Publikacje - Instytut Slawistyki PAN

Anna Engelking
Publikacje
Książki autorskie:
- Klątwa. Rzecz o ludowej magii słowa, Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej,
Wrocław 2000.
* Klątwa. Rzecz o ludowej magii słowa. Wydanie drugie, poprawione i
uzupełnione, Oficyna Naukowa, Warszawa 2010.
http://www.oficyna-naukowa.home.pl/sklep/index.php?products=product&prod
_id=296
- Kołchoźnicy. Antropologiczne studium tożsamości wsi białoruskiej przełomu
XX i XXI wieku, Monografie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, Wydawnictwo
Naukowe UMK, Toruń 2012.
http://www.fnp.org.pl/monografie/pl,monografie,book,190.php
Książki współautorskie:
- Polesie. Fotografie z lat dwudziestych i trzydziestych, Instytut Sztuki PAN,
Warszawa 1996 (wspólnie z Grażyną Ruszczyk).
* Palessie. Fatazdymki z dwaccatych i tryccatych hadou, tłum. W. Werenicz, N.
Waszczanka, Instytut Sztuki PAN, Katedra Kultury Białoruskiej Uniwersytetu
w Białymstoku, Warszawa 1999 (wspólnie z Grażyną Ruszczyk).
Redakcja naukowa książek:
- Jozef Obrembski, Porecze 1932-1933 // Jozef Obrebski, Macedonian Porech
1932-1933, ed. Tanas Vrażinovski, Anna Engelking, Joel M. Halpern, Skopie
2003.
- Nina Łuszczyk-Ilienkowa, Pińsk, Elektrownia. Mam dziesięć lat, opracowała
Anna Engelking, Świat Literacki, Warszawa 2004.
- Józef Obrębski, Dzisiejsi ludzie Polesia i inne eseje, przygotowanie do druku i
przedmowa Anna Engelking, IFiS PAN, Warszawa 2005.
- Józef Obrębski, Polesie. Studia etnosocjologiczne, t. 1, redakcja naukowa i
wstęp Anna Engelking, Oficyna Naukowa, Warszawa 2007.
http://www.oficyna-naukowa.home.pl/sklep/index.php?products=product&prod
_id=229
Redakcja naukowa tomów zbiorowych i czasopism:
- [guest editor] „International Journal of Sociology”, Belarus: Between the East
and the West (I), Fall 2001, vol. 31, no. 3.
- [guest editor] „International Journal of Sociology”, Belarus: Between the East
and the West (II), Winter 2001/2002, vol. 31, no. 4.
- Język a tożsamość na pograniczu kultur, Prace Katedry Kultury Białoruskiej
Uniwersytetu w Białymstoku, t. 1, red. Elżbieta Smułkowa, Anna Engelking,
Białystok 2000.
- Język i kultura białoruska w kontakcie z sąsiadami, red. Elżbieta Smułkowa,
Anna Engelking, Warszawa 2001.
- Fascynacje folklorystyczne. Księga poświęcona pamięci Heleny Kapełuś, red.
Magdalena Kapełuś, Anna Engelking, Warszawa 2002.
- Pogranicza języków. Pogranicza kultur. Studia ofiarowane Elżbiecie
Smułkowej, red. Anna Engelking, Romuald Huszcza, Warszawa 2003.
- „Sprawy Narodowościowe”, 2006, t. 29. W stulecie urodzin Józefa
Obrębskiego. Numer specjalny pod redakcją Anny Engelking.
http://www.ispan.waw.pl/ksiegarnia//index.php?products=product&prod_id=14
0
- Pogranicza Białorusi w perspektywie interdyscyplinarnej, red. Elżbieta
Smułkowa, Anna Engelking, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2007.
http://www.dig.com.pl/index.php?s=karta&id=557
- Tożsamość – Język – Rodzina. Z badań na pograniczu słowiańsko-bałtyckim,
red. Anna Engelking, Ewa Golachowska, Anna Zielińska, SOW, Warszawa
2008.
http://www.ispan.waw.pl/ksiegarnia//index.php?products=product&prod_id=35
- Wiaczasłau L. Wiarenicz, Paleski archiu, Linhwistycznyja, etnahraficznyja i
histarycznyja materyjały, red. Fiodar Klimczuk, Elżbieta Smułkowa, Hanna
Enhielkinh,
Hramadskaje
abjadnańnie
«Zachodniapaleskaje
nawukowa-krajaznauczaje tawarystwa Zaharoddzie», Wydawiec A. N.
Wakarsin, Minsk 2009.
Ważniejsze artykuły:
- Nacje, to znaczy grupy religijne. O wynikach etnograficznych badań
terenowych na Grodzieńszczyźnie, „Kultura i Społeczeństwo”, 1996, nr 1, s.
109-139.
* [wersja angielska:] The natsyas of the Grodno region of Belarus: a field study,
„Nations and Nationalism”, 1999, no 2(5), Cambridge University Press, s.
175-206.
http://journals2.scholarsportal.info/details.xqy?uri=/13545078/v05i0002/175_tn
otgrobafs.xml
- „Kołchoz musi być”, czyli przyczynek do portretu polaka-kołchoźnika. Uwagi
etnografa na podstawie badań we wsiach Grodzieńszczyzny, „Pogranicze.
Studia Społeczne”, t. VIII, Numer specjalny: Polacy na pograniczach w
perspektywie porównawczej, red. Andrzej Sadowski, Białystok 1999, s.
199–211.
* [wersja angielska:] Mentality of Kolkhoz Inhabitants: Research Notes from
Grodno Region in Belarus, „International Journal of Sociology”, Winter
2001/2002, vol. 31, no. 4, Belarus: Between the East and the West (II), s. 64-78.
http://www.jstor.org/pss/20628633
- Śladami Józefa Obrębskiego po 60 latach. Raport z rekonesansu terenowego
na Polesiu, „Zaharoddzie”, 1999, nr 1, Materyjały Miżdyscyplinarnaha
nawukowaha seminara pa pytanniach dasledawannia Palessia (Minsk, 19
wierasnia 1997), red. Fiodar Klimczuk, Minsk, s. 44-51.
http://languages.miensk.com/Lang_Eu_As_Af/Indoeuropean/Westpalesian/enge
lking.htm
- Tożsamość „tutejsza” na wielojęzycznym pograniczu. Spostrzeżenia na
przykładzie parafii nackiej, w: Język a tożsamość na pograniczu kultur, red.
Elżbieta Smułkowa, Anna Engelking, Białystok 2000, s. 17-22.
- Poleska ekspedycja etnosocjologiczna Józefa Obrębskiego w latach
1934-1937. Organizacja. Metody badań. Problematyka. Uczestnicy, „Etnografia
Polska” XLV, 2001, z. 1-2, s. 23-45.
http://www.cyfrowaetnografia.pl/dlibra/docmetadata?id=1571&from=&dirids=
1&ver_id=2935&lp=1&QI=!B9F1D83195A2F194AE696ED16F06F79E-1
- Pozasakralne funkcje pacierza. Z obserwacji etnografa na pograniczu
katolicko-prawosławnym na Grodzieńszczyźnie, „Etnolingwistyka” 2001, t. 13,
s. 75-90.
- Siostra i brat. Wspólne zainteresowania naukowe Antoniny i Józefa
Obrębskich, w: Język i kultura białoruska w kontakcie z sąsiadami, red.
Elżbieta Smułkowa, Anna Engelking, Warszawa 2001, s. 23-32.
- Objective Observation and Direct Experience. Józef Obrębski’s Research in
Macedonia, Contextualizing His Scientific Biography (1926-1937), „Ethnologia
Polona” 2003, vol. 24, s. 7-27.
- Józef Obrębski jako językoznawca. Mało znane momenty z biografii naukowej
etnosocjologa, w: Pogranicza języków. Pogranicza kultur. Studia ofiarowane
Elżbiecie Smułkowej, red. Anna Engelking, Romuald Huszcza, Warszawa 2003,
s. 366-382.
- Nieznani badacze Polesia w latach trzydziestych XX wieku: Roman
Chromiński, Jan Teodorowicz, Zygmunt Korybutiak. Z archiwaliów ekspedycji
etnosocjologicznej Józefa Obrębskiego, w: Wschód w polskich badaniach
etnologicznych i antropologicznych. Problematyka - badacze - znaczenie, Prace
Komitetu Nauk Etnologicznych PAN, nr 12, red. Zbigniew Jasiewicz, Poznań
2004, s. 203-213.
- Obrębski o Malinowskim. Z dziejów recepcji funkcjonalizmu w Polsce, „Studia
Socjologiczne”, 2004, nr 2 (173), s. 17-34.
http://www.studiasocjologiczne.pl/index.php?option=com_content&view=articl
e&id=80:studia-socjologiczne-nr-22004-173-&catid=36:archiwum&Itemid=57
- Etnograf wobec stereotypu „Polaka z Kresów”. Z przemyśleń w 10-lecie
badań terenowych na Grodzieńszczyźnie, w: Kultura i świadomość etniczna
Polaków na Wschodzie. Tradycja i współczesność, red. Antoni Kuczyński,
Małgorzata Michalska, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 2004, s. 231-240.
- Stanisław Dworakowski jako badacz Polesia, w: Regiony, granice, rubieże.
Tom w darze dla Profesora Mariana Pokropka, red. Lech Mróz, Magdalena
Zowczak, Katarzyna Waszczyńska, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2005, s.
169-192.
- Być u siebie, czyli między wspólnotą lokalną a narodową. Wizerunek
społeczności Gródka przy granicy polsko-białoruskiej, w: Granice na
pograniczach. Z badań społeczności lokalnych wschodniego pogranicza Polski,
red. Joanna Kurczewska, Hanna Bojar, IFiS PAN, Warszawa 2005, s. 67-100.
* [wersja angielska (skrócona):] At Home Next to the Border. Between Local
and National Communities, w: Polish Borders and Borderlands in the Making.
From the Field Studies of Polish Sociologists and Anthropologists, ed. by
Joanna Kurczewska, IFiS Publishers, Warszawa 2007, s. 89-113.
- „Nowy Malinowski”, czyli o związkach Józefa Obrębskiego z europejską i
pozaeuropejską antropologią społeczną, w: Klasyczna socjologia polska i jej
współczesna recepcja, red. Janusz Mucha, Włodzimierz Wincławski,
Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń 2006, s. 199-223.
- Po swojemu, po polsku, po białorusku. Praktyka językowa a poczucie
tożsamości
narodowej
prawosławnych
mieszkańców
pogranicza
polsko-białoruskiego, w: Oblicza lokalności. Różnorodność miejsc i czasu, red.
Joanna Kurczewska, IFiS PAN, Warszawa 2006, s. 26-46.
- Józef Obrębski – etnolog i socjolog warszawski, „Sprawy Narodowościowe”,
2006, t. 29, s. 91-106.
- Józef Obrębski: etnograf, etnolog, etnosocjolog. Tradycyjne i nowatorskie
metody badań terenowych w latach 1920. i 1930., w: Kultura profesjonalna
etnologów w Polsce, red. Marcin Brocki, Krzysztof Górny, Waldemar
Kuligowski, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 2006, s. 147-168.
- Stanisław Dworakowski (1907-1976), w: Etnografowie i ludoznawcy polscy.
Sylwetki, szkice biograficzne, t. 2, Archiwum Etnograficzne t. 44, red. Ewa
Fryś-Pietraszkowa, Anna Spiss, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze,
Wrocław-Kraków 2007, s. 65-69.
- Zygmunt Jan Korybutiak (1907-1989), w: Etnografowie i ludoznawcy polscy.
Sylwetki, szkice biograficzne, t. 2, Archiwum Etnograficzne t. 44, red. Ewa
Fryś-Pietraszkowa, Anna Spiss, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze,
Wrocław-Kraków 2007, s. 167-170.
- Józef Obrębski (1905-1967), w: Etnografowie i ludoznawcy polscy. Sylwetki,
szkice biograficzne, t. 2, Archiwum Etnograficzne t. 44, red. Ewa
Fryś-Pietraszkowa, Anna Spiss, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze,
Wrocław-Kraków 2007, s. 226-233.
- (wspólnie z Uładzimirem Wasilewiczem) Emma Jeleńska-Dmochowska
(1864-1919), w: Etnografowie i ludoznawcy polscy. Sylwetki, szkice
biograficzne, t. 2, Archiwum Etnograficzne t. 44, red. Ewa Fryś-Pietraszkowa,
Anna Spiss, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Wrocław-Kraków 2007, s.
130-133.
- „Nacja” i „nacjonalność” jako kategorie identyfikacji i tożsamości
mieszkańców wsi na wschodzie Białorusi, w: Pogranicza Białorusi w
perspektywie interdyscyplinarnej, red. Elżbieta Smułkowa i Anna Engelking,
Wydawnictwo DiG, Warszawa 2007, s. 209-223.
- Uwagi o mało znanych aspektach kategorii swój/obcy w ujęciu Józefa
Obrębskiego, „Etnolingwistyka” 2007, 19, s. 61-73.
- Polesie Józefa Obrębskiego, w: Józef Obrębski, Polesie. Studia
etnosocjologiczne, t. 1, redakcja naukowa i wstęp Anna Engelking, Oficyna
Naukowa, Warszawa 2007, s. 9-32.
* [wersja białoruska:] Palessie Juzafa Abrembskaha, „Arche”, 2011, nr 3 (102),
s. 118-136.
- Old and new questions concerning Belarusian “local” identity, „Sprawy
Narodowościowe” 2007, t. 31, s. 131-144.
* [wersja polska:] Wokół białoruskiej „tutejszości”. Pytania stare i nowe,
„Studia Białorutenistyczne” 2009, nr 3, s. 47-61.
- Kim jest „człowiek pogranicza”? Uwagi o tożsamości z perspektywy badacza i
z perspektywy podmiotu – przykład białoruski, w: Tożsamość – Język – Rodzina.
Z badań na pograniczu słowiańsko-bałtyckim, red. Anna Engelking, Ewa
Golachowska, Anna Zielińska, SOW, Warszawa 2008, s. 247-266.
- Kategoria „pogranicza”. Zarys ujęć badawczych, w: Tożsamość – Język –
Rodzina. Z badań na pograniczu słowiańsko-bałtyckim, red. Anna Engelking,
Ewa Golachowska, Anna Zielińska, SOW, Warszawa 2008, s. 10-18.
- Juzaf Abrembski (1905-1967): da biahrafiji antrapołaha, „Homo Historicus.
Hadawik antrapałahicznaj historyi / Homo Historicus. The Annual of
Anthropological History”, red. Aliaksandr F. Smalianczuk, European
Humanities University, Vilnius 2008, s. 217-235.
- Między opowiadaniem a pisaniem. Narracja Niny Łuszczyk-Ilienkowej jako
manifest tożsamości, w: Bunt tradycji – tradycja buntu. Księga dedykowana
Profesorowi Krzysztofowi Wrocławskiemu, red. Magdalena Bogusławska,
Grażyna Szwat-Gyłybowa, Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej UW,
Warszawa 2008, s. 97-110.
* [wersja białoruska], Pamiż apowiedam i pisanniem. Apawiadanni Niny
Łuszczyk-Iljankowaj jak manifest identycznasci, „Arche” 2011, nr 3 (102), s.
52-64.
- (wspólnie z Karoliną Szymaniak) Daniel Fajnsztejn (1901-1944), w:
Etnografowie i ludoznawcy polscy. Sylwetki, szkice biograficzne, t. 3,
Archiwum Etnograficzne t. 50, red. Anna Spiss, Zofia Szromba-Rysowa,
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Wrocław-Kraków 2010, s. 52-60.
* [wersja białoruska, rozszerzona:] Zabyty habrejski nawukowiec z dawajennaj
Wilni: słowa pra Daniela Fajnsztejna, „Homo Historicus. Hadawik
antrapałahicznaj historyi / Homo Historicus. The Annual of Anthropological
History”, red. Aliaksandr F. Smalianczuk, European Humanities University,
Vilnius 2009, s. 286-304.
- (wspólnie z Olgą Linkiewicz) Jan Falkowski (1901-ok. 1940), w:
Etnografowie i ludoznawcy polscy. Sylwetki, szkice biograficzne, t. 3,
Archiwum Etnograficzne t. 50, red. Anna Spiss, Zofia Szromba-Rysowa,
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Wrocław-Kraków 2010, s. 61-72
- Stereotyp prostej mowy na Grodzieńszczyźnie w kontekście opozycji chłop :
pan. Ujęcie antropologiczne, w: Językowe i kulturowe dziedzictwo Wielkiego
Księstwa Litewskiego. Księga jubileuszowa na 1000-lecie Litwy, red. Jolanta
Mędelska, Zofia Sawaniewska-Mochowa, Wydawnictwo Uniwersytetu
Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2010, s. 211-221.
- Między terenem rzeczywistym a metaforycznym. Osobiste refleksje o
antropologicznym doświadczeniu terenowym, w: Teren w antropologii.
Praktyka badawcza we współczesnej antropologii kulturowej. Seria etnologia i
antropologia kulturowa, nr 26, red. Tarzycjusz Buliński, Mariusz Kairski,
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2011, s. 169-180.
- Białoruska wieża Babel, czyli mityczne uzasadnienie tożsamości religijnej na
pograniczu wyznaniowym. Wersja kołchoźników z Grodzieńszczyzny, w: Wokół
języka religii. Konstrukcje i destrukcje tożsamości, red. Ewa Golachowska,
Anna Zielińska, SOW, Warszawa 2011, s. 147-164.
- Pamiż panam i żydom. Zauwahi pra strukturu identycznasci biełaruskich
kałhasnikau rubiaża XX–XXI st., „Homo Historicus. The Annual of
Anthropological History”. „Homo Historicus. Hadawik antrapałahicznaj
historyi”, red. A. F. Smalianczuk, European Humanities University, Vilnius
2012, s. 89-117.
- Kategoria mieszana mowa w ujęciu mieszkańców pogranicza językowego na
Grodzieńszczyźnie. Spojrzenie antropologa, w: Z Polskich Studiów
Slawistycznych, seria 12. Językoznawstwo. Prace na XV Międzynarodowy
Kongres Slawistów w Mińsku 2013, Komitet Słowianoznawstwa PAN,
Warszawa 2012, s. 21-29.
- Wokół pierwszej polskiej systematyki zamówień. O zapomnianej propozycji
Józefa Obrębskiego, „Poznańskie Studia Slawistyczne” 2012, nr 3, Zaklęcie,
zamówienie, zażegnanie. Magiczna moc słów w folklorze słowiańskim, s. 61-74.
- Antropolog wśród kołchoźników, czyli wokół współczesnej pańszczyzny.
Casus białoruski, w: 20 lat rzeczywistości poradzieckiej. Spojrzenie
socjologiczne, red. Małgorzata Głowacka-Grajper, Robert Wyszyński, wyd.
Instytut Socjologii UW, Warszawa 2012, s. 97-113.
- „Zapracowany naród”. Praca jako rdzeń tożsamości białoruskich
kołchoźników, w: Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata Słowian i
ich sąsiadów, red. Maciej Abramowicz, Jerzy Bartmiński, Iwona
Bielińska-Gardziel, wyd. UMCS, Lublin 2012, s. 137-157.
- Kazimierz Moszyński i Józef Obrębski: nauczyciel i uczeń, „Lud”, t. 96, 2012,
s. 139-156.
- Simple Hardworking Christian Folks, or the Self-Image of Contemporary
Belarusian Kolkhozniks: An Anthropologist’s Assessment of a Two-Decade
Research Study, „East European Politics and Societies and Cultures (EEPS)”,
first published on January 10, 2013
http://eep.sagepub.com/content/early/2013/01/09/0888325412469663.abstract