Srodki polityki handlowej.p65

3
WY¯SZA SZKO£A C£A I LOGISTYKI
ŒRODKI POLITYKI HANDLOWEJ
W WYMIANIE MIÊDZYNARODOWEJ.
NA PRZYK£ADZIE UNII EUROPEJSKIEJ
Agnieszka Milczarczyk-WoŸniak
Pawe³ Hanclich
Piotr Witkowski
Warszawa 2011
5
SPIS TREŒCI
WYKAZ NAJCZʌCIEJ U¯YWANYCH SKRÓTÓW I NAZW ..................
9
WSTÊP ................................................................................................................. 11
ROZDZIA£ 1. PRZES£ANKI I MOTYWY WSPÓ£CZESNEJ KONTROLI
HANDLOWEJ ............................................................................. 13
1.1. Protekcjonizm i liberalizm handlowy w teorii handlu miêdzynarodowego ... 13
1.2. Polityka wymiany miêdzynarodowej – narzêdzia polityki handlowej ........... 19
1.3. Wyzwania dla idei wolnego handlu ................................................................ 28
ROZDZIA£ 2. POZATARYFOWE ŒRODKI ADMINISTRACYJNO-EKONOMICZNE W MIÊDZYNARODOWYM OBROCIE
TOWAROWYM W REGULACJACH WSPÓLNOT
EUROPEJSKICH (OGRANICZENIA SENSU STRICTO) ......... 31
2.1. Pozataryfowe instrumenty nadzoru i ograniczenia obrotu towarowego
z pañstwami trzecimi ...................................................................................... 32
2.2. Dumping i œrodki antydumpingowe ............................................................... 36
2.3. Subwencje i œrodki antysubwencyjne ............................................................. 45
2.4. Pozataryfowe œrodki ochronne przed nadmiernym przywozem towarów
na wspólny obszar celny ................................................................................. 50
ROZDZIA£ 3. POZATARYFOWE ŒRODKI TECHNICZNO-POZAEKONOMICZNE W MIÊDZYNARODOWYM
OBROCIE TOWAROWYM W REGULACJACH
WSPÓLNOT EUROPEJSKICH (OGRANICZENIA SENSU
LARGO) ....................................................................................... 57
3.1. Pozataryfowe œrodki techniczne w obrocie towarowym w UE ...................... 58
3.2. Ochrona bezpieczeñstwa publicznego – nadzór nad obrotem towarami
strategicznymi ................................................................................................. 66
3.3. Zasady i tryb obrotu dobrami kultury w UE ................................................... 69
3.4. Ochrona w³asnoœci intelektualnej w obrocie towarowym z pañstwami
trzecimi ........................................................................................................... 74
ROZDZIA£ 4. JEDNOSTRONNE PREFERENCJE HANDLOWE UE ............ 82
4.1. Nowy system generalnych preferencji celnych Wspólnoty ............................ 82
4.1.1. System generalnych preferencji celnych (GSP) jako jednostronne
odstêpstwo od Klauzuli Najwy¿szego Uprzywilejowania w zasadach
GATT ....................................................................................................... 82
4.1.2. Generalny System Preferencji UE – podstawowe za³o¿enia ................... 82
6
SPIS TREŒCI
4.1.3. GSP w zmodyfikowanym rozporz¹dzeniu Rady (WE) nr 980/2005 ....... 85
4.1.4. Generalny System Preferencji UE obowi¹zuj¹cy od dnia 1 stycznia
2009 r. – za³o¿enia ogólne ....................................................................... 87
4.1.5. Polityka preferencyjna Wspólnoty wobec krajów najmniej
rozwiniêtych (Least Developed Countries) ............................................. 89
4.1.6. Regu³y pochodzenia towarów we wspólnotowym mechanizmie GSP .... 93
4.2. Preferencje celne dla pañstw Afryki, Karaibów i Pacyfiku – utworzenie
jednostronnej strefy wolnego handlu dla krajów AKP/ACP ......................... 98
4.2.1. Pierwsze preferencje celne Wspólnoty dla krajów ACP i podpisanie
Porozumienia z Cotonou ......................................................................... 98
4.2.2. Podstawowe za³o¿enia umowy o partnerstwie i wspó³pracy UE-ACP .... 103
4.2.3. Odzwierciedlenie postanowieñ Porozumienia z Cotonou w relacjach
handlowych UE-ACP .............................................................................. 110
4.3. Autonomiczne Porozumienie Preferencyjne z Krajami i Terytoriami
Zamorskimi – Overseas Countries And Territories (OCT) ............................ 114
4.3.1. Stowarzyszenie UE z Krajami i Terytoriami Zamorskimi ....................... 114
4.3.2. Relacje handlowe ³¹cz¹ce UE z Krajami i Terytoriami Zamorskimi ...... 117
4.3.3. Perspektywy Porozumienia stowarzyszeniowego z pañstwami OCT ..... 123
4.4. Relacje UE z pañstwami Zachodnich Ba³kanów – Albania, Boœnia
i Hercegowina, Serbia i Czarnogóra, Chorwacja, Macedonia ....................... 124
4.4.1. Program Stabilizacji i Stowarzyszenia dla pañstw ba³kañskich –
Chorwacja i Macedonia ........................................................................... 124
4.4.2. Autonomiczne œrodki handlowe przewidziane dla Albanii, Boœni
i Hercegowiny oraz Serbii i Czarnogóry ................................................. 132
ROZDZIA£ 5. PREFERENCYJNE RELACJE HANDLOWE UE
W UMOWACH MIÊDZYNARODOWYCH .............................. 140
5.1. Zniesienie barier taryfowych na podstawie zawartych przez Wspólnotê
umów o wspó³pracy i unii celnej ................................................................... 140
5.1.1. Ksiêstwo Andory i Republika San Marino .............................................. 140
5.1.2. Relacje wolnohandlowe Turcja–UE ........................................................ 142
5.1.3. Relacje handlowe Wspólnoty z pañstwami EFTA – Europejski Obszar
Gospodarczy ............................................................................................ 145
5.1.4. Szwajcaria – specyfika relacji preferencyjno-handlowych z UE ............ 148
5.2. Euro-œródziemnomorskie partnerstwo – UE wobec pañstw basenu Morza
Œródziemnego ................................................................................................. 153
5.2.1. Deklaracja barceloñska jako wyraz nowej polityki wolnohandlowej
Wspólnoty w regionie Morza Œródziemnego ........................................... 153
SPIS TREŒCI
7
5.2.2. Uk³ady Europejsko-Œródziemnomorskie z Algieri¹, Tunezj¹
i Marokiem .............................................................................................. 155
5.2.3. Uk³ady Europejsko-Œródziemnomorskie z Egiptem, Jordani¹, Libanem
i Syri¹ ....................................................................................................... 161
5.2.4. Uk³ady Europejsko-Œródziemnomorskie z Izraelem i Autonomi¹
Palestyñsk¹ .............................................................................................. 169
5.3. Porozumienia preferencyjno-handlowe UE z pozosta³ymi pañstwami
œwiata .............................................................................................................. 173
5.3.1. Relacje handlowe Wspólnoty z Meksykiem ............................................ 173
5.3.2. Preferencyjne porozumienia handlowe UE i Chile.................................. 176
5.3.3. Specyficzne relacje UE z Republik¹ Po³udniowej Afryki ....................... 180
ROZDZIA£ 6. LIBERALIZACJA HANDLU ŒWIATOWEGO A WSPÓLNA
POLITYKA HANDLOWA UE ................................................... 185
6.1. Stosowanie klauzul ochronnych wobec pañstw trzecich ................................ 186
6.2. G³ówne kierunki polityki handlowej UE ........................................................ 193
6.3. Oddzia³ywanie integracji europejskiej na tendencje regionalizacyjne
w innych czêœciach œwiata .............................................................................. 201
WYKAZ TABEL .................................................................................................. 209
BIBLIOGRAFIA ................................................................................................. 210
1. DOKUMENTY .................................................................................................. 210
1.1. AKTY PRAWNE ............................................................................................ 210
1.1.1. AKTY PRAWA MIÊDZYNARODOWEGO .......................................... 210
1.1.2. AKTY PRAWA WSPÓLNOTOWEGO .................................................. 210
1.1.3. AKTY PRAWA KRAJOWEGO .............................................................. 219
2. LITERATURA ................................................................................................... 220
3. STRONY INTERNETOWE .............................................................................. 229