PL - PTCer

MATERIA£Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 63, 2, (2011), 273-277
www.ptcer.pl/mccm
Projektowanie kompozytów Al2O3–Ni
z wykorzystaniem pomiaru waciwoci
elektrokinetycznych
MAGDALENA GIZOWSKA1, MIKOAJ SZAFRAN1, KATARZYNA KONOPKA2
1
Politechnika Warszawska, Wydzia Chemiczny, ul. Noakowskiego 3, 00-664 Warszawa
Politechnika Warszawska, Wydzia Inynierii Materiaowej, ul. Wooska 141, 02-507 Warszawa
e-mail: [email protected]
2
Streszczenie
W pracy przedstawiono wyniki bada nad projektowaniem kompozytów ceramika-metal o osnowie ceramicznej, formowanych metod odlewania z mas lejnych z wykorzystaniem w szczególnoci bada elektrokinetycznych zastosowanych proszków. W dowiadczeniach
stosowano nastpujce proszki: tlenek glinu (TM-DAR, rmy Tamei, Japonia) o redniej wielkoci czstek D50 = 0,21 m, SBET = 14,5 m2/g
i gstoci d = 3,8 g/cm3 oraz proszek niklu (Sigma-Aldrich) o redniej wielkoci czstek D50 = 2,17 m, SBET = 2,1 m2/g i gstoci d = 8,9
g/cm3. Wyznaczono krzywe zalenoci potencjau dzeta i rozkadu wielkoci czstek od pH zawiesiny dla poszczególnych proszków i ich
mieszanin w wodzie oraz w wodzie z dodatkiem substancji upynniajcych w masie lejnej. Proszki wykorzystane w badaniach charakteryzuj si du rónic ich waciwoci elektrokinetycznych, przez co w ich mieszaninie moe dochodzi do efektu heterookulacji zwizanego z elektrostatycznym przyciganiem si czstek rónego rodzaju. Sprzyja to równomiernemu rozmieszczeniu czstek metalicznych w kompozycie ceramika-metal.
Sowa kluczowe: kompozyty ceramika-metal, tlenek glinu, nikiel, potencja dzeta, odlewanie z mas lejnych
DESIGN OF Al2O3–Ni COMPOSITES USING ELECTROKINETIC PROPERTY MEASUREMENTS
The main advantage of ceramic-metal composites is an increase of fracture toughness of a brittle ceramic matrix. In the paper, the
results concerning characterization of electrokinetic behaviour of ceramic and metallic particles used for fabrication of the ceramic matrix
ceramic-metal composite via slip casting method are presented. The following materials were used: alumina powder (TM-DAR, Tamei
Japan) of average particle size D50 = 0.21 m, specic surface area of SBET = 14.5 m2/g and density of d = 3,8 g/cm3, and nickel powder
(Sigma-Aldrich) of average particle size D50 = 2.17 m, specic surface area of SBET = 2.1 m2/g and density d = 8.9 g/cm3. Zeta potential
as a function of pH was measured for suspensions of pure powders and powder mixtures in both water and water solutions containing
deocculants used for the slurry preparation. Together with zeta potential, particle size distributions were determined for the investigated
suspensions of the powders and their mixtures. The studied ceramic and metallic powders show great differences in the electrokinetic
behaviour, which can cause the heteroocculation effect occurring in the suspension. Furthermore, from the rheological examination of
the slurries with the different nickel powder content (0-5 vol.%), an inuence of the nickel particles presence on slurry properties can be
observed. With increase of the nickel powder concentration, the viscosity of slurry increased, and the rheopexy behaviour appeared.
Keywords: Ceramic-metal composite, Alumina, Nickel, Zeta potential, Slip casting
1. Wprowadzenie
Ju na pocztku ubiegego wieku zauwaono, e obecno czstek metalu w osnowie ceramicznej powoduje
wzrost odpornoci na kruche pkanie – a wic te niezawodnoci – materiaów ceramicznych przy zachowanej odpornoci na wysok temperatur.
W celu otrzymania kompozytów ceramika-metal o osnowie ceramicznej stosuje si zarówno metody formowania
z mas sypkich tj. prasowanie osiowe, prasowanie na gorco, prasowanie izostatyczne [1, 2], jak i metody wykorzystujce masy lejne [3-12].
W metodzie formowania tworzyw ceramicznych poprzez
odlewanie z mas lejnych (ang. slip casting) zawiesina czstek staych w medium ciekym po wlaniu do porowatej formy (zazwyczaj gipsowej, cho stosowane s take formy
z tworzyw sztucznych) ulega ltracji. Siy ssania kapilarne-
go powoduj odprowadzenie cieczy z masy lejnej, w wyniku
czego czstki fazy staej osadzaj si na powierzchni formy
odwzorowujc jej ksztat, co pozwala na formowanie wyrobów o skomplikowanym ksztacie [13, 14].
W zawiesinie czstek w cieczy, jako w ukadzie heterofazowym, wystpuje szereg zjawisk zwizanych z obecnoci licznych granic midzyfazowych. Zjawiska zachodzce na granicy faz ciao stae-ciecz w zawiesinie [13, 14]
decyduj wic o makroskopowych, jak i mikroskopowych
waciwociach takich zawiesin. W rodowisku wodnym powierzchnia fazy staej wykazuje pewien adunek wynikajcy m.in. z adsorpcji jonów na powierzchni, czy przechodzenia jonów z fazy staej do cieczy. W wyniku wystpowania
adunku wokó czstki, gromadz si wokó niej przeciwnie
naadowane jony hydratowane tworzce warstw sztywno
zwizan, tzw. zewntrzn warstw Sterna, równowace
adunek powierzchni czstki. Wraz z oddalaniem si od po-
273
M. GIZOWSKA, M. SZAFRAN, K. KONOPKA
wierzchni czstki, jony te wizane s coraz sabiej. Odlego, gdzie ruch jonów wzgldem powierzchni czstki jest
swobodny nazywana jest paszczyzn cinania, a rónica jej
potencjau z potencjaem wntrza roztworu to tzw. potencja
] (dzeta). Wielko tego parametru mówi o sile odpychania
si czstek wzgldem siebie, a wic o stabilnoci zawiesiny - im wyszy potencja dzeta, tym mniejsze jest prawdopodobiestwo aglomeracji czstek, a zawiesina jest bardziej stabilna. Kiedy adunki na granicy faz równowa si,
a potencja dzeta wynosi zero (tzw. punkt zerowego adunku –ang. point of zero charge - pzc), zawiesina charakteryzuje si brakiem stabilnoci – koaguluje. Potencja elektrokinetyczny zaley od rodzaju jonów wystpujcych w roztworze, pH i rodowiska (rozpuszczalnika) [13, 14].
Formowanie mieszaniny proszków (np. ceramicznego
i metalicznego) jest szczególnym przypadkiem mas lejnych,
poniewa przy jej projektowaniu naley uwzgldni nie tylko siy wzajemnego oddziaywania pomidzy czstkami jednego rodzaju (czstki ceramiczne lub metaliczne), ale pod
uwag naley bra równie oddziaywania pomidzy czstkami rónego typu. W przypadku duej rozbienoci we waciwociach elektrokinetycznych poszczególnych rodzajów
czstek w zawiesinie (w przypadku, kiedy pH punktu zerowego adunku s od siebie odlege), pomidzy czstkami
moe doj do przycigania i aglomeracji, czyli tzw. efektu
heterookulacji [5, 6, 15]. Zjawisko to moe by podane
w przypadku formowania z mas lejnych z mieszaniny proszków, których gstoci znacznie si róni od siebie, poniewa
powstanie lunych aglomeratów bdcych wynikiem wystpienia efektu heterookulacji utrudnia segregacj ciszego materiau poprzez sedymentacj, czego przykadem s
kompozyty Al2O3-Ni formowane z mas lejnych [6]. Ponadto,
efekt heterookulacji w masie lejnej powoduje podwyszenie progu perkolacji fazy rozproszonej [5].
Jedn z metod umoliwiajcych zbadanie, czy w zawiesinie mieszaniny proszków wystpuj oddziaywania midzy czstkami, jest pomiar potencjau dzeta mieszaniny [15].
W latach 60’ XX wieku Parks [16, 17] opracowa model przewidywania wartoci pHpzc zawiesin mieszanin zycznych rónych proszków na podstawie pomiaru pzc mieszaniny Al2O3
i SiO2. Wedug tego modelu, punkt zerowego adunku (pzc)
jest funkcj stosunku iloci danej fazy w zawiesinie. Jednak
Tschapek i Pyman [18] wykazali, e model ten jest suszny
jedynie dla mieszanin, w których czstki nie oddziauj na
siebie. Konsztowicz [15, 19] wykaza, e w przypadku zawiesin Al2O3 i ZrO2 w szerokim zakresie stosunku iloci danych czstek charakterystyka potencjau dzeta w zalenoci od rodowiska jest praktycznie niezmienna, ze wzgldu
na due rónice waciwoci elektrokinetycznych materiaów i wystpowania efektu heterookulacji.
W niniejszej pracy podjto prób zbadania i opisania
zjawisk elektrokinetycznych wystpujcych w ukadzie tlenek glinu i nikiel. Przeprowadzono pomiary potencjau dzeta i zbadano rozkad wielkoci czstek w zalenoci od pH
elektrolitu dla czystych proszków oraz ich mieszanin zarówno w wodzie, jak i w roztworze upynniaczy stosowanych w masie lejnej.
Ponadto przeprowadzono badania lepkoci dynamicznej
i apre cinajcych przy zmiennej szybkoci cinania mas
lejnych o rónych zawartociach proszku niklu.
274
MATERIA£Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 63, 2, (2011)
2. Cz dowiadczalna
W przeprowadzonych badaniach stosowano nastpujce proszki: tlenek glinu (TM-DAR, rmy Tamei, Japonia)
o redniej wielkoci czstek D50 = 0,21 m, SBET = 14,5 m2/g
i gstoci d = 3,8 g/cm3 oraz proszek niklu (Sigma-Aldrich)
o redniej wielkoci czstek D50 = 2,17 m, SBET = 2,1 m2/g
i gstoci d = 8,9 g/cm3.
Przygotowano masy lejne o steniu fazy staej 50% obj.
o rónej zawartoci proszku niklu (0, 0,5, 3 i 5% obj. w stosunku do objtoci mieszaniny proszków). W roli upynniaczy
stosowano kompozycj nastpujcych substancji: cytrynian
diamonu (cz.d.a, Aldrich) i kwas cytrynowy (cz.d.a, POCH
Gliwice,) w stosunku 3:1. W skad mas lejnych wchodzio take spoiwo akrylowe w postaci wodnej emulsji – Duramax™
B-1000 (rmy Rohm and Haas) oraz rodki powierzchniowoczynne. Skadniki mieszano w mynie planetarnym przez 80
min. przy 250 obr/min. Nastpnie masy lejne byy odpowietrzane przy obnionym cinieniu wynoszcym 10 hPa przez
15 min. Dla tak otrzymanych mas lejnych wykonano badania waciwoci reologicznych przy pomocy wiskozymetru
obrotowego (Brookeld DV II Pro). Pomiar lepkoci by prowadzony przy zmiennej szybkoci obrotów. Szybko obrotów zwikszana bya stopniowo do 100 obr/min., a nastpnie bya zmniejszana.
Badania potencjau dzeta i wielkoci czstek przeprowadzono przy pomocy analizatora wielkoci czstek i potencjau dzeta (Zetasizer Nano ZS, Malvern Instruments).
W celu wykonania pomiaru przygotowano zawiesiny o niskim steniu proszków, które przed badaniem poddawane
byy deaglomeracji przy uyciu dezintegratora ultradwikowego (BioLogics, Inc., Ultrasonic 3000) przez ok. 10 min.
Pomiary prowadzono w roztworze 10-3 M NaCl. Wyznaczono warto potencjau w zalenoci od pH roztworu. W celu
zmiany odczynu zawiesiny dodawany by odpowiednio HCl
lub NaOH (0,2 M).
W przypadku badania zawiesin proszków ceramicznych
ilo pomiarów jednostkowych zostaa ustalona automatycznie (do 100 pomiarów). Natomiast przy pomiarze dotyczcym zawiesin zawierajcych czstki metalu zmniejszono ilo zlicze do 10, poniewa podczas duej prowadzonego pomiaru czstki metalu, w wyniku procesu sedymentacji, przestaway by po pewnym czasie wykrywane przez
wizk lasera, co odczytywane jest przez aparatur jako
zmniejszajca si liczba zlicze i prowadzio do wikszych
bdów. W przypadku obu procedur odchylenie standardowe potencjau dzeta wynosio ok. 6 mV.
3. Wyniki i ich dyskusja
Na Rys. 1 przedstawiono wykresy zalenoci potencjau
dzeta w funkcji pH proszków tlenku glinu, niklu oraz ich mieszaniny w wodzie. Punkt zerowego adunku dla tlenku glinu
i niklu wystpuje odpowiednio przy pH 9,3 i 4,7. Oznacza
to, e w przedziale pH 4,7-9,3 adunki powierzchni proszku tlenku glinu i niklu w wodzie s sobie przeciwne (Rys. 1).
W celu sprawdzenia, czy efekt ten zachodzi w przypadku
mieszaniny proszków tlenku glinu i niklu przygotowano rozcieczon zawiesin mieszaniny tych proszków, przy czym
stosunek iloci proszków by tak dobrany, aby w przypad-
PROJEKTOWANIE KOMPOZYTÓW Al2O3–Ni Z WYKORZYSTANIEM POMIARU WACIWOCI ELEKTROKINETYCZNYCH
40
], mV
], mV
20
0
-20
Al2O3
Ni
Al2O3 + Ni
-40
2
4
6
8
10
12
pH
Rys. 1. Potencja dzeta w funkcji pH proszku Al2O3, Ni i ich mieszaniny.
Fig. 1. Zeta potential as a function of pH of Al2O3, Ni powders and
their mixture.
ku, gdy dojdzie do przycigania elektrostatycznego proszków w zawiesinie, czstki tlenku glinu tworzyy monowarstw na powierzchni czstek niklu (przy zaoeniu kulistoci czstek). Stenie proszku niklu w zawiesinie stanowio
22% obj. w stosunku do cakowitej objtoci obu proszków.
Charakter krzywej zalenoci potencjau dzeta w funkcji pH mieszaniny proszków nie jest wartoci redni krzywych odpowiadajcych poszczególnym materiaom, a charakterem odwzorowuje krzyw potencjau tlenku glinu. Ponadto potencja mierzony znacznie przewysza wartoci
osignite przy pomiarze tlenku glinu bez dodatków. Punkt
zerowego adunku wystpuje przy pH = 9,6.
Na Rys. 2 przedstawiono krzywe rozkadu wielkoci czstek stosowanego proszku tlenku glinu, niklu oraz badanej mieszaniny przy rónych wartociach pH. Zmiana pH
rodowiska nie wpywa znacznie na procesy aglomeracji
proszku niklu. W caym badanych zakresie rednia rednica czstek utrzymuje si w zakresie 600-1000 nm (300 < r
< 500 nm, Rys. 2).
Pomidzy czstkami tlenku glinu w rodowisku wodnym
wystpuj stosunkowo due siy przycigania, czego wyrazem jest wysoka staa Hamakera. Dlatego stosowany pro50
100
1000
pH = 3,1
25
50
pH = 6,5
V, %
25
50
pH = 8,0
25
50
pH = 10,5
25
0
100
Al2O3 + Ni
r, nm
1000
Ni
Al2O3
Rys. 2. Rozkad wielkoci aglomeratów w zawiesinie proszku Al2O3,
Ni i ich mieszaniny przy rónych wartociach pH.
Fig. 2. Particle (agglomerate) size distribution of Al2O3, Ni and powder mixture suspensions at various pH value.
50
40
30
20
10
0
-10
-20
-30
-40
-50
Al2O3 + dodatki
Ni + dodatki
Al2O3 + Ni + dodatki
Al2O3 + Ni (5% obj)
+ dodatki
2
4
6
8
10
12
pH
Rys. 3. Potencja dzeta w funkcji pH proszku tlenku Al2O3, Ni i ich
mieszaniny wraz z substancjami upynniajcymi.
Fig. 3. Zeta potential as a function of pH of Al2O3, Ni powders and
their mixture in the presence of deocculants.
szek tlenku glinu, o redniej rednicy czstek 210 nm, jest
skonny do tworzenia w wodzie aglomeratów, a rejestrowana wielko czstek przez aparatur waha si w szerokim
zakresie (Rys. 2).
W przypadku pomiaru przeprowadzonego na zawiesinie
mieszaniny proszków przy pH = 3,1, przy którym oba proszki
wykazuj dodatni warto potencjau dzeta, krzywa pokrywa si z krzyw rozkadu wielkoci czstek dla tlenku glinu.
Przy pH 6,5 i 8,0, a wic tam, gdzie tlenek glinu wykazuje
dodatni, a nikiel – ujemn warto potencjau dzeta w zawiesinie dominuj due aglomeraty o d > 4 m, które mog
by aglomeratami czstek Al2O3 i Ni powstaymi w wyniku
przycigania si elektrostatycznego czstek o przeciwnie
naadowanej podwójnej warstwie elektrycznej (efektu heterookulacji). Ponadto po przekroczeniu pHpzc Al2O3, przy
pH = 10,5 w zawiesinie nadal dominuj aglomeraty jednak
o nieco mniejszej rednicy (dav = 3 m, rav = 1,5 m, Rys. 2).
Na Rys. 3 przedstawiono krzywe potencjau dzeta w funkcji pH dla zawiesin proszku tlenku glinu, niklu i ich mieszaniny w obecnoci rodków upynniajcych. Pod wpywem dodanych substancji upynniajcych, wartoci pH punktu zerowego adunku zarówno proszku ceramicznego, jak i metalicznego s przesunite w stron odczynu kwanego i wynosz odpowiednio: 5,75 i 4,20. O ile w przypadku proszku niklu wpyw upynniaczy ma niky wpyw na zmian jego punktu zerowego adunku, o tyle obnienie pH punktu izoelektrycznego tlenku glinu jest znaczne i wynika ze specycznej
adsorpcji kwasu cytrynowego na powierzchni czstek [20].
Krzywa potencjau dzeta mieszaniny proszków (22% obj.
Ni) jest bardzo zbliona do krzywej wyznaczonej dla tlenku
glinu badanego w tych samych warunkach, a pHpzc wynosi
5,5. Wartym podkrelenia wydaje si fakt, e krzywa potencjau dzeta zmierzona dla zawiesiny o duo mniejszej zawartoci proszku niklu (5% obj.) ma bardzo podobny charakter (Rys. 3).
Na Rys. 4 przedstawiono rozkad wielkoci czstek proszku tlenku glinu oraz mieszaniny tlenku glinu i niklu (22% obj.)
przy rónym pH. Ze wzgldu na niky wpyw rodków upynniajcych na proszek niklu, na wykresie rozkadu wielkoci
czstek (Rys. 4) przedstawiono wyniki pomiarów dla zawiesiny proszku niklu w 10-3 M NaCl elektrolicie (tak jak na Rys. 2).
MATERIA£Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 63, 2, (2011)
275
M. GIZOWSKA, M. SZAFRAN, K. KONOPKA
50
100
1000
50
pH ok. 3,1
40
W, N/m2
25
50
pH ok. 5,0
V, %
25
50
pH ok. 6,0
30
20
10
25
50
0 % obj Ni
0,5 % obj Ni
3 % obj Ni
5 % obj Ni
0
pH ok. 7,4
0
5
10
25
15 20
J, s-1
25
30
35
a)
50
60
pH ok. 10,3
14
25
50
100
r, nm
1000
Rys. 4: Rozkad wielkoci aglomeratów w zawiesinie proszku Al2O3,
Ni i ich mieszaniny z dodatkiem rodków upynniajcych przy rónych wartociach pH.
Fig. 4: Particle (agglomerate) size distribution of Al2O3, and Ni powder mixture suspension in the presence of deocculants at various pH values.
Proszek tlenku glinu pod wpywem zaadsorbowanych
na powierzchni czsteczek upynniaczy wykazuje mniejsz
skonno do aglomeracji (Rys. 4). W przypadku mieszaniny
tlenku glinu i niklu z dodatkiem upynniaczy pomiary rozkadu
wielkoci czstek ujawniy obecno aglomeratów, których
rozmiary przekraczaj te wyznaczone dla proszków tlenku
glinu i niklu. Jednak s one duo mniejsze od aglomeratów
obecnych w mieszaninie proszków bez dodatku upynniaczy (Rys. 2). Ponadto najwiksze aglomeraty zostay wykryte w rodowisku silnie zasadowym (pH = 10,3, Rys. 4),
gdzie zarówno tlenek glinu jak i proszek niklu maj ujemy
znak potencjau dzeta.
Otrzymane masy lejne miay pH = 7. Wraz ze wzrastajc zawartoci proszku niklu masy lejne wykazyway wiksz lepko, a take wykazyway silniejszy charakter antytiksotropowy, przejawiajcy si zwikszajc si powierzchni pod ptl histerezy krzywej pynicia (Rys. 5).
Antytiksotropia wskazuje na obecno pewnych struktur
w masie lejnej, które s trwae przy niezbyt gwatownych siach cinajcych, co moe by wynikiem wystpowania oddziaywa midzy czstkami rónego rodzaju.
4. Wnioski
W rodowisku wodnym Al2O3 i Ni wykazuj zerowy adunek przy pH odpowiednio 9,3 i 4,7, natomiast mieszanina
proszków charakterem przypomina krzyw odpowiadajc
Al2O3, przy czym pHpzc = 9,6, a potencjay dzeta przy niskich
pH znacznie przewyszaj potencjay charakteryzujce tlenek glinu. Porównanie rozkadu wielkoci czstek przy rónym pH zawiesin tlenku glinu, niklu i ich mieszaniny ujawnia, e zwaszcza w przedziale pH zawierajcym si pomi-
276
MATERIA£Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 63, 2, (2011)
12
10
40
K, Pa*s
0
8
30
6
4
20
2
0
10
0
0% obj Ni
0,5% obj Ni
3% obj Ni
5% obj Ni
0
5
5
10
15 -120
J, s
25
30
35
b)
Rys. 5. Zaleno naprenia cinajcego (a) i lepkoci (b) od
szybkoci cinania przy wzrastajcej szybkoci obrotów () oraz
przy malejcej szybkoci obrotów () mas lejnych o rónym steniu proszku niklu.
Fig. 5. Shear stress (a) and viscosity (b) as a function of increasing
() and decreasing () shear rate of slurries and nickel powder
content.
dzy pzc wyznaczonym dla Al2O3 i Ni, w zawiesinie tworz
si aglomeraty, którymi mog by aglomeraty Al2O3 i Ni powstae w wyniku elektrostatycznego przycigania si czstek o przeciwnym znaku podwójnej warstwy elektrycznej.
W obecnoci kompozycji rodków upynniajcych (cytrynian
diamonu i kwas cytrynowy) Al2O3 i Ni wykazuj zerowy adunek przy pH odpowiednio 5,75 i 4,2, natomiast ich mieszanina przy pH 5,6. Podobnie jak w poprzednim przypadku
mieszaniny proszków, krzywa potencjau dzeta odwzorowuje krzyw uzyskan dla tlenku glinu, zarówno dla mieszaniny zawierajcej 22 jak i 5 % obj. Ni, co moe wskazywa na
wystpowanie oddziaywa midzy czstkami proszków ceramicznego i metalicznego mimo, e waciwoci elektrokinetyczne tlenku glinu w tych warunkach s zblione do waciwoci proszku niklu - upynniacze zmniejszaj potencja
czstek tlenku glinu a pzc jest przesunity w stron niskich
wartoci pH. Badania rozkadu wielkoci czstek w zawiesinie mieszaniny proszków ujawnia wystpowanie aglomeratów. Jednak s one mniejsze ni w zawiesinie nie zawierajcej upynniaczy. Aglomeraty wystpuj prawie w caym
badanym zakresie pH (5-10,5). Prawdopodobnie oddziay-
PROJEKTOWANIE KOMPOZYTÓW Al2O3–Ni Z WYKORZYSTANIEM POMIARU WACIWOCI ELEKTROKINETYCZNYCH
wania te s duo mniejsze, co prowadzi do zmniejszenia
trwaoci aglomeratów.
Badania reologiczne mas lejnych o steniu 50% obj.
o steniu proszku niklu 0-5 % obj. wykazay, e masy lejne
zawierajce czstki niklu s rozrzedzane cinaniem i wykazuj pewn zaleno waciwoci od czasu.
[8]
[9]
[10]
Podzikowania
[11]
Wyniki przedstawione w niniejszej pracy zostay czciowo uzyskane w ramach projektu KomCerMet (nr umowy POIG.01.03.01-14-013/08-00) nansowanego przez Uni
Europejsk - Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 oraz czciowo snansowane przez MNiSzW
poprzez grant No N N209 023839.
Literatura
[1]
[2]
[3]
[4]
[5]
[6]
[7]
Aldridge M., Yeomans J.A.: „The Thermal Shock Behaviour of
Ductile Particle Toughened Alumina Composites. J. Eur. Ceram. Soc., 19, (1998), 1769-1775.
Konopka K., Ozibo A.: „Microstructure and the fracture toughness of the Al2O3-Fe composites”, Mat. Char., 46, (2001),
125-129.
Szafran M., Konopka K., Bobryk E., Kurzydowski K. J.: „Ceramic matrix composite with gradient concentration of metal particles”, J. Eur. Ceram. Soc., 27, (2007), 651-654
Szafran M., Konopka K., Bobryk E., Wasilewski ., Konopka
K.: „Kompozyty ceramika-metal otrzymywane z wykorzystaniem ceramicznych mas lejnych”, Kompozyty 1, (2008), 53-58.
Moya J. S., Lopez-Esteban S., Pecharroman C.: „The challenge
of ceramic/metal microcomposites and nanocomposites”, Prog.
Mat. Sci., 52, (2007), 1017-1090.
Gizowska M., Szafran M., Wasilewski ., Konopka K.: „Gsto
i modu Younga kompozytów otrzymanych metod odlewania
z mas lejnych”, Kompozyty 4, (2009), 390-395.
Szafran M., Konopka K., Bobryk E.: „Wytwarzanie kompozytów gradientowych Al2O3-Fe metod odlewania z mas lejnych”,
Kompozyty 1, (2006), 55-61.
[12]
[13]
[14]
[15]
[16]
[17]
[18]
[19]
[20]
Ozibo A., Konopka K., Bobryk E., Szafran M., Kurzydowski
K.J.: „Al2O3-Fe Functionally Graded Materials Fabricated Under
Magnetic Field”, Solid State Phenom., 101-102, (2005), 143146.
Szafran M., Bobryk E., Konopka K.: „Projektowanie kompozytów ceramika-metal z gradientem stenia czstek metalu”,
Kompozyty 3, (2005), 10-15.
López S., Bartolome J.F., Pecharroman C., Moya J.S.: „Zirconia/stainless-steel continuous functionally graded material”, J.
Eur. Ceram. Soc., 22, (2002), 2799-2804.
Tomsia A.P., Saiz E., Ishibashi H., Diaz M., Requena J., Moya
J.S.: „Powder Processing of Mullite/Mo Functionally Graded
Materials”, J. Eur. Ceram. Soc., 18, (1998), 1365-1371.
Hernandez N., Sanchez-Herencia A.J., Moreno R.: „Forming
of nickel compacts by a colloidal ltration route”, Acta Mater.,
53, (2005), 919-925.
Pampuch R., Haberko K., Kordek M.: Nauka o procesach ceramicznych, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, (1992).
Kucharska L.: Reologiczne i zykochemiczne podstawy procesów ceramicznych, Ocyna Wyd. Politechniki Wrocawskiej,
Wrocaw, (1976).
Konsztowicz K.J.: „Wpyw heterookulacji zawiesin koloidalnych Al2O3-ZrO2 na mikrostruktury i waciwoci mechaniczne
ich kompozytów”, Polskie Towarzystwo Ceramiczne, Kraków,
(2004).
Parks G.A.: „The isoelectric points of solid oxides, solid hydroxides, and aqueous hydroxo complex systems”, Chem. Rev.,
65, (1965), 177-195.
Parks G.A.: „Equilibrium Concepts in Natural Water Systems”,
Adv. Chem Ser., 67, (1967), 121.
De Faria L.A., Trasatti S.: „Physical versus chemical mixtures
of oxides: the point of zero charge of Ni-Co mixed oxides”, J.
Electroanal. Chem., 554-/555, (2003), 355-/359.
Goski D., Kwak C.T., Konsztowicz J.K.: „Electrokinetic Behaviour of Zirconia-Alumina Colloidal Suspensions in Water and
in Electrolyte”, Ceram. Eng. Sci. Proc., 12, (1991), 2075-2083.
Hidber P.C., Graule T.J., Gauckler L.J.: „Citric acid: A dispersant for aqueous alumina suspensions”, J. Am. Ceram. Soc.,
79, (1996), 1857-1867.
i
Otrzymano 30 sierpnia 2010; zaakceptowano 25 padziernika 2010
MATERIA£Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 63, 2, (2011)
277