literatura i treści programowe studiów podyplomowych

Transkrypt

LITERATURA
I TREŚCI
PROGRAMOWE
STUDIÓW
PODYPLOMOWYCH
KWALIFIKACYJNYCH
LOGOPEDII
I MEDIALNEJ EMISJI
GŁOSU
SPECJALNOŚĆ –
NEUROLOGOPEDIA
1
Nazwa przedmiotu:
Podstawy językowe w neurologopedii
Rodzaj zajęć: wykład + ćwiczenia
Rok studiów: I Semestr: I
Liczba godzin: 8 godzin wykładu + 5 godzin ćwiczeń
Forma zaliczenia: zal. R
Szczegółowy program zajęć:
1. Mowa a język
2. Rola mózgu w procesach nadawania i odbioru mowy
3. Mózg a mowa
4. Czynności narządów mowy
5. Prawidłowy rozwój mowy dziecka
6. Logopedyczne aspekty morfologii polskiej.
7. Formalne,
funkcjonalne
i
kognitywne
aspekty
kategorii
fleksyjnych.
Perspektywa
glottodydaktyczna i logopedyczna.
8. Logopedyczne i glottodydaktyczne aspekty polskiego słowotwórstwa.
9. Synteza w składni – perspektywa logopedyczna i glottodydaktyczna
10. Specyficzne zaburzenia rozwoju języka (SLI)
Literatura:
1. Gajda S., 2003, Lingwistyczne podstawy logopedii, [w:] Logopedia – pytania i
odpowiedzi. Podręcznik akademicki, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, Opole, t. 1.
2. Grabias S., Język w zachowaniach społecznych, Lublin 1994.
3. Krasowicz – Kupis. G., 2004, Rozwój świadomości językowej dziecka – teoria i praktyka. Lublin.
4. Leonard L. B., 2006, SLI – specyficzne zaburzenia rozwoju językowego, Gdańsk.
5. Łucki W., 1995, Zestaw prób do badania procesów poznawczych u pacjentów z uszkodzeniami
mózgu. Podręcznik, Zeszyt A, B, C, D, Warszawa.
6. Łuczyński E. , 2005, Mowa a język. Podstawy językowe neurologopedii, [w:] Podstawy
neurologopedii. Podręcznik akademicki, red. T. Gałkowski, E. Szeląg, G. Jastrzębowska, Opole.
7. Nagórko A., Zarys gramatyki języka polskiego, Warszawa 1998.
8. Podstawy gramatyki kognitywnej, red. M. Kardela, Warszawa 1994.
9. Rudzka-Ostyn B., Z rozważań nad kategorią przypadku, Kraków 2001.
2
10. Sadowiski R., Rola mózgu w procesach nadawania i odbioru mowy, [w:] Podstawy
neurologopedii. Podręcznik akademicki, (red. ) T. Gałkowski, E. Szeląg, G. Jastrzębowska, Opole
2005 , s.43-97.
11. Szeląg E., Mózgowe mechanizmy mowy, [w:] Mózg a zachowanie, red. T. Górska, A. Grafowska, J.
Zagrodzka, Warszawa 2006.
Nazwa przedmiotu:
Neuroanatomia i neurofizjologia
Rodzaj zajęć: wykład
Liczba godzin: 10 godz. wykładu
Forma zaliczenia przedmiotu: egzamin
1. Rozwój układu nerwowego
2. Budowa i funkcje kresomózgowia
3. Budowa i funkcje pnia mózgu
4. Budowa i funkcje móżdżku
5. Drogi piramidowe i pozapiramidowe
6. Budowa i funkcje nerwów czaszkowych
7. Korowe i podkorowe struktury związane z procesami mowy
8. Podział mózgowia na płaty w ujęciu funkcji poznawczych
9. Unaczynienie mózgu
Literatura:
1. Felten D. L., Józefowicz R. F., Atlas neuroanatomii i neurofizjologii Nettera, Wrocław 2003.
2. Gołąb B. K., Anatomia czynnościowa ośrodkowego układu nerwowego, Warszawa 1980.
3. Górska T., Grabowska A., Zagrodzka J., Mózg a zachowanie, Warszawa 2006.
4. Obrębowski A., Anatomiczne i fizjologiczne podstawy zaburzeń mowy. „Logopedia” 20, Lublin
1993.
5. Gołąb B., Traczyk W. Z., Anatomia i fizjologia człowieka. Podręcznik dla studentów, Warszawa
2004.
3
Nazwa przedmiotu:
Podstawy foniatrii klinicznej i audiologii
Liczba godzin: 10
Forma zaliczenia: egzamin
1. Miejsce foniatrii i auiologii w medycynie
2. Anatomiczne podstawy procesu komunikowania się.
3. Budowa i fizjologia narządu głosu i słuchu.
4. Choroby narządu głosu – etiologia i objawy.
5. Choroby narządu słuchu – etiologia i objawy.
6. Zaburzenia mowy i języka w ujęciu foniatrii
7. Metody diagnozowania zaburzeń słuchu i dzieci i dorosłych
Literatura:
1. Gałkowski T., Zaburzenia słuchu [w:] Logopedia 20, 1993, Wydawnictwo Uniwersytetu
Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin
2. Gołąb B. K., Anatomia czynnościowa ośrodkowego układu nerwowego, 1980, PZWL,
Warszawa.
3. Grossman J., Rozszczepy podniebienia a wady wymowy [w:] Logopedia 20, 1993,
Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin
4. Grossman J, Wyniki rehabilitacji dzieci z rozszczepem podniebienia [w:] Logopedia 20,
1993, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin
5. Obrębowski A., Anatomiczne i fizjologiczne podstawy zaburzeń mowy [w:] Logopedia 20, 1993,
Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin
6. Sobotta J., Atlas anatomii człowieka. Tom I. Głowa, szyja i kończyna górna, 1994, Wydawnictwo
Urban & Partner, Wrocław.
7. Zaleski T., Centralne zaburzenia słuchu [w:] Logopedia 20, 1993, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii
Curie-Skłodowskiej, Lublin
4
8. Zaleski T., Obwodowe mechanizmy mowy [w:] Logopedia 20, 1993, Wydawnictwo Uniwersytetu
Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin
Nazwa przedmiotu:
Neuropsychologia i neurolingwistyczny kontekst zaburzeń mowy
Rodzaj zajęć: wykład+ ćwiczenia
1. Związek funkcji poznawczych z funkcjonowaniem człowieka
2. Narzędzia do oceny funkcji poznawczych
3. Mowa i komunikacja w ujęciu neuropsychologicznym
4. Choroby neurologiczne przebiegające z zaburzeniami poznawczymi
5. Fizjologia i patologia struktur mózgowych – uszkodzenia poszczególnych płatów mózgowia
Literatura:
1. Bokus B., Shugar G. W., Psychologia języka dziecka, Gdańsk 2008.
2. Domańska Ł, Borkowska A., Podstawy neuropsychologii klinicznej, Lublin 2008.
3. Kurcz I., 1987, Język a reprezentacja świata w umyśle, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa.
4. Pąchalska M., Neuropsychologia kliniczna. Urazy mózgu, T. 1-2, Warszawa 2007.
5. Walsh K., Darby D., 2008, Neuropsychologia kliniczna Walsha, Gdańsk.
Nazwa przedmiotu:
Psychiatria dziecięca
Liczba godzin: 10 godz. wykładu + 5 godzin ćwiczeń
5
1. Funkcje poznawcze człowiek a mowa i język. Neuropsychologia języka i mowy człowieka.
2. Rozwój ośrodków odpowiedzialnych za mowę w świetle psychologii rozwojowej i poznawczej.
3. Zaburzenia mowy i języka w zaburzeniach organicznych ośrodkowego układu nerwowego
występujące u dzieci.
4. Zaburzenia mowy i języka w zaburzeniach psychicznych występujących u dzieci.
5. Zaburzenia mowy i języka w zaburzeniach schizofrenicznych.
Literatura:
1. Aleksandrowicz
J.,
2004,Psychoterapia.
Poradnik
dla
pacjentów,
Wyd.
Uniwersytetu
Jagiellońskiego, Kraków.
2. Bilikiewicz A. (red.), 2002, Psychiatria. Psychiatria kliniczna, wyd. Urban & Partner, Wrocław.
3. Johnson S., 1998, Style charakteru, wyd. Zysk i S-ka
4. Korzeniowski L., Pużyński S., 1986, Encyklopedyczny słownik psychiatrii, PZWL, Warszawa.
5. Sprinter S. P., Deutsch G.,1998, Lewy mózg, prawy mózg, wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa.
6. Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych – ICD –10.
Nazwa przedmiotu:
Psychiatria dorosłych
Liczba godzin: 10 godz. wykładu + 5 godzin ćwiczeń
1
Funkcje poznawcze człowiek a mowa i język. Neuropsychologia języka i mowy człowieka.
2
Rozwój ośrodków odpowiedzialnych za mowę w świetle psychologii rozwojowej i poznawczej.
3
Zaburzenia mowy i języka w zaburzeniach organicznych ośrodkowego układu nerwowego.
4
Zaburzenia mowy i języka w zaburzeniach afektywnych.
5
Zaburzenia mowy i języka w zaburzeniach schizofrenicznych.
6
Nowoczesna diagnostyka neuropsychologiczna języka i mowy.
7
Miejsce psychiatrii w systemie opieki zdrowotnej.
6
8
ICD – 10 – specyfika klasyfikacji zaburzeń psychicznych.
9
Zaburzenia mowy i języka jako przejaw procesów intrapsychicznych.
Literatura:
1
Aleksandrowicz
J.,
2004,Psychoterapia.
Poradnik
dla
pacjentów,
Wyd.
Uniwersytetu
2
Bilikiewicz A. (red.), 2002, Psychiatria. Psychiatria kliniczna, wyd. Urban & Partner, Wrocław.
3
Johnson S., 1998, Style charakteru, wyd. Zysk i S-ka
4
Klasik A., Krupka-Matuszczyk I., Krysta K.,2005, Procesy poznawcze człowieka – norma a
schizofrenia, Agencja Reklamowo-Wydawnicza A. Gregorczyk, Warszawa.
5
Korzeniowski L., Pużyński S., 1986, Encyklopedyczny słownik psychiatrii, PZWL, Warszawa.
6
Sprinter S. P., Deutsch G.,1998, Lewy mózg, prawy mózg, wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa.
7
Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych – ICD –10.
Nazwa przedmiotu:
Techniki terapeutyczne
Rodzaj zajęć: ćwiczenia
Liczba godzin: 10
Forma zaliczenia: zal R
I. Wprowadzenie do problematyki psychoterapii.
1. Definicje, zakres pojęcia, terminy bliskoznaczne.
2. Podział i rodzaje psychoterapii: indywidualna i grupowa, podtrzymująca i aktywna,
specyficzna i globalna.
II. Główne orientacje teoretyczne w psychoterapii. Omówienie przykładów i specyficznych metod
7
oddziaływania terapeutycznego.
1. Orientacja psychodynamiczna. Psychoanaliza i terapie pochodne (neopsychoanaliza).
2. Orientacja behawioralno-poznawcza.
2a. Terapia behawioralna: wybrane techniki; przydatność w terapii zaburzeń lękowych
2b. Terapia poznawcza: terapia racjonalno-emotywna Ellisa, terapia depresji wg Becka.
3. Orientacja humanistyczna.
3a. Terapia skoncentrowana na pacjencie
3b. Terapia Gestalt
3c. Logoterapia Frankla
4. Orientacja systemowa- początki terapii rodzinnej.
4a. Terapia strategiczna: założenia i podstawowe techniki.
5. Inne terapie (analiza transakcyjna, neurolingwistyczne programowanie)
III. Problemy i specyficzne zjawiska w procesie udzielania pomocy psychologicznej.
Wskazówki
dla pedagogów i logopedów.
1. Pierwszy kontakt.
2. Sztuka słuchania i inne umiejętności interpersonalne ważne w pomaganiu.
3. Opór. Pięć etapów pracy z problemem.
Literatura obowiązkowa:
1. Aleksandrowicz J., 2004, Psychoterapia. Poradnik dla pacjentów, Wydawnictwo Uniwersytetu
2. Grzesiuk L. (red.), 1994, Psychoterapia. Szkoły zjawiska, techniki i specyficzne problemy, PWN,
Warszawa.
3. Lis-Turlejska M. (red.), 1991, Nowe zjawiska w psychoterapii, wyd. Jacek Santorski & CO,
Warszawa.
8
Literatura zalecana:
1. Haley J., 1995, Niezwykła terapia. Techniki terapeutyczne Miltona Ericksona. Strategiczna Terapia
Krótkoterminowa, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
2. Miller A., 1991, Mury milczenia. Cena wyparcia urazów dzieciństwa, PWN, Warszawa.
3. Namysłowska I., 1997, Terapia rodzin, Springer PWN, Warszawa.
4. Santorski J. (red.), 1993, ABC psychologicznej pomocy, wyd. Jacek Santorski & CO , Warszawa.
5. Satir V., 2000, Terapia rodziny. Teoria i praktyka. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne,
Gdańsk.
6. Walker W., 2001, Przygoda z komunikacją. Początki NLP, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne,
Gdańsk.
7. Yapko M., 1996, Kiedy życie boli, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Nazwa przedmiotu:
Choroby neurologiczne o podłożu metabolicznym
Liczba godzin: 7 godzin wykładu
1. Choroby neurologiczne o podłożu metabolicznym.
2. Zaburzenia wchłaniania.
3. Podstawy biochemii.
4. Wpływ żywienia na zaburzenia neurorozwojowe.
Literatura:
1. Prusiński A. (red), Neurologia praktyczna, Warszawa 2001.
2. Bradley G., Neurologia w praktyce klinicznej. T. 1-3, Lublin 2006.
9
Nazwa przedmiotu:
Komunikacja alternatywna i wspomagająca
1. Charakterystyka niewerbalnych aktów komunikowania się
2. Klasyfikacja komunikacji niewerbalnej /komunikacja proksemiczna, komunikacja kinezyjna,
komunikacja pozajęzykowa/
3. Pojęcia
związane
z
niewerbalnymi
sposobami
komunikowania
się
/komunikacja alternatywna, komunikacja wspomagająca, system znaków, komunikacja
wspomagana, komunikacja niewspomagana, komunikacja zależna, komunikacja niezależna/
4. Przegląd systemów znaków stosowanych w komunikacji alternatywnej na całym świecie/opis
systemów znaków, zdjęcia i ilustracje/
a. symbole Blissa
b. piktogramy
c. Picture Communication Symbols
d. system REBUS
e. leksigramy
f.
sigsymbole
g. obrazki i zdjęcia
h. klocki słowne Premacka
i.
PICTURE EXCHANGE COMMUNICATION SYSTEM
• strategie gestykulacyjne wspomagające komunikację:
Coghamo
Makaton
5. Pozawerbalne formy wyrażania akceptacji i negacji przez dzieci upośledzone umysłowo
/badania własne/
6. Wybrane sygnały pełniące role komunikatów wykorzystywane w terapii dziecka, dla którego
słowo mówione nie jest nośnikiem informacji /badania własne/
10
7. Diagnoza dziecka pod kątem wprowadzenia komunikacji alternatywnej
Literatura:
Cwaliński A., Wspomaganie komunikacji werbalnej dziecka z autyzmem wczesnodziecięcym, „Biuletyn
Stowarzyszenia Mówić bez Słów", nr 3(5)/2004.
Grycman M., Budowanie efektywnego systemu porozumiewania się u dziecka z zespołem Cri du Chat
(krzyku kociego), „Biuletyn Stowarzyszenia Mówić bez Słów", nr
5(7)/2004.
Grycman M., Czym są wspomagające sposoby porozumiewania się, „Biuletyn Stowarzyszenia Mówić
bez Słów", nr 1/2003.
Grycman M., Kaniecka K., O wczesną stymulację umiejętności komunikacyjnych dzieci
niepełnosprawnych, „Scholasticus” 2/1993.
Grycman M., Kaniewska K., Szczawiński P., PCS, Stowarzyszenie Mówić bez Słów, Warszawa 2001.
Grycman M., Smyczek A. [red.], Wiem, czego chcę! Z praktyki polskich użytkowników
i terapeutów AAC , Stowarzyszenie Mówić bez Słów, Kraków 2004.
Kaczmarek B., Makaton - język gestów i symboli, „Biuletyn Stowarzyszenia Mówić bez Słów", nr
2/2003.
Kaniecka K., Tworzenie bezpiecznego środowiska dla dziecko niewidomego, niesłyszącego i znacznie
opóźnionego w rozwoju, „Biuletyn Stowarzyszenia Mówić bez Słów", nr 5(7)/2004.
Kazimierska M., Wybór systemu porozumiewania się w zależności od kompetencji ucznia, „Biuletyn
Stowarzyszenia Mówić bez Słów", nr 1/2003.
Nazwa przedmiotu:
Podstawy neurologii dziecięcej
Rok studiów: I Semestr: II
11
Forma zaliczenia: ezamin
1. Rozwój psychoruchowy dziecka zdrowego ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju mowy.
2. Proste opóźnienie rozwoju mowy.
3. Afazja, dysartria.
4. Reakcje nerwicowe (mutyzm, jąkanie, zacinanie, tiki).
5. Autyzm dziecięcy.
6. Zaburzenia mowy u dzieci z wybranymi schorzeniami:
-
mózgowe porażenie dziecięce
-
urazy
-
stany napadowe
-
stany zapalne
-
encefalopatie postępujące i niepostępujące (w tym upośledzenia umysłowe i choroby
neurometaboliczne)
-
zespół nadpobudliwości psychoruchowej
-
dziecko hipotoniczne (w tym choroby nerwowo-mięśniowe)
Literatura:
1. Czochańska J., 1995, Badanie i ocena neurorozwojowa niemowląt i małych dzieci, wyd. Folium,
Lublin.
2. Koehler B., Marszał E., Świetliński J. (red.), 2002, Wybrane zagadnienia z pediatrii. Podręcznik dla
studentów medycyny i lekarzy, Śląska Akademia Medyczna, Katowice.
Nazwa przedmiotu:
Wczesna opieka logopedyczna
Rodzaj zajęć: wykład + ćwiczenia laboratoryjne
Liczba godzin: 5 + 10
1.
Wpływ czynników endogennych i egzogennych na rozwój dziecka w okresie prenatalnym
2.
Rozwój dziecka w okresie prenatalnym w aspekcie przygotowania do mowy:
12
-
rozwój anatomiczny,
-
rozwój funkcji neuromięśniowych,
-
rozwój sensoryczny.
3.
Ocena logopedyczna noworodka:
-
znaczenie warunków anatomicznych,
-
znaczenie funkcji biologicznych podstawowych dla rozwoju mowy,
-
norma a patologia,
-
wczesna interwencja logopedyczna w okresie noworodkowym i niemowlęcym.
4.
Rozwój czynności oddechowych, pokarmowych i ruchowych ważnych dla mowy.
5.
Rozwój kompetencji językowej i mownej u dzieci w okresie 0 – 2 lat:
-
prawidłowy rozwój mowy i języka,
-
opóźniony, nieprawidłowy i zaburzony rozwój mowy i języka.
6.
Sposoby i metody:
-
Wczesnego wspomagania rozwoju mowy i języka,
-
Rehabilitacji logopedycznej mowy i języka.
7.
Logopeda w zespole wielospecjalizacyjnym – umiejętności korzystania z wyników badań
specjalistycznych w pracy z dzieckiem.
Literatura:
1.
Mackiewicz B., 1986, Wskazówki dla prawidłowego połykania w wadach zgryzu i wymowy u
dzieci, Warszawa, TZP.
2.
Mackiewicz B. (red.), 1983, Wybrane zagadnienia ortodontyczne dla logopedów, Gdańsk,
Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
3.
Rocławski B. (red.), 1991, Opieka logopedyczna od poczęcia, Gdańsk, Wydawnictwo
Uniwersytetu Gdańskiego.
4.
Stecko E., 2001, Zaburzenia mowy u dzieci, Warszawa, Wydawnictwo Uniwersytetu
Warszawskiego.
5.
Stecko E., 1998, Udział logopedy w stymulacji rozwoju dziecka [w:] Nowy Pediatra nr 1.
6.
Stecko E., 1997, Wczesna stymulacja logopedyczna dzieci z obciążonym okresem
okołoporodowym [w:] Nowy Pediatra nr 1
13
Nazwa przedmiotu:
Elementy integracji sensorycznej w kształtowaniu mowy i języka
Rodzaj zajęć: wykład + ćwiczenia lab.
Liczba godzin: 10 + 10
Forma zaliczenia: egz.
1. Holistyczne spojrzenie na dziecko w procesie wychowania językowego.
2. Zasady pedagogiczne, psychologiczne i lingwistyczne pracy z dzieckiem.
3. Determinanty rozwoju językowego.
4. Pojęcie sprawności językowej w logopedii.
5. Psychologia postaci, metodologiczny holizm a integracja treści nauczania.
6. Integracja sensoryczna w świetle badań nad sprawnością porozumiewania się.
7. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego.
8. Rozwijanie sprawności językowej i komunikacyjnej dziecka w świetle teorii integracji
sensorycznej.
Literatura:
1. Bokus B., Shugar G. W., 2008, Psychologia języka dziecka, Gdańsk.
2. Gałkowski T., Szeląg G., Jastrzębowska G. (red.), 2005, Podstawy neurologopedii, Wydawnictwo
Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
3. Górska T., Grabowska A., Zagrodzka J., 2006, Mózg a zachowanie, Warszawa.
4. Gruszczyk-Kolczyńska E., 1992, Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki,
Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
5. Holinger P. C., 2006, Co mówią dzieci, zanim nauczą się mówić. Dziewięć sygnałów używanych
przez dzieci do wyrażania uczuć, Poznań.
6. Kurcz I., Shugar G. W., Danks J. H. (red.), 1986, Knowledge and Language, North Holland,
Amsterdam.
7. Kurcz I., 1987, Język a reprezentacja świata w umyśle, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
8. Mass V. F., 1998, Uczenie się przez zmysły. Wprowadzenie do teorii integracji sensorycznej dla
rodziców i specjalistów, Warszawa.
9. Rocławski B., 1993, Opieka logopedyczna od poczęcia, Gdańsk, Wydawnictwo
10. Tymichová H.,1996, Ćwiczenia rozwijające sprawność ruchową ręki i koordynację wzrokoworuchową, Gdańsk, wydawnictwo Glottispol.
14
11. Walsh K., Darby D., 2008, Neuropsychologia kliniczna Walsha, Gdańsk.
Nazwa przedmiotu:
Diagnoza, metody badania i terapia dzieci z zaburzeniami słuchu
Liczba godzin: 10 godzin wykładu + 10 ćwiczeń laboratoryjnych
I. Podstawowe wiadomości surdologopedii:
1.
Definicje niedosłuchu i głuchoty.
2.
Etiologia głuchoty.
3.
Przyczyny niedosłuchu i głuchoty.
4.
Działanie i funkcjonowanie narządu słuchu.
5.
Techniki badania słuchu.
6.
Klasyfikacje ubytków słuchu – analiza audiogramów. Oprotezowanie.
7.
Rola rodziców w terapii dzieci niesłyszących. Postawy rodziców wobec dziecka. Pomoc i
poradnictwo rodzinne.
8.
Czynniki determinujące kształtowanie mowy u dzieci z wadą słuchu.
9.
Szerokie i wąskie ujęcie terminu „język migowy”. Lingwistyczne ujęcie tego terminu.
System językowo-migowy a język migany.
10.
Niedosłuch centralny – diagnoza i terapia
II. Ogólne zagadnienia psychologii dziecka głuchego:
1.
Psychologia dziecka głuchego – wrażenia, spostrzeżenia, pamięć, wyobraźnia, myślenie i
mowa.
2.
Porównanie rozwoju mowy dziecka słyszącego z głuchym.
III. Podstawy terapii dziecka z uszkodzonym słuchem:
1.
Ćwiczenia rozwijające mówienie:
Relakacja, ćwiczenia oddechowe torem brzuszno-przeponowym, ćwiczenia głosowe,
ćwiczenia narządów artykulacyjnych, ćwiczenia słuchowe (tj. wzmacniające odbiór mowy
15
przez słuch), ćwiczenia logorytmiczne, ćwiczenia słownikowe (nauka słów – słownik
czynny i bierny dziecka głuchego), ćwiczenia odczytywania
z ust, ćwiczenia nauki czytania i pisania, nauka alfabetu palcowego (przy wspomożeniu
języka migowego).
2.
Rola obrazków w usprawnianiu mowy.
3.
Metody migowe – zalety i wady.
Literatura:
1.
Baran J., Rewalidacja głuchych [w:] Pedagogika rewalidacyjna, red. A. Hulek, Warszawa, 1980.
2.
Csanyi Y., Słuchowo-werbalne wychowanie dzieci z uszkodzonym narządem słuchu, Warszawa
1994.
3.
Gałkowski T., Wychowanie dzieci głuchych w wieku przedszkolnym, Warszawa, 1990.
4.
Krakowiak K., Fonogesty jako narzędzie formowania języka dzieci z uszkodzonym słuchem,
Lublin 1995.
5.
Krakowiak K., W sprawie kształcenia języka dzieci i młodzieży z uszkodzonym słuchem. Dla
rodziców, lekarzy, logopedów, psychologów i nauczycieli, Lublin 1998.
6.
Kurkowski Z. M., Mowa dzieci sześcioletnich z uszkodzonym narządem słuchu, Lublin 1996.
7.
Lindner G., Podstawy audiologii pedagogicznej, Warszawa, 1976.
8.
Perier O., Dziecko z uszkodzonym narządem słuchu, Warszawa 1992.
9.
Pietrzak W., Język migowy dla pedagogów, Warszawa, 1992.
10. Schiefelbusch R., Ruder K., Strategia postępowania terapeutycznego z dziećmi z
niedokształceniem języka. Przegląd zagadnień [w:] Nauczanie specjalne, Warszawa 1982.
11. Sołowiowa I. M., Psychologia dzieci głuchych, Warszawa, 1976.
12. Stachyra J. (red.), Wybrane metody diagnostyczne w surdopsychologii, Lublin 1995.
Nazwa przedmiotu:
Diagnoza i terapia neurologicznych zaburzeń mowy u dzieci (mpd,
upośledzenie umysłowe, autyzm, niedokształcenie mowy o typie afazji i
in.)
Liczba godzin: 15 godzin wykładu + 30 godzin ćwiczeń laboratoryjnych
16
1.
Oligofrenologopedia – podstawowe pojęcia, przedmiot zainteresowań, cele i zadania.
2.
Teoretyczne i pragmatyczne podstawy rozwoju mowy dziecka w zależności od stopnia
niepełnosprawności intelektualnej: lekkiej, umiarkowanej, znacznej i głębokiej; od niewielkiego
stopnia zakłóceń językowo-słownych do całkowitego braku sygnałów językowych.
3.
Etiologia, symptomatologia i diagnostyka przy lekkim (dyslalia), umiarkowanym i znacznym
upośledzeniu mowy w odniesieniu do odpowiedniego upośledzenia umysłowego.
4.
Dysfunkcje i sprzężenia upośledzenia umysłowego z innymi zaburzeniami w rozwoju dzieci np.
niedosłuchem, głuchotą itd.; grupy dyspenseryjne.
5.
Mózgowe Porażenie Dziecięce – konsekwencje dla mowy.
6.
Oligofazja jako problem dla terapii logopedycznej: diagnoza medyczna, psychologiczna i
pedagogiczna przy terapii mowy.
7.
Pojęcie i etiologia autyzmu.
8.
Metody terapeutyczne w autyzmie.
9.
Komunikacja w autyzmie.
10. Dokumentacja procesu diagnostyczno-terapeutycznego pacjentów ze spektrum autyzmu.
11. Terapia logopedyczna dla dzieci upośledzonych w umiarkowanym i znacznym stopniu rozwoju
mowy (w ośrodkach specjalnych i szkołach życia).
12. Praca logopedyczna z dzieckiem upośledzonym umysłowo.
Literatura:
1. Balcerek M., 1981,Rozwój wychowania i kształcenia dzieci upośledzonych umysłowo, Warszawa.
2. Borzyszkowska H., Oligofrenopedagogika, Łódź 1985.
3. Carr J., Pomoc dziecku upośledzonemu, Warszawa 1984.
4. Doman G., Jak postępować z dzieckiem z uszkodzeniem mózgu, Poznań 1996.
5. Dziedzic S., Rewalidacja upośledzonych umysłowo, Warszawa 1970.
6. Gałkowski T., Usprawnianie dziecka autystycznego w rodzinie, Warszawa 1980.
7. Lovaas O. I., Nauczanie dzieci niepełnosprawnych umysłowo, Warszawa 1997.
8. Michałowicz R., Mózgowe porażenie dziecięce, Warszawa 1997.
9. Minczakiewicz E., Spontaniczne czynności i zabawy dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu
umiarkowanym, znacznym, głębokim[w:] Rocznik Naukowo-Dydaktyczny, WSP w Krakowie, z.
100, Kraków 1986.
10. Minczakiewicz E., Umiejętności komunikacyjne i językowe dzieci z zespołem downa w wieku od 4
do 8 lat [w:] „Logopedia” 24, s. 87-93, Lublin 1997.
17
11. Olechowicz H., Wyzwalanie aktywności dzieci głębiej upośledzonych umysłowo, Warszawa, 1994.
12. Sołtys-Chmielowicz A., Usprawnianie mowy u dzieci specjalnej troski, Lublin 1993.
13. Tarkowski Z., Mowa upośledzonych umysłowo, Wydawnictwo Orator 5/1997, s. 8-49
14. Zabłocki K. J., 1998, Mózgowe porażenie dziecięce w teorii, Warszawa 1998.
Nazwa przedmiotu:
Diagnoza i terapia zaburzeń płynności mowy u dzieci
1 Definicje jąkania w wielorakim ujęciu (wg Charlesa van Ripera, Andrewsa, Tarkowskiego i
in.).
2 Typologie jąkania (wg Pruszewicza, Mitrinowicz-Modrzejewskiej).
3 Etiologia jąkania (teorie rozwojowe, organiczne, neurotyczne, psychologiczne).
4 Ogólny schemat wywiadu klinicznego (diagnostycznego) dot. dziecka jąkającego się i jego
rola w ogólnej diagnozie jąkania.
5 Diagnoza jąkania się wg Kwestionariusza Niepłynności Mówienia i Logofobii (autor: Z.
Tarkowski).
6 Diagnoza jąkania się młodzieży i dorosłych wg Kwestionariusza Cooperów do Oceny
Jąkania (autor: M. Chęciek).
7 Przegląd metod terapii jąkania się – omówienie echokorekcji, terapii oddechowej,
rytmizacji mówienia i innych.
8 Omówienie podstaw kompleksowej terapii jąkających się
wg Zmodyfikowanego
Programu Psychofizjologicznej Terapii Jąkających się (autor: M. Chęciek).
9 Profilaktyka w zakresie niepłynności mówienia, w tym jąkania się.
18
Literatura:
1.
Adamczyk B., Terapia jąkania metodą „Echo” [w:] Diagnoza i terapia zaburzeń mowy,
red. T. Gałkowski, Z. Tarkowski, T. Zaleski, Lublin 1993, s.141-155.
2.
Byrne R., Pomówmy o zacinaniu, Warszawa, 1989.
3.
Chęciek M., Jąkanie [w:] Diagnoza i terapia zaburzeń mowy, red. T. Gałkowski, Z.
Tarkowski, T. Zaleski, Lublin 1993, s. 125-140.
4.
Chęciek M., Etapy terapii w „Zmodyfikowanym Programie Psychofizjologicznej Terapii
Jąkających się”, Logopedia 24, str. 41-60.
5.
Kostecka W., Dziecko i jąkanie, Lublin 2000.
6.
Mitrinowicz-Modrzejewska A., Jąkanie. Przyczyny i leczenie, Warszawa, 1952.
7.
Pruszewicz A., Jąkanie [w:] Foniatria kliniczna, Warszawa 1992.
8.
Tarkowski Z., Jąkanie wczesnodziecięce, Warszawa 1992.
9.
Tarkowski Z., Jąkanie, Warszawa 1999.
10.
Tarkowski Z., Kwestionariusz Niepłynności Mówienia i Logofobii. Podręcznik,
Wydawnictwo Fundacji „Orator”, Lublin 2001.
Nazwa przedmiotu:
Zespoły neurologiczne (udary i zespoły: piramidowy,
pozapiramidowy, opuszkowy, rzekomoopuszkowy i in.)
Rok studiów: II Semestr: III
Szczegółowy program zajęć
1. Etiologia i symptomatologia udarów mózgu – udar krwotoczny i niedokrwienny.
2. Przebieg dróg piramidowych i pozapiramidowych – objawy uszkodzenia.
3. Etiologia i symptomatologia zespołów uszkodzenia pnia mózgu-zespół opuszkowy i
rzekomoopuszkowy.
4. Inne zespoły neurologiczne.
19
Literatura:
3. Fuller G., Badanie neurologiczne – to proste, Warszawa 2005.
5. Bradley G., Neurologia w praktyce klinicznej. T. 1-3, Lublin 2006.
Nazwa przedmiotu:
Metody diagnozowania zaburzeń
neurologicznych (afazja i dyzartria)
mowy
u
pacjentów
1. Podstawy badania neurologicznego-ocena nerwów czaszkowych związanych
z procesem mowy, ocena narządu artykulacyjnego, ocena toru oddechowego.
2. Definicja i typologia afazji.
3. Objawy zaburzeń językowych w poszczególnych typach afazji.
4. Definicja i typologia dysartrii (lokalizacyjna i objawowa).
5. Objawy zaburzeń językowych w poszczególnych typach dyzartrii.
6. Narzędzia do badania zaburzonych procesów językowych – afazji i dyzartrii.
7. Diagnoza różnicowa afazji i dyzartrii.
8. Metody terapii pacjentów z zaburzeniami mowy o typie afazji i dyzartrii.
Literatura:
1. Balejko A., Diagnoza i terapia osób z afazją, Lublin 2003.
2. Bostoński Test do Badania Afazji – wersja dostosowana do warunków polskich
przez IPiN, Warszawa.
20
3. Bradley G., Neurologia w praktyce klinicznej. T 1-3, Lublin 2006.
5. Gałkowski T. , Jastrzębowska G., Szeląg E. (red)., Podstawy neurologopedii,
Opole 2005.
6. Kądzielawa D., 1983, Czynność rozumienia mowy. Analiza
neuropsychologiczna, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź.
7. Lewicka T. (oprac.), Zestaw prób klinicznych do badania zaburzeń językowych po
udarach mózgu, Katowice 2010.
8. Pąchalska M., 1999, Afazjologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa –
Kraków.
9. Profil Dysartrii Robertson, Tuscon 1987.
10. Styczek I., Logopedia, Warszawa 1979.
11. Tarkowski Z., Dyzartria, Lublin 1999.
Nazwa przedmiotu:
Zaburzenia mowy w chorobach neurozwyrodnieniowych
1. Najczęstsze choroby o podłożu neurozwyrodnieniowym przebiegające z zaburzeniami
językowymi (FTD, PPA, SD, AD) – metody diagnozowania, objawy.
2. Zaburzenia mowy w chorobie Parkinsona.
3. Metody terapii pacjentów z zaburzeniami językowymi o etiologii neurozwyrodnieniowej.
4. Komunikacja alternatywna jako metoda wspierająca terapię zaburzeń mowy w chorobach
neurozwyrodnieniowych.
Literatura:
1. Szczudlik A., Otępienie, Kraków 2004.
2. Kozubski W. (red), Choroby układu nerwowego, Warszawa 2004.
21
3. Friedman A., Choroba Parkinsona - mechanizmy, rozpoznawanie, leczenie. Warszawa
2004.
4. Lewicka T., Rodzeń A., Ćwiczenia rehabilitacyjno-logopedyczne dla osób z chorobą
Parkinsona, Warszawa 2006.
5. Warrik A., Porozumiewanie się bez słów, Warszawa 1999.
6. Obrębowski A., Narząd głosu i jego znaczenie w komunikacji społecznej, Poznań 2008.
Nazwa przedmiotu:
Diagnoza i terapia neurogennych zaburzeń połykania
Rodzaj zajęć: wykład + ćwiczenia laboratotyjne
1. Fizjologia procesu połykania.
2. Zaburzenia połykania o podłożu neurogennym (aspiracja, penetracja, odynofagia).
3. Sposoby diagnozowania zaburzeń połykania.
4. Metody rehabilitacji pacjentów z zaburzeniami połykania (ustawienia posturalne, stymulacja
nerwowo-mięśniowa, ćwiczenia izometryczne).
5. Metoda PNF w terapii dysfagii.
Literatura:
1. Fennsner H. and all, The place of oesophageal manometry in the diagnosy of disphagia,
„Disphagia” 1993, 8 (2), s. 98-104.
2. Kruk – Zagajewska Z. i wsp., Zaburzenia połykania u chorych operowanych z powodu raka
krtani, „ Otolaryngologia Polska” 1996, 49 (1), s. 15-22.
3. Logeman J. A., Rehabilitacion of oropharyngeal fallowing disorder, „Acta oto-rhino
laryngologica belg”1994, 48, s. 207-215.
4. Obrębowski A. i wsp, Ocena ultrasonograficzna czynności języka Wodniak czasie połykania
Wodniak artykulacji po częściowej resekcji języka, „ Otolaryngologia Polska” (w druku).
5. Woźniak W., Anatomia, Warszawa 2003.
6. Zborowska A., Atlas anatomii,Kraków 2007.
22
Nazwa przedmiotu:
Diagnoza i terapia zaburzeń mowy u pacjentów po laryngektomii
Rodzaj zajęć: wykład+ ćwiczenia laboratoryjne
1. Anatomia i fizjologia narządu głosu
2. Najczęstsze zespoły nowotworowe przebiegające z uszkodzeniem narządu głosu
3. Zabiegi operacyjne wykonywane w obrębie narządu głosu
4. Etapy rehabilitacji mowy u pacjentów po laryngektomii
5. Zaburzenia połykania u pacjentów laryngektomowanych
6. Metody terapii pacjentów po laryngektomii
7. Higiena i pielęgnacja tracheostomy.
8. Sprzęt pomocniczy (elektroniczne aparaty dźwiękowe – protezy krtaniowe) dla
laryngektomowanych.
Literatura:
1) Jastrzębowska G., Pelc-Pękała O. (1999), Mowa laryngektomowanych. [W:] T. Gałkowski,
G. Jastrzębowska (red.), Logopedia. Pytania i odpowiedzi, Wyd. Uniwersytetu Opolskiego,
Opole, s. 623-632.
2) Kowalczuk A.M. (1997), Czy tylko... głos utracony i odzyskany? Wydawnictwo Polskiego
Towarzystwa Laryngektomowanych, Białystok.
3) Pruszewicz A. (1992), Głos po leczeniu zmian nowotworowych w krtani. [W:] A.Pruszewicz
(red.), Foniatria kliniczna. Wyd. PZWL, Warszawa, s. 185-196,
4) Sinkiewicz A. (1992), Poradnik dla laryngektomowanych czyli jak żyć po operacji usunięcia
krtani. Wyd. Kliniki Otolaryngologii A.M. i Polskiego Tow. Laryngektomowanych Oddział w
Bydgoszczy, Bydgoszcz,
23
5) Sinkiewicz A. (2005), Głos i mowa po operacji całkowitego usunięcia krtani. [W:]
T.Gałkowski,
E.Szeląg,
G.Jastrzębowska
(red.),
Podstawy
neurologopedii.
Wyd.
Uniwersytetu Opolskiego, Opole, s.534-552,
6) Wojnarowska-Curyło U. (1998), Rehabilitacja mowy laryngektomowanych. [W:]
H.Waszkowski (red.), Rehabilitacja osób laryngektomowanych. Wyd. Pol. Tow. Walki z
Kalectwem Oddział w Rzeszowie, Rzeszów, s. 8-34.
Nazwa przedmiotu:
Podstawy badania neurologicznego z elementami radiologii
1. Ocena neurologiczna stanu pacjenta.
2. Badanie podstawowych odruchów patologicznych ze strony układu nerwowego.
3. Badanie nerwów czaszkowych.
4. Podstawowe badania neurobrazowe stosowane w neurologii – TK, MR, angio- TK.
5. Obraz fizjologii i patologii mózgu w neuroobrazowaniu, najczęstsze deficyty- udar
niedokrwienny, udar krwotoczny, proces neurozwyrodnieniowy, obraz SM w
neuroobrazowaniu.
Literatura:
3. Bradley G., Neurologia w praktyce klinicznej. T. 1-3. Lublin 2006.
Nazwa przedmiotu:
Diagnoza i terapia pacjentów z zespołem pomijania stronnego
24
1. Funkcje płata czołowego i ciemieniowego.
2. Sposoby diagnozowania pacjentów z zespołem pomijania stronnego.
3. Objawy zespołu pomijania o typie egocentrycznym i allocentrycznym.
4. Metody rehabilitacji pacjentów z zespołem pomijania stronnego.
Literatura:
1. Domańska Ł., Więźniowie podzielonej przestrzeni. Zaburzenia uwagi w pomijaniu
stronnym, Lublin 2004.
2. Walsh K., Neuropsychologia kliniczna, Gdańsk 2008.
3. Wybór artykułów przygotowywany przez prowadzącego.
Nazwa przedmiotu:
Elementy metody PNF w terapii pacjentów neurologicznych
1. Główne cele i założenia metody PNF.
2. Wspomaganie terapii zaburzeń mowy z zastosowaniem PNF orofacjalnego.
3. Wspomaganie terapii dysfagii z zastosowaniem elementów terapii PNF.
4. Zastosowanie PNF przy terapii oddechowej.
Literatura:
25
1. Susan S. Adler, PNF w praktyce, Warszawa 2009.
Nazwa przedmiotu:
Seminarium dyplomowe
Rodzaj zajęć: ćwiczenia
Liczba godzin: 10 godzin
Forma zaliczenia: obrona pracy dyplomowej (III sem.)
1.
Metodologia badań pedagogicznych w służbie logopedii.
2.
Metoda indywidualnych przypadków jako podstawa opisu zaburzeń mowy pacjenta
logopedycznego.
3.
Kompetencja komunikacyjna i językowa a zaburzenia mowy u pacjenta logopedycznego.
4.
Testy do zaburzeń mowy, ich rodzaje i zakres badania mowy u pacjenta logopedycznego.
5.
Analiza zaburzeń systemu języka i komunikacji u pacjenta logopedycznego – diagnoza
logopedyczna.
6.
Terapia logopedyczna rozpoznanych zaburzeń mowy i holistyczne spojrzenie na pacjenta
logopedycznego, jego rodzinę i środowisko społeczne.
26

literatura i treści programowe studiów podyplomowych

Transkrypt

Podobne dokumenty

Nasze dziecko 82

1) diagnozowanie logopedyczne, w tym prowadzenie badań

Gdy słucham co mi mówisz

Rozwój małego dziecka (od narodzin do 6

wiecej

Alchemia rozwoju mowy

Aby nasze dzieci pięknie mówiły

Nauczyciele pięknej mowy - przedszkole

Znaczenie mowy w dojrzałości szkolnej i nauce