www.eduprawnik.pl Urlop dla poratowania zdrowia a uprawnienia

www.eduprawnik.pl
Urlop dla poratowania zdrowia a uprawnienia emerytalne
Pytanie
Czy nauczyciel, który przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, posiadający 33 letni
staż pracy, w tym 31 lat pracy w szczególnym charakterze, może skorzystać z urlopu dla
poratowania zdrowia od 1 września 2011 r?
Odpowiedź
W mojej ocenie nauczycielowi, o którym mowa w pytaniu, nie można udzielić urlopu dla
poratowania zdrowia, ponieważ nabył uprawnienia emerytalne do 2008 r. na podstawie Karty
Nauczyciela, a ponadto może zrezygnować z II filaru OFE.
Uzasadnienie
Zgodnie z art. 73 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr
97, poz. 674, z późn. zm.) formalnymi warunkami ubiegania się nauczyciela i udzielenia mu
urlopu dla poratowania zdrowia są:
1) zatrudnienie (czyli pozostawanie w stosunku pracy)
2) w pełnym wymiarze zajęć,
3) na czas nieokreślony,
4) przepracowanie co najmniej 7 lat w szkole (dotyczy udzielenia pierwszego urlopu)
5) posiadanie orzeczenia lekarskiego o potrzebie udzielenia urlopu w celu przeprowadzenia
zaleconego leczenia
W przypadku niespełnienia nawet jednego warunku, nie ma podstaw do udzielenia takiego
urlopu, nawet jeśli lekarz wydał odpowiednie zaświadczenie. Warunki te powinny być
spełnione w chwili udzielania nauczycielowi urlopu – w dniu złożenia wniosku i w chwili
ewentualnego rozpoczęcia korzystania z tego urlopu.
Jednakże, jeżeli nauczycielowi do nabycia prawa do emerytury brakuje mniej niż rok, urlop
dla poratowania zdrowia nie może mu być udzielony na okres dłuższy niż do końca miesiąca
poprzedzającego miesiąc, w którym nauczyciel nabywa uprawnienia emerytalne (art. 73 ust. 2
KN). Przepisy KN nie definiują pojęcia "nabycie uprawnień emerytalnych", zatem trzeba
nadać mu znaczenie przyjęte w przepisach ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn.
zm.). Zgodnie z art. 100 ust. 1, prawo do świadczenia emerytalnego powstaje z dniem
spełnienia wszystkich warunków wymaganych do jego nabycia. Nabycie prawa do emerytury
następuje więc z chwilą spełnienia ostatniego z wymaganych warunków i nie ma na to
wpływu wola osoby ubezpieczonej. Prawo do emerytury powstaje więc z mocy prawa.
Nabycie uprawnień emerytalnych może nastąpić na zasadach ogólnych, jak i szczególnych
(np. art. 88 KN). Zawsze jednak ustawa musi stwierdzać wyraźnie, że spełnienie określonych
przesłanek wiąże się z faktem nabycia uprawnień emerytalnych.
Do końca 2008 r. nauczyciele mogli korzystać z uprawnienia do wcześniejszej emerytury w
oparciu o art.88 ustawy KN który wygasł z dniem 1 stycznia 2009 r. Uprawnienie to
przysługiwało nauczycielom bez względu na wiek, legitymującym się 30-letnim stażem
pracy, w tym 20-letnim stażem pracy nauczycielskiej. Nauczyciele, którzy wymagany
staż udokumentowali do dnia 31 grudnia 2008 r., mogą skorzystać z prawa do wcześniejszej
emerytury na starych zasadach także po 1 stycznia 2009 r.
www.eduprawnik.pl
Od dnia 1 lipca 2009 r., ustawą z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach
kompensacyjnych (Dz. U. z 2009 r. Nr 97, poz. 800), zostały, na okres przejściowy,
wprowadzone nauczycielskie świadczenia kompensacyjne.
Ponadto na podstawie ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.
U. z 2009 r. Nr 8, poz. 38) od dnia 5 lutego 2009 r. osoby, które mają uniemożliwione
skorzystanie ze świadczenia emerytalnego, mogą na swój wniosek zrezygnować z
przynależności do II filaru OFE.
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 grudnia 2003 r., I PK 72/03, stwierdził że ograniczenie
możliwości skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia lub czasu jego trwania nie jest
zależne od tego, czy nauczyciel nabył prawo do wcześniejszej emerytury nauczycielskiej, czy
też nabył uprawnienia emerytalne na zasadach ogólnych, po przekroczeniu wieku
emerytalnego. Nauczyciel uzyskawszy uprawnienia emerytalne, pomimo pozostawania w
stosunku pracy, traci możliwość korzystania z urlopu dla poratowania zdrowia.
Dariusz Skrzyński
www.eduprawnik.pl