Młodzieńcza buńczuczność

D
USZPASTERSKI ELEMENTARZ
Młodzieńcza buńczuczność
– przecinanie uczuciowej pępowiny
Najtrudniejsze wyzwanie dla dusz- powiny”, wiążącej młodego człowie- stia eksplozji samowystarczalności,
pasterstwa stanowią spotkania z mło- ka z rodzicami czy innymi bliskimi z drugiej natomiast próba jej opanodzieżą. Dorastanie ludzi młodych nie- mu osobami, nie należy do prostych wania poprzez różne formy uzależrzadko wiąże się z konfliktowym roz- wyzwań. Jest jednak niezbędnym nienia. Taki konflikt postaw rodzi
prawianie się z różnymi aspektami aktem, by młodzi mogli zacząć samo- sporo napięć – pomiędzy młodzieżą
życia. Jest to trudny czas zarówno dla dzielnie żyć. Nie oznacza to zerwania a rodzicami, a także innymi autorydorosłych, towarzyszących proceso- relacji z bliskimi, ale nabranie właś- tetami.
Młodzieży, na tym
wi dorastania, jak i dla
etapie
rozwoju, częssamych nastolatków,
to brak całościowego
którzy prą ku samospojrzenia na potrzedzielności, przeżywaby, wystosowane wojąc wiele zranień, rabec niej propozycje,
niąc przy tym niejedokresie życia oczekiwanie
władzę, której dośnokrotnie innych.
wiadcza. Zwłaszcza
Mimo iż coraz barna rzetelną rozmowę jest największe.
młodzież ucząca się
dziej jesteśmy świadolub studiująca, która
mi złożoności tego
procesu, niezależnie po której znaj- ciwego dystansu, by niezbędna ich oczekuje coraz większej, szeroko
pojmowanej samodzielności, jest stodujemy się stronie – buńczucznej bliskość nie była toksyczna.
sunkowo długo zależna finansowo od
młodzieży czy tracących raptownie
rodziców.
swój autorytet dorosłych – czujemy Wobec autorytetów
Wkraczając w dorosłość, młodzi
się zagubieni, zakłopotani, bezradni.
To pociąga za sobą przyjmowanie ludzie krytycznie przyglądają się do- Poszukiwanie tożsamości
Faza życiowa znana pod hasłem
różnych postaw trudnych do przewi- tychczasowym autorytetom. Natural„młodzież”
charakteryzuje się intendzenia. Podczas konfrontacyjnych nym wręcz procesem okresu dorasspotkań zachowujemy się bardzo nie- tania młodych jest rozprawianie się sywnym, zdanym na popełnianie błęzdarnie, wielokroć „potykamy się” z autorytetami. Stawiają je pod znaczy „obijamy się” o siebie. Niestety kiem zapytania, zwłaszcza, jeśli przemoże to mieć miejsce także podczas żyli związane z nimi rozczarowanie.
Natychmiast poszukują też wśród
duszpasterskiego oddziaływania.
młodzieżowych idoli, przedstawicieli
Młodzież – kto to taki?
kliki czy paczki, do której należą, noDlaczego tak się dzieje? Dzieci co- wych autorytetów, które zastąpiłyby
raz wcześniej dojrzewają. To ozna- dotychczasowe, rekompensując pocza, że coraz dłużej są młodzieżą. wstałe braki.
Do sporów czy konfliktów dochoW okres młodzieńczości wkraczają już 11-latkowie. Statystycz- dzi wówczas, kiedy młodzi ludzie odnie powiada się, że młodzieńcy, noszą wrażenie, iż są w stanie pozyto osoby pomiędzy 13. a 18. ro- tywnie radzić sobie z kompleksową
kiem życia, dorastająca młodzież rzeczywistością, w której żyją, że poto osoby pomiędzy 18. a 21. ro- trafią konstruktywnie dbać o własne
kiem życia, natomiast osoby po- interesy, gdy tymczasem dorośli odmiędzy 21. a 30. rokiem życia to mawiają im tej zdolności, gdy nie
mają do nich na tyle zaufania lub odmłodzi dorośli.
Bycie młodzieżą oznacza sta- miennie postrzegają rzeczywistość.
Na to może nakładać się roszczewianie czoła najrozmaitszym wyzwaniom, które wymagają za- niowa postawa młodzieży przy równoangażowania znacznej energii. cześnie finansowej zależności. PojaWszak przecięcie uczuciowej „pę- wia się zatem, z jednej strony, kwe-
2011
rok duszpasterstwa
W
młodzieńczym
8
7/2011
rok duszpasterstwa
2011
dów, poszukiwaniem odpowiedzi na się niechęć do własnej powierzchow- przez intensywną pracę nad
pytanie: kim jestem i dokąd podą- ności, wielokrotnie uzewnętrzniana pozyskiwaniem tożsamości,
żam? Jest zatem poszukiwaniem toż- przez szerzącą się wśród ludzi mło- nabraniem dojrzałego stosunsamości i to w kontekście podjętej dych obojga płci anoreksję czy buli- ku do nauki i pracy, radzenie
próby rozprawienia się z samym so- mię. Hormonalna eksplozja, potrzeba sobie ze swą cielesnością, po
bą, swym ciałem i psychiką. To po- okiełznania swej seksualności, która odnajdywanie się w świecie
chłania wiele wewnętrznych sił. Po- czytelnie melduje swą obecność, two- młodzieżowych grup, by buszukiwanie tożsamośdować dojrzałe
ci powiązane jest z poprzyjaźnie.
szukiwaniem socjalSwoistym fenej stabilności, by
nomenem jest,
nie przegapić życioże przy całej buńczuczwych szans. Tymczaności, stawianym oporze,
sem współczesne życie
właśnie w tym okresie
rodzi coraz więcej nerżycia oczekiwanie na
wowości. Nieprzewirzetelną rozmowę jest
dywalność jutra, trudnajwiększe. Duszpasteności związane z rynrzom nie wolno tego
kiem pracy, stanowią
zignorować. Chęć do
znaczący problem przy
prowadzenia dialogu
wyborze zawodu.
jest ich atutem, umożW życiu młodych
liwiającym stawienie
niezwykle szybko
czoła zadaniom, jakie
zmieniają się preferenniesie proces dorastacje co do stylu życia.
nia.
Również obierane ceDla duszpasterstwa
le trwają jedynie kaoznacza to akceptację
dencję, obejmującą nie
autonomii drugiego
więcej niż cztery lata.
człowieka, co w relaPewne formy postęcjach ogólnospołeczpowania są przejścionych może być bardzo
we, krótkotrwałe. Dla
pożyteczne. Wymagać
współczesnej młodziebędzie ćwiczenia się
ży rozwód, częste rozw rozwiązywaniu konstawanie się z partnewyrównywaod rodzicielskich autorytetów fliktów,
rem, życie singla, to
niu interesów, poprzez
wręcz oczywistość. Na
negocjacje, werbowanie oznacza zerwania relacji,
to nakładają się jednak
nie, pozbawiony gwałale
przemianę.
zwyczajowe formy żytu strajk i produktywną
cia, które z jednej strokonfrontację. Nie tylko
ny tracą na znaczeniu, z drugiej jed- rzy sporo, niestety nie zawsze pozy- dla duszpasterstwa stanowi to znanak „domagają się” należnego im sza- tywnego fermentu. Pozyskanie apro- czący postulat wychowawczy. Duszcunku Oznacza to koegzystencję tra- bującego nastawienia do własnej sek- pastersko trzeba zabiegać o metody
dycyjnych i innowacyjnych form ży- sualności, cieszenie się nią, a nie jej uwalniania ludzi od potrzeby dopasocia, co wyzwala napięcia.
demonizowanie, odpowiedzialne za- wywania się, by powrócili do swej
rządzanie otrzymanymi darami płod- kreatywności, odbudowując zaufaCzytelna obecność ciała
ności, wymaga wiele wysiłku, sto- nie, tworząc niezbędne poczucie warWreszcie okres młodzieńczy cha- czenia niejednej walki.
tości, którego brak wydaje się domirakteryzuje ekspansywne przeobrażenować podczas duszpasterskich roznie cielesności. Nabranie właściwe- Wspólna chęć dialogu
mów. Duszpasterz powinien pomóc
go dystansu do swego ciała, jego zaDuszpasterze będą mieli do czynie- młodym uwolnić się od rodzicielskich
akceptowanie, zwłaszcza w nieus- nia z bogatą paletą młodzieńczych autorytetów, co nie oznacza, jak już
tannym procesie porównywania się problemów, począwszy od rozpra- zostało podkreślone, zerwania relacji,
z modelkami i modelami z koloro- wienia się z pytaniem o sens i własne ale przemianę, pracę nad własnym
wych czasopism, nie jest rzeczą pro- stanowisko dotyczące kwestii moral- autorytetem, wytrzymanie samotnośstą. To właśnie w tym okresie rodzi nych, politycznych i religijnych, po- ci. Oznacza też partnerstwo, które do-
U
wolnienie się
9

7/2011
D
USZPASTERSKI ELEMENTARZ

strzega nie tylko młodzieńczą samodzielność, ale również niezależność rodziców. To jest tak
ważne, ponieważ uczy właściwej
postawy wobec władzy, finansowego
uzależnienia oraz oszacowania własnych potrzeb.
Wymuszone posłuszeństwo
że na tych, którzy młodzież wychowują lub próbują ją kształtować.
Wyobrażenie Marcina
Lutra na temat wolnego partnerstwa pomiędzy
Bogiem a człowiekiem,
w sensie powszechnego
kapłaństwa wszystkich
wierzących, prowadzi do
uwolnienia się od ziemskich autorytetów, dowartościowuje indywidualizm, wspiera poczucie
odpowiedzialności i wiarę
w siebie. Umożliwia partnerskie rozprawianie się z autorytetami. Pomoc w partnerskim rozprawianiu się z problemem autorytetów
w Kościele i społeczeństwie można
osiągnąć poprzez duszpasterskie rozmowy z poszczególnymi rodzicami
i młodzieżą, ale także podczas spotkań grupowych. Można wiele nauczyć się od terapii rodzinnej.
W kościelnych kręgach często występuje postawa wymuszanego posłuszeństwa bez rzeczowych argumentów. Przywoływany bywa przy tym
autorytet Słowa Bożego, które staje
się orężem walki z niepokornymi, co
w ostateczności wielu zraża do Biblii.
Bez kokieterii i osądzania
Odgórne zarządzanie oraz rozbudowany formalizm należą do tego spoNależy przy tym pamiętać o wrażsobu myślenia. Pozorny altruizm,
liwości młodzieży. Młodzi ludzie nie
przejmowanie odpowiedzialności,
lubią życzliwego współczucia, kokieprzekonanie, że posiada się wiedzę
teryjnej łaskawości. Oczekują kono tym, co dla innych dobre, nadmierkretów i autentycznego zbliżenia.
na troska o nich – demotywuje dziaWszelkie formy reglamentowania
łanie. Oczywiście owo zatroskanie
i dyscyplinowania konsekwentnie odma miejsce tylko tak długo, jak dłurzucają. W drodze ku wolności i niego istnieje chęć podzbędnej autonomii
porządkowania się.
każda wypowiedź maW przeciwnym razie
jąca cechy osądu zamamy do czynienia
kłóca ów proces. Młoze zjawiskiem wydzi są przewrażliwiekluczania czarnych
ni na punkcie krytyki,
owiec, które śmiały
która jakby sejsmogramieć własne, niezaficznie jest postrzegaoznacza także oddziaływanie na tych,
leżne zdanie. W tana i prowadzi do dekim kontekście niestabilizacji zaufania.
którzy młodzież wychowują.
jednokrotnie mogą
To może rodzić wiele
pojawić się inkwizyzranień trudnych do
cyjne zapędy.
Rodzi się pytanie: Czy duszpaste- duszpasterskiego przepracowania.
W luteranizmie takie postawy mo- rze potrafią zajmować stanowisko,
Dlatego duszpasterskie rozwiązażemy odnaleźć pod płaszczykiem po- wyznaczać granice, respektować je, nie nie może być krytyką czy zlekcezornej miłości, nie mającej nic wspól- przejmować przypisany im autorytet, ważeniem problemu. Duszpasterze
nego z biblijną miłością. W duszpa- by Kościół był pojmowany na serio pracujący wśród młodzieży muszą
sterstwie przeżywamy potem skut- i poważnie?
odrzucić szablonowy sposób myśleków upośledzającego oddziaływania
W czasie prowadzonych rozmów nia, nie mogą utwierdzać się w uprzepozornych autorytetów, którym wy- duszpasterze powinni traktować dzeniach, ale z właściwym wysiłkiem
daje się, że są religijnymi przywódca- swych młodych partnerów rozmów je przezwyciężać. Powinni być zdolni
mi, gdy tymczasem cierpią na zna- poważnie, powinni wykazać nimi za- do krytycznego odnoszenia się do
czącą schizofrenię, prezentując zu- interesowanie. Dobrze, jeśli uda się własnych spostrzeżeń. Duszpasterze
pełnie odmienne postawy na zew- przeprowadzać rozmowy charaktery- młodzieży to ludzie otwarci, poszunątrz, a odmienne w domu. Podwójne zujące się wyraźną chęcią pomocy kujący nowych form pracy, które takżycie wyzwala potrzebę stałej, cho- w tworzeniu osobowości, we wspie- że w duszpasterskim wymiarze odporobliwej kontroli i przypomina dykta- raniu dorosłości, towarzyszeniu w pro- wiadają młodzieży, gotowi na odkryturę, która w każdej postaci jest nie- cesie poszukiwania tożsamości. War- wanie pomostów z młodzieżowymi
bezpieczna dla życia. Zatem duszpa- to wzmacniać podążanie własną dro- subkulturami, rozwijający duszpasterskie obcowanie z młodzieżą ozna- gą, marzenia o przyszłym życiu, po- sterstwo internetowe i esemesowe.
cza kompleksowe oddziaływanie tak- magać w podejmowaniu decyzji.
ks. Adrian Korczago
D
10
uszpasterstwo
młodzieży
7/2011