Niewykryty sprawca — przedawnienie roszczeń

DORADCA ODPOWIADA
Niewykryty sprawca — przedawnienie roszczeń
Szanowna Redakcjo!
Ponad trzy lata temu uległem wypadkowi. Podczas pracy na budowie spadło na
mnie z dachu ciężkie narzędzie, wskutek
czego doznałem poważnych obrażeń
ciała. W sprawie zostało wszczęte postępowanie karne, które jednak zostało
umorzone z uwagi na fakt niewykrycia
sprawcy. Czy mogę dochodzić swoich
praw na drodze cywilnej, skoro postępowanie karne zostało umorzone z tego
powodu? Czy jest możliwość uzyskania
odszkodowania od pracodawcy? Czy
nie jest za późno na zgłoszenie szkody?
Kazimierz
Szanowny Panie Kazimierzu,
z przedstawionego opisu sytuacji wynika,
że poniesiona przez Pana szkoda była wynikiem przestępstwa. Dla uznania, że do‑
szło do popełnienia zbrodni tudzież występku nie ma znaczenia fakt, że w spra‑
wie karnej nie zapadł wyrok, a postępowanie w sprawie zostało umorzone
z uwagi na niewykrycie sprawcy. Zgodnie
w powszechnie przyjętą linią orzeczniczą,
w braku takiego wyroku sąd cywilny może samodzielnie ustalić, czy poniesiona
szkoda była wynikiem przestępstwa.
!
Pamiętaj: Ustalenie, że szkoda wynikła z przestępstwa nie musi opierać się na wyroku skazującym sądu
karnego, sąd cywilny w braku wyroku
skazującego władny jest samodzielnie
dokonać takiego ustalenia. Niezbędne jest jedynie ustalenie istnienia
znamion przestępstwa oznaczonych
w prawie karnym.
§
Orzecznictwo: uchwała Sądu
Najwyższego z 21 listopada 1967
roku (III PZP 34/67)
ca (tutaj przedsiębiorstwo budowlane)
odpowiada niejako za „cudze przestępstwa” — odpowiedzialność przedsiębior‑
stwa wprawianego za pomocą sił przyrody opiera się na zasadach wskazanych
w kodeksie cywilnym, tj. w art. 435 § 1.
Odpowiedzialność ta oparta jest na za‑
sadzie ryzyka, tzn. wynika z faktu prowadzenia przedsiębiorstwa wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody.
Dla ustalenia zaś odpowiedzialności na
podstawie art. 435 k.c. wystarczy, że
zostanie stwierdzony związek przyczynowy pomiędzy szkodą na Pańskiej osobie a ruchem przedsiębiorstwa — firmy
budowlanej.
Odnosząc się do ostatniej kwestii poruszonej w Pańskim pytaniu, należy wy‑
jaśnić, kiedy mamy do czynienia z prze‑
dawnieniem. Przedawnienie polega na
ograniczeniu w czasie możliwości dochodzenia roszczenia. Po upływie ustawowego terminu przedawnienia, osoba,
przeciwko której przysługuje roszczenie, może skutecznie uchylić się od jego
zaspokojenia. Co do zasady, na mocy
art. 4421 kodeksu cywilnego, roszczenie
o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym
poszkodowany dowiedział się o szkodzie
i o osobie obowiązanej do jej naprawienia, ale termin ten nie może być dłuższy
niż 10 lat od dnia, w którym nastąpiło
zdarzenie wywołujące szkodę. Jeżeli na‑
tomiast szkoda powstała w wyniku zbrodni lub występku, roszczenie o jej naprawienie ulega przedawnieniu z upływem
lat 20 od dnia popełnienia przestępstwa,
bez względu na to, kiedy poszkodowany
dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.
!
Pamiętaj: Jeżeli szkoda wynikła ze
zbrodni lub występku, roszczenie
o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od
dnia popełnienia przestępstwa bez
względu na to, kiedy poszkodowany
dowiedział się o szkodzie i o osobie
obowiązanej do jej naprawienia.
§
Podstawa prawna: art. 4421 § 2
kodeksu cywilnego
W Pana przypadku będzie mieć więc
zastosowanie dwudziestoletni termin
przedawnienia. Należy pamiętać, że istotne jest tylko to, czy szkoda była wynikiem
zbrodni czy występku, a nie to, czy dopuścił się jej bezpośrednio pozwany.
!
Pamiętaj: Z dyspozycji art. 442 §
2 kodeksu cywilnego (obecnie art.
4421 § 2) wynika, że istotne jest tylko
to, czy szkoda była wynikiem zbrodni
czy występku, a nie to, czy dopuścił
się jej bezpośrednio pozwany.
§
Orzecznictwo: wyrok Sądu Naj-
wyższego z 27 października 2005
roku (III CK 171/05)
Anna Rutkowska
Odnosząc się do dalszej części pytania,
wskazać należy, że istnieje możliwość
kierowania roszczeń do pracodawcy na
drodze cywilnej, albowiem pracodaw-
WYPADKI i ODSZKODOWANIA 30 PAŹDZIERNIK 2016
19