizowanie
opisów dzieł sztuki, miejsc ważnych kulturowo zawartych w twórczości Iwaszkiewicza,
zwłaszcza w tzw. książkach włoskich (Książka o Sycylii i Podróże do Włoch) i w trzech
tomach Dzienników. Specyfika opisu i wyboru artefaktów wynikała z preferencji
estetycznych pisarza. Rekonstruując więc sylwetkę estetyczną Iwaszkiewicza, należało
prześledzić wnikliwie te elementy.
Iwaszkiewicz wielokrotnie, zarówno w swej prozie podróżniczej jak i w diarystyce
opisywał swe doznania estetyczne, poświęcając im i procesowi ich konstytuowania się
sporo miejsca. W niektórych przypadkach mamy wręcz do czynienia z klasycznymi
opisami doznań estetycznych rozpoznanych i definiowanych przez estetykę, zwłaszcza o
orientacji fenomenologicznej. Obowiązkiem autorki było zatem wniknięcie i w tę sferę i
dokonanie wiwisekcji estetycznych doświadczeń twórcy obcującego z dziełami sztuki,
które aż do kresu jego ziemskiej egzystencji budziły w nim niekłamany entuzjazm i
pierwotne wzruszenie.
Z racji wielowątkowej i różnoaspektowej funkcji sztuki w życiu i twórczości
Iwaszkierwicza, trudno było znaleźć uniwersalną formułę do jej ujęcia i sklasyfikowania.
Zdecydowałam się więc na wielość narzędzi badawczych – od analiz biografii w ujęciu
problemowym, poprzez rekonstrukcję Grand Tour pisarza, bo tak można określić jego
wszystkie podróże, odbywane w ciągu całego życia, aż po jego kres, lecz zawsze w tym
samym celu i zawsze do miejsc kulturowo ważnych dla cywilizacji europejskiej. Analiza
tekstów
literackich
wymagała
adaptacji
metod
stosowanych
przez
nauki
literaturoznawcze (komparatystyka), jednak w dość zredukowanym stopniu.
Mimo
interdyscyplinarnej
metodologi
zapożyczonej
z
obszaru
estetyki,
literaturoznawstwa, badań genderowych i biografistycznych zawsze nadrzędnym celem
przy konstruowaniu książki były sztuki piękne, konkretne dzieła architektury, malarstwa i
rzeźby i relikty kultury materialnej, czyli to, co stanowi obszar badawczy historii sztuki.
Tego założenia starałam się konsekwentnie przestrzegać w całej pracy. Podobnie
punktem wyjścia były dla mnie przede wszystkim teksty pisarza (zarówno literackie jak i
diarystyczne), na drugim miejscu pozostawiając opracowania krytyczne i biograficzne.
Ze wzmiankowanych tu założeń w naturalny sposób wynikła struktura publikacji.
Zdecydowałam się zastosować podział na trzy części. Część pierwsza zatytułowana: W
stronę sztuki. Formowanie się światopoglądu estetycznego Iwaszkiewicza podzielona
została na trzy rozdziały zatytułowane: Sztuka, Życie i Dusza. Celem pierwszej części
rozprawy było odpowiedzenie na pytanie w jaki sposób kształtowała się osobowość
twórcza pisarza, jakie czynniki zadecydowały o jego późniejszych wyborach estetycznych
i uformowały go jako estetę. Rozdział ten nie odnosi się bezpośrednio do sztuk
plastycznych, lecz wskazuje na determinanty, które miały wpływ na stosunek pisarza do
sztuki i kultury. Dotyczy on przede wszystkim okresu wczesnego życia twórcy.
Wspomniane trzy rozdziały: I Sztuka, II Życie, III Dusza posiadają podrozdziały, które
problematyzują najważniejsze wątki pojawiające się w życiu intelektualnym pisarza.
Zagadnienia te często odnajdywały odzwierciedlenie w literaturze, zrozumienie ich istoty
wymagało zatem nierzadko dopełnienia w postaci analizy twórczości.
Część druga rozprawy zatytułowana jest Fenomen podróży i jego rola w
kształtowaniu się osobowości estetycznej Iwaszkiewicza i podzielona jest na trzy
rozdziały: I Dlaczego podróż, II Włoskie podróże Iwaszkiewicza, III Podróż jako
doświadczenie estetyczne. Rozdziały te także posiadają podrozdziały problemowe. Celem
tej części rozprawy było odtworzenie podróży pisarza (zwłaszcza do Włoch) pod kątem
ich łączności z tradycją Grand Tour. W analizie roli poszczególnych podróży posłużyłam
się kluczem topograficznym, zastosowanym również w Książce o Sycylii czy Podróżach do
Włoch, zwracając szczególną uwagę na to, co w odwiedzanych miejscach wyjątkowo
interesuje pisarza, jakich dokonuje wyborów odwiedzając wielokrotnie te same muzea i
galerie, podróżując do już zwiedzanych miejsc. Nieuchronnie pojawił się także kontekst,
mający długi rodowód w kulturze europejskiej, jakim jest stosunek pisarza do tradycji
śródziemnomorskiej i samej Italii. Iwaszkiewicz podróżował i przed wojną, i w okresie
PRL – u; jako obywatel odrodzonej Rzeczpospolitej, a potem kraju o ograniczonej
autonomii, jakim była Polska po II wojnie. Jednak w jego poczuciu zadomowienia w
Europie wciąż daje o sobie znać niepokój o rolę w niej Polski. Są to często bardzo
ambiwalentne refleksje natury historiozoficznej. Zachwytom nad wielką spuścizną kultury
śródziemnomorskiej towarzyszą usilne próby dopasowania rodzimego dziedzictwa,
przeniknięte niepokojami egzystencjalnymi, wątpliwościami, śmiałymi wywodami o
filozofii dziejów i sztuki. Całe to bogactwo przemyśleń, zawarte w relacjach
diarystycznych i w tzw. książkach włoskich pisarza buduje w umyśle czytelnika obraz
człowieka wielowymiarowego, pełnego sprzeczności, erudyty uwikłanego w nie do końca
możliwe do rozpoznania determinanty osobistej biografii.
Te wątki omówione w książce stanowiły dopełnienie nadrzędnego celu jakim była
rekonstrukcja preferencji estetycznych pisarza, jego stosunku do kultury i historii sztuki.
W wielu wypadkach w relacjach z odwiedzanych miejsc, muzeów i galerii pisarz daje
wyraz swoim doznaniom estetycznym. Są one często zadziwiająco świeże i głębokie. W
ich
analizie
posłużyłam
się
klasycznym
ujęciem
stosowanym
w
estetyce,
skoncentrowanym na akcie konstytuowania się przeżycia estetycznego i jego przebiegu.
Starałam się określić elementy, które pojawiają się we wszystkich refleksjach
Iwaszkiewicza i w rezultacie mają wpływ na jego doznania piękna.
Ostatnim zagadnieniem, któremu poświęciłam treść tej części jest analiza sylwetki
Iwaszkiewicza jako podróżującego pisarza i estety w kontekście innych twórców o
podobnych cechach. Najważniejszą postacią, z którą go zestawiam, jest Zbigniew
Herbert i jego pisarstwo o sztuce, aczkolwiek pojawiają się i inni twórcy.
Trzecia część książki Obywatel Parnasu. Sztuki piękne w życiu i twórczości Jarosława
Iwaszkiewicza dotyczy już w całości obecności sztuk pięknych w realnym życiu pisarza i
w jego literaturze. Zatytułowana jest: Związki Iwaszkiewicza ze sztukami plastycznymi i
składa się z dwóch rozdziałów (z podrozdziałami), z których pierwszy traktuje o
wyrażonych na kartach literatury fascynacjach pisarza konkretnymi dziełami sztuki, jego
kolekcji (trochę przypadkowej) dzieł sztuki w domu na Stawisku i wszelakich kontaktach
z ludźmi sztuki i sztuką samą, jako pracownika instytucji kultury; oraz drugi rozdział - o
sztuce w literaturze. Drugi rozdział jest nie tyle wniknięciem w materię badań literackich,
ile próbą odtworzenia jak motywy i wątki z obrazów zostają zinterpretowane i ożywione
w utworach poetyckich i prozatorskich, jak ważną rolę ideową odgrywają w utworach
pisarza, stając się często kluczowym motywem dramaturgii całości (Pasje błędomierskie,
Anna Grazzi). W dorobku Iwaszkiewicza są bowiem utwory, których główne przesłanie
wyrażone jest właśnie poprzez sztukę. Nie brakuje także opisów stylizowanych na
konkretne obrazy lub style w sztuce. Od początku swej twórczości pisarz eksperymentuje
słowem i stylizuje swą prozę i słowo poetyckie. Nie obce są mu różne konwencje
zapośredniczone z dziedziny twórczości plastycznej. Doszukiwanie się ich, lub czasami
gotowych obrazów w materii literackiej jest dla historyka sztuki pasjonującą przygodą
intelektualną.
Swoistym zwieńczeniem publikacji jest podrozdział ostatni: Dyskurs o sztuce –
koncepcja sztuki według Iwaszkiewicza. Dokonuję w nim rekapitulacji całości wywodów i
definiuję sylwetkę estetyczną pisarza. Znów przywołani zostają inni mu współcześni
„obywatele
Parnasu”,
przede
wszystkim
Zbigniew
Herbert,
z
którym
łączyła
Iwaszkiewicza pełna kurtuazji znajomość, koncentrująca się głównie na wymianie uwag
o sztuce. Wnioski, jakie podsumowują publikację, a tym samym moje badania, można
zamknąć w stwierdzeniu, że mamy do czynienia z niezwykle wrażliwym koneserem
sztuki, który stworzył sobie na podstawie swych niestrudzonych peregrynacji do
przybytków sztuki swoje własne muzeum wyobraźni i konsekwentnie przenosił je do
tworzonej literatury. Odtworzenie tego swoistego muzeum, a także światopoglądu
pisarza pozwoliło zobaczyć jeszcze jeden aspekt, dotąd nie podejmowany, jego
skomplikowanej i niejednoznacznej w ocenie, osobowości. Taka wiedza pozwala w
bardziej pogłębiony sposób ocenić także jego dorobek literacki.
Książka, którą przedstawiam jako monografię habilitacyjną nie jest typową
publikacją z zakresu historii sztuki. Ze względu na specyficzną materię, jaką jest
twórczość i życie pisarza i perspektywę badawczą, korzystającą z różnych narzędzi,
wpisuje w coraz szerszy obecnie nurt badań interdyscyplinarnych, w tym przypadku
pozostających w obszarze nauk o sztuce. W zamierzeniu autorki jest pierwszą z
planowanego cyklu publikacji ukazujących rolę sztuk plastycznych w biografiach
twórców, dla których dziedzina sztuk wizualnych nie była główną domeną działalności,
którzy jednak wykazywali na nią (jak i inne pokrewne dyscypliny twórczości) niezwykłą
wrażliwość , stając się jak Iwaszkiewicz, mieszkańcami symbolicznego Parnasu.
5. OMÓWIENIE POZOSTAŁYCH OSIĄGNIĘĆ NAUKOWO – BADAWCZYCH.
HISTORIA DYDAKTYKI ARTYSTYCZNEJ
Od 1992 roku pracuję w Instytucie Sztuki Wydziału Artystycznego, którego kadra
dydaktyczna w przeważającej większości składa się z artystów. W Instytucie istnieją
kierunki kształcenia: edukacja artystyczna, grafika, projektowanie gier komputerowych.
Drugim moim miejscem pracy od roku 2007 jest Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach.
W obu tych instytucjach pracuję w zakładach zajmujących się teorią sztuki i jej
dydaktyką. To w dużej mierze przesądziło o profilu moich zainteresowań badawczych.
Większą część swoich publikacji poświęciłam naukom o sztuce, a konkretnie dydaktyce
artystycznej ujmowanej w perspektywie współczesnej i historycznej. Problem ten
rozpatruję jednak każdorazowo z pozycji historyka sztuki, nie zaś artysty – dydaktyka.
Szereg publikacji mojego autorstwa z tego zakresu dotyczy dydaktyki malarstwa
pejzażowego i jest rozwinięciem pewnych wątków sygnalizowanych w pracy doktorskiej,
a także eksplorowaniem nowych obszarów badawczych z tego zakresu. Publikacje te,
łączące sferę dydaktyki i malarstwa pejzażowego, omówione zostały w poniższym
podrozdziale zatytułowanym malarstwo pejzażowe.1
1 Ze względu, że niektóre moje publikacje łączą te dwa aspekty (malarstwo pejzażowe i dydaktykę),
wymieniam je w przypisach dotyczących poniższego rozdziału.
Oprócz
wymienionych
w
przypisie
pozycji,
powstały
artykuły
poświęcone
współczesnej perspektywie dydaktyki artystycznej, a szczególnie roli historii sztuki w
procesie edukacji artystycznej.2 Problemem ten przedstawiłam także na dwóch
konferencjach poświęconych pośrednio temu zagadnieniu.3 Jest to nurt badawczy wciąż
w moim przypadku niezamknięty (niektóre z artykułów są przyjęte do druku i czekają na
publikację).4
W ramach studiów podyplomowych z przygotowania pedagogicznego, które
kontynuuję, piszę pracę dyplomową zatytułowaną: Zastosowanie innowacyjnych metod
dydaktycznych w nauczaniu historii sztuki na studiach artystycznych. Propozycja
autorska i analiza jej efektów dydaktycznych na przykładzie III roku studiów kierunków:
Edukacja Artystyczna i Grafika Wydziału Artystycznego Uniwersytetu Śląskiego,
poświęconą eksperymentowi dydaktycznemu przeprowadzonemu na prowadzonych
przeze mnie zajęciach z historii sztuki. Eksperyment ten polega na zastosowaniu nieco
innej prezentacji sztuki niż zazwyczaj zwykło się to robić na wykładach i ćwiczeniach z
historii sztuki. Proponuję metodę wykorzystującą osiągnięcia z zakresu visual culture i
ikoniki Maxa Imdhala. Zakładam, że większą uwagę należy zwracać na te aspekty zajęć z
historii sztuki, które są w stanie wykorzystać naturalne predyspozycje studenta uczelni
artystycznej
(wrażliwość
sensualną,
spostrzegawczość,
umiejętność
odniesienia
zaobserwowanych w dziele cech do własnej praktyki artystycznej), niż na na
porządkowanie artefaktów w czasie i odnoszenie ich do szerokiej panoramy zjawisk
historycznych i kulturowych. Przygotowywana dysertacja będzie mieć charakter
badawczy, poparty analizami ankiet i wyników efektów kształcenia. Oprócz wspomnianej
pracy na studiach podyplomowych, zamierzam wyniki swego eksperymentu, rozpisanego
2 *A. Giełdoń – Paszek, Pochwała myślenia [w:] Akademia 2007+, red. M. Juda, Katowice 2010;
* A. Giełdoń - Paszek, Rola historii i teorii sztuki jako przedmiotu w procesie edukacji
artystycznej, "Cieszyński Almanach Pedagogiczny", t. 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego,
Katowice 2012;
* A. Giełdoń – Paszek, Początki naukowego dyskursu o sztuce w kręgach polskich
uczelni artystycznych (XVIII-XIX w.) [w:] Dyskurs a doświadczenie sztuki, red. R. Solik, wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2013.
3 * Akademia 2007+
konferencja ogólnopolska zorganizowana w listopadzie 2007 roku na ASP w
Katowicach;
* Sztuka w przestrzeniach naszego czasu – konferencja międzynarodowa organizowana przez
Wydział Artystyczny Uniwersytetu Śląskiego, Cieszyn 16-17 października 2013.
4 A. Giełdoń – Paszek, Nowatorskie koncepcje kształcenia artystycznego wobec tradycji [w:]
Sztuka w przestrzeniach naszego czasu, red. J. Uchyła - Zroski, Wydawnictwo UŚ (w druku).
na konkretnie podejmowane działania, opublikować w formie artykułów.
W sumie w tym nurcie badawczym - 3 artykuły (nie licząc tych poświęconych dydaktyce
pejzażowej; w tym jeden w druku), 2 konferencje (nie licząc tych, o których mowa poniżej) i
konstruowana jest praca na studiach podyplomowych z Przygotowania Pedagogicznego (ATH
Bielsko - Biała).
MALARSTWO PEJZAŻOWE
Moja rozprawa doktorska zatytułowana była: Malarstwo pejzażowe a szkolnictwo
artystyczne w Polsce ( do 1939 roku ). Jej zakres problemowy koncentrował się zarówno
na dydaktyce w zakresie malarstwa pejzażowego, jak i na samym charakterze pejzażu i
wpływie tejże dydaktyki na powstające malarstwo. Zagadnienia te rozwijałam w ciągu
następnych lat, a owocem tego była seria publikacji poświęconych zarówno dydaktyce
jak i malarstwu pejzażowemu5 oraz udział i wygłoszenie referatów na konferencjach
międzynarodowych6 i polskich7. Ważnymi pracami powstałymi w ramach tych dociekań
5 * A. Giełdoń – Paszek, Ferdinandas Ruščicas – pedagogas ir Vilnijos peizažistas. Ferdynand
Ruszczyc jako pedagog i pejzażysta Wileńszczyzny [w:] XX amiaus pradios Vilnius:
modernejančios kulturos židinys. Wilno początku XX wieku: ognisko modernizującej się kultury [w:] Dailes
istorijos studijos, red. O. Balkevičienè, A. Baranowa, (publikacja dwujęzyczna), Vilno 2004, z. 1, s. 73-81.
* A. Giełdoń – Paszek, Krakowskiej Akademii droga „przez pejzaż” [w:] Wobec przyszłości,
red. J. Krupiński i P. Taranczewski, Kraków 2004, s. 239-255.
* A. Giełdoń – Paszek, Tradycje nauczania malarstwa pejzażowego na polskich
uczelniach artystycznych do roku 1939 [w:] Polskie szkolnictwo artystyczne. Dzieje teoria praktyka,
Materiały LIII ogólnopolskiej sesji naukowej Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa 14-16
październik 2004, red. M. Poprzęcka, Warszawa 2005, s. 111-125.
* A. Giełdoń – Paszek, Nowatorskie aspekty nauczania malarstwa w dydaktyce
Wojciecha Gersona, [w:] Sztuka -Edukacja. Współczesność, red. Maria Anna Żukowska, Lublin 2007, s.
195-207.
* A. Giełdoń – Paszek, Polska XIX – wieczna krytyka o pejzażu (w świetle ówczesnej dydaktyki
artystycznej) [w:] Dzieje krytyki artystycznej i myśli o sztuce, red. M. Geron i J. Malinowski, Warszawa
2009, s. 101-115.
* A. Giełdoń – Paszek, Arkadia utracona ? [w:] Pejzaż śląski- pamięć, tradycja, współczesność,
Instytut Sztuki UŚ, Cieszyn 2008, s. 173-181.
6 Konferencja litewsko – polska: Wilno początku XX wieku: ognisko modernizującej się kultury,
zorganizowana przez Instytut Kultury, Filozofii i Sztuki w Wilnie i Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu
Jagiellońskiego w Krakowie, Wilno 9-10 października 2003.
7 * Sesja naukowa z okazji 185 lecia działalności Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. 12.12. 200315.12.2003, referat: Krakowskiej Akademii droga „przez pejzaż”;
* Konferencja poświęcona Janowi Matejce w Muzeum Śląskim w Katowicach, referat:
Meisterschula Jana Matejki a malarstwo pejzażowe – Katowice 8 marca 2004;
* Konferencja Stowarzyszenia Historyków Sztuki poświęcona szkolnictwu artystycznemu w
Zachęcie w Warszawie, referat: Tradycje nauczania pejzażu na polskich uczelniach
artystycznych (do 1939 roku) – Warszawa, 14-16 października 2004;
* Konferencja Dzieje krytyki artystycznej i myśli o sztuce - Zakład Historii Sztuki Nowoczesnej Wydziału
Sztuk Pięknych UMK oraz Stowarzyszenie Sztuki Nowoczesnej, Toruń 13 - 15 czerwca 2007, referat Polska dziewiętnastowieczna krytyka o pejzażu (w świetle ówczesnej dydaktyki
artystycznej);
badawczych stały się dwie monografie autorskie, poświęcone szeroko rozumianemu
zagadnieniu pejzażu: Stanisław Kamocki. Ostatnia praca i Jan Stanisławski. Litografie-
„Życie”, „Chimera” .8 Ukazały się one jako numerowane druki bibliofilskie. Publikacja
poświęcona Stanisławowi Kamockiemu powstała po natrafieniu przeze mnie na archiwum
pozostałe po malarzu, dzięki przypadkowej znajomości ze spadkobiercą artysty.
Zawartość tego archiwum i relacje krewnego Stanisława Kamockiego mam zamiar w
przyszłości wykorzystać w formie publikacji książkowej.
Najważniejszą według mnie publikacją w tym nurcie działalności naukowej jest
monografia: Zarys teorii i praktyki dydaktycznej w zakresie malarstwa pejzażowego na
akademiach sztuk pięknych w Europie i w Polsce. Od momentu powstania akademii do
początków XX wieku.9 Monografia ta łączy w sobie owe dwa wspomniane obszary
dociekań badawczych – malarstwo pejzażowe i dydaktykę i jest rozwinięciem
sygnalizowanych zaledwie wątków w dysertacji doktorskiej.
W ramach zainteresowań malarstwem pejzażowym podjęłam także działania
popularyzujące ten problem, wygłaszając wykłady dla Uniwersytetu III Wieku przy
Akademii Techniczno- Humanistycznej w Bielsku - Białej i przy okazji promocji własnych
publikacji.
W sumie w tym nurcie badawczym powstało:
6 publikowanych artykułów, 3 monografie
autorskie; wzięłam udział w 6 konferencjach, na których wygłosiłam referaty oraz
uczestniczyłam i organizowałam przedsięwzięcia popularyzujące problem.
ZWIĄZKI MIĘDZY SŁOWEM A DZIEŁEM WIZUALNYM
Problematyka związana z
przekładem
form
powinowactwem sztuk wizualnych i literatury, zwłaszcza z
wizualnych
na
język
opisowy,
pozostawała
w
kręgu
moich
zainteresowań już od czasu studiów (praca magisterska). W monografii habilitacyjnej
zagadnienie to stanowi istotną treść trzeciej części publikacji. Poświęciłam temu
* II Forum Czas na interdyscyplinarność: Pejzaż śląski- pamięć, tradycja, współczesność, Instytut
Sztuki UŚ w Cieszynie 5 listopada 2008, referat: Arkadia utracona ?.
8 * Stanisław Kamocki. Ostatnia praca. Wydawnictwo Elzewir, Bielsko-Biała 2004;
* Jan Stanisławski. Litografie - „Życie”, „Chimera”, Wydawnictwo Elzewir, Bielsko – Biała
2004.
9
A. Giełdoń – Paszek, Zarys teorii i praktyki dydaktycznej w zakresie malarstwa pejzażowego
na akademiach sztuk pięknych w Europie i w Polsce. Od momentu powstania akademii do
początków XX wieku, (recenzja: K. Bartnicka, T. Gryglewicz), Instytut Sztuki Uniwersytet Śląski w
Katowicach Wydział Artystyczny w Cieszynie, Wydawnictwo STO, Bielsko – Biała 2007.
problemowi również artykuł10 i wystąpienie konferencyjne11. Do tematu tego zamierzam
powrócić w ramach projektu roboczo nazwanego Mieszkańcy Parnasu, którego częścią
jest publikacja książkowa o Iwaszkiewiczu.
W sumie w tym nurcie badawczym powstał: 1 artykuł (w druku); wzięłam udział w 1
konferencji na której wygłosiłam referat.
KRYTYKA ARTYSTYCZNA I POPULARYZACJA SZTUKI
Moja działalność naukowa i popularyzatorska sprowadzała się również do pisania licznych
artykułów krytycznych o artystach żyjących w publikacjach poświęconych ich twórczości.
Były to zarówno recenzowane monograficzne książki, albumy12, jak i katalogi wystaw13.
10 Aleksandra Giełdoń – Paszek, W poszukiwaniu trzeciego sensu. O zjawisku interferencji
sztuk w twórczości Jarosława Iwaszkiewicza. [w:] Zobaczyć sens, Katowice 2014, publikacja w
druku.
11 Zobaczyć sens – konferencja organizowana przez Instytut Kultury UŚ i ASP w Katowicach, Katowice
23-24 maja 2013, referat: W poszukiwaniu trzeciego sensu. O zjawisku interferencji sztuk w
twórczości Jarosława Iwaszkiewicza.
12 * A. Giełdoń – Paszek, O twórczości Eugeniusza Delekty [w:] Eugeniusz Delekta, red. L. Zbijowski,
Cieszyn 2006;
* A. Giełdoń – Paszek, Na spotkanie przyszłości, w zgodzie z tradycją... [w:]
Przestrzenie osobiste. Twórczość Artystów związanych z Cieszyńskim Instytutem Sztuki Uniwersytetu
Śląskiego w Katowicach, red. W. Jacyków, Cieszyn 2008;
* A. Giełdoń – Paszek,Od realności do abstrakcji [w:] Od realności do abstrakcji. Katedra
Grafiki Instytutu Sztuki Wydziału Artystycznego w Cieszynie UŚ w Katowicach, red. E. Delekta, Cieszyn
2008;
* A. Giełdoń – Paszek, Jerzy Fober [w:] Fober. Rzeźba, red. H. Gajewska, Orońsko 2009;
* A. Giełdoń – Paszek,Twórczość Jerzego Fobera wobec tradycji polskiej rzeźby w
drewnie, “Rzeźba Polska”, T. XIII Rzeźba w Polsce (1945-2008), Orońsko 2008;
* A. Giełdoń – Paszek, Grafika w Cieszynie – w poszukiwaniu nowego języka sztuki [w:]
W labiryncie grafiki, red. J. Knopek, Cieszyn 2010;
* A. Giełdoń – Paszek, Twórczość jako spotkanie [w:] Twórczość jako spotkanie, red. R.
Maciuszkiewicz, Katowice 2011;
* A. Giełdoń – Paszek, Między koncepcją a urzeczywistnieniem [w:] Anna Kowalczyk –
Klus. Krystalizacja koncepcji instrumentarium rozróżniania: szkice, poszukiwania, zapisy,
notatki, ślady, red. A. Czech, Cieszyn 2013;
* A. Giełdoń – Paszek, O człowieku i istocie jego duszy … [w:] Antoni Cygan. Malarstwo 1989
- 2014, red. M. Linttner i A. Cichoń, Katowice 2014;
* A. Giełdoń – Paszek, Andrzej Urbanowicz (1938 - 2011), Wydawca Urząd Miasta Katowice,
Katowice 2014, (monografia);
* A. Giełdoń – Paszek, Plakaty Artura (o twórczości Artura Starczewskiego) [w:] Artur
Starczewski , Katowice 2014.
13 Teksty do katalogów wystaw artystów: Henryka Fojcika (2004), Małgorzaty Łuszczak (2004),
Małgorzaty Skałuba – Krentowicz (2004), Elżbiety Kuraj (2005), Eugeniusza Delekty (2003, 2005),
Witolda Jacykowa (2006, 2011), Anny Brudzińskiej (2006), Jerzego Fobera (2009), Piotra
Stachlewskiego (2010), wystawy prac studentów i pedagogów Instytutu Sztuki UŚ w Ostrawie (2003),
absolwentów kierunku grafika Uniwersytetu Śląskiego (2008), wystawy plakatu ekologicznego w
Radzionkowie.
Publikacje te zatem miały charakter merytorycznych rozpraw (niektóre wygłaszane były
na konferencjach14), jak i esejów przeznaczonych dla nieprofesjonalnych odbiorców
sztuki (katalogi, recenzje). Katalogi i recenzje krytyczne często wiązały się z wystawami,
z których część organizowana była przez Galerię Uniwersytecką Instytutu Sztuki, w
którym pracuję. Tradycją tej galerii jest uzupełnianie wernisażu wykładem o twórczości
artysty, co od lat czynię. W tym nurcie w moim dorobku łączy się aspekt dociekań
naukowych z tendencją popularyzatorską.
W sumie w tym nurcie badawczym powstało: 11 tekstów do publikacji monograficznych
artystów, 14 tekstów do katalogów; wzięłam udział w konferencji naukowej, na której
przedstawiłam referat o twórczości Jerzego Fobera; liczne wykłady na wernisażach wystaw o
twórczości prezentowanego twórcy lub o problematyce wystawy.
MIESZKAŃCY PARNASU
Monografia będąca dziełem habilitacyjnym jest w zamierzeniu częścią przedsięwzięcia,
któremu nadałam roboczy tytuł Mieszkańcy Parnasu (określenie to dało tytuł książce o
Iwaszkiewiczu). Projekt ten ma być związany z problematyką obecności sztuk
plastycznych w życiu i działalności twórców dyscyplin pokrewnych, których twórczość i
życie spajały muzykę, literaturę, sztuki plastyczne nie tyle na zasadzie świadomego
correspondance d'art, ale z racji przyrodzonych zamiłowań estetycznych. Jedną z takich
postaci, które pozostają w kręgu moich zainteresowań jest Ferdynand Ruszczyc.
Poświęciłam mu spory rozdział w pracy doktorskiej. Zebrany materiał został problemowo
wykorzystany w artykule Ferdynand Ruszczyc jako pedagog i pejzażysta Wileńszczyzny15 i
w referacie wygłoszonym na międzynarodowej konferencji w Wilnie (październik 2003)
Wilno początku XX wieku: ognisko modernizującej się kultury.
Problematyka związana z Jarosławem Iwaszkiewiczem i jego relacją do sztuk
plastycznych, który jest bohaterem mojej monografii habilitacyjnej, podejmowana była
przeze mnie na konferencji16 i w artykułach, które zbiegły się z datą ukazania się
14 Konferencja Rzeźba w Polsce (1945-2008), Orońsko 10-11 października 2008, referat: Twórczość
Jerzego Fobera wobec tradycji polskiej rzeźby w drewnie.
15 A. Giełdoń – Paszek, Ferdinandas Ruščicas – pedagogas ir Vilnijos peizažistas. Ferdynand
Ruszczyc jako pedagog i pejzażysta Wileńszczyzny [w:] XX amiaus pradios Vilnius:
modernejančios kulturos židinys. Wilno początku XX wieku: ognisko modernizującej się kultury [w:]
Dailes istorijos studijos, red. O.Balkevičienè, A. Baranowa, (publikacja dwujęzyczna), Vilno 2004, z. 1,
s. 73-81.
16 Konferencja Zobaczyć sens; patrz: przypis 10.
publikacji.17
W sumie w tym nurcie badawczym powstały: monografia habilitacyjna i 2 artykuły (w druku).
Wzięłam udział w 2 konferencjach.
FOTOGRAFIA
Zakład Teorii Sztuki i Fotografii Artystycznej, w którym pracuję w Instytucie Sztuki,
składa się zarówno z teoretyków sztuki, jak i artystów zajmujących się fotografią i
multimediami. Sytuacja ta rodzi pewne wspólne przedsięwzięcia i projekty badawcze. W
ramach tego nurtu badawczego powstały teksty krytyczne o pracach współczesnych
fotografów i artykuły ujmujące fotografię w perspektywie historycznej.18 Obecnie
uczestniczę w niezakończonym jeszcze projekcie badawczym: Sztuka obrazu w teorii i
praktyce, którego tematem przewodnim są fotografia i multimedia.
W sumie w tym nurcie badawczym powstały: 5 opublikowanych artykułów; wzięłam udział w
2 konferencjach, na których wygłosiłam referaty.
ORGANIZACJA KONFERENCJI NAUKOWYCH, REDAKCJA PUBLIKACJI
W roku 2009, pełniąc funkcję wicedyrektora Instytutu Sztuki, zainicjowałam
powstanie i byłam redaktorem periodycznej w zamyśle publikacji - rocznika Instytutu
Sztuki Wydziału Artystycznego UŚ W kręgu sztuki.19 Recenzowana publikacja miała
17 * A. Giełdoń – Paszek, Zakładnik piękna. Koncepcja sztuki według Jarosława Iwaszkiewicza,
„Studia Artystyczne”, red. J. Uchyła – Zroski, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2014 (w
druku).
* A. Giełdoń – Paszek, W poszukiwaniu trzeciego sensu. O zjawisku interferencji sztuk w
twórczości Jarosława Iwaszkiewicza [w:] Zobaczyć sens, red. M. Krakowiak, Wydawnictwo
Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (w druku).
18 * A. Giełdoń – Paszek, Fotografia jako szkic [w:] Fotografia. Spojrzenia literackie i filmowe, red. I.
Gielata, T. Bielak, Katowice 2009;
* A. Giełdoń – Paszek, Kutry – fotografia Witolda Jacykowa [w:]W kręgu sztuki. Instytut
Sztuki 2008, red. A. Giełdoń–Paszek, Katowice 2010;
* A. Giełdoń – Paszek, O doświadczaniu i notowaniu obrazu w podróży w dobie mediów
cyfrowych [w:] Obrazy i obrazowanie w dobie mediów elektronicznych, red. V. Sajkiewicz, ss. 242247, Katowice 2010;
* A. Giełdoń – Paszek, Ballady wagonowe, http://rynekisztuka.pl/2012/01/19/witold-jacykow-i-jego%E2%80%9Eballady-kolejowe/; przedruki na innych portalach i w katalogach wystaw prof. W.
Jacykowa;
* A. Giełdoń – Paszek, Akty Witolda Jacykowa, katalog wystawy 2006, liczne przedruki na stronach
www;
* Referaty wygłoszone na konferencjach: Fotografia. Spojrzenie literackie i filmowe, Akademia
Techniczno-Humanistyczna w Bielsku – Białej, 22-23 października 2008 i konferencja: Obrazy i
obrazowanie w dobie mediów elektronicznych, ASP w Katowicach, Katowice 20-21 listopada
2008.
19 W kręgu sztuki. Instytut Sztuki 2008, red. A. Giełdoń – Paszek, Wydawnictwo Uniwersytetu
Śląskiego, Katowice 2010.
charakter naukowy, a jej tematyka oscylowała wokół szeroko pojętej humanistyki i nauk
o sztuce, zderzając różne postawy badawcze, strategie dyskursu i obszary naukowej
refleksji, a także prezentując aktywność Instytutu w danym roku. Jako redaktor
publikacji doprowadziłam do wydania w roku 2010 opracowania, w którym udział wzięli
artyści i teoretycy sztuki, reprodukowane były dzieła wybranych twórców i utytułowanych
w konkursach plastycznych studentów.
W listopadzie w roku 2010 byłam organizatorką ogólnopolskiej konferencji
„Narzędzie” na Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach. Po konferencji podjęłam się
redakcji publikacji książkowej zatytułowanej Narzędzie...20 Hasło przewodnie konferencji
– narzędzie – stało się kanwą do snucia rozmaitych dywagacji wchodzących w zakres
filozofii i socjologii sztuki, historii sztuki, pedagogiki artystycznej, czy też rozważań czysto
warsztatowych, wykraczających poza początkowo przyjętą formułę.
W sumie w tym obszarze działalności – redakcja 2 monografii: W kręgu sztuki i Narzędzie;
organizacja konferencji „Narzędzie”.
PROJEKTY BADAWCZE
W okresie jaki upłynął od obrony doktoratu brałam udział w projektach badawczych
o charakterze międzynarodowym i krajowym. Celem tych projektów były różnorakie
działania na polu teorii i praktyki artystycznej jak: wystawy, konferencje, publikacje,
panele i fora dyskusyjne. W roku 2003 uczestniczyłam w czesko – polskim grancie
badawczym w ramach unijnego funduszu PHARE 2003: KONTAKTY II. Plonem tych
działań było wzajemne prowadzenie warsztatów i wykładów dla studentów czeskich i
polskich, panele dyskusyjne, wymiana studentów i naukowców oraz publikacja Kontakty
II sztuka ponad granicami.21 Inne projekty badawcze, w których uczestniczyłam: 2004 Strategie dyskursu. Kulturowe konteksty wyodrębnienia dzieła; 2006 - Dydaktyka
artystyczna w kulturze płynności. Twórczość i wychowanie a praktyczne aspekty szkolnej
edukacji plastycznej; 2008 - II Forum Czas na interdyscyplinarność: Pejzaż śląski pamięć, tradycja, współczesność22, 2009/10 - Dyskurs i intuicja. Portret-twarz-maska.
20 Narzędzie..., red. A. Giełdoń – Paszek, Wydawnictwo ASP w Katowicach, Katowice 2010.
21 A. Giełdoń – Paszek, Kontakty – kilka impresji [w:] Kontakty II sztuka ponad granicami, Instytut
Sztuki w Cieszynie, Cieszyn 2003.
22 A. Giełdoń – Paszek, Arkadia utracona? [w:] II Forum Czas na interdyscyplinarność: Pejzaż śląskipamięć, tradycja, współczesność, Instytut Sztuki UŚ w Cieszynie, Cieszyn 2008.
Pomiędzy identyfikacją, prezentacją a projekcją. Forum III Czas na interdyscyplinarność
(marzec 2010)23, 2011/2012 - Kształty i myśli. Dyskursywne tło sztuki.24 Zderzały one
zawsze praktykę artystyczną z teorią. Ich profil teoretyczny mieścił się w szeroko pojętej
dyscyplinie nauk o sztuce.
W sumie wzięłam udział w 6 projektach badawczych w tym w jednym międzynarodowym.
OSIĄGNIĘCIA DYDAKTYCZNE ORAZ WSPÓŁPRACA Z
INSTYTUCJAMI KULTURY
•
Wykładowca historii sztuki w ramach projektu Ministerstwa Edukacji Narodowej:
Studia podyplomowe dla nauczycieli w zakresie ICT, języków obcych oraz drugiego
przedmiotu współfinansowanego przez Europejski Fundusz Społeczny
•
Promotorstwo prac licencjackich i magisterskich – od roku 2003 do 2014 łącznie 270
prac na Uniwersytecie Śląskim i ASP w Katowicach
•
Wykłady
w
ramach
Uniwersytetu
III
Wieku
na
Akademii
Techniczno
–
Humanistycznej w Bielsku – Białej25
•
Autorstwo programów nauczania historii sztuki dla Pierwszego Prywatnego Liceum
i Gimnazjum Artystycznego w Bielsku – Białej
•
Społeczne wykłady o sztuce dla młodzieży licealnej (Pierwsze Prywatne Liceum i
Gimnazjum Artystyczne w Bielsku – Białej, LO im. A. Asnyka w Bielsku - Białej)26
•
Przewodniczenie w jury (2006) i udział w jury (2014) Konkursu Malarstwa
Nieprofesjonalnego im. Ignacego Bieńka w Bielsku - Białej27
•
Współpraca z lokalnymi pismami popularyzującymi sztukę i kulturę (szereg
artykułów o sztuce) – „Informator Kulturalny” i „ Relacje. Interpretacje”
23 A. Giełdoń – Paszek, In facie legitur homo?, [w:]Twarze, portrety, maski, red. A. Kowalczyk – Klus,
R. Solik, s.53-67, Cieszyn 2010.
24 A. Giełdoń – Paszek, Początki naukowego dyskursu o sztuce w kręgach polskich uczelni
artystycznych (XVIII-XIX w.) [w:] Dyskurs a doświadczenie sztuki, red. R. Solik, Wydawnictwo
Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2013.
25 Wykład Pejzaż – od impresjonizmu po czasy najnowsze, 8 marzec 2006 i 20 stycznia 2009 Uniwersytet
III wieku ATH Bielsko - Uniwersytet III wieku, Akademia Techniczno Humanistyczna w Bielsku – Białej,
26 Wykład o twórczości Marca Chagalla Jak malował pan Chagall w LO im A. Asnyka w Bielsku – Białej,
luty 2008; wykład o witrażach Stanisława Wyspiańskiego, PPGiL im. St. Wyspiańskiego w Bielsku Białej, wrzesień 2011.
27 Również tekst w publikacji : A. Giełdoń – Paszek, O malarstwie nieprofesjonalnym [w:] XXX Bieniek.
Jubileuszowy Konkurs Malarstwa Nieprofesjonalnego im. I. Bieńka, red. B. Śliwińska – Jacyków, Bielsko
– Biała, 2014, s. 4-5.
•
Wykłady o sztuce na wernisażach wystaw wprowadzające w problematykę
ekspozycji – Galeria Uniwersytecka w Cieszynie, Galeria Środowisk Twórczych w Bielsku
– Białej28
•
Wykłady w ramach Beskidzkiego Festiwalu Nauki i Sztuki w Bielsku – Białej
•
Wykłady w Książnicy Beskidzkiej o sztuce Stanisława Kamockiego i litografiach
29
Jana Stanisławskiego30
•
Wykłady w ramach Szkoły Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego 201431
•
Współpraca
z
Wydziałem
Kultury
Urzędu
Miasta
Katowice
w
ramach
przedsięwzięcia Galeria Artystyczna Miasta Katowice – autorstwo monograficznej
publikacji o Andrzeju Urbanowiczu w związku z odsłonięciem pomnika artysty – Andrzej
Urbanowicz, Katowice 201432
•
Liczne wstępy do katalogów artystów i artykuły krytyczne o sztuce (wymienione w
przypisie 12 i 13)
28 Wykłady na wernisażach wystaw: o twórczości Bożeny Ostrowskiej, Galeria Uniwersytecka Cieszyn,
2003; o grafice Maksymiliana Snocha, Galeria Uniwersytecka, Cieszyn, marzec 2003; rzeźby Stanisława
Radwańskiego, Galeria Uniwersytecka, Cieszyn, maj 2003; o twórczości artystów z Instytutu Sztuki w
Cieszynie, BWA, Bielsko – Biała luty 2003; o twórczości młodych artystów z Instytutu Sztuki w
Cieszynie, Galeria Uniwersytecka Cieszyn, styczeń 2004; o malarstwie Elżbiety Kuraj Galeria
Uniwersytecka Cieszyn, marzec 2004; o twórczości Sławomira Iwańskiego, Galeria Uniwersytecka
Cieszyn, styczeń 2004; o twórczości Bogumiły i Jana Pręgowskich Galeria Uniwersytecka Cieszyn,
kwiecień 2004; o malarstwie Ivana Titora, Galeria Uniwersytecka w Cieszynie, czerwiec 2005; o
twórczości Małgorzaty Krentowicz – Śląski Zamek Sztuki i Przedsiębiorczości, styczeń 2006; o
twórczości Anny Brudzińskiej, Galeria Uniwersytecka w Cieszynie, kwiecień 2006; o twórczości Witolda
Jacykowa – Dom Włókniarza w Bielsku – Białej, październik 2006; o twórczości artystów związanych z
cieszyński Instytutem Sztuki na wystawie w Szybie Willson w Katowicach, luty 2008; z okazji Dnia
Renesansu: Renesansowa koncepcja sztuk plastycznych – Uniwersytet Śląski w Katowicach/ Cieszyn,
2004.
29 Wykład Fizjonomika – nauka czytania z twarzy i jej historia w sztuce, Beskidzki Festiwal Nauki i Sztuki
Bielsko – Biała 29 - 30 maj 2009.
30 Wykład o twórczości Stanisława Kamockiego – Książnica Beskidzka w Bielsku –Białej, 9 listopada 2004;
wykład o litografiach Jana Stanisławskiego do „Chimery „ i „Życia” – Książnica Beskidzka w Bielsku –
Białej, styczeń 2005.
31 Wykład: Polska sztuka ponowoczesna – specyfika zjawiska w kontekście sztuki europejskiej, sierpień
2014.
32 Publikacja: A. Giełdoń – Paszek, Andrzej Urbanowicz, Katowice 2014.