Teoria wiedzy (Theory of Knowledge, TOK) jest kursem, którego

Teoria wiedzy (Theory of Knowledge, TOK) jest kursem, którego zaliczenie jest jednym
z niezbędnych warunków uzyskania dyplomu Matury Międzynarodowej. Jest to
przedmiot interdyscyplinarny, mający na celu naukę podstaw epistemologii i krytycznego myślenia.
Jest przedmiotem nietypowym, gdyż nie przekazując określonej wiedzy, w sensie tradycyjnych
‘podstaw programowych’ składa się głownie z pytań kwestionujących również i to, co od wieków
i tradycyjnie przyzwyczailiśmy się uważać za oczywiste. Zajmuje się badaniem skąd wiemy to, co
wiemy. Teoria wiedzy stanowi więc sedno edukacji IB Diploma Programme przez powiązania ze
wszystkimi innymi przedmiotami. W ramach programu uczniowie poznają sposoby i narzędzia
przyswajania wiedzy (Ways of Knowing) czyli język, intuicję, emocje, wyobraźnię, poznanie zmysłowe,
poznanie intelektualne, wiarę, pamięć. Analizują również dziedziny wiedzy (Areas of Knowledge):
matematykę, nauki przyrodnicze, nauki społeczne, historię, sztukę, etykę.
Tematyka zajęć:
1. Problem i natura wiedzy: czym jest prawda, co wiemy na pewno, skąd wiemy to, co wiemy?
2. Sposoby poznawania wiedzy: Poznanie zmysłowe m. in. w naukach ścisłych. Rozum czy
emocje? Czy istnieje zdrowy rozsądek? Emocje: pomoc czy przeszkoda w zdobywaniu
wiedzy? Czy rozum ma zawsze rację?
3. Dziedziny wiedzy:
Matematyka: czy istnieje naprawdę? Odkryta czy wynaleziona? Czy jest uniwersalna?
Nauki ścisłe: metoda naukowa czy kreacjonizm? Nauka a pseudo-nauka. Rola wyobraźni
i oczekiwań w naukach ścisłych.
Historia: czym jest? Czy napisali ją zwycięzcy czy pokonani? Jak można oceniać teksty
z przeszłości? Czym się różni historia od fikcji, w czym są podobne?
Nauki społeczne: Czym się różnią od nauk przyrodniczych? Rola statystyki w naukach
społecznych: czy statystyki kłamią? Co w człowieku jest wrodzone a co nabyte?
Sztuka: czym jest? Kto o tym decyduje? Gdzie jest piękno? Czy można dyskutować o sztuce?
Etyka/religia: czy moralność jest kwestią smaku? Czy polityka wpływa na moralność? Czy
wiara jest racjonalna czy irracjonalna? Relatywizm moralny i jego niebezpieczeństwa.
Po kursie teorii wiedzy uczeń:
Wykazuje zdolność krytycznego rozumowania
Orientuje się w mocnych i słabych stronach sposobów zdobywania wiedzy.
Widzi związki i zależności miedzy dziedzinami wiedzy i sposobami jej zdobywania
Widzi związki miedzy własnymi doświadczeniami, a różnymi sposobami zdobywania wiedzy
Rozumie, że osobiste poglądy, wierzenia i przeświadczenia mogą wpływać na formułowanie
wniosków
Na zakończenie kursu uczniowie realizują dwa zadania, które służą ocenie w jakim stopniu osiągnęli
oni cele kursu:
1.
Każdy uczeń pisze esej na jeden z dziesięciu tematów podanych przez IB. Esej musi mieć 1200
do 1600 słów i jest oceniany zewnętrznie. (2/3 oceny końcowej)
2.
Uczeń musi przygotować prezentację na wybrany przez siebie temat. Prezentacja jest
oceniana wewnętrznie. (1/3 oceny końcowej)