Płońsk i Pułtusk w korelacji

Adaptacja modelu "WellBox" jako narzędzia wydłużenia wieku aktywności zawodowej na mazowieckim regionalnym rynku pracy
Płońsk i Pułtusk w korelacji
Wprowadzenie
Główna cechą rejonu testowania (Płoński i Pułtusk) ich charakter roliczo –
przemysłowy. Tereny rolnicze to znaczna część obszarów powiatów (ta obserwacja osób
badanych ma swoje odzwierciedlenie w danych statystycznych), równocześnie wielu
mieszkańców jest powiązanych z tym działem gospodarki (nawet jeżeli nie są bezpośrednio
rolnikami).
Kolejną istotną cechą, jest występowanie bardzo małej liczby większych zakładów
produkcyjnych. W związku z tym, sytuacja gospodarcza, jak i na rynku pracy, w dużej mierze
jest pochodną sytuacji ekonomicznej tych największych przedsiębiorstw. Czyni to te regiony
stosunkowo wrażliwe na uwarunkowania zewnętrzne. Czynnikiem odgrywającym zarówno
niekorzystną jak i
pozytywną rolę jest położenie geograficzne bliskość Warszawy oraz
mniejszych ośrodków miejskich. Odnośnie dynamiki i kierunku zmian sytuacji gospodarczej
w powiatach beneficjenci prezentowali różne opinie. Z jednej strony część podkreślała fakt, iż
w ostatnich latach w powiecie miały miejsce zamknięcia kilku większych zakładów pracy.
Dodatkowo,
niedawnej
przeszłości
część
badanych
dostrzegła
negatywne
skutki
ogólnoświatowego kryzysu i spowolnienia gospodarczego dla sytuacji gospodarczej.
Z drugiej strony, funkcjonujące przedsiębiorstwa oceniają sytuację gospodarczą
i perspektywy rozwoju dosyć optymistycznie. Część beneficjentów, biorąc pod uwagę nie
tylko kwestie ściśle gospodarcze, ale również rozwój samego regionu i jego infrastruktury.
Większa część beneficjentów mówiła także o prawdopodobnej przyczynie tej sytuacji,
podkreślając znaczną rolę środków finansowych pochodzących z Unii Europejskiej jako
bodźca dla rozwoju powiatu. Fundusze unijne sprzyjały też w ostatnich latach rozwojowi
infrastruktury i przyczyniły się do ich modernizacji oraz zwiększenia efektywności. Można
więc powiedzieć, że w obliczu istnienia pewnych pozytywnych zmian, sytuacja w powiecie
sokołowskim pod względem stricte gospodarczym, szczególnie w kontekście rynku pracy,
jest aktualnie dosyć stabilna.
Według rozmowy z pracodawcami, patrząc z perspektywy szerszej, położenie powiatów
i sąsiedztwo stolicy, choć znajdujące się w administracyjnych granicach notują gorszą
koniunkturę związaną z „oddziaływaniem” miasta stołecznego.
1
Adaptacja modelu "WellBox" jako narzędzia wydłużenia wieku aktywności zawodowej na mazowieckim regionalnym rynku pracy
Według przedstawicieli PUP stan gospodarki w omawianych powiatach, można
określić jako stabilny gospodarczo i społecznie. Obszary testowania charakteryzują się
znacznym stopniem podobieństwa a podstawę rozwoju stanowi sektor MSP, który generuje
znaczącą liczbę miejsc pracy.
W tym sensie, sytuacja ta jest podobna jak na terenach
położonych w pobliżu Warszawy.
Szanse rozwoju
Beneficjenci
jak
i
przedstawiciele
służb
zatrudnienia
upatrują
szanse
rozwoju
w przyciągnięciu kolejnych inwestycji i rozbudowie firm obecnie już funkcjonujących.
Widoczny jest też tręd na rozwój kapitału ludzkiego pod względem jego aktywności
gospodarczej, kreatywności i innowacyjności, głównie młodych, jeżeli będzie kierunkowana
np. na zakładanie nowych firm i rozwój lokalnej przedsiębiorczości, może silnie przyczynić
się do rozwoju regionów.
Zagrożenia
Wśród zagrożeń, jakie można zaobserwować dla rozwoju testowanych regionów wskazano na
dosyć silne uzależnienie kondycji gospodarczej powiatu od kilku zakładów produkcyjnych, co
w sytuacji pogorszenia koniunktury, np. w branży spożywczej i przetwórczej mogłoby się
odbić bardzo niekorzystnie na sytuacji gospodarczej całego powiatu i na jego rynku pracy.
Spośród innych zagrożeń warto zwrócić uwagę na fakt, że ograniczenie środków w ramach
funduszy unijnych może też niekorzystnie wpłynąć na perspektywy rozwojowe, gdyż to one
kreują stosunkowo stabilną sytuację gospodarczą.
Branże
Zgodnie z opisaną wcześniej diagnozą znaczną część działalności gospodarczej tworzy sektor
rolny oraz MSP. Opierając się na wypowiedziach można powiedzieć, że sektory te nie są
bardzo nowoczesne ale rozwijające się. Stabilna sytuacja tych branż (a przynajmniej jej
części) jest w pewnym zakresie spowodowana akcesją Polski do Unii Europejskiej
i koniecznością dostosowania się do unijnych wymagań i standardów w zakresie wielkości,
specjalizacji i rentowności gospodarstw rolnych. Młodzi ludzie zakładają własną działalność
gospodarczą, korzystają z unijnych dotacji i w ten sposób stają się przedsiębiorcami
i pracodawcami. Należy przy tym jednak pamiętać, że w przypadku terenów wiejskich
2
Adaptacja modelu "WellBox" jako narzędzia wydłużenia wieku aktywności zawodowej na mazowieckim regionalnym rynku pracy
i rolniczych mamy też do czynienia z gospodarstwami nierentownymi, a co za tym idzie,
z nasileniem zjawiska biedy i innych problemów społecznych.
Lokalny rynek pracy
Opierając się na zebranych informacjach , liczba chętnych do pracy przewyższa aktualnie
zapotrzebowanie ze strony pracodawców – podaż jest większa od popytu. W przypadku
popytu na pracę zjawiskiem zachodzącym jest sezonowa zmienność zapotrzebowania na
pracowników w rytmie rocznym. Tendencja ta, znajduje swe odzwierciedlenie nie tylko
w danych statystycznych respondentów. Zjawisko sezonowości jest o tyle istotne i silne, że
dotyczy wielu branż (usługowych) od rolnictwa przez przemysł budowlany i sektor MSP.
W szczytowym monecie sezonowego wzrostu popytu na pracę, kiedy kumulują się tendencje
z tak wielu branż, w opinii części badanych można mówić o względnym nasyceniu rynku
pracy – większość osób realnie chcących pracować jest w stanie znaleźć pracę. Sytuacja
pogarsza się w miesiącach zimowych, które są okresem „martwym” jeśli chodzi
o zatrudnianie nowych pracowników.
Dodatkowo, w przypadku przedsiębiorstw produkcyjnych w powiatach jest czasowa
zmienność zapotrzebowania na pracowników związana z realizowanymi przez firmę
kontraktami bądź ich brakiem. W zakresie szczegółowego zróżnicowania popytu na pracę w
zależności od branży, poszukiwanych kwalifikacji, zawodu, rodzaju wykształcenia czy typów
stanowisk, można mówić przede wszystkim, o opisanej powyżej prawidłowości większego
zapotrzebowania na pracowników fizycznych oraz produkcyjnych, a mniejszego popytu na
pracowników umysłowych. Nie oznacza to jednak, że popyt na pracowników tej drugiej
kategorii w ogóle nie istnieje. Zwiększone zapotrzebowanie w tym obszarze dotyczy
pracowników powiązanych z głównymi branżami w powiecie. Z taką sytuacją mamy do
czynienia w przypadku wysokokwalifikowanych pracowników sektora budowlanego.
Sytuacja taka nakazywałaby ostrożność przy formułowaniu pozytywnych prognoz
znacznego obniżenia poziomu bezrobocia w powiecie za sprawą lepszego jakościowego
dopasowania podaży i popytu, skoro bardziej dotyczy on pojedynczych wakatów niż
rekrutacji na większą skalę. W przyszłości liczbę oferowanych miejsc pracy w testowanych
powiatach może zwiększyć m.in.: rozwój sektora MSP jako dominującej formy tworzenia
nowych miejsc pracy.
Podobnie jak w przypadku popytu na pracę, po podażowej stronie rynku pracy
również widoczna jest zmienność sezonowa. Głównie można tu mówić o spadku dostępności
3
Adaptacja modelu "WellBox" jako narzędzia wydłużenia wieku aktywności zawodowej na mazowieckim regionalnym rynku pracy
wolnych pracowników w sezonie wiosenno - letnim. Spadek ten jest spowodowany nie tylko
faktem znajdywania zatrudnienia w opisanych powyżej branżach, ale także w istniejącym
rynku „nieformalnego zatrudnienia”.
Zdarzają się przypadki, w których opinie co do podaży pracy w konkretnych zawodach,
reprezentowane przez różnych aktorów na lokalnym rynku pracy wydają się być sprzeczne.
Jest wiele osób posiadających kierunkowe wykształcenie lub historię zatrudnienia w tym
obszarze (sprzedawca, technik ekonomista.
Podsumowując rozważania dotyczące podaży i popytu na rynku pracy najbardziej
wyraźną obserwacją wydaje się zbieżność obszarów największego popytu i najmniejszej
podaży pracy. Tam, gdzie pracodawcy mają największe zapotrzebowanie na pracowników,
tam też odczuwają oni największe trudności w ich znalezieniu. Ponadto ważnym, z punktu
widzenia podaży pracy, czynnikiem jest niska płaca.
Korelacja oczekiwań pracodawców z realizowanym projektem przedstawia się następująco:
Zaprezentowane oczekiwania pracodawców wobec pracowników w ujęciu projektowym
porównano z opiniami osób bezrobotnych na temat pracodawców:
4
Adaptacja modelu "WellBox" jako narzędzia wydłużenia wieku aktywności zawodowej na mazowieckim regionalnym rynku pracy
Do głównych oczekiwań wobec pracy zaliczyć można warunki pracy. Tak silne
zaakcentowanie tego akurat czynnika wynika z faktu, że część respondentów doświadczyła
osobiście lub miała wiedzę o istnieniu nieuczciwych praktyk ze strony pracodawców.
Na podstawie rozmów z Beneficjentami i przedsiębiorcami określono podstawowe ścieżki
dotarcia do pracodawcy i pracobiorcy:
Powyższe zestawienie przedstawia niekorzystną opinię nt. działań PUP. Po części może to
wynikać z faktu nieposiadania przez osoby bezrobotne kwalifikacji i niespełniania wymogów
zawartych w ofertach pracy – wśród zadeklarowanych przez osoby bezrobotne trudności
5
Adaptacja modelu "WellBox" jako narzędzia wydłużenia wieku aktywności zawodowej na mazowieckim regionalnym rynku pracy
w znalezieniu pracy pojawia się wiele cech, które jednocześnie są wymaganiami
pracodawców, np.: brak doświadczenia, wykształcenia. Być może właśnie to powoduje
swoiste zniechęcenie i negatywną ocenę tej formy poszukiwania pracy jako nieskutecznej.
6