Warszawa, 20.02.2012 Manipulacje wokół kosztów polityki

Warszawa, 20.02.2012
Manipulacje wokół kosztów polityki klimatycznej
Ostatni raport Krajowej Izby Gospodarczej (KIG) na temat skutków ekonomicznych polityki
klimatycznej jest niewiarygodny i tendencyjny - uważają organizacje ekologiczne skupione w
Koalicji Klimatycznej. Pomija on korzyści z modernizacji energetyki i prezentuje wątpliwe
kalkulacje dotyczące kosztów. Nie uwzględnia oszczędności płynących z ograniczenia
szkodliwego wpływu energetyki węglowej na środowisko i zdrowie ludzi oraz z zaprzestania
importu i subwencji dla węgla. W opinii ekspertów Koalicji Klimatycznej korzyści te
przekraczają kilkakrotnie koszty podane w raporcie KIG.
Raport pod nazwą „Wstępna ocena wpływu ustanowienia celów redukcji emisji wg dokumentu KE
Roadmap 2050 na sektor elektroenergetyczny, gospodarkę i gospodarstwa domowe w Polsce”, został
wykonany przez firmę Badania Systemowe „EnergSys” Sp. z o.o. na zlecenie nie tylko Krajowej Izby
Gospodarczej, ale także TAURON Wytwarzanie SA oraz PGE Górnictwo i Energetyka
Konwencjonalna SA. Nieprzypadkowo prezentuje więc wnioski zgodne z interesami wielkich
koncernów, którym zależy na utrzymaniu przestarzałego, scentralizowanego systemu energetycznego
– uważa Zbigniew Karaczun, prezes Okręgu Mazowieckiego Polskiego Klubu Ekologicznego, ekspert
Koalicji Klimatycznej. Ambitna polityka klimatyczna przyczyniłaby się do rozwoju energetyki
rozproszonej, opartej na lokalnych, odnawialnych zasobach energii, co zagroziłoby ich dominującej
pozycji na rynku. Obecna debata publiczna wskazuje, że raport będzie w najbliższym czasie orężem
przeciwko polityce klimatycznej wykorzystywanym przez lobby, które mogłyby stracić na modernizacji
energetyki w Polsce.
Raport KIG pomija korzyści z poprawy innowacyjności gospodarki przez rozwój innowacyjnej,
rozproszonej energetyki. Już dziś polska gospodarka internetowa osiągnęła wartość ok. 3% PKB, czyli
i
ma większy udział w PKB niż polskie górnictwo . Polityka klimatyczna to też szansa na tworzenie setek
tysięcy nowych miejsc pracy w małych i średnich przedsiębiorstwach działających w sektorze
odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej. Odejście od paliw kopalnych prowadzi do
obniżenia tzw. kosztów zewnętrznych wytwarzania energii, takich jak koszty ochrony zdrowia,
uzdatniania wody, niszczenia materiałów budowlanych, chorób lasów czy zmniejszenia plonów. Każda
kilowatogodzina energii wytworzona w Polsce, której średnia cena dla gospodarstw domowych wynosi
ii
około 60 groszy , ze względu na uzależnienie od węgla niesie za sobą dodatkowo nawet do 80 groszy
iii
kosztów zewnętrznych .
W 2009 roku Europejska Agencja Środowiska (EAŚ) oszacowała koszty zewnętrzne największych
iv
polskich elektrowni oraz zakładów przemysłowych na 45-79 mld złotych . Sama wartość tych strat
przekracza kilkakrotnie szacowany w raporcie KIG na 13 mld złotych rocznie koszt prowadzenia
polityki klimatycznej. Raport EAŚ obejmował 10000 największych zakładów przemysłowych i
elektrowni w Europie. W pierwszej dziesiątce największych europejskich trucicieli znalazły się dwa
zakłady z Polski: otwierająca listę Elektrownia Bełchatów oraz zamykająca dziesiątkę Elektrownia
Turów. Przerzuciły one w roku 2009 na społeczeństwo polskie od 9 mld do 16 mld złotych kosztów
zewnętrznych. Oba te obiekty są własnością sponsora raportu KIG – Polskiej Grupy Energetycznej.
Kosztów tych nie płacimy w cenie energii, ale ponosimy je jako społeczeństwo – w jakości życia i
zdrowia naszego i naszych dzieci. Każda rzetelna analiza ekonomiczna powinna to uwzględniać.
Równie ważna, co debata o kosztach prowadzenia ambitnej polityki klimatycznej, jest debata o
kosztach braku tej polityki – mówi Kuba Gogolewski, koordynator ds. klimatu i energii Polskiej Zielonej
Sieci i CEE Bankwatch Network.
Raport KIG nie odnosi się także do tego, że polityka klimatyczna obniży koszty związane z importem i
subwencjami dla węgla. Od 2008 roku Polska jest importerem węgla, a import ten stale wzrasta, w
2011 roku wyniósł ok. 15 mln ton. Dlatego brak realizacji ambitnej polityki klimatycznej oznacza
zmniejszenie bezpieczeństwa energetycznego Polski i dalsze uzależnienie się od importu surowców –
nie tylko ropy i gazu, ale także węgla. Raport KIG nie odnosi się też do subwencji, jakie co roku sektor
węglowy otrzymuje z budżetu państwa. Tylko w 2010 roku wartość tych subwencji wyniosła około 2
v
miliardów 772 milionów złotych .
Autorzy raportu KIG opublikowali jedynie jego syntezę, zatajając metodologię i przyjęte założenia
badawcze. Tym samym nie ma żadnych merytorycznych podstaw weryfikacji, czy wyniki obliczeń są
prawidłowe. Do momentu upublicznienia tych danych należy przyjąć zgodnie z naukową ostrożnością,
że wyniki te są błędne. Kompetencje firmy EnergSys w prowadzeniu analiz ekonomicznych zresztą już
vi
wcześniej poddawało w wątpliwość Ministerstwo Gospodarki i Instytut Badań nad Gospodarką
vii
viii
Rynkową . Krytyka dotyczyła Raportu 2030 EnergSys, w którym prezentowane szacunkowe koszty
realizacji polityki klimatycznej drastycznie odbiegały od wszystkich pozostałych analiz
ix
makroekonomicznych na ten temat. W porównaniu np. z szacunkami Banku Światowego koszty dla
PKB na 2020 rok przedstawione przez EnergSys były cztery razy wyższe!
Więcej informacji:
Dr hab. inż. Zbigniew Karaczun, Prezes Polskiego Klubu Ekologicznego Okręg Mazowiecki,
ekspert Koalicji Klimatycznej – [email protected]
Kuba Gogolewski, Polska Zielona Sieć, CEE Bankwatch Network, tel. 721 440 119
[email protected]
Marta Szymanek, rzecznik prasowy Koalicji Klimatycznej, [email protected],
tel. 22 827 33 70
Koalicja Klimatyczna jest porozumieniem 22 organizacji pozarządowych. Jej misją jest wspólne
działanie w celu zapobiegania wywołanym przez człowieka zmianom klimatu dla dobra ludzi i
środowiska. Więcej informacji o Koalicji jest dostępne na stronie: http://koalicjaklimatyczna.org/.
Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć zrzesza 10 wiodących krajowych pozarządowych
organizacji ekologicznych. Działamy między innymi poprzez budowanie obywatelskiego poparcia dla
zrównoważonego rozwoju, tworzenie mechanizmów społecznej kontroli wydatkowania publicznych
funduszy, zwiększenie wpływu konsumentów na jakość produktów oraz politykę globalnych korporacji,
a także wspieranie ekorozwoju krajów globalnego południa.
Polska Zielona Sieć należy do międzynarodowej sieci organizacji CEE Bankwatch Network,
monitorującej działalność międzynarodowych instytucji finansowych oraz wydatkowanie funduszy UE
pod kątem ich efektywności oraz oddziaływania na środowisko.
i
Boston Consulting Group, Polska Internetowa, http://www.bcg.com.pl/documents/file78280.pdf
Eurostat, Energy price statistics,
http://epp.eurostat.ec.europa.eu/statistics_explained/index.php/Energy_price_statistics
iii
EN35 External Costs of Electricity Production. European Environmental Agency. 2008. W roku 2006, którego
dotyczą te dane średnia cena netto energii elektrycznej i usług dystrybucyjnych dla odbiorców końcowych
wynosiła 0,28 zł za kWh. Uwzględniając koszty zewnętrzne powinna być wyższa o 0,20-0,70 zł za kWh (średni
kurs z roku 2006 to 3,9 zł za 1 euro). Cena energii w roku 2006 za
http://www.cire.pl/rynekenergii/podstawa.php?smid=207
iv
Kurs 1EUR=4,15PLN http://www.eea.europa.eu/pressroom/newsreleases/industrial-air-pollution-cost-europe
v
OECD, 2011: Poland: Inventory of estimated budgetary support and tax expenditures for fossil fuels. OECD. Paris
vi
Ministerstwo Gospodarki, Mix energetyczny 2050,
http://www.mg.gov.pl/files/upload/10460/Mix_energetyczny_2050%20wer%2020120119.pdf
vii
Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Ewaluacja Raportu 2030,
http://chronmyklimat.pl/theme/UploadFiles/File/ewaluacja_raportu_2030.pdf
viii
EnergSys, Raport 2030,
http://www.pkee.pl/attachments/article/22/PKEE_Raport_2030_Synteza_rekomendacje_2008_06_30.pdf
ix
World Bank, Transition to a low emission economy in Poland,
http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/ECAEXT/0,,contentMDK:22839437~pagePK:146736
~piPK:146830~theSitePK:258599,00.html
ii