POurazOwe uszKOdzenie nerwu BLOczKOwegO czy wrodzone

Magazyn Lekarza Okulisty 7 (3) 2013
dr n. med. Beata Kaczmarek
Instytut Leczenia Zeza, Kraków
kierownik: dr n. med. Beata Kaczmarek
Pourazowe uszkodzenie nerwu bloczkowego
czy wrodzone zaburzenie ścięgna mięśnia
skośnego górnego? Opis przypadku
Traumatic trochlear nerve palsy or a congenital
anomaly of the superior oblique
tendon? Case report
Słowa kluczowe
Urazowe uszkodzenie nerwu IV, wrodzone zaburzenia
ścięgna mięśnia skośnego górnego, zez skośny, podwójne widzenie, wyrównawcze ustawienie głowy.
Key words
Traumatic trochlear nerve palsy, congenital anomaly of the superior oblique tendon, oblique strabismus,
diplopia, compensatory head position.
Streszczenie
Przyczyną wrodzonego niedowładu mięśnia skośnego górnego są zwykle zaburzenia anatomiczne
w obrębie jego ścięgna, najczęściej zbyt długie, luźne ścięgno. Przyczyną nabytego uszkodzenia mięśnia
skośnego górnego jest natomiast uszkodzenie nerwu
unerwiającego ten mięsień, tj. nerwu bloczkowego.
Nagłe pojawienie się nabytego niedowładu wywołuje
u chorych podwójne widzenie.
Opisywany przypadek to 23-letnia pacjentka,
u której po urazie komunikacyjnym pojawiły się nagle objawy niedowładu mięśnia skośnego górnego
z podwójnym widzeniem. Nie stwierdzono ekscyklotropii, a analiza fotografii z dzieciństwa wykazała
obecność wyrównawczego ustawienia głowy. Pacjentka zaprzeczała jakimkolwiek problemom z ustawieniem oczu, zezem czy podwójnym widzeniem przed
wypadkiem. Przeprowadzone w czasie zabiegu operacyjnego badanie biernej ruchomości w przywiedzeniu
ku górze wykazało nadmierny ruch w tym kierunku,
co sugerowało obecność długiego ścięgna mięśnia skośnego górnego. Osłabiono operacyjnie mięsień skośny dolny, uzyskując całkowite ustąpienie podwójnego
widzenia i wyrównawczego ustawienia głowy.
U opisywanej pacjentki objawy pojawiły się
bezpośrednio po urazie głowy, ale miały cechy sugerujące wrodzony charakter niedowładu mięśnia skośnego górnego. Można je uważać za wrodzony niedowład mięśnia skośnego górnego wynikający z zaburzeń anatomicznych jego ścięgna. Uraz tylko wywołał dekompensację długotrwałego, wrodzonego
zaburzenia. Bardzo dobry wynik pooperacyjny wy-
Summary
Congenital superior oblique palsy is usually caused by anatomical disorders within the tendon; most
often an excessively long and lax tendon. Acquired
superior oblique damage is caused by trauma to the
nerve which innervates the muscle, i.e. the trochlear nerve. A sudden occurrence of paresis results
in diplopia.
The case report relates to a 23-year-old female
patient who developed unexpected symptoms of superior oblique palsy with diplopia after a transportation injury. Excyclotropia was not observed. The analysis of childhood images revealed a compensatory
head position. The patient denied having any problems with eye position, strabismus or diplopia before the accident. A test of passive motility in adduction on upgaze performed during the procedure
revealed excessive movement, which suggested the
presence of long oblique tendon. The inferior oblique muscle was weakened operatively, which resulted in regression of diplopia and elimination of the
compensatory head position.
The symptoms appeared directly after the patient’s head trauma but they were characteristic of
congenital superior oblique palsy. These may be perceived as such due to anatomical disorders of the tendon. The trauma only caused decompensation of
a long-lasting congenital disorder. A very good postoperative result seems to confirm the congenital
nature of the disorder. It is important that diplopia,
even in patients after head trauma, does not exclude
the congenital nature of superior oblique palsy.
Pourazowe uszkodzenie nerwu bloczkowego czy wrodzone zaburzenie ścięgna mięśnia skośnego górnego? – opis przypadku
161
Magazyn Lekarza Okulisty 7 (3) 2013
daje się potwierdzać wrodzony charakter zaburzenia. Ważne jest, aby pamiętać, że obecność podwójnego widzenia, nawet u pacjentów po urazie głowy,
nie wyklucza wrodzonego charakteru niedowładu
mięśnia skośnego górnego.
162
Pourazowe uszkodzenie nerwu bloczkowego czy wrodzone zaburzenie ścięgna mięśnia skośnego górnego? – opis przypadku