Program profilaktyczny Zespołu Szkół Nr 1
Transkrypt
Program profilaktyczny Zespołu Szkół Nr 1
ZESPÓŁ SZKÓŁ NR 1 im. Marszałka Józefa Klemensa Piłsudskiego w Bielsku Podlaskim SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY Bielsk Podlaski 2008 r. Wprowadzenie Profilaktyka jest to odpowiednie działanie, które ma na celu zapobieganie pojawieniu się i/lub rozwojowi danego zjawiska w konkretnej społeczności. Profilaktyka moŜe równieŜ polegać na promowaniu alternatywnych zjawisk w stosunku do tych, którym usiłuje się zapobiec. G. Edwards określa profilaktykę jako „działania stwarzające człowiekowi okazję alternatywnego gromadzenia róŜnych doświadczeń, które powodują wzrost jego zdolności do radzenia sobie w trudnych sytuacjach Ŝyciowych”. Profilaktyka I stopnia – zapobieganie ukierunkowane na całą społeczność, wzmacnianie czynników chroniących. Profilaktyka II stopnia – zapobieganie ukierunkowane na określoną społeczność, wysoce zagroŜoną tzn. na grupy wysokiego ryzyka, redukowanie czynników ryzyka. Profilaktyka III stopnia – oddziaływanie na jednostki, które zostały dotknięte uzaleŜnieniem, ma na celu zapobieganiu zjawiskom recydywy i nawrotom. Ogólne załoŜenia programu Szkolny program profilaktyczny powstał w oparciu o diagnozę przeprowadzoną wśród uczniów, rodziców i nauczycieli Zespołu Szkół Nr 1 w Bielsku Podlaskim popartą obserwacją oraz analizą dokumentów. Program zawiera dwie główne formy profilaktyki: - Profilaktykę pierwszorzędową skierowaną do całej społeczności uczniowskiej, ich rodziców i nauczycieli. - Profilaktykę drugorzędową obejmującą uczniów juŜ zdiagnozowanych – prowadzoną głównie przez pedagoga szkolnego lub specjalistów. W swojej działalności profilaktycznej szkoła realizuje przede wszystkim; − strategię edukacyjną przejawiającą się w realizacji określonych zajęć i warsztatów psychoedukacyjnych oraz programów, − strategię alternatywną realizowaną poprzez prowadzenie zajęć pozalekcyjnych, organizację wycieczek, biwaków i innych form spędzania czasu wolnego, − strategię informacyjną (w połączeniu z edukacyjną), − strategię interwencyjną (w szczególnych indywidualnych przypadkach) – głównie poprzez kontakt ze specjalistami. Niniejszy program spełnia dwa główne zadania: 1. Eliminowanie lub minimalizowanie oddziaływania czynników ryzyka związanych z sytuacją szkolną i rodzinną oraz grupą rówieśniczą. NajwaŜniejsze zachowania ryzykowne: • Palenie tytoniu • UŜywanie alkoholu • UŜywanie innych środków psychoaktywnych (narkotyków, środków wziewnych, leków) • Wczesna aktywność seksualna • Zachowania agresywne i przestępcze. 2. Oddziaływanie poprzez czynniki chroniące oraz wzmacnianie ich działania. NajwaŜniejsze czynniki chroniące: • Silna więź emocjonalna z rodzicami • Zainteresowanie nauką szkolną • Regularne praktyki religijne • Poszanowanie prawa, norm, wartości i autorytetów społecznych • PrzynaleŜność do pozytywnej grupy. Cele działań profilaktycznych • • • • • • • • • • • Zapobieganie powstawania wśród młodzieŜy niekorzystnych społecznie zjawisk, Wykorzystanie zdobytej wiedzy na temat szkodliwości środków odurzających i uzaleŜniających, WdraŜanie do samodzielności i właściwego dokonywania wyboru, Kontrola i umiejętność zachowywania się w określonych sytuacjach – walka ze stresem, Rozwijanie własnej indywidualności, Promowanie zdrowego stylu Ŝycia, Rozwijanie poczucia własnej wartości – uporządkowanie własnego „ja”, Kształtowanie umiejętności róŜnicowania emocji, Ukazanie właściwych form spędzania czasu wolnego, Stworzenie klimatu zaufania między nauczycielem, rodzicem i uczniem, DąŜenie do większej otwartości uczniów, świadomego przeŜywania emocji. Klasowe programy profilaktyki Wychowawca na kaŜdy rok szkolny opracowuje klasowy program profilaktyki, w którym uwzględnia, biorąc pod uwagę specyfikę klasy, planowane formy i metody pracy, imprezy profilaktyczne, itp. I CEL GŁÓWNY: PROMOWANIE ZDROWEGO STYLU śYCIA Zadania i formy realizacji Wychowawcy klas Pedagog Bibliotekarz Pielęgniarka szkolna Nauczyciele w-f Rodzice W ciągu roku szkolnego 1. Prowadzenie edukacji uczniów w zakresie profilaktyki antyalkoholowej, antynikotynowej i antynarkotykowej: - zajęcia psychoedukacyjne „Alkohol kradnie wolność”, „AIDS” – prezentacja filmu video, - pogadanki pielęgniarki szkolnej na temat zdrowego stylu Ŝycia, - realizacja treści ścieŜki edukacyjnej „Edukacja prozdrowotna”, - spotkania z PPP, policji i prokuratury, - praca indywidualna z uczniami zagroŜonymi uzaleŜnieniem, - zajęcia edukacyjne połączone z prezentacją filmów video: - działalność informacyjna (gazetki, plakaty, ulotki, poradniki profilaktyczne), uczestnictwo w akcjach organizowanych w środowisku lokalnym. Wykonawcy Termin Uczniowie - zapobieganie uzaleŜnieniom - dostarczenie informacji o zagroŜeniach towarzyszących zaŜywaniu substancji odurzających i zaleŜniających, - pokazanie perspektyw zdrowego stylu Ŝycia, - wykształcenie umiejętności skutecznego odmawiania. Odbiorca Cele szczegółowe Sposób dokumentacji i ewaluacji Zapisy w dzienniku Sprawozdanie pedagoga szkolnego i wychowawców na RP Ankieta - rozmowy indywidualne rodziców z wychowawcą, Wychowawca Pedagog pedagogiem i dyrektorem, Dyrektor - pogadanki profilaktyczne prowadzone przez: • pracowników • policję • pedagoga szkolnego • wychowawców, - działalność informacyjna – gdzie szukać pomocy w sytuacjach problemowych. W ciągu roku szkolnego zebrania rodziców Zapis w dzienniku szkolnym Ankieta - respektowanie zakazu palenia w szkole, - samokształcenie, szkoleniowe RP - udział w warsztatach i kursach dokształcających. W ciągu roku szkolnego Nauczyciele - promowanie niepalenia wśród nauczycieli, - budowanie autorytetu nauczyciela, - kształtowanie i pogłębianie wiedzy w zakresie profilaktyki uzaleŜnień. Rodzice dostarczenie informacji o zagroŜeniach, na które naraŜone są dzieci w środowisku szkolnym i pozaszkolnym. - zaangaŜowanie rodziców do współpracy ze szkołą w walce z zagroŜeniami, - kształcenie postawy rodzica wobec zdrowia własnego dziecka i sposobów spędzania czasu wolnego. Autorefleksja Nauczyciele Dyrektor Samoocena II CEL GŁÓWNY: ZAPOBI EGANIE AGRESJI I PRZEMOCY Zadania i formy realizacji Wychowawcy Nauczyciele Pedagog Zapisy w dzienniku szkolnym Zaproszeni goście Ankieta Sprawozdania Obserwacja Pielęgniarka szkolna. W ciągu roku szkolnego 1.WyposaŜenie uczniów w umiejętność poznawania samego siebie i innych, rozróŜniania zachowań uległych, agresywnych i asertywnych, trenowanie umiejętności reagowania w róŜnych sytuacjach: - metody aktywizujące: • gry dramatyczne umoŜliwiające rozróŜnienie dobra i zła w codziennym Ŝyciu, • odgrywanie scenek przedstawiających róŜne sytuacje z Ŝycia codziennego, • burza mózgów: co to jest asertywność, - projekcja filmów i dyskusja nad filmami: • cykl filmów na temat „Asertywności”, - warsztaty poznawczo-doskonalące, wyszukiwanie w literaturze przykładów róŜnych zachowań, - rozmowy indywidualne z uczniem w sytuacjach trudnych, konfliktowych, - spotkania z pracownikami placówek wychowawczych i społecznych (lekarze, policja, psycholog), - przeprowadzenie ankiet wśród uczniów dotyczących przemocy w szkole, - pełnienie dyŜurów nauczycielskich na korytarzach, w szatni. Wykonawcy Termin Uczeń -modelowanie zachowań uczniów w sytuacjach konfliktowych, trudnych, - poprawa kultury wzajemnych kontaktów, - wskazywanie poŜądanych wzorców zachowań, - doskonalenie umiejętności komunikowania się, - wzmacnianie poczucia własnej wartości, - wdraŜanie do pokojowego rozwiązywania problemów, - kształtowanie pozytywnych postaw i tolerancji wobec osób „innych”, niepełnosprawnych, chorych, starszych. Odbiorca Cele szczegółowe Sposób dokumentacji i ewaluacji 1. WyposaŜenie rodziców w wiedzę na temat źródeł, rodzajów i skutków agresji oraz czynników pobudzających agresję: - spotkania z przedstawicielami placówek wychowawczych i społecznych (policja, lekarz, psycholog), - udzielanie pomocy w indywidualnych przypadkach w rozwiązywaniu problemów wychowawczych (korzystanie z porad specjalistów), - pedagogizacja rodziców w ramach spotkań z wychowawcą oraz ogólnoszkolnych wywiadówek. Wychowawcy Dyrekcja Pedagog Inni specjaliści W ciągu roku szkolnego 1. Podnoszenie wiedzy nauczyciela na temat przyczyn agresji, form i przejawów oraz sposobów roz- Nauczyciele wiązywania powyŜszych problemów: - szkolenie w Radach Pedagogicznych, dyskusja, - udział w warsztatach i kursach, - samokształcenie, - organizowanie spotkań ze specjalistami. W ramach potrzeb Nauczyciele - kształtowanie zachowań nauczycieli w sytuacjach konfliktowych. Rodzice - modelowanie zachowań rodziców w sytuacjach konfliktowych - poprawa kultury wzajemnych kontaktów rodzice – nauczyciele – uczniowie, - kształtowanie umiejętności komunikowania się rodziców i nauczycieli w celu rozwiązania trudnych sytuacji. Ankieta Zapisy w dokumentacji szkolnej Zaświadczenie Ankieta Dokumentacja szkolna. III. CEL GŁÓWNY: ZAPOBIEGANIE PRZESTĘPCZOŚCI WŚRÓD MŁODZIEśY Uczeń 1. WyposaŜenie uczniów w wiedzę na temat klasyfikacji czynów przestępczych i ich konsekwencji: - zorganizowanie pogadanki z przedstawicielem policji, sądu i prokuratury, - udział młodzieŜy w rozprawach sądowych, - zajęcia edukacyjne mające na celu eksponowanie pozytywnych wzorów osobowych, - rozmowy indywidualne uczniów z kuratorem sądowym, policją, pedagogiem, wychowawcą. -kształtowanie postawy praworządności, poszanowania prawa i przestrzegania norm. Zaproszeni goście Wychowawcy Pedagog Nauczyciele religii, historii, j. polskiego, WOS Zaproszeni goście Dyrekcja Pedagog 1. Podnoszenie wiedzy nauczyciela na temat przestępczości wśród młodzieŜy i jej zapobiegania: - rada szkoleniowa, - udział w warsztatach, - spotkania ze specjalistami z zakresu prawa. Zaproszeni goście Dyrekcja Pedagog Wychowawcy Ankieta Zapisy w dokumentacji szkolnej W miarę potrzeb 1. Kształtowanie świadomości rodziców na temat przestępczości wśród młodzieŜy: - spotkania z przedstawicielami policji, sądu i prokuratury w ramach pedagogizacji rodziców, - udzielanie wsparcia rodzicom, których dzieci popadły w konflikt z prawem. Sposób dokumentacji i ewaluacji Wywiadówka ogólnoszkolna Nauczyciele - wyposaŜenie nauczyciela w wiedzę na temat przestępczości i praworządności Rodzice - dostarczenie informacji na temat poszanowania prawa i przestrzegania norm. Wykonawcy Cały rok szkolny Zadania i formy realizacji Termin Odbiorca Cele szczegółowe Zapisy w dokumentacji szkolnej Ankieta Zapisy w dokumentacji szkolnej IV CEL GŁOWNY: WZMACNIANIE POCZUCIA WŁASNEJ WARTOŚCI I TOśSAMOŚCI Uczeń 1. Budowanie poczucia własnej wartości, kształtowanie obrazu własnej osoby oraz umiejętności dokonywania właściwych wyborów: - obserwacja zachowania własnej osoby w róŜnych sytuacjach, - „moje potrzeby, moje moŜliwości” – sporządzenie mapy mentalnej „Ja” z zaznaczeniem mocnych stron swojego charakteru oraz wad, nad którymi naleŜy popracować, - wykorzystanie filmów edukacyjnych prezentujących postawy asertywne, - zapewnienie uczniom moŜliwości wspólnego bywania w kinie, teatrze, muzeum, - analiza komunikatów medialnych w celu doskonalenia umiejętności rozróŜniania prawdy od kłamstwa, fikcji od rzeczywistości, informacji od komentarza, - przedstawienie siebie w formie słownej lub plastycznej ze szczególnym uwzględnieniem pozytywów, - prowadzenie zajęć edukacyjnych na temat zdrowia psychicznego i fizycznego: problemy okresu dorastania, nieporozumienia z dorosłymi, stres i techniki relaksacyjne. - poznawanie siebie, mocne i słabe strony mojego „ja”, - kształtowanie hierarchii wartości opartych na zasadach moralnych, - kształtowanie umiejętności autoprezentacji, - potrzeba obcowania z dziełami kultury. Wykonawcy Sposób dokumentacji i ewaluacji Zapisy w dokumentacji Obserwacja Rozmowy z uczniami. Wszyscy nauczyciele Wychowawcy klas Pedagog W ciągu roku szkolnego Zadania i formy realizacji Termin Odbiorca Cele szczegółowe 1. Uświadomienie rodzicom przyczyn niskiej samooceny wśród ich dzieci oraz sposobów podnoszenia poczucia własnej wartości: - pogadanki na temat: Jak rozmawiać z dziećmi w wieku dorastania, „Przyczyny konfliktów rodzice – dzieci”. Dyrekcja Wychowawcy Pedagog Inni specjaliści W ciągu roku szkolnego 1. Stwarzanie wzorców do naśladowania poprzez Nauczyciele osobisty przykład nauczyciela: Dyrektor - pogłębianie wiedzy z zakresu pedagogiki, psychologii Pedagog rozwojowej dzieci i młodzieŜy, - udział w szkoleniach, warsztatach, kursach, - samokształcenie w ramach WDN W ciągu roku szkolnego Nauczyciele - poznawanie siebie, swoich mocnych i słabych stron, - poprawa wzajemnych kontaktów i komunikacji nauczyciel – uczeń. Rodzice - modelowanie postaw rodziców wobec dorastających dzieci, - poprawa kultury wzajemnych kontaktów i umiejętności wzajemnej komunikacji. Rozmowa Obserwacja Zapisy w dokumentacji Ankieta Autorefleksja Samoocena Rozmowy z uczniem Strategia alternatywna Chętni nauczyciele, wychowawcy, dyrekcja Sposób dokumentacji i ewaluacji Ankieta Sprawozdanie Zapis w dzienniku lekcyjnym. Wychowawcy klas Cały rok 1. Rozpoznawanie zainteresowań i uzdolnień uczniów: - ankieta „Moje zainteresowania i zdolności” - zapewnienie uczniom moŜliwości prezentacji swoich uzdolnień w czasie imprez szkolnych i pozaszkolnych. 2. Prowadzenie róŜnych form zajęć pozalekcyjnych i organizowanie aktywnych form wypoczynku: - kółka przedmiotowe i zainteresowań, - udział uczniów w biwakach, rajdach, wycieczkach, konkursach, imprezach sportowo-rekreacyjnych, - wyjścia do kin, wyjazdy do teatru, - korzystanie z ofert instytucji prowadzących działalność kulturalno-rozrywkową i oświatową (Dom Kultury, Miejska Biblioteka Publiczna, Muzeum, itp.). Wykonawcy Termin Zadania i formy realizacji Uczniowie - zapobieganie uzaleŜnieniom poprzez ukazanie uczniom róŜnych sposobów zaspakajania ich potrzeb w sposób akceptowany społecznie (bez uciekania się do środków uzaleŜniających czy przemocy), rozwijanie zainteresowań i uzdolnień uczniów, - wdraŜanie uczniów do aktywnych form spędzania czasu wolnego. Odbiorca Cele szczegółowe BIBLIOGRAFIA 1. Dimoff T. Carter S.: jak rozpoznać czy dziecko sięga po narkotyki. Warszawa: Elma Booles, 1993. 2. Kosińska E.: Mądrze i skutecznie. Kraków: Rubikon, 2002. 3. Pasek M.: Narkotyki przy tablicy. Warszawa: Toret, 2000. 4. Paź B., Paź G.: Szkoła, która ochrania. Krakow: Rubikon, 2002. 5. Simm M., Węgrzyn – Janek E.: Budowanie szkolnego programu profilaktycznego. Kraków: Rubikon, 2002. 6. Szymańska J.: Programy profilaktyczne. Podstawy profesjonalnej praktyki [kserokopia]. 7. Wojcieszak K.: Wygrać Ŝycie. Kraków: Rubikon, 2002.