plik pdf

Transkrypt

plik pdf
6. Uogólnienie wniosków wynikających z porównania tekstów.
Uczniowie podsumowują swoją pracę na lekcji. Najważniejszym celem lekcji jest
zwrócenie uwagi na narodziny nowożytnego pojęcia narodu.
Naród trwa niezależnie od warunków politycznych i tego, czy istnieje jako państwo.
Naród to Polacy, a dopóki pamiętają oni o swojej polskości, dopóty ojczyzna żyje.
7. Praca domowa.
Modlitwa, rozpacz, nadzieja. Wyobraź sobie, że jesteś historykiem z dalekiej
przyszłości i odnalazłeś urywki polskiej poezji narodowej, czyli Bogurodzicę,
podanie o Wandzie, Pieśń legionów polskich we Włoszech Wybickiego, Świątynię
Sybilli Woronicza, Tren VI. Do matek polskich Morelowskiego oraz Żale Sarmaty. . .
Karpińskiego, na podstawie których próbujesz odtworzyć duchowe dzieje narodu
polskiego. Napisz krótki referat, w którym zaprezentujesz swoje wnioski, np. na
sympozjum naukowym poświęconym zaginionym narodom.
Temat: Buntownicy nie bez powodu.
(czas realizacji – 2 lekcje)
Cele szczegółowe:
rozważenie, czym jest bunt
charakterystyka buntowników
uświadomienie powodów, dla których w romantyzmie przypomniano postaci
Kaina i Prometeusza
dostrzeżenie związków między buntem szatana a buntem Prometeusza
rozumienie, czym jest romantyczny prometeizm
określenie postawy Kaina jako buntowniczej
próba odpowiedzi na pytanie o sens reinterpretacji historii Kaina i Abla
uświadomienie aksjologicznych aspektów buntu
poznanie fragmentów utworów Percy Bysshe Shelleya i Mary Wollstonecraft
Shelley
dostrzeganie stałej obecności Biblii i antyku w kulturze nowożytnej
doskonalenie umiejętności pracy z tekstem
Materiał:
podręcznik: Nowa mitologia, s. 22
F. Schlegel, Mowa o mitologii, s. 23
Zbuntowany tytan, s. 24
H.-G. Gadamer, Prometeusz i tragedia kultury, s. 24
Ajschylos, Prometeusz w okowach, s. 25
Zbuntowany człowiek, s. 26
P. B. Shelley, Prometeusz wyzwolony, s. 26–27
Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl
P. B. Shelley, fragmenty Przedmowy do Prometeusza wyzwolonego,
s. 27
Pierwszy zbrodniarz, s. 30
Kain i Abel, s. 30–31 lub Biblia Tysiąclecia, Ks. Rodzaju 4, 1–16
„Kain” Byrona, s. 32
G. G. Byron, Ofiara, s. 32–33
załącznik 3
Tok lekcji:
1. Wprowadzenie. Próba opisania i zdefiniowania, czym jest bunt w rozumieniu
młodzieży.
Ponieważ bunt jest zjawiskiem bardzo bliskim licealistom, należy określić precyzyjnie czas, jaki daje się uczniom na wypowiedzenie swojego zdania o buncie, jego
powodach, przejawach i skutkach. Uczniowie najpierw ustosunkują się do własnych
doświadczeń, zauważą, że zjawisko buntu jest najsilniej związane z okresem
dorastania, polega na zaprzeczeniu lub odrzuceniu wartości oferowanych przez
świat dorosłych, a jego konsekwencją jest m.in. konflikt pokoleń, przyjmujący
najrozmaitsze, nieraz tragiczne formy.
2. Odszukanie archetypicznych buntowników.
Aby rozmowie nadać tok zgodny z tematem lekcji, proponujemy postawić
przed uczniami zadanie, nad którym powinni się zastanowić w małych grupach.
W tym celu rozdajemy karty pracy (załącznik 3) i prosimy uczniów, żeby
się ustosunkowali do postawionych tez. Uczniowie powinni też wypisać kilka
argumentów odwołujących się do kultury (literatury), które pomogłyby im bronić
swojego stanowiska. Następnie prosimy, aby kilka grup zaprezentowało wyniki
swojej pracy. Wśród wielu różnych spostrzeżeń młodzieży pojawi się i to, że bunt
jest pierwszym świadomym działaniem człowieka, które zostało opisane w Biblii
(zerwanie jabłka z drzewa wiadomości dobrego i złego), a obok buntu pierwszych
ludzi opisany jest bunt aniołów; że mitologia opowiada historię zbuntowanych
tytanów i historię buntu Prometeusza. Owe spostrzeżenia uczniowie przedstawią
jako argumenty potwierdzające tezę, że bunt – zarówno jako zjawisko, jak i temat
literacki – jest odwieczny.
Po wykonaniu zadania B (załącznik 3) uczniowie dojdą do wniosku, że idea buntu
jest niezmienna, ale zmieniają się buntownicy (np. dorośli to dawna zbuntowana
przeciwko dorosłym młodzież).
3. Dyskusja.
Zarówno mitologia, jak i Biblia pokazują postaci, które za swój bunt płacą
wysoką cenę – cierpienia fizycznego, odrzucenia, samotności itp. Proponujemy więc
uczniom rozmowę na temat: Czy warto się buntować? i jednoczesne rozważenie,
do której sfery naszego jestestwa przynależy bunt: fizycznej, psychicznej, emocjonalnej czy etycznej. Rozmowę powinna prowadzić osoba, która ma świadomość,
że bunt nie jest tylko prostym zaprzeczeniem zastanego stanu rzeczy, ale niesie
ze sobą sądy wartościujące, zgodnie z którymi buntujący się chce tworzyć
nową rzeczywistość. Doprowadzenie do tej konkluzji ma przybliżyć uczniów do
Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl
rozumienia buntu w kategoriach aksjologicznych i jednocześnie przygotować do
następnego etapu lekcji.
4. Charakterystyka buntowników, praca z tekstem, praca w grupach.
Dzielimy klasę na kilkuosobowe grupy, którym przydzielamy jeden z fragmentów
literackich zamieszczonych w podręczniku:
Grupy
Grupy
Grupy
Grupy
A.
B.
C.
D.
Kain i Abel lub Biblia Tysiąclecia
Ajschylos, Prometeusz w okowach
P. B. Shelley, Prometeusz wyzwolony
G. G. Byron, Ofiara
Członkowie każdej grupy najpierw czytają po cichu tekst, a następnie cała grupa
wspólnie określa:
motywację postępowania bohatera,
świat wewnętrzny bohatera.
Następnie jedna osoba z grupy A streszcza na forum klasy przeczytany fragment
(pozostałe grupy A nie streszczają swoich fragmentów, ewentualnie uzupełniają
streszczenie o ważne szczegóły). Podobnie postępują członkowie grup B, C, D.
Przedstawiciele poszczególnych grup zapisują wyniki pracy zespołów na dużych
arkuszach papieru, np. opracowujący Prometeusza w okowach mogą napisać:
motywacja postępowania bohatera: poczucie niesprawiedliwości, chęć sprzeciwienia się wobec „nieludzkich” decyzji Zeusa, chęć obrony ludzi,
świat wewnętrzny bohatera: rozczarowanie, przeżywanie cierpienia, potrzeba żalenia się, poczucie beznadziejności sytuacji, przekonanie o słuszności
swego postępowania, gotowość poniesienia konsekwencji.
Po wykonaniu tego ćwiczenia uczniowie wracają do zadania B (załącznik 3)
i analizują, jak się zmieniali buntownicy, o których była mowa w omawianych
tekstach. Powinni zauważyć, że np. Prometeusz Shelleya w stosunku do Prometeusza Ajschylosa zyskuje nową świadomość, poczucie wolności, siły i wyższości
wobec Boga. Zebranie i omówienie wszystkich spostrzeżeń będzie podsumowaniem
romantycznego wymiaru buntu. Wiadomości te należy zapisać w zeszycie w formie
notatki z lekcji.
5. Związki romantyzmu z antykiem, dygresja.
Nauczyciel informuje uczniów, że zarówno Kain, jak i Prometeusz to postaci
przypomniane przez romantyków. Do czasów nowożytnych nie pojawiały się jako
znaki kultury. Dopiero romantyczny sposób myślenia o człowieku jako jednostce
autonomicznej, skłonnej i zdolnej do indywidualnych zachowań oraz Schleglowska
potrzeba mitologii „ożywiają” archetypicznych buntowników.
6. Praca domowa.
Friedrich Schlegel powiedział: „Mitologia to [. . .] punkt, który pozwala na to, abyśmy
w obliczu najwyższych spraw nie byli zdani jedynie na siły własnego ducha”. Czy
zaliczyłbyś bunt do „spraw najwyższych”? W swej rozprawce odwołaj się do tekstów
poznanych na lekcji.
Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl
A.
Bunt to
zjawisko
odwieczne
Argumenty
Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
Nie
Tak
Załącznik 3
Zinterpretujcie tezy. Podajcie argumenty za i / lub przeciw tezie. W kolumnie
trzeciej zakreślcie „Tak”, jeśli potwierdzacie tezę, „Nie” – jeśli jej zaprzeczacie.
Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl
B.
Bunt żyje
przez
chwilę
Argumenty
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
Nie
Tak

Podobne dokumenty