Fakultet Ewolucja 2008

Jerzy Dzik
Zakład Paleobiologii i Ewolucji UW
Fakultet
Metody badania przebiegu ewolucji
semestr letni 2008 roku, czwartek, 60 godzin ćwiczeń + 30 godzin wykładu Ewolucja i pochodzenie Ŝycia
9.00-12.00 – sala ćwiczeń Zakładu, Banacha 2, niektóre zajęcia w Instytucie Paleobiologii PAN, Twarda 51/55,
Instytucie Nenckiego PAN, Pasteura 4 lub Muzeum i Instytucie Zoologii PAN, Wilcza 64
wykład 13.00 sala 2A na Miecznikowa 1
KaŜde ćwiczenia poprzedzone będzie 20 minutową prelekcją przedstawiającą naturę wykorzystywanego
materiału. Techniki wymagające dłuŜszej procedury pokazywane będą dla całej grupy lub podgrup „metodą inŜ.
Słodowego”. Praca z uŜyciem urządzeń indywidualna lub w małych grupach stosownie do liczby uczestników
ćwiczeń. Ustne colloquium pod koniec maja.
21.02. Kopalne kręgowce
Tafonomia kręgowców (droga od trupa do skamieniałości) – prezentacja eksponatów ze Śląska, pustyni Gobi i
gór Karatau w Kazachstanie. Preparacja dłutem wibracyjnym i chemiczna bloków ze szkieletami w gipsowym
opatrunku („kukieł”).
28.02. Kopalne bezkręgowce
Preparacja wapiennych szkieletów (perhydrol, KOH) – pokaz. Rozsegregowywanie i identyfikacja gatunków
makroskopowych skamieniałości w próbkach ze skał wapiennych i marglistych.
6.03. Mikroskamieniałości wapienne
Maceracja próbek ilastych i wapiennych w soli glauberskiej i nafcie – pokaz. Rozsegregowywanie i
identyfikacja rodzajów mikroskopowych skamieniałości (otwornice, małŜoraczki, mięczaki itp.) w próbkach z
iłów mezozoicznych.
13.03. Instytut Paleobiologii PAN Preparatyka skamieniałości fosforanowych i organicznych
Rozpuszczanie próbek skał wapiennych w kwasie octowym, mrówkowym i solnym, krzemionkowych we
fluorowodorowym – pokaz; wzbogacanie próbek w separatorze elektromagnetycznym i rozdzielanie w cieczach
cięŜkich.
20.03. Badania skamieniałości fosforanowych i organicznych
Rozsegregowywanie i identyfikacja rodzajów mikroskopowych skamieniałości fosforanowych i
sfosfatyzowanych. Ilościowa identyfikacja gradientu morfologicznego w koloniach organizmów klonalnych.
27.03. Palynologia (przy współpracy Wydziału Geologii UW)
Przygotowywanie próbek (rozpuszczanie skały, wirowanie). Identyfikacja spor i pyłków w próbkach i liczenie,
przygotowywanie diagramu pyłkowego i jego interpretacja klimatologiczna.
03.04. Kopalne tropy
Interpretacja śladów aktywności Ŝyciowej organizmów – prezentacja.
10.04. Muzeum i Instytut Zoologii PAN Kopalne i dzisiejsze DNA
Wybór i przygotowywanie próbek organizmów dzisiejszych i kopalnych do sekwencjonowania DNA, praca przy
amplifikatorze i sekwencerze.
17.04. Instytut Nenckiego PAN Preparatyka do mikroskopii elektronowej
Przygotowywanie preparatów (Critical Point Drier) – pokaz. MontaŜ okazów na stoliki SEM.
24.04. Instytut Paleobiologii PAN Stabilne izotopy i SEM
Praca przy mikroskopie elektronowym (SEM). Wnioskowanie o środowisku i trybie Ŝycia organizmów na
podstawie składu izotopowego ich szkieletów; przygotowywanie próbek i pomiar zawartości stabilnych
izotopów węgla i tlenu na spektrometrze masowym.
8.05. Filogenetyka molekularna
Bazy sekwencji, programy komputerowe do analizy kladystycznej i fenetycznej, wygenerowanie kladogramu lub
fenogramu.
15.05. Kalibrowanie klado- i fenogramów
Wyszukiwanie danych paleontologicznych i określanie długości gałęzi w czasie geologicznym; przekształcanie
klado- i fenogramów w drzewo rodowe.
29.05. Paleoekologia
Wykorzystanie metod paleobiologii do odtwarzania przeszłości i interpretacji teraźniejszości przyrody –
przygotowane przez studentów prezentacje na wybrane przez nich tematy.
Wycieczka terenowa
Pobieranie próbek mikropaleontologicznych, wydobywanie skamieniałości i identyfikacja zmian
środowiskowych na ich podstawie w odsłonięciach geologicznych.