D - Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Lublinie

Sygn. akt III AUa 631/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 22 listopada 2016 r.
Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący - Sędzia
SA Elżbieta Gawda (spr.)
Sędziowie:
SA Krzysztof Szewczak
SA Barbara Mazurkiewicz-Nowikowska
Protokolant: sekretarz sądowy Krzysztof Wiater
po rozpoznaniu w dniu 22 listopada 2016 r. w Lublinie
sprawy K. C.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.
o prawo do emerytury
na skutek apelacji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału
w L.
od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie
z dnia 5 kwietnia 2016 r. sygn. akt VII U 2997/13
I. oddala apelację;
II. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. na rzecz K. C. kwotę 270 (dwieście
siedemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.
Barbara Mazurkiewicz-Nowikowska Elżbieta Gawda Krzysztof Szewczak
III AUa 631/16
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 5 kwietnia 2016 r. Sąd Okręgowy w Lublinie zmienił decyzję pozwanego Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych Oddziału w L. i ustalił wnioskodawcy K. C. prawo do emerytury od dnia (...) a nadto zasądził od
pozwanego na rzecz wnioskodawcy kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.
Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach
i rozważaniach prawnych:
Wnioskodawca K. C. urodzony (...) złożył w dniu(...)wniosek o emeryturę. Jest członkiem otwartego funduszu
emerytalnego, jednak złożył wniosek o przekazanie zgromadzonych tam środków na dochody budżetu państwa. Przed
organem rentowym udowodnił 25 lat 3 miesiące
i 20 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 11 lat 2 miesiące i 12 dni stażu pracy w warunkach szczególnych.
Wnioskodawca w okresach od dnia 10 listopada 1976 roku do dnia 30 grudnia 1976 roku, od dnia 11 czerwca 1977
roku do dnia 30 listopada 1977 roku, od dnia
10 maja 1978 roku do dnia 30 grudnia 1978 roku, od dnia 10 maja 1979 roku do dnia 15 sierpnia 1979 roku oraz od
dnia 12 lipca 1983 roku do dnia 30 listopada 1986 roku był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w firmie
(...)J. J., J. K. i K. K. w W., na podstawie umowy o pracę zawartej w formie ustnej. W tym czasie pracował przez cały
okres pracy w systemie 2-zmianowym po 12 godzin dziennie. Zajmował się obsługą pieca typu H. do wypalania cegły
czerwonej, gdzie palił węglem grubym. Piec miał 10 komór, a do każdej z ich wchodziło po 10 000 cegieł.
W strefie przedogniowej znajdowała się cegła surowa. Praca odbywała się w ciągłym zadymieniu i zapyleniu. W okresie
od marca do maja wnioskodawca remontował piec przez 2-3 tygodnie. W piecu panowała temperatura 1100 stopni
C.. W ciągu miesiąca przerabiał 30 ton węgla. Piec uszczelniał gliną. Pracował razem z T. M., który także był palaczem
cegły. Dziennie wytaczano od 4000 do 5000 cegieł, które trzeba było wyjąć z pieca. Zakład pracy miał wówczas nadane
uprawnienia do prowadzenia działalności polegającej na wypalaniu cegły czerwonej.
W okresie od dnia 25 marca 1990 roku dnia 13 listopada 1990 roku wnioskodawca przebywał na urlopie bezpłatnym
w Przedsiębiorstwie (...) w L., bowiem wykonywał pracę na rzecz (...)sp. z o.o. w L. jako monter co-ślusarz.
Zajmował się montażem rurociągów ciepłowniczych pod stacje i węzły ciepłownicze. Praca wykonywana była w
P. w ramach kontraktu zagranicznego. Wnioskodawca montował instalację gazowniczą, doprowadzał rurociągi do
kotłowni gazowej, demontował kocioł węglowy, demontował starą instalację grzewczą w budynkach warsztatowych,
grzejniki. Współpracował razem ze spawaczami. Rurociągi były montowane na wysokości 3-4 metrów.
Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów
z dokumentów, zgromadzonych w aktach sprawy oraz zeznań wnioskodawcy
i świadków L. B., T. M., S. W. i B. J.
Sąd Okręgowy obdarzył wiarą zeznania świadków, gdyż są logiczne i szczere. Niektórych szczegółów świadkowie
nie byli sobie w stanie przypomnieć, jednak, w ocenie Sądu Okręgowego, jest to zrozumiałe z uwagi na znaczny
upływ czasu. Treść tych zeznań w powiązaniu z zeznaniami wnioskodawcy oraz treścią akt osobowych pozwoliła
na jednoznaczne ustalenie faktycznie wykonywanych przez wnioskodawcę czynności w trakcie całego okresu
zatrudnienia.
W oparciu o poczynione ustalenia Sąd Okręgowy uwzględnił odwołanie, przywołując przepisy ustawy z dnia 17 grudnia
1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 roku, poz. 748 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych
warunkach lub
w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.)
W ocenie Sądu Okręgowego zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwala na przyjęcie, że wnioskodawca wykonywał
pracę w warunkach szczególnych stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy w okresach:
- od dnia 10 listopada 1976 roku do dnia 30 grudnia 1976 roku, od dnia 11 czerwca 1977 roku do dnia 30 listopada 1977
roku, od dnia 10 maja 1978 roku do dnia 30 grudnia 1978 roku, od dnia 10 maja 1979 roku do dnia 15 sierpnia 1979
roku oraz od dnia 12 lipca 1983 roku do dnia 30 listopada 1986 roku (łącznie 4 lata, 9 miesięcy i 6 dni) wskazaną w
wykazie A dziale V. poz. 18 tj. prace palaczy pieców do wypalania i palaczy suszarń, załącznika do cyt. rozporządzenia
- od dnia 25 marca 1990 roku do dnia 13 listopada 1990 roku (7 miesięcy i 20 dni), wskazaną w wykazie A, dziale V.
poz. 5 prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości wskazanego załącznika do rozporządzenia.
Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 cyt. ustawy mężczyznom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura
po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres
zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych
do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy,
o którym mowa w art. 27. Emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu
emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu
emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.
Zgodnie z § 2 ust. 1 cyt. okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w
rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest
wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Według § 3 tegoż
rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet
i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Natomiast
§ 4 ust. 1 rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione
w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki osiągnął wiek emerytalny
wynoszący 60 lat dla mężczyzn i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy
w szczególnych warunkach.
Jak wynika z ustalonego stanu faktycznego wnioskodawca udowodnił staż pracy w warunkach szczególnych w
wymiarze ponad 15 lat. Okresem bezspornym było 11 lat 2 miesiące i 12 dni, a w niniejszym postępowaniu udowodnił
dodatkowo okresy 4 lata 9 miesięcy i 6 dni oraz 7 miesięcy i 20 dni. Tym samym spełnia wszystkie z wymaganych
przesłanek do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku.
Z tych względów i na mocy art. 47714 § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję.
Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu Sąd uzasadnił treścią przepisu art. 98 k.p.c. oraz §11 ust. 2 w zw. z
§2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności
radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego
ustanowionego z urzędu. (Dz.U.2013.490 j.t.). Ustalając wysokość wynagrodzenia pełnomocnika przy przyjęciu
minimalnej stawki Sąd miał na uwadze rodzaj i stopień zawiłości sprawy oraz nakład jego pracy, który nie przekraczał
przeciętnych norm przyjętych w tego typu sprawach.
Apelację od powyższego wyroku złożył pozwany organ rentowy zaskarżając wyrok w całości i zarzucając:
1) naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 184 ust. 1 pkt 1 i art. 32
ust. 1 i 2 cyt. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 2 ust. 2, § 3 i § 4 cyt.
rozporządzenia;
2) naruszenie prawa procesowego przez przekroczenie wyrażonej w art. 233 § 1 k.p.c. zasady swobodnej oceny
dowodów;
3) sprzeczność ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że
wnioskodawca był zatrudniony przez okres wymaganych 15 lat w warunkach szczególnych.
Wskazując na powyższe zarzuty organ rentowy wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.
Apelujący wywodził, że ze znajdującego się w aktach rentowych poświadczenia zgłoszenia wnioskodawcy do
ubezpieczenia w okresie zatrudnienia
w cegielni wynika, że był on ubezpieczony dniówkowo, zatem w niepełnym wymiarze czasu pracy. Po zliczeniu dniówek
okres zatrudnienia wynosi 3 lata
5 miesięcy i 6 dni ale nie można uznać, że pracował on stale tj. codziennie
i w pełnym wymiarze czasu pracy. Pozwany nie kwestionował jednocześnie zatrudnienia wnioskodawcy w warunkach
szczególnych „na kontrakcie” czyli przez okres 7 miesięcy i 20 dni, co łącznie z okresem uznanym przez ZUS nie daje
15 lat pracy w warunkach szczególnych.
W ocenie pozwanego wnioskodawca nie spełnił przesłanek do nabycia prawa do emerytury.
W odpowiedzi na apelację pełnomocnik wnioskodawcy wnosił o jej oddalenie
i zasądzenie kosztów postępowania, podnosząc, że zebrany w sprawie materiał dowodowy przeczy tezie, że w
spornym okresie wnioskodawca nie był zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracodawca bez wiedzy
pracowników ubezpieczał ich na parę dni, co potwierdzili świadkowie. Na powyższą nieprawidłowość zwraca też uwagę
Prezydium Powiatowej Rady Narodowej
w L. w piśmie kierowanym do właścicieli cegielni. Również w legitymacji ubezpieczeniowej wnioskodawcy pracodawca
potwierdza fakt wykonywania pracy stale i w pełnym wymiarze.
Z tych względów pełnomocnik wnioskodawcy wnosił o oddalenie apelacji.
Opierając się na ustaleniach faktycznych jak i rozważaniach prawnych poczynionych przez Sąd I instancji Sąd
Apelacyjny zważył co następuje:
Apelacja jest bezzasadna i podlega oddaleniu. Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń i wydał trafne,
odpowiadające prawu rozstrzygnięcie. Sąd Apelacyjny akceptuje w całości ustalenia faktyczne jak i wywody prawne
poczynione przez Sąd pierwszej instancji, zatem nie zachodzi konieczność ich powtarzania (por. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 8 października 1998 r. II CKN 923/97, OSNC 1999/3/60).
Nietrafny jest zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., zgodnie z którym Sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według
własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Dokonana przez Sąd ocena
dowodów może być skutecznie podważona tylko wówczas, gdy brak jest logiki
w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu nie znajduje oparcia w zasadach
doświadczenia życiowego. Taka sytuacja w niniejszej sprawie nie występuje. Sąd obdarzył wiarą zeznania
wnioskodawcy i przesłuchanych w sprawie świadków uznając je za logiczne i szczere a nadto skonfrontował zeznania
z dokumentami zawartymi w aktach osobowych wnioskodawcy. Powoływana przez pozwanego dokumentacja w
postaci karty „dniówkowego” podlegania wnioskodawcy ubezpieczeniu społecznemu z tytułu zatrudnienia w Cegielni
nie odpowiada faktycznemu zatrudnieniu wnioskodawcy. Z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków B. J., S. W.
i T. M. wynika jednoznacznie, że wnioskodawca był zatrudniony w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu
pracy przy pracach polegających na wypale cegły. Z zeznań wnioskodawcy jak i B. J. wynika, że występowały problemy
z ubezpieczeniem pracowników przez pracodawcę, który ubezpieczał pracowników tylko na kilka dni. Nadto, jak
trafnie podnosi pełnomocnik wnioskodawcy
w odpowiedzi na apelację, w dokumentacji dotyczącej udzielania zezwoleń na prowadzenie Cegielni znajduje się pismo
Prezydium Powiatowej Rady Narodowej
w L. z dnia 8 lipca 1972 r. zwracające pracodawcy uwagę na nieprawidłowości m.in. w zakresie zgłaszania
wszystkich pracowników najemnych do ubezpieczenia. Oznacza to, że pracodawca nieprawidłowo i nierzetelnie
zgłaszał pracowników do ubezpieczenia. Dodać jednocześnie należy, że mimo karty ubezpieczenia będącej
w posiadaniu organu rentowego pracodawca wydał wnioskodawcy świadectwo pracy w warunkach szczególnych
wskazujące na pełny wymiar i stałość pracy. Dowód ten
w powiązaniu z dowodami osobowymi pozwala na ustalenie charakteru pracy wnioskodawcy.
Sąd Okręgowy prawidłowo zatem ocenił zebrany w sprawie materiał dowodowy i w zgodzie ze zgromadzonymi
dowodami ustalił stan faktyczny. Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił, że wnioskodawca w spornych okresach
zatrudnienia
w Cegielni wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę polegającą na wypale cegły.
Rozstrzygając o odwołaniu wnioskodawcy Sąd Okręgowy nie dopuścił się naruszenia prawa materialnego wskazanego
w apelacji. W świetle art. 184 ust. 1 cyt. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jedną
z przesłanek nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym jest legitymowanie się okresem
zatrudnienia w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych. Cytowane rozporządzenie z dnia 7 lutego
1983 r. w § 1 ust. 1 stanowi, że jego przepisy stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych
warunkach lub
w szczególnym charakterze, w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, zwanych dalej "wykazami".
Wymagany okres zatrudnienia w warunkach szczególnych to co najmniej 15 lat - § 4 ust. 1 pkt 3 cyt. rozporządzenia.
W wykazie A dziale V poz. 11 tj. w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych wymienione są prace przy
produkcji materiałów ogniotrwałych oraz wyrobów ceramicznych. Bez wątpienia wnioskodawca wykonywał takie
prace stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy, zatem okresy zatrudnienia w firmie (...)
(...) J. J., J. K.
i K. K. w W. od dnia 10 listopada 1976 roku do dnia
30 grudnia 1976 roku, od dnia 11 czerwca 1977 roku do dnia 30 listopada 1977 roku, od dnia 10 maja 1978 roku do
dnia 30 grudnia 1978 roku, od dnia 10 maja 1979 roku do dnia 15 sierpnia 1979 roku oraz od dnia 12 lipca 1983
roku do dnia 30 listopada 1986 roku należy uwzględnić do pracy wykonywanej w warunkach szczególnych tj. 4 lata
9 miesięcy i 6 dni. Dodając powyższy okres do okresu uznanego przez organ rentowy w decyzji (11 lat 2 miesiące i 12
dni) wnioskodawca legitymuje się wymaganym ponad 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych.
W ocenie Sądu Apelacyjnego zaskarżony wyrok jest prawidłowy i zgodny
z obowiązującymi przepisami, zatem apelacja pozwanego jako bezzasadna podlega oddaleniu w trybie art. 385 k.p.c.
Wnioskodawca jest stroną wygrywającą sprawę, zatem pozwany na mocy
art. 98 § 1 k.p.c. winien zwrócić poniesione koszty postępowania apelacyjnego tj. koszty zastępstwa procesowego
w kwocie 270 zł. Zasądzając koszty procesu Sąd Apelacyjny miał na uwadze treść § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 9 ust.
2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców
prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804).