krok po - Itthon.hu

Węgry
krok po
kroku
www.wegry.info.pl
5
4
3
2
A
Rédics
Csesztreg
ÕRISZENTPÉTER
LENTI
t
Ikervár
Bük
VASVÁR
LETENYE
Söjtör
Bak
Sitke
SÁRVÁR
B
CSURGÓ
MARCALI
BARCS
NAGYATÁD
Lad
DRÁ
VA
Hencse
Abaliget
HARKÁNY SIKLÓS
PÉCS
KOMLÓ
TOLNA
D
VILLÁNY
BÓLY
D
SZEKSZÁRD
PÉCSVÁRAD BÁTASZÉK
Szászvár
BONYHÁD
Gyönk
PAKS
DUNAFÖLDVÁR
Cece
SÁRBOGÁRD
MOHÁCS
D
BAJA
Bugac
TOMPA
MÓRAHALOM
Pusztamérges
Tiszaalpár
Nagykörû
ZA
Poroszló
M A R OS
SZEGED
OROSHÁZA
MAKÓ
MEZÕHEGYES
MEZÕBERÉNY
R
G
BATTONYA
MEZÕKOVÁCSHÁZA
ELEK
BÉKÉSCSABA
BÉKÉS
GYULA
SARKAD
VÉSZTÕ
KOMÁDI
Sebes Körös
DOMBRÁD
TI
A
SZ
MÁRIAPÓCS
TÉGLÁS
LÉTAVÉRTES
DEBRECEN
Nyíracsád
NAGYECSED
NYÍRBÁTOR
NYÍRLUGOS
NYÍRADONY
VÁMOSPÉRCS
HAJDÚHADHÁZ
BALKÁNY
NAGYKÁLLÓ
H
Budapeszt i okolice
Balaton
Panonia
Region Egeru i Tokaju
Puszta i Jezioro Cisa
Lotnisko
Biuro informacji turystycznej
Autostrada
Przej cie graniczne
Obja nienie znaków
I
mo
s
CSENGER
Sza
I
FEHÉRGYARMAT
Sonkád
VÁSÁROSZA
NAMÉNY TIS
Szatmárcseke
MÁTÉSZALKA
KISVÁRDA
Lónya
ZÁHONY
BAKTALÓRÁNTHÁZA
Sóstógyógyfürdõ
BIHARKERESZTES
BERETTYÓÚJFALU
DERECSKE
5
H
Ricse
DEMECSER
ÚJFEHÉRTÓ
HAJDÚBÖSZÖRMÉNY
HAJDÚDOROG
HAJDÚNÁNÁS
TISZAVASVÁRI
NYÍREGYHÁZA
NYÍRTELEK
IBRÁNY
RAKAMAZ
TISZALÖK
HAJDÚSZOBOSZLÓ
SZEGHALOM
GYOMAENDRÕD
CSORVÁS
SZARVAS
MEZÕTÚR
TÓTKOMLÓS
HÓDMEZÕVÁSÁRHELY
MINDSZENT
SZENTES
KUNSZENTMÁRTON
TISZAFÖLDVÁR
KARCAG
KISÚJSZÁLLÁS
TÚRKEVE
TÖRÖKSZENTMIKLÓS
KENDERES
DR
CIGÁND
NAGYHALÁSZ
SÁROSPATAK
SÁTORALJAÚJHELY
BO
BALMAZÚJVÁROS
PÜSPÖKLADÁNY
Berekfürdõ
TOKAJ
POLGÁR
Hortobágy
NÁDUDVAR
TISZAFÜRED
KUNHEGYES
ABÁDSZALÓK
T
A
TISZACSEGE
Z
IS
MEZÕCSÁT
Hollóháza
PÁLHÁZA
GÖNC
TISZAÚJVÁROS
TISZA
30
Prügy
SZERENCS
SZIKSZÓ
ABAÚJSZÁNTÓ
ENCS
MISKOLC
Tiszavalk
MEZÕKÖVESD
EMÕD
Miskolctapolca
FÜZESABONY
MARTFÛ
SZOLNOK
SÁNDORFALVA
KISTELEK
Ópusztaszer
HEVES
Diósgyõr
LILLAFÜRED
Dédestapolcsány
EGER
EDELÉNY
SZENDRÕ
SAJÓSZENTPÉTER
KAZINCBARCIKA
Sajó
JÁSZAPÁTI
KISKÖRE
CSONGRÁD
KISKUNFÉLEGYHÁZA
Egerszalók
Feldebrõ
T IS
TISZAKÉCSKE
NAGYKÕRÖS
ABONY
ÚJSZÁSZ
KECSKEMÉT
KISKUNHALAS
Ruzsa
JÁSZBERÉNY
NAGYKÁTA
KISKUNMAJSA
SOLTVADKERT
BÁCSALMÁS
JÁNOSHALMA
Hajós
KECEL
Izsák
SZABADSZÁLLÁS
KEREKEGYHÁZA
KISKÕRÖS
KALOCSA
SOLT
DUNAVECSE
CEGLÉD
PILIS
JÁSZÁROKSZÁLLÁS
GYÖNGYÖS
JÁSZFÉNYSZARU
HATVAN
LÕRINCI
Kékestetõ
Parádfürdõ
Mátraderecske
Sirok
MÁTRAFÜRED
Parád
Aggtelek
Jósvafõ
G
G
PUTNOK
Szilvásvárad
F
Vajszló
Görcsöny
SZENTLÕRINC
Orfû
SÁSD
Kárász
DOMBÓVÁR
Kurd
TAMÁSI
Dég
GYÖMRÕ
MONOR
LAJOSMIZSE
ÖRKÉNY
DABAS
KUNSZENTMIKLÓS
RÁCKEVE
ADONY
DUNAÚJVÁROS
6
ÓCSA
ÜLLÕ
Kazár
ÓZD
F
BÉLAPÁTFALVA
PÉTERVÁSÁRA
Csipkéskút
SALGÓTARJÁN
Hollókõ BÁTONYTERENYE
PÁSZTÓ
ASZÓD
Szirák
PÉCEL
Kistarcsa
Ipolytarnóc
SZÉCSÉNY
GÖDÖLLÕ
Hungaroring
DUNAHARASZTI
BUDAPEST
SZIGETHALOM
ÉRD
Diósd
BUDAÖRS
VELENCE
GÁRDONY
Sárosd
SIMONTORNYA
Sió
ENYING
Pákozd
MARTONVÁSÁR
Alcsútdoboz
BICSKE
FÓT
Veresegyház
Göd
DUNAKESZI
Mogyoród
A
VÁC
RÉTSÁG
BALASSAGYARMAT
E
Obecnie możemy się pochwalić rozwiniętą infrastrukturą,
przepięknymi parkami, kompleksem kąpieliskowym o nadzwyczaj
bogatym asortymencie usług. Hotele, pensjonaty, liczne kwatery
prywatne, restauracje, ogródki, muzea i festyny oferują szeroki
wachlarz kulturalnych i gastronomicznych programów, pośród
których przybywający do nas turyści mogą przebierać do woli.
E
C
TAB
Magyarhertelend
Igal
Andocs
SZIGETVÁR
SELLYE
KADARKÚT
KAPOSVÁR
Somogyvár
LENGYELTÓTI
Buzsák
NAGYBAJOM
Böhönye
Kápolnapuszta
NAGYKANIZSA
ZALAKAROS
Maly Balaton
FONYÓD
Badacsony
Gyenesdiás
Vonyarcvashegy
BALATONBOGLÁR
Balatonszentgyörgy
Sármellék
KESZTHELY
HÉVÍZ
Kehidakustány
SÜMEG
BERHIDA
Balatonfûzfõ
Tác
Polgárdi
Balatonkenese
Felsõörs
BALATONALMÁDI
Nagyvázsony
Alsóörs
Csopak
Balatonvilágos
BALATONFÜRED
Öskü
Tihany
TAPOLCA
Zamárdi
Balatonudvari
SIÓFOK
Szántód
Balatonederics
Révfülöp
BADACSONYTOMAJ
BALATONFÖLDVÁR
Szigliget
Zalaszántó
Tés
MÓR
OROSZLÁNY
BUDAKESZI
POMÁZ
SZENTENDRE
DOROG
PILISVÖRÖSVÁR
Zsámbék
Vértesszõiõs
SZOB NAGYMAROS
Hont
Zebegény
VISEGRÁD
ESZTERGOM
LÁBATLAN NYERGESÚJFALU
SZÉKESFEHÉRVÁR
KISBÉR
VÁRPALOTA
ZIRC
VESZPRÉM
HEREND
Bakonybél
Csesznek
TATA
TATABÁNYA
KOMÁROM
Bakonyszombathely
Bábolna
PANNONHALMA
GYÕR
AJKA
PÁPA
Lipót
Tét
DEVECSER
CELLDÖMÖLK
Ostffyasszonyfa
RÉPCELAK
Cirák
Szany
CSORNA
ZALASZENTGRÓT
Kám
MOSONMAGYARÓVÁR
Dunakiliti
JÁNOSSOMORJA
KAPUVÁR
FERTÕD
ZALAEGERSZEG
SÁGOD
Egervár
KÖRMEND
ZALALÖVÕ
SZENTGOTTHÁRD
Fer
CSEPREG
SZOMBATHELY
Ják
Balf
Nagycenk
KÕSZEG
SOPRON
Fertõrákos
rt
Fe
M15
D
Sió
C
NA
U
B
U
KÖ R
ÖS
A
T IS Z
Keleti
-f
tty
ó
re
Be
TIS
ZA
-TÓ
rto
bág
y
Ho
O
Â
1
A
A
I
O
M
rös
Kö
N
A
jó
Sa
N
a
Kraszn
5
4
3
2
1
Przedstawia się
Hajdúszoboszló:
ierwsza pisemna wzmianka o naszej miejscowości
pochodzi z 1075 roku. W 1606 roku siedmigrodzki
książę Stefan Bocskay nadał prawa osiedlenia się na tym
terenie hajdukom, którzy u jego boku wzięli udział w walkach
narodowowyzwoleńczych.
Geolog naczelny, Franciszek Pávai Vajna, prowadził poszukiwania
gazu ziemnego i 26 października 1925 roku natrafił na czyniącą
cuda wodę termalną o temperaturze 73 °C. Szybko okazało się,
że posiada ona moc uzdrowieńczą. Tak oto dzięki unikalnemu
darowi ziemi narodził się kąpieliskowy kurort! Obecnie nasz liczący
24 tysiące mieszkańców kurort charakteryzuje śródziemnomorska
atmosfera, rozwinięta infrastruktura, nowe i odnowione usługi
turystyczne.
P
Liczące już 80 lat kąpielisko rozciąga się obecnie na
30 hektarach. Staramy się dotrzymać kroku wymaganiom naszych
gości dzięki systematycznemu podnoszeniu poziomu naszych
usług!
W olbrzymim kompleksie turystyki zdrowotnej kąpielisko
lecznicze oferuje zarówno starszym jak i młodszym osobom
szeroki wachlarz zabiegów leczniczych, zaś odremontowane
kąpielisko odkryte: 12 basenów, sztuczny brzeg morza z
basenem o powierzchni wody liczącej 6200 m2, ogromny staw do
pływania łódkami oraz centrum sportowe. W Aquaparku
wczasowicze mają do dyspozycji podnoszące poziom adrenaliny
wodne rury, wyposażone w różne atrakcje brodziki, oraz baseny
z chłodną wodą.
Dziś w dalszym ciągu przeżywamy gorączkę planów
inwestycyjnych, walki o fundusze, oczekiwania na sukcesy. Poza
inwestycjami infrastrukturalnymi największym celem jest budowa
krytego parku rozrywki wodnej (AQUA-PALACE), z wykorzystaniem
unijnych środków finansowych, po to, aby oprócz kuracji leczniczych
móc nawet podczas niepogody lub poza sezonem gwarantować
beztroskie emocje wodnej rozrywki.
Dalsze informacje:
BIURO TURINFORM
H-4200 Hajdúszoboszló, Szent István park 1-3.
Tel.: 00-36-52-558-928, fax: 00-36-52 558-929
e-mail: [email protected]
Węgry
Title of the chapter 4|4
Węgry
1100 lat
w
sercu
Europy
Powierzchnia kraju nie przekracza 100.000 km². Językiem tym
nie mówi się nigdzie indziej na
świecie, jego pieśni ludowe nie
przypominają żadnych innych,
chociaż naród węgierski już od
ponad 1100 lat żyje w centrum
Europy. Historia Węgier obfituje
w wydarzenia niszczące naród i
jego spuściznę, a mimo to kraj
ten posiada wiele wartości, które
przyciągają ludzi z najdalszych
zakątków świata. Stolicę kraju,
Budapeszt, „Perłę Dunaju”, ze
względu na jej wspaniałą panoramę wpisano na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Właśnie tu, po Islandii, znajdują się największe na świecie
zasoby powierzchniowych wód termalnych: wody lecznicze
kilkuset ciepłych źródeł pomagają tysiącom chorych w
odzyskaniu utraconego zdrowia. Największe jezioro Europy
Środkowej – Balaton – to raj dla miłośników wypoczynku nad
wodą, żeglarzy i rodzin z małymi dziećmi.
A to, co jeszcze oprócz tego czeka na Państwa na Węgrzech,
opisaliśmy w niniejszym prospekcie. Być może zachęci to
Państwa do wyruszenia w podróż po Węgrzech i wzbogacenia
zamieszczonych tu opisów osobistymi wrażeniami.
Miłej lektury i ciekawych wędrówek oraz prawdziwych przeżyć
w sercu Europy życzy
Węgierska Turystyka S.A.
www.wegry.info.pl
1100 lat w sercu Europy 1
Węgry
Telefony
alarmowe
Pomoc ogólna: 112
Informacje
praktyczne
Straż pożarna:
Policja: 105
107
Informacja o
numerach krajowych: 198
Informacja o numerach
międzynar­odowych: 199
Podstawowe
informacje o kraju
Powierzchnia: 93 030 km
Ludność: 10 053 000
Gęstość zaludnienia: 108 osób/km²
Ustrój państwowy: republika
Język urzędowy: węgierski
Stolica: Budapeszt (ludność: 1 696 000)
Podział administracyjny: 19 województw, 22 miasta na
prawach wojewódzkich, 214 miast, 2898 gmin
Większe miasta: Debreczyn (204 tys.),
Miszkolc (172 tys.), Segedyn (165 tys.), Pecz (156 tys.)
Granice: Słowacja, Ukraina, Rumunia, Serbia, Chorwacja,
Słowenia, Austria
Święta: 1 stycznia (Nowy Rok), 15 marca (rocznica
wybuchu rewolucji 1848 r.), Niedziela i Poniedziałek
Wielkanocny, Niedziela i Poniedziałek Zielonych Świątek,
1 maja (Święto Pracy), 20 sierpnia (dzień św. Stefana,
święto narodowe,), 23 października (rocznica rewolucji
1956 r., Dzień Republiki), 1 listopada (Wszystkich
Świętych), 25 i 16 grudnia (Boże Narodzenie)
Waluta: forinty (Ft, HUF)
Strefa czasowa: GMT + 1 (III – X czas letni = GMT + 2)
Napięcie prądu: 230 V
Numer kierunkowy na Węgry: + 36ç
Przedstawicielstwa dyplomatyczne
Ambasada Republiki Węgierskiej w
Warszawie
Wydawca: Węgierska
Turystyka SA.
Przygotowanie do druku:
Makáry Stúdió
Druk: Komáromi Nyomda
Mapy: Híd Marketing Kft.
Egzemplarz bezpłatny
www.wegry.info.pl
autostrada
droga I klasy
inna droga
teren zamieszkany
130
110
90
50
80
70
70
50
motocykl
130
110
90
50
autobus
80
70
70
50
samochód ciężarowy
80
70
70
50
samochód osobowy
z przyczepą
Pogotowie ratunkowe: 104
ul. Chopina 2, 00-559 Warszawa
tel. 022 628 44 51 do 55, faks: 022 621 85 61
e-mail: [email protected]
Ambasada RP na Węgrzech
(Lengyel Nagykövetség)
Városligeti fasor 16, 1068 Budapest
tel.: (+ 36-1) 413 82 00, faks: (+ 36-1) 351 17 22
e-mail: [email protected]
www.budapeszt.polemb.net
Informacje wjazdowe
Przekraczanie granicy
Podobnie jak Polska Węgry są od 1 maja 2004 r. członkiem Unii
Europejskiej. Między oboma państwami obowiązuje ruch
bezwizowy, wjechać można na podstawie ważnego paszportu lub
dowodu tożsamości.
Ubezpieczenie zdrowotne
Osoby ubezpieczone w NFZ powinny przed wyjazdem wystąpić o
wydanie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ).
Na terenie Węgier uprawnia ona do korzystania ze świadczeń
placówek, które mają umowę z węgierskim Narodowym
Funduszem Ubezpieczenia Zdrowotnego (Országos
Egészségbiztositási Pénztár, OEP). Placówki te oznaczone są tablicą
z napisem “OEP”. Lekarzowi na Węgrzech należy przedstawić kartę
EKUZ oraz dowód tożsamości. Porady lekarskie są z reguły
udzielane nieodpłatnie. Przed wyjazdem warto zapoznać się ze
szczegółami na stronie internetowej NFZ: www.nfz.gov.pl.
Informacja turystyczna
Informacji turystycznych udziela na Węgrzech sieć punktów
informacyjnych pod nazwą TOURINFORM. Dostaniemy tam
bezpłatnie mapy i plany miast, a także szereg broszur
informacyjnych (często po polsku), otrzymamy także pomoc w
zakresie rezerwacji noclegu czy poradę dotyczącą innych punktów
usługowych. www.tourinform.hu
Karty zniżkowe
Przebywając w Budapeszcie lub na Węgrzech kilka dni warto
wykupić odpowiednią kartę turystyczną, uprawniającą do zniżek w
hotelach, restauracjach, muzeach oraz przy przejazdach. Więcej
informacji na ten temat na stronach: www.budapestcard.hu oraz
www.hungarycard.hu.
Przepisy ruchu drogowego
na Węgrzech
Dozwolona ilość promili:
0,00
Pasy bezpieczeństwa:
obowiązek używania
na przednich i tylnych
siedzeniach
Telefon komórkowy:
tylko z zestawem
głośnomówiącym
Użycie sygnału dźwiękowego: tylko w przypadku
niebezpieczeństwa
Dojazd
Najwyższe dozwolone prędkości (km/godz.)
rodzaj pojazdu
Baza noclegowa
Godziny pracy
Dobrze rozwinięta baza hotelowa na Węgrzech pozwoli każdemu
znaleźć miejsce dostosowane do swoich potrzeb. Specjalną grupę hoteli
tworzą hotele zdrojowe (gyógyszállóda) z własnym oddziałem
kąpieliskowym i personelem medycznym. Hotele wellness mają
zbliżoną ofertę, ale nacisk kładą na usługi rekreacyjne. Na Węgrzech nie
brakuje też nastrojowych hoteli w dawnych pałacach i rezydencjach
magnackich (kastélyszálló). Pensjonat to panzió lub fogadó, a specjalną
grupę tworzą pensjonaty wellness z pełną gamą usług relaksacyjnych i
kosmetycznych. Jeśli w podróży zaskoczy nas noc, najpewniejszą opcją
jest przydrożny motel. Kwatery prywatne (magánszállás) i
agroturystyka (falusi turizmus) są na Węgrzech bardzo
rozpowszechnione. Jadąc przez Węgry, natkniemy się co i rusz na
ogłoszenia o wolnych pokojach: Zimmer frei i szoba kiadó.
Coraz większa jest też oferta schronisk młodzieżowych (ifjúsági szálló),
choć w większości przypadków ich funkcję pełnią nadal latem i w
weekendy akademiki i internaty (kolegium, diákszálló). W
miejscowościach górskich działają otwarte przez cały rok lub sezonowo
schroniska turystyczne (turista szálló, turistaház). Dobrze zorganizowane
i wyposażone kempingi często dysponują domkami letniskowymi
(üdülőházak, üdülőfalu). Specjalną grupę kempingów stanowią
kempingi termalne ulokowane w sąsiedztwie kąpielisk termalnych.
Sklepy otwarte są generalnie od poniedziałku do piątku w godz.
10.00 – 18.00, a w sobotę 9.00 – 13.00. Centra handlowe
pozostają zwykle czynne przynajmniej do godz. 20.00. Muzea
mają zwykle letni (IV – X 10.00 – 18.00) i zimowy (XI – III 9.00
– 16.00) czas pracy. W poniedziałki muzea są nieczynne.
Urzędy (w tym część banków) pracują od poniedziałku do
czwartku w godz. 9.00 – 16.00, w piątek 9.00 – 13.00.
Gastronomia
Na terenie Węgier znajdziemy ogromną rozmaitość lokali
gastronomicznych, począwszy od luksusowych i eleganckich restauracji
(étterem, restaurant), przez wszelkiego rodzaju i gospody (vendéglő)
oraz tradycyjne karczmy (csárda) po bary i jadłodajnie (étkezde, ételbar).
Oddzielną kategorię stanowią bardzo popularne pizzerie.
Kawiarnie (café, kávéház) i cukiernie (cukrászda) posiadają na Węgrzech
długie tradycje i cieszą się ogromnym powodzeniem. Jednym z
najciekawszych typów lokali dla polskiego turysty będą z pewnością
tradycyjne winiarnie (pince, borozó), często
usytuowane w przyziemiach i piwnicach.
Tradycyjnych piwiarni (söröző) jest mniej, zwykle
przybierają dziś nazwę pubów.
Informacje praktyczne 2|3
Wymiana waluty i
bezgotówkowe formy
płatności
Wymiany waluty można dokonać w kantorach lub w
bankach. Najlepiej wymieniać pieniądze w kantorach w
centrum miasta, ale wystrzegać należy się kantorów na
dworcach i lotniskach, gdzie kurs może być zaniżony. Karty
kredytowe VISA, MasterCard, American Express i Diners Club
są powszechnie honorowane w hotelach i restauracjach,
sklepach dla turystów oraz supermarketach. W innych
miejscach gotówka pozostaje bezpieczniejszym
rozwiązaniem. Bankomaty na wszystkie popularne karty
kredytowe i płatnicze są na Węgrzech bardzo
rozpowszechnione i znajdują się w niezliczonych punktach na
terenie kraju.
Jadąc samochodem nie
musimy legitymować się
zieloną kartą, wystarczy
polskie OC. Honorowane jest
polskie prawo jazdy.
Regularne połączenia
lotnicze między Warszawą a
Budapesztem obsługiwane
są przez linie lotnicze Malév,
LOT oraz Wizzair. W sezonie
letnim można też z
Wizzairem polecieć do
Budapesztu z Katowic.
Codziennie do Budapesztu
kursują 2 pociągi
pospieszne: z Warszawy
przez Katowice „Batory”, a z
Krakowa przez Miszkolc
„Cracovia”.
Co piątek z Krakowa
wyrusza autobus PKS do
Budapesztu. Po drodze
zabiera pasażerów w
Katowicach i Bielsku-Białej,
a do Budapesztu dociera w
sobotę rano. Latem trasa
przejazdu przedłużana jest
nad Balaton. Szczegółowych
informacji udziela Biuro
Usług Turystycznych PKS w
Krakowie, tel./faks: 012 422
20 21, e-mail: but@pks.
krakow.pl.
Ostatnio regularne przejazdy
autobusowe na trasie:
Kraków-Budapeszt wznowił
także węgierski przewoźnik.
Autobusy kursują dwa razy
w tygodniu: w środy i w
soboty. Więcej informacji na
stronie: www.volanbusz.hu.
Węgry
Ustrój
polityczny
Republika Węgierska
(Magyar Köztársaság)
posiada ustrój
demokratyczny o
charakterze parlamentarnogabinetowym, z
jednoizbowym
parlamentem
(Országgyűlés) wybieranym
co cztery lata. Głową
państwa jest prezydent
wybierany przez parlament
na pięć lat.
Węgry w pigułce
Polak, Węgier …
Co sprawia, że słysząc śpiewną węgierską mowę przystajemy
z sympatią i uśmiechamy się? Węgierski poeta Gyula Illyés
mówił, że węgierski to “uśmiech tajnego porozumienia”. Czy
myślał jedynie o Węgrach, szczęśliwych, gdy usłyszą rodzimą
– rozpoznawaną bezbłędnie choćby na końcu świata –
mowę? Czy nie miał czasem na myśli „tajnego porozumienia”
z bratankami z północy, którym węgierski również rozjaśnia
przecież twarze i serca?
Początki tysiącletniej przyjaźni między „bratankami” giną
w mrokach przeszłości i nikt nie wie, kiedy po raz pierwszy
Lechici spod znaku białego orła spotkali się z Madziarami –
tajemniczymi przybyszami ze wschodu, którzy w końcu IX w.
zajęli nieckę karpacką. Popularne przysłowie głosi, że łączyło
ich głównie zamiłowanie do szabli i trunków, ale było przecież
i coś głębszego: wspólnie umiłowanie wolności i wysoce
rozwinięte poczucie honoru, szlachetne porywy i przyrodzony
obu nacjom romantyzm.
Klejnotom świętych niewiast przybyłych do nas z Węgier w
wiekach średnich zawdzięczamy bardzo wiele: pierścieniowi
św. Kingi – pokłady soli w Małopolsce, a klejnotom królowej
Jadwigi – odrodzenie krakowskiej akademii. Odwaga
i wytrwałość króla Stefana Batorego przyniosła nam
zwycięstwo pod Pskowem. Z kolei Jan III Sobieski po odsieczy
wiedeńskiej wyswobodził od Turków Esztergom (D2), gdzie
wysłuchał Te Deum na swą cześć, a polski generał Józef Bem
stał się bohaterem węgierskiej Wiosny Ludów w 1848 r. i
wzorem do naśladowania dla kolejnych pokoleń Węgrów.
Podczas II wojny światowej Węgry udzieliły schronienia 150
tysiącom uchodźców polskich, a w październiku 1956 r.
Węgrzy skandowali pod pomnikiem Bema „Jesteśmy z Polską”.
Kiedy radzieckie czołgi tłumiły węgierskie powstanie, Polacy
oddali najwięcej krwi dla walczących.
To tylko kilka najbardziej znanych wątków z tysiącletniej
historii, a jest przecież tak wiele innych. Handel i przemyt,
miłość i romanse, wino i taniec – o tym wszystkim
opowiadają zbójeckie ballady, romantyczne wiersze, a nawet
melodie czardaszy. Wystarczy tylko dobrze się wsłuchać, by
usłyszeć bijący puls Węgier. A wtedy te staną się zadziwiająco
bliskie i na naszych twarzach zagości „uśmiech tajnego
porozumienia”.
Położenie geograficzne
Węgry leżą w Europie Środkowej, są państwem śródlądowym,
bez dostępu do morza, w przeważającej mierze nizinnym
www.wegry.info.pl
(ok. 70%). Główna rzeka kraju – Dunaj – dzieli kraj na
część wschodnią i zachodnią. Na wschodzie rozciąga się
Wielka Nizina Węgierska, a na zachodzie – Mała Nizina
Węgierska i pagórkowaty Kraj Zadunajski. Wzdłuż granicy
ze Słowacją ciągnie się pas niewysokich pasm górskich
zwany Średniogórzem Północnym. Tu znajduje się najwyższy
węgierski szczyt Kékes (F2) (1014 m n.p.m.)
Klimat
Węgry cechuje klimat umiarkowany, w głównej mierze
kontynentalny, ale daje się tu odczuć wyraźnie wpływ oceanu
(stąd m.in. łagodne zimy) oraz powiew śródziemnomorskich
wiatrów, które przynoszą ciepłe, suche lata.
Dzięki tym południowym wpływom średnia roczna
temperatura na Węgrzech (8–12°C) jest nieco wyższa, niż
wynikałoby to z położenia względem równika. Najzimniejszy
miesiąc to styczeń (ok. –2°C), a najcieplejszy – lipiec
(23–25°C). Węgrzy skrupulatnie obliczają dla każdego regionu
liczbę godzin słonecznych w ciągu roku. Najwięcej słońca (ok.
2100 godzin rocznie) oglądają okolice Segedyna, a najmniej
(1700) pas ziem u podnóża Alp.
Struktura etniczna
Węgry są krajem homogenicznym, nawet największa spośród
grup mniejszościowych – Romowie stanowi niewielki odsetek
społeczeństwa (ok. 4%). Kolejne pod względem liczebności
mniejszości tworzą: Niemcy, Słowacy, Chorwaci, Rumuni,
Ukraińcy, Serbowie, Słoweńcy, Polacy, Grecy, Bułgarzy, Rusini
i Ormianie.
Struktura wyznaniowa
Podczas spisu ludności w 2001 r. 14,5 % pytanych nie uznała
się za osoby wierzące, a 10% nie umiało podać swojej
przynależności wyznaniowej. Spośród wierzących 52%
pytanych zdeklarowało się jako katolicy obrządku rzymskiego,
16% jako kalwini, dalej luteranie – 3% i greko-katolicy
– 2,5%. W węgierskim życiu religijnym widocznych jest
również wiele mniejszych odłamów protestanckich, a także
prawosławni, judaiści, muzułmanie i buddyści – do żadnej z
tych grup nie należy jednak więcej niż 0,1% ludności.
Hungarikum
To nazwa na węgierskie produkty najwyższej jakości,
które na całym świecie są kojarzone ze swoim
miejscem pochodzenia i obrosły legendą. Z długiej
listy hungarików wymieńmy choćby kilka:
Bycza krew (egri bikavér)
Legenda przypisuje powstanie nazwy doskonałego wina z
Egeru przesądnym Turkom. Otóż podczas oblężenia w 1552 r.
zauważyli oni nagły przypływ sił witalnych u garstki obrońców
miasta, a łącząc ten fakt z tajemniczymi czerwonymi plamami
na ubraniu przeciwników, uznali, że poją się oni byczą
krwią. Napędziło im to zresztą takiego stracha, że odeszli
spod murów miasta. Bycza Krew to cuvée czyli mieszanka
kilku szczepów winorośli, zwykle o dominującej roli cabernet
lub oportó. Charakterystyczny jest jej mocny bukiet i pełny,
harmonijny smak.
Porcelana z Herend
Produkcja ręcznie malowanej porcelany w Herend rozpoczęła się
w 1826 r., ale światowy sukces przyszedł ćwierć wieku później:
na Wielkiej Wystawie w Londynie serwis obiadowy naśladujący
chińskie wzory z motylami i kwiatami zdobył złoty medal, a
królowa Wiktoria zamówiła go do Zamku Windsor. Jak można
się domyśleć, serwis Wiktoria już wkrótce cieszył się wielkim
powodzeniem na całym świecie, a liczne koronowane głowy
zaczęły na stałe zaopatrywać się w Herend. Dziś w tamtejszym
Porcelanium każdy może choć przez chwilę poczuć się mistrzem i
stworzyć swoje własne porcelanowe cudo.
Morelowa palinka z Kecskemét
(kecskeméti barackpálinka)
Smak doskonałej morelowej palinki z Kecskemét rodzi
się z gleby, słońca i pieczołowicie uprawianych drzewek
morelowych. Morele zyskują tu swój wyjątkowy smak dzięki
światłu i ciepłu; pomagają okoliczne piaski, duża liczba
słonecznych dni i chłodne noce. Król Edward VIII miał kiedyś
powiedzieć, że morelówka z sodą jest lepsza niż whisky z
sodą, a dodana do herbaty jest lepsza niż herbata z rumem.
Czerwona papryka
Chociaż początkowo hodowano ją do celów leczniczych,
a jeszcze w 1831 r. użyto jej podczas wybuchu epidemii
cholery, dziś nie można wyobrazić sobie bez niej większości
węgierskich potraw. Na Węgrzech uprawiana jest głównie w
okolicach Szegedu i Kalocsy, gdzie w porze zbioru widzi się
ją suszącą w wiankach pod dachami. To ważny proces, gdyż
smak i moc papryki determinowana jest nie tylko przez jej
rodzaj, ale także przez sposób suszenia i mielenia.
Kostka Rubika (Rubik-kocka)
To chyba najsłynniejszy na świecie sześcian, o
różnokolorowych ściankach podzielonych na 9 kostek, z
których każda może być obracana. Opatentowana w połowie
lat 70. ubiegłego wieku kostka autorstwa węgierskiego
architekta i wynalazcy, Ernő Rubika, szybko sprzedała się na
Węgrzech w ilości miliona egzemplarzy, a Muzeum Sztuki
Współczesnej w Nowym Jorku włączyło ją do swej kolekcji.
Co roku odbywają się Mistrzostwa Świata w Układaniu Kostki
Rubika, a ich zwycięzcom ułożenie kostki zajmuje kilkanaście
sekund. Istnieje tzw.: „wersja dla profesorów” – tu każda ze
ścianek ma po 25 pól.
Salami (szalámi)
Technologia wyrobu salami została odkryta we Włoszech
na początku XIX w., a na Węgry dotarła kilka dekad później.
W Szegedzie, dokąd trafiała trzoda chowana na doskonałej
pusztańskiej paszy, szybko powstały dwa zakłady produkujące
szlachetną wędlinę: Pick i Herz. Na czym polega różnica między
zwykłą kiełbasą a salami? Podczas wyrobu tej drugiej specjalne
urządzenie rozdrabnia mięso na kawałki przypominające ziarno;
proces ten pozwala zredukować wysoką zawartość wody w
mięsie, a także wyzwala smak przypraw. Technologia produkcji
była początkowo bardzo skomplikowana: po napełnieniu w
jelita salami było wędzone w dymie, a następnie „dojrzewało”
przez 100 dni w specjalnej wieży.
Likier Zwack Unicum
Gorzki ziołowy likier, uznany na całym świecie aperitif
wspomagający pracę żołądka, powstał w 1790 r. na dworze
Józefa II Habsburga. Kiedy pewnego wieczora nadworny
lekarz, dr Zwack, poczęstował cesarza likierem stworzonym
przez siebie na bazie ponad 40 ziół i traw, ten miał zakrzyknąć:
„Das ist ein Unicum!” Tak powstała nazwa objętego do
dziś tajemnicą produkcji trunku, który już od ponad 200
lat przechowuje na najwyższej półce każda zapobiegliwa
gospodyni na Węgrzech.
Węgry w pigułce, Hungarikum 4|5
Ceramika
Zsolnay
Nie ma drugiej fabryki tak
ściśle kojarzonej z miastem
Pécs. Do dziś w muzeum
przy ulicy Káptalan można
oglądać przebogate wzory
naczyń prezentujące różne
style propagowane przez
fabrykę rodziny Zsolnay:
orientalny, historyczny,
ludowy… W 1878 r.
ceramika Zsolnay zdobyła
Grand Prix na Światowej
Wystawie w Paryżu.
Można jednak powiedzieć
więcej: bez Zsolnayów
węgierska secesja nie
byłaby sobą. To bowiem
z ich płytek ceramicznych
Ödön Lechner tworzył
dekoracje swoich bajkowych
secesyjnych pałaców,
które oglądać można w
Budapeszcie, Kecskemét
czy Debreczynie. W Pécs
na centralnym placu
znajdziemy fontannę
Zsolnay.
Węgry
Węgierska stolica, powstała w 1873 r. z połączenia trzech
niezależnych miast: Budy, Óbudy i Pesztu, niezmiennie
budzi zachwyt w oczach przyjezdnych. Potężna rzeka toczy
swe modre wody pomiędzy łukiem lesistych wzgórz a
rozłożonymi amfiteatralnie kwartałami drugiego brzegu.
Rozświetlony Most Łańcuchowy to najstarsza z 9 wspaniałych
klamer, które na przestrzeni ostatnich 150 lat spięły w jeden
organizm samodzielne niegdyś miasta na obu brzegach. W
wodzie przegląda się tysiącletnia historia miasta na czele ze
średniowiecznym kościołem Macieja na Zamkowym Wzgórzu,
cytadelą na Górze Gellérta i monumentalną sylwetką
największego na świecie Parlamentu.
Natura z niezwykłą rozrzutnością zaopatrzyła to miejsce
w wody termalne, sprawiając, że od tysiącleci szczególnie
chętnie przybywali tu kolejni osadnicy. Rzymianie wznieśli
tu termy i akwedukty, a Turcy pozostawili po sobie
charakterystyczne łaźnie o półkolistych kopułach.
Budapeszt 6|7
Czy wiesz, że:
... Parlament to największy
budynek na Węgrzech i
największy z gmachów
Parlamentu na świecie ?
Ta imponująca rozmachem
neogotycka budowla ,
zaprojektowana przez
Imrego Steindla zbudowana
została w ciagu 17 lat .
Długość budynku wynosi
268 m, szerokość -118 m.
Wewnątrz znajduje się m.in.
691 pomieszczeń , 20 km
schodów , 8 dziedzińców.
Kopuła o wysokości 96 m
przykrywa ogromną salę
posiedzeń .
Z kolei zjawiska krasowe, które rozpoczęły się na tym terenie
ok. 15 – 20 mln lat temu, doprowadziły do powstania szeregu
jaskiń. Szczególnie atrakcyjne odcinki dwóch z nich: pełnej
baśniowych stworów Palvölgyi i wypełnionej naciekami
skalnymi przypominającymi winne grona jaskini Szemlőhegyi
oddano do użytku zwiedzającym.
Powróćmy jednak na ziemię. W czasach rzymskich
zlokalizowano tu Aquincum – kwitnącą stolicę Panonii, a
w średniowieczu królewska Buda dzięki swemu pałacowi i
bibliotece zaliczana była do najpiękniejszych i najbardziej
uczonych miast Europy. W XIX w. miejscowa społeczność
żydowska wzniosła tu największą synagogę w Europie,
a węgierski duch narodowy znalazł ucieleśnienie w tak
imponujących budowlach jak neoromańska Baszta Rybacka,
koronkowy Parlament czy finezyjnie ornamentowane
secesyjne gmachy Odona Lechnera.
700 km od Warszawy, 400 km od Krakowa. Stolica „bratanków”
– na wyciągnięcie ręki.
Zamek Budański
Budapeszt
Budapeszt to metropolia-kurort i jedna z najpiękniejszych stolic Europy, dwukrotnie wpisana
na listę światowego dziedzictwa UNESCO, z szansą na kolejne wpisy.
www.wegry.info.pl
Most Łańcuchowy
Kościół Macieja
Baszta Rybacka
Węgry
Co roku w sierpniu do
Budapesztu zjeżdżają
nieprzeliczone rzesze fanów
Formuły 1. Tor wyścigowy
Hungaroring znajduje się
w pobliskim Mogyoród (E2),
a sąsiaduje z nim park
wodny Aquaréna.
Okolice Budapesztu 8|9
Okolice
Budapesztu
Niewielkie Szentendre (D2), dokąd dojeżdża kolejka
podmiejska z Budapesztu, to jedno z najbardziej
malowniczych miasteczek na Węgrzech, które ukochali
najpierw uchodźcy serbscy z Bałkan, a następnie węgierscy
malarze. Genius loci sprawia, że serbskie cerkwie, muzea
malarstwa i galerie sztuki idealnie współgrają ze sobą.
Dalej na zachód, w miasteczku Gödöllő (D2), podziwiać
można największy w kraju pałac, a przy tym ulubioną
rezydencję Sissi – małżonki ostatniego cesarza Austrii,
Franciszka Józefa.
Pierwszy z nich – Wyszehrad (D2) – znany jest najbardziej
ze zjazdów. Pierwszy odbył się tu w 1335 r. z udziałem m.in.:
królów Czech i Polski. Na drugi, późniejszy o ponad 500 lat,
przyjechali w 1991 r. prezydenci Węgier, Czechosłowacji
i Polski – po spotkaniu tym zaczęto mówić
o „Grupie Wyszehradzkiej”. W mieście
podziwiać można potężny Górny Zamek,
średniowieczną wieżę mieszkalną
zwaną Wieżą Salomona oraz ruiny
renesansowego pałacu króla Macieja.
W początku lipca do Wyszehradu, jak za
dawnych lat, zjeżdżają co roku na turniej
rycerze z całej Europy.
Nieco dalej na północ – wyswobodziwszy się z objęć
słowackich gór – Dunaj pewnie zmierza w kierunku
Budapesztu. Zanim go jednak osiągnie, musi raz jeszcze
stoczyć walkę z naturalną przeszkodą, jaką stanowią góry
Pilis i Börzsöny. Przełom ten, o niepowtarzalnych walorach
krajobrazowych, nazywany jest Zakolem Dunaju (D2). Tu też
ulokowały się dwa stare węgierskie grody.
Esztergom
W położonym bardziej na zachód Esztergomie rezyduje węgierski prymas. Nad miastem góruje
monumentalna klasycystyczna bazylika z najbogatszym na Węgrzech skarbcem katedralnym i
wspaniałą renesansową kaplicą Bakócza. W czasach rzymskich znajdował się tu obóz warowny
Solva, a Marek Aureliusz pisał w okolicy swoje Rozmyślania.
www.wegry.info.pl
Węgry
Balaton 10|11
Także półwysep Tihany (C3)
doświadczył w przeszłości
działania ognia. Benedyktyni,
którzy założyli tu opactwo w
1055 r. rozgościli się między
bazaltowymi wzgórzami,
powulkanicznymi jeziorkami i
gejzerami.
Balaton to perła, ale dopiero wieniec zielonych wulkanicznych
wzgórz sprawia, że jezioro staje się bezcennym skarbem i
cudem natury. Lawa spływająca ze zboczy bazaltowych gór
w Parku Narodowym Pogórza Balatonu zastygła w
wielu miejscach w niezwykłe formy. „Piszczałki” bazaltowych
organów na górze Szent György osiągają nawet metr
średnicy, a na skraju niecki Káli (C4) wznoszą się niczym
prastare kamienne bożki wulkaniczne figury powstałe z
zastygłych języków roztopionej lawy poddanych wpływom
wiatru. To tzw.: „kamienne morze”.
Balaton to także winorośl,
sprowadzona tu po raz pierwszy
przez Rzymian. Legendą otoczone
jest wino z Badacsony (C4), na
którego doskonałą jakość wpływa
zwietrzała wulkaniczna skała,
łagodny klimat i światło odbijające się
od tafli jeziora. Najsłynniejsze wina regionu to
Czy wiesz, że:
Balaton
Malarz József Egry twierdziwł, że nad Balatonem nie ma dni powszednich. Z pewnością, bo i nie ma
tu dni jednakich. Balaton jest zmienny, legendarne są tutejsze gwałtowne zmiany pogody i koloru
toni. A pozostaje jeszcze wątek osobisty, dla każdego jezioro ma inne oblicze: dzieci zachwycają się
całodziennym pluskaniem w wodzie, młodzież wspomina gorące imprezowe noce, miłośnicy przyrody
opowiadają o ciszy balatońskich wzgórz … Smakosze, wędkarze, żeglarze, ba! reumatycy, i oczywiście
miłośnicy architektury, muzyki, sztuki – wszyscy znajdują właściwe sobie oblicze Balatonu.
www.wegry.info.pl
…długość Balatonu wynosi 77 km, a powierzchnia prawie
600 km²? Temperatura wody latem rzadko spada poniżej
22ºC, a często osiąga nawet 27ºC – rano i wieczorem woda
jest więc cieplejsza od powietrza. Zarówno woda, jak i gładki
muł mają dobry wpływ na dolegliwości nerwowe, anemię i
wyczerpanie. Jezioro było znane już Rzymianom pod nazwą
Lacus Pelso, a jego obecna nazwa wywodzi się zapewne od
słowiańskiego wyrazu błoto. Do dziś po słoweńsku mówi się
nań: Blatno jezero.
Szürkebarát i Kéknyelű. Inne słynne wino pochodzi z oddalonej
nieco od jeziora samotnej góry Somló (B3) – Maria Teresa
w oczekiwaniu na kolejnych potomków miała je wypijać
codziennie przed snem. Urodziła 16 dzieci. Z białych win słynie
także region Balatonfüred-Csopak (C3), o wapiennych
glebach.
Węgry
W kraterze wulkanu
znajduje się również drugie
co do wielkości na świecie
jezioro termalne w Hévíz
(B4), którego muł i lekko
radioaktywną wodę poleca
się przy leczeniu wielu
chorób. Urody lazurowej
toni jeziora dodają
sprowadzone z Indii lotosy.
Najstarszym miastem nad jeziorem jest Keszthely (B4), gdzie
wznosi się wspaniały barokowy pałac Festeticsów – latem
organizowane są tam koncerty muzyki klasycznej.
Nie mniej wspaniałą historię ma za sobą Balatonfüred (C3),
gdzie w XVIII w. rodziła się „uzdrowiskowa moda”. 200-letni plac
Gyógy tér ze studnią z leczniczym źródłem zaświadcza o czasach,
gdy arystokraci przybywali do tutejszych wód mineralnych.
Świadectwo tradycji daje też coroczny bal Anny, na którym
zaprezentować chce się każda panna.
pielgrzymuje spragniona całonocnej zabawy młodzież. Za
sprawą urodzonego tu Imre Kálmána Siófok (C3) rozbrzmiewa
jednak także przez cały rok dźwiękami najpiękniejszych
operetkowych arii.
Dziś błotnisty pozostał jedynie rezerwat Mały Balaton
(B4) (Kis-Balaton), utworzony z dawnej zatoki na południowozachodnim krańcu jeziora. Stał się on ostoją 150 gatunków
gniazdujących tu ptaków, a także bawołów w miejscowości
Kápolnapuszta (B4). Potężne zwierzęta używane niegdyś na
tych terenach do najcięższych prac na roli imponują swoją siłą i
wielkością.
Czy wiesz, że:
Stolicą południowego brzegu, a latem całych turystycznych
Węgier, jest Siófok, dokąd niezależnie od pory roku
www.wegry.info.pl
... loty spacerowe nad Balatonem były modne już w latach dwudziestych ?
Jedna ze starych widokówek z Siófoku pokazuje hydroplan lecący nad przystanią . Obecnie w
okolicach jeziora oferowane są przeloty lotnią , małym samolotem , helikopterem , a nawet
balonem na gorące powietrze, gdyż monumentalne piękno Balatonu robi największe wrażenie
gdy spojrzymy nań spośród chmur.
Balaton 12|13
„Miejsce spotkań generacji o każdej
porze roku„
Węgry
Kąpielisko kryte, leczenie
Miasteczko słynie w Europie z wód termalnych i kąpieli leczniczych. Położone jest w odległości 20-tu kilometrów od Balatonu.
Można tu dojechać drogą E71 lub E75. Po ukończeniu autostrady
M7 dotarcie do Zalakaros będzie jeszcze szybsze i prostsze. Miasoraz sady. Duże kompleksy leśne w okolicy zapewniają czyste
Radość powracania do zdrowia
Największą atrakcją Zalakaros jest, unikalna w Europie, woda
lecznicza. Dlatego też rozwinęła się tu wspaniale baza wodolecznictwa. Kuracjusze mogą skorzystać z zabiegów lekarskich; a
Na spragnionych aktywnego wypoczynku czekają ścieżki row-
Kąpielisko z atrakcjami – relaks, wellness (czynne przez cały rok)
Ogród leczniczy
W pobliżu znajduje się rezerwat ptactwa wodnego w Kis – Balaton. Szczególną atrakcją jest rezerwat bawołów.
„Lato w Karos „ obfituje w liczne atrakcje kulturalne: występy ar-
• Niezapomniane wrażenia dla każdej grupy wiekowej
• Baseny kryte i otwarte wypełnione wodą cieplicową - baseny dla dzieci,
wszystkie posiadają zmieniające się atrakcje, basen z hydromasażem, basen
sportowy
• Działająca prze cały rok „ Zjeździalnia Czarna Dziura” posiada niezwykły i
tajemniczy urok
• Różnorodne sauny: fińska – aromatyczna – terapii świetlnej i infrosauna,
kabina parowa
• Terapia solna
Relaks, wellness
Kąpielisko – kąpiel, opalanie , atrakcje
tystów, koncerty i.t.p. Zawsze można też liczyć na rozkosze pod-
(czynne od 1 maja do 30 września.)
• Miły wypoczynek dla całej rodziny
• Baseny o temperaturze wody 24 -36 oC, nowoczesne cieplicowe, sportowe
rodzinne, baseny ze sztuczną falą i wodami leczniczymi
• Sześciotorowa zjeżdżalnia
• Brodzik i plac zabaw dla małych dzieci
• Kolorowe programy Letniego Festiwalu Kąpielowego
niebienia i spróbować potraw znakomitej węgierskiej kuchni .
Baza noclegowa w Zalakaros to nie tylko hotele, pensjonaty i
kempingi, ale także kwatery prywatne.
Kąpielisko z atrakcjami
• Wyjątkowa kąpiel w basenie siedzącym z wodą leczniczą i jaccuzi z wodą
cieplicową
• Miły wypoczynek w Ogrodzie Leczniczym – od wczesnej wiosny do późnej
jesieni.
• Pięknie zagospodarowany teren parkowy
towano liczne atrakcje. M. in. baseny z falami i zjeżdżalniami.
park.
(czynne przez cały rok)
• Radość z właściwości odświeżających wód Zalakaros w basenach z wodą
leczniczą o temperaturze 34 – 36 oC (woda termalna o zawartości chlorku sodu
i węglowodorów, która w związku z zawartością jonów jodkowych , bromowych oraz siarczanowych zaliczana jest do grupy wód leczniczych siarkowych,
woda jest lekko radioaktywna, zawartość metaboru jest wysoka )
• Funkcjonuje tu oddział leczniczy pod nadzorem lekarskim z szeroką gamą zabiegów, pod patronatem i poparciem ZUS-u węgierskiego: zabiegi hydroterapii, elektroterapii, indywidualne i grupowe lecznicze gimnastyki podwodne,
masaże lecznicze, okłady.
Centrum lecznicze – rekreacja i spokój (czynne przez cały rok)
przede wszystkim kąpieli. Dla dzieci i młodzieży także przygo-
erowe i szlaki turystyczne przebiegające przez nastrojowy leśny
Centrum lecznicze
Kąpielisko kryte, leczenie – radość powracania do zdrowia
teczko jest przepięknie położone. Otaczają je pagórki z winnicami
powietrze i dobry klimat.
Obiekty kąpieliska leczniczego Granit Spółka z. o. o w Zalakaros zapewniają
spokojny wypoczynek dla całej rodziny, rekreację i wyjątkowe wrażenia kąpieli
każdego dnia roku.
Jedynie w tym kąpielisku jest woda lecznicza o rzadko spotykanym w Europie
składzie.
Latem ponad 5.000 m2 powierzchni wody jest do dyspozycji gości, z tego 1500 m2
w obiekcie krytym, który jest czynny także poza głównym sezonem .
Title of the chapter 15|15
Rekreacja i spokój
Kąpiel, opalanie,
atrakcje
Szczegółowe informacje:
www.zalakaros.hu
oraz w biurze Tourinform:
8749 Zalakaros, Gyógyfürdő tér 10.
Tel./fax: + 36 93 / 340-421;
www.wegry.info.pl
e-mail: [email protected]
Dzieci do lat sześciu mają wstęp wolny!
Proszę odwiedzić Zalakaros, zapoznać się z radością,
jaką daje woda, powracanie do zdrowia i spokój!
GRÁNIT Gyógyfürdô Zrt.
H-8749 Zalakaros, Termál u. 4.
Tel: 0036 93/340-420 Fax: 0036 93/340-318
E-mail: [email protected]
www.bad-zalakaros.hu
Węgry
Tradycje tego regionu są tak bogate jak bukiet słynnej egerskiej
„byczej krwi” i tak słoneczne jak złociste tokaje. Oto wygięte łukowato
najwyższe na Węgrzech pasma gór kryją takie skarby jak wpisane na
listę światowego dziedzictwa UNESCO jaskinie krasowe
Aggtelek (F1), winnice regionu winiarskiego Tokaj-Hegyalja
(G1) i tradycyjną wioskę połowiecką Hollókő (E2).
Ten region jak żaden inny daje możliwość łączenia górskich
wycieczek ze zwiedzaniem średniowiecznych miast i zamków,
degustacji wina z podziwianiem miejscowego folkloru, a kąpieli
termalnych z wyprawami do jaskiń.
Od innego z węgierskich królów – Macieja Korwina – wywodzi
swą nazwę grupa etnograficzna matyó. Mieszkańcy kilku
katolickich wiosek otoczonych przez protestantów stworzyli
niezwykle barwną kulturę ludową. W lokalnym hafcie dominował
motyw róży, a szczytem przepychu były suknie ślubne, w XIX w.
chętnie ubierane nawet przez arystokratki. Korowód ślubny matyó
w tradycyjnych strojach można do dziś oglądać na fresku w
kościele w Mezőkövesd (F2).
Niebywała uroda i pogoda tutejszego krajobrazu rodzi się z
różnorodności, z nieustannej gry żywiołów. W Egerszalók (F2)
lazurowa woda spływa po śnieżnobiałych, wapiennych stopniach,
w Miskolctapolca (F1) można grzać się w termalnych wodach
podziwiając od środka naturalną grotę, skąd wytryska cieplicowe
źródło.
Mofetta to także rodzaj łaźni, tu jednak kąpiel odbywa się w
dwutlenku węgla, który w miejscowości Mátraderecske (F2)
zaczął się wydobywać na powierzchnię po niegroźnym trzęsieniu
ziemi w 1995 r. Dziś niesie ratunek nadciśnieniowcom i
diabetykom, podobnie jak lecznicza jaskinia Béke w Jósvafő (F1)
przynosi ulgę cierpiącym na choroby dróg oddechowych.
Nic dziwnego, że od wieków do tego magicznego regionu, gdzie
przyroda bierze stronę człowieka, ciągnęli możni tego świata. Liczne
zamki i ruiny twierdz, klasztory i pałace świadczą o minionej glorii.
Między pasmami Gór Bukowych i Matry leży Eger (F1) – dumne
miasto biskupie ze słynną katedrą, XVIII-wiecznym obserwatorium
astronomicznym i perłami artystycznego kowalstwa.
Region Egeru i Tokaju
Potężny zamek w Diósgyőr (F1), dziś dzielnicy Miszkolca, zaświadcza o królewskiej przeszłości; leżąc na
szlaku między Budą a Krakowem miał szczególne znaczenie, gdy Ludwik Węgierski został królem Polski
w 1370 r.
www.wegry.info.pl
A ziemia wszędzie rodzi znakomite wino. Najlepszy
tokaj – aszú – powstaje dzięki przemrożeniu winnych
gron, które padają ofiarą rzadkiego gatunku pleśni.
Inna znów pleśń pokrywając pajęczą nicią tutejsze
piwnice, dodaje dodatkowej głębi bukietowi
tokajskich win. UNESCO doceniło wpływ
szlachetnych endemitów. W kolejce czeka wciąż
egerska „bycza krew” (egri bikavér), która
dodawała siły garstce obrońców miasta
podczas ataku armii tureckiej w 1552 r.
Smakując ją w tufowych piwniczkach egerskiej Doliny Pięknej
Pani (Szépasszonyvölgy – F1) pamiętajmy, że szlachetne
węgrzyny docenili kilkaset lat przed UNESCO nasi przodkowie,
hektolitrami wozili je na krakowski dwór. Pochodzenie nazwy
jednego z gatunków tokaju – szamorodni – przypisuje się zresztą
właśnie krakowskim kupcom.
Region Egeru i Tokaju 16 |17
Tymczasem wierne
połowieckiej tradycji kobiety
w komitacie Nógrád do dziś
noszą ciemne, krótkie
spódniczki i czarne chusty i
posługują się barwną
gwarą. Nie ma drugiej tak
pełnej starodawnych
obrzędów Wielkiej Nocy i
tak rozhulanego śmigusadyngusa jak w zachowanej
w niezmienionej postaci od
stu lat wiosce Hollókő (E3).
Węgry
We wpisanym na listę światowego dziedzictwa UNESCO
Parku Narodowym Hortobágy (G2) jesteśmy jej tak
bliscy jak nigdzie indziej. Oto pasą się przed nami leniwie
wielkie stada szlachetnych szarych krów i krętorogich owiec
racka, wokół biegają kudłate świnki mangalica, a pasterzom
towarzyszą czarne i wesołe jak diabełki pieski puli.
Główną rzeką przepływającą przez pusztę jest Cisa. Miejscowy
lud mawiał o niej, że w 2/3 składa się z wody, a w 1/3 z ryb.
W wyniku spiętrzenia wód między Tiszafüred a Kisköre w
latach 70. ubiegłego stulecia powstało drugie co do wielkości
na Węgrzech jezioro Cisa, szybko stając się ostoją wielu
chronionych gatunków zwierząt.
Zbiornik o powierzchni 175 km², którego środkiem płynie
nadal swym naturalnym korytem Cisa, został podzielony tak,
by umożliwić harmonijną koegzystencję natury i człowieka.
Położony na północy basen wodny Tiszavalki (F2) to
rezerwat ptasi wchodzący w skład Parku Narodowego Hortobágy
i wymarzony teren do obserwacji 200 gatunków ptaków.
A oto i oni – „kowboje puszty”! Ubrani w płócienne koszule,
spodnie o szerokich nogawkach i charakterystyczne czarne
kapelusze czikosze prezentują się bardzo strojnie. I niech no
tylko wsiądą na konia …W popisowym numerze graniczącym
z woltyżerką czikosz powozi piątką galopujących koni stojąc na
grzbietach pary zamykającej zaprzęg.
Piękna jest sztuka pasterska, zdobna, choć oszczędna w
środkach. Co roku 20 sierpnia, w dzień św. Stefana, na
Dziewięcioprzęsłowym Moście w Hortobágy, przy
owianej legendą 300-letniej czardzie, odbywa się pasterski
jarmark. Na co dzień z życiem pasterzy zapoznamy się w
pobliskim Muzeum Pasterstwa.
Puszta i jezioro Cisa
Bezkres po horyzont i zielono-złota toń traw z rzadka przecięta samotnym żurawiem, zagrodą lub
czardą na rozstajnych drogach…
Oryginalnie Wielką Nizinę Węgierską (Alföld) porastała puszta – wielki trawiasty step pełen słonych
jezior i mokradeł. Z czasem człowiek zaczął wykorzystywać go na pastwiska i tak powstała pusztańska
kultura pasterska.
www.wegry.info.pl
Puszta i jezioro Cisa 18|19
Tak bowiem nazywano z
początku paprykę, która
obecnie w porze suszenia
zdobi niemal wszystkie
ganki w Kalocsy (D4) i
która doczekała się tam
nawet własnego muzeum.
Kalocsa to jednak także
tysiącletnia siedziba
arcybiskupstwa i centrum
ludowego wzornictwa,
gdzie wzory z polnych
kwiatów pokrywają
skrzętnie miejscowe stroje,
poduchy i obrusy, a także
meble i ściany domów, a
nawet dworzec kolejowy.
Węgry
Na południu znajduje się
natomiast zatoka
Abádszalóki (F2)
imperium miłośników
sportów wodnych, gdzie
obok żaglówek i desek
surfingowych fale prują
skutery wodne i łodzie
motorowe.
Puszta i jezioro Cisa 20|21
Środkowa część jeziora – basen Poroszló (F2) – to
największe na Węgrzech łowisko ryb, których żyje tu ponad
50 gatunków.
Nie można wyobrazić sobie życia na puszcie bez parującego
nad ogniskiem kociołka. Nieprzypadkowo też słowo „gulasz”
wzięło się od nazwy pasterza krów gulyás. A jeśli już mówimy
o pusztańskiej kuchni, musimy udać się… gdzie „turecki
pieprz” rośnie.
Bez papryki nie byłoby czerwonej jak ogień węgierskiej zupy
rybnej. To właśnie ze względu na nią zabytkowe naddunajskie
miasteczko Baja (D5) trafiło do Księgi Rekordów Guinnessa.
Co roku bowiem w drugą sobotę lipca na głównym placu
miasta odbywa się konkurs gotowania zupy rybnej na
wolnym powietrzu. Dwa tysiące kociołków z parującą zupą
… I ten oszałamiający zapach…
Jest jeszcze jeden charakterystyczny rys Niziny. Nawet w kraju
tak zasobnym w wody termalne jak Węgry region ten wyróżnia
się bogactwem cieplic. A przecież „ciekłe złoto” odkrywano tu
przypadkowo, zwykle podczas poszukiwań „czarnego złota”. Tak
było choćby i w Hajdúszoboszló, gdzie w 1925 r. z głębokości
1091 m trysnęła nieoczekiwanie woda o temp. 73ºC. O jej
właściwościach leczniczych pierwsze zaświadczyły miejscowe
kobiety, przychodzące tu za praniem. Dziś Hajdúszoboszló
(G2) to największe węgierskie kąpielisko z dziesiątkami
basenów otwartych i krytych oraz wielkim aquaparkiem.
Szeged
Drugim centrum produkcji papryki, a jednocześnie stolicą salami, jest Szeged (F5). Za jednolitym
w charakterze XIX-wiecznym centrum stoi niewidzialny dziś cień katastrofy. W 1879 r., na skutek
wylewu Cisy, zniszczonych zostało blisko 5000 domów – ocalało kilkaset. Wielka powódź odbiła
się szerokim echem w Europie i dziś poszczególne części Wielkiego Bulwaru noszą nazwy
europejskich stolic, które pospieszyły z pomocą. Największą budowlą jest neoromańska katedra,
wzniesiona w podzięce przez ocalonych.
www.wegry.info.pl
Węgry
Nad brzegiem wpisanego na listę światowego dziedzictwa
UNESCO jeziora Nezyderskiego (Fertő-tó B2) nieopodal
miasta obejrzymy świątynię boga Mitry oraz wysłuchamy
najwspanialszych dzieł operowych w kamieniołomie
Fertőrákos (B2).
Szombathely (B3), a właściwie Savaria, została założona
przez cesarza Klaudiusza w 43 r. n.e. i przez 400 lat przeżywała
okres nieprzerwanego rozkwitu. Czy nie zadrży nam stopa
przed wejściem na odkryty tu fragment Bursztynowego
Szlaku? Nie mniejszych emocji dostarczy wizyta w świątyni
Izydy. Egipska bogini dotarła do Panonii w II w. n.e., szybko
jednak ustąpiła miejsca św. Marcinowi, którego kult notowany
jest w mieście od IV w.
Panonia to także region bogatych miast królewskich.
W założonym w 972 r. Székesfehérvár (B3) (łac. Alba Regia
czyli Stołeczny Białogród) koronowano i grzebano węgierskich
władców, zaś pobliski Veszprém (C3) był „miastem
królowych” – tutejsi biskupi posiadali przywilej koronowania
królewskich połowic.
Kilkadziesiąt kilometrów dalej wznosi się założone w 996
r. opactwo benedyktyńskie w Pannonhalma (C2). Ta
świątynia to 1000 lat historii zaklęte w kamień, a biblioteka
opactwa plasuje się wśród największych benedyktyńskich
księgozbiorów na świecie. Gościem specjalnym obchodów
Czy wiesz, dlaczego:
Panonia
Panonia to łacińska nazwa Kraju Zadunajskiego. 2000 lat temu kwitła tu antyczna cywilizacja:
wznoszono świątynie, termy i amfiteatry, wodę doprowadzano akweduktami, a południowe stoki
obsadzono winoroślą. Wiele zadunajskich miast wiedzie swą historię właśnie z tych czasów. Symbolem
Sopronu (B2) – rzymskiej Scrabantii – jest Wieża Ogniowa wzniesiona na rzymskich fundamentach. To
drugie po Budapeszcie pod względem ilości zabytków miasto na Węgrzech, gdzie Franciszek Liszt zagrał
jako dziecko swój pierwszy koncert.
www.wegry.info.pl
… w malowniczym Kőszeg (B3) na zachodzie kraju
co dzień o 11.00 biją kościelne dzwony? Odpowiedź na
tę zagadkę przynosi epizod z 1532 r., kiedy to garstka
obrońców miasta powstrzymała napierającą na Wiedeń
potężną turecką armię. Podobno właśnie o 11.00 znikł z
pola widzenia ostatni turecki żołnierz.
1000. rocznicy założenia opactwa był Jan Paweł II, w tym
też roku wpisano opactwo na listę światowego dziedzictwa
UNESCO.
W położonym na południu kraju Pécs (C5)– niegdyś
rzymskim Sopianae – wiosną kwitną migdałowce, a jesienią
dojrzewają figi. W tym śródziemnomorskim w duchu i
klimacie mieście odkryto wczesnochrześcijańską nekropolię
z IV w.n.e. Bezcenny kompleks pokrytych alegorycznymi
freskami katakumb został wpisany na listę światowego
dziedzictwa UNESCO. Z czasów tureckich w mieście zachował
się m.in.: dżami paszy Hassana, a także kościół parafialny,
gdzie z oryginalnej bryły meczetu usunięto jedynie minarety.
W 2010 r. Pécs będzie Europejskim Miastem
Kultury. www.pecs2010.hu
Panonia 22|23
Pierwsza nazwa miasta
Győr (C2) – Arrabona
– pochodzi jeszcze od
Celtów. Tutejsza katedra
kryje perłę węgierskiej
sztuki jubilerskiej: pozłacany
relikwiarz w kształcie głowy
św. Władysława.
Węgry
Na Węgry po zdrowie! Już starożytni mawiali: sanus per aqua
– zdrowy przez wodę. A wód – mineralnych, termalnych,
leczniczych – jest na Węgrzech w bród. Dość powiedzieć, że
naliczono tu przeszło 1300 cieplic, a w ponad 100 osiedlach
powstało na ich bazie przeszło 400 obiektów leczniczych i
rekreacyjnych.
Z dużym uproszczeniem można powiedzieć, że węgierskie
cieplice dzielą się na dwie grupy, przy czym linią podziału
rozpuszczona w tamtejszych wodach siarka, a właściwości
lecznicze jeziora Hévíz (B4) i grupy źródeł wokół Góry Gellérta
w Budapeszcie zwiększa zawartość czynnego radu.
Tradycje wykorzystania wód termalnych na Węgrzech sięgają
co najmniej rzymskiej Panonii. Do tej pory podczas prac
wykopaliskowych w antycznych ruinach w Budapeszcie,
Szombathely (B3) i Gorsium (B2) natrafiono na ślady 21
rzymskich term z wyraźnie zachowanym układem basenów,
sal do ćwiczeń, a nawet pozostałościami systemu ogrzewania
podłogowego. Rzymianie spędzali w termach mnóstwo czasu
na ćwiczeniach i dyskusjach, obiekty te stanowiły ważne
ośrodki życia kulturalnego i towarzyskiego.
W czasie wędrówek ludów rzymskie łaźnie uległy zniszczeniu.
Średniowieczni władcy Węgier coraz śmielej wykorzystywali
cieplice, jednak nową jakość w tej materii przynieśli ze sobą
Turcy. Do dziś w Budapeszcie i Egerze można przenieść się w
magiczny świat tureckich ilidże z ich ośmiokątnymi basenami,
gdzie wpadające przez otwory w kopule światło rzuca na wodę
tajemne błyski.
SPA & wellness
Na Węgry po zdrowie! Już starożytni mawiali: sanus per aqua – zdrowy przez wodę.
A wód – mineralnych, termalnych, leczniczych – jest na Węgrzech w bród. Dość powiedzieć, że
naliczono tu przeszło 1300 cieplic, a w ponad 100 osiedlach powstało na ich bazie przeszło
400 obiektów leczniczych i rekreacyjnych.
www.wegry.info.pl
jest Dunaj. Na zachód od niego występują wody wapniowomagnezowe, natomiast na Wielkiej Nizinie na wschodzie
– solanki z dodatkiem jodu i bromu. Wiele wód znanych jest
jednak także z zawartości dodatkowych pierwiastków – m.in.
do sławy Harkány (D5) i Mezőkövesd (F2) przyczyniła się
W XVIII w. zaczęła się rozwijać nauka o leczniczych
właściwościach wód – balneologia. Jej odkrycia nie uszły
uwadze cesarzowej Marii Teresie, która specjalnej komisji
zleciła zbadanie składu chemicznego cieplic w całym państwie.
Cesarz Józef II kontynuował dzieło matki, zainteresowanie
wodami termalnymi i mineralnymi wykazywali też coraz
liczniejsi przedstawiciele arystokracji. Wówczas zostały odkryte
dobroczynne właściwości wód Balatonfüred (C3) czy
termalnego jeziora Hévíz (B4). Powstały pierwsze pijalnie wód
i pawilony kąpielowe.
SPA & wellness 24|25
Czy wiesz, że:
... woda termalna to każda
woda występujaca w
naturze , której temperatura
przekracza 30˚ C , a
woda lecznicza to każda
woda mineralna , której
właściwości lecznicze
udowodniono drogą badań i
doświadczeń medycznych.
Węgry
Na prowincji o przywilej
bycia nazywanym „mekką
reumatyków” walczą Bük
(B3) , Harkány (D5)
i Hajdúszoboszló (G2).
Spośród wielu węgierskich „zdrojów”, których sława wykroczyła
poza granice kraju, wymienić należy przede wszystkim
Budapeszt. To jedyna stolica na świecie mogąca poszczycić
się 130 źródłami termalnymi i studniami artezyjskimi, które
zasilają ok. 30 obiektów kąpieliskowych, w tym 13 o randze
kąpielisk leczniczych.
Swoją sławę węgierskie uzdrowiska termalne zawdzięczają
jednak nie tylko cieplicom, ale także znakomitej infrastrukturze
turystycznej ze świetną bazą noclegową, gastronomiczną i
rozrywkową oraz pięknym i różnorodnym kąpieliskom, hotelom
zdrojowym i centrom wellness, gdzie wodny relaks łączy się z
zabiegami kosmetycznymi i poprawiającymi kondycję.
Na wielu kąpieliskach zadbano o dramatyczną, zaskakującą
pięknem i śmiałością rozwiązania aranżację np.: w
Kąpielisku Zamkowym w Gyuli (G4) czy Jaskiniowym
w Miskolctapolca (G1). Oddzielnie wymienić trzeba Hévíz
(B4), gdzie natura niejako sama stworzyła kąpielisko w postaci
termalnego jeziora napełnionego wodą z kilku cieplic o
leczniczych właściwościach.
SPA & wellness 26|27
„niebieska grota” przywołująca na myśl formacje skalne
wyspy Capri. Najmłodszym parkiem wodnym jest Annagora
w Balatonfüred (B3), nad samym brzegiem jeziora.
Ewenementem w skali kraju jest Aquaticum – zadaszone
śródziemnomorskie kąpielisko z atrakcjami wodnymi w
Debreczynie. W otoczeniu tropikalnej roślinności można tu
cieszyć się zjeżdżalniami, ścianką wspinaczkową i jacuzzi przez
cały rok.
Czy wiesz, że:
Wraz z początkiem nowego milenium pojawiły się na
Węgrzech parki wodne. Pierwszy powstał przy kąpielisku
w Hajdúszoboszló (G2), a jego 12-metrowa wieża
startowa i słonie z basenu dla dzieci szybko stały się jego
rozpoznawalnymi symbolami. Aquacity rozciąga się na
przestrzeni 7,5 ha w miejscowości Zalaegerszeg (B4) na
zachód od Balatonu.
Znajdziemy tu m.in.: 18 różnorodnych zjeżdżalni –
najdłuższą o długości 120 m – i cały szereg różnorodnych
basenów. W Mogyoród (E2) pod Budapesztem znajduje
się Aquaréna; tu mniej jest basenów, za to więcej – aż
26 – rozmaitych zjeżdżalni, a także kręta „powolna rzeka” i
www.wegry.info.pl
… jezioro termalne w Hévíz (B4) ze swymi 38,5 m
głębokości jest 3 razy głębsze od najgłębszego punktu
na Balatonie?
No i znacznie cieplejsze! Latem temperatura wody
przekracza 30ºC, dochodząc w najcieplejsze dni do 38ºC,
a średnia zimowa temperatura waha się między 26 a
29ºC i nawet w najmroźniejsze dni nie spada poniżej
22ºC. Inną niezwykłą cechą zbiornika jest bardzo szybka
wymiana wody. O ile bowiem pojemność jeziorka wynosi
ok. 100 mln litrów, ze źródeł bijących z jego dna wypływa
dziennie do 86 mln litrów. Tym samym całkowita
wymiana wody dokonuje się w niecałe dwa dni!
Charakterystyczna dla zbiornika jest też silna cyrkulacja
wody, która w nieustannym ruchu wędruje najpierw
ze źródła ku powierzchni, a następnie pod wpływem
ochłodzenia opada. Zaobserwowano także cyrkulację
wody zgodną z ruchem wskazówek zegara. Wszystko to
sprawia to, że ciała kąpiących nie są tu narażone ani na
nadmierne nagrzanie, ani wychłodzenie, a woda działa
kojąco i orzeźwiająco.
Egerszalók
Gdzie z gorącej wody spływającej w dół zbocza wytrąca się pod wpływem kontaktu z powietrzem
węglan wapnia. Po stwardnieniu kalcyt przybiera postać opalizująco białej piankowej skały,
podobnie jak w słynnym tureckim Pamukkale.
Węgry
15 marca, w rocznicę wybuchu
rewolucji 1848 r., Węgrzy
z nieukrywaną dumą
przyczepiają sobie do piersi
trójkolorowe kokardy w
narodowych barwach, a po tej
dacie w wielu miastach
przychodzi czas na Tavaszi Fesztivál,
czyli Festiwale Wiosenne. W samym Budapeszcie na
odwiedzających czeka wówczas 200 wydarzeń kulturalnych
na 50 scenach.
Wielkanoc (Húsvét) można spędzić tradycyjnie wśród
Połowców w zabytkowej wiosce Hollókő (E2) lub grupy Matyó
w Mezökövesd (F2), a w Zielone Świątki (Pünkösd) warto
znaleźć się na inauguracji sezonu żeglarskiego w
Balatonfüred (C3). Koniec maja przynosi zawody pasterskie w
Hortobágy (G2) i Festiwal Win w Tokaju (G1).
A potem za wydarzeniami nie można już nadążyć: w Sopronie
(B2) odbywają się Dni Muzyki Dawnej, w Tata (D2) – Festiwal
Wody, Muzyki i Kwiatów, a w Wyszehradzie
(D2) – międzynarodowy turniej rycerski.
Przez całe lato przedstawienia teatralne i
operowe pokazywane są na zamku w
Gyula (G4), w malowniczych zaułkach
Szentendre (D2) oraz na wielkiej
amfiteatralnej scenie pod katedrą w Szeged (F5),
mogącej pomieścić nawet 4000 osób. W końcu
lipca odbywają się wielkie publiczne zawody
pływackie na Balatonie oraz Regaty o Błękitną Wstęgę.
Imprezy kulturalne
Węgry tętnią życiem niezależnie od pory roku. Zima to czas karnawału (farsang): Festiwalu
Renesansowego w Gyula (G4) i rubasznych ludowych zapustów busójárás obchodzonych w Mohaczu (D5).
www.wegry.info.pl
Ukoronowaniem sezonu jest wyścig Formuły I na torze
Hungaroring w Mogyoród (E2) pod Budapesztem i
obchody dnia św. Stefana (Szent István napja) – 20
sierpnia. W Budapeszcie w uroczystej procesji obnoszona
jest wówczas największa węgierska relikwia – Prawica
św. Stefana, a wieczorem w niebo nad Dunajem
wystrzelają zimne ognie.
Okres wczesnojesienny to doskonały czas dla miłośników
wina, którzy mogą jeździć od miasta do miasta na
barwne święta winobrania (szüret) połączone z winnymi
korowodami, wyborami „królowej wina” i niezliczonymi
degustacjami. W Kőszeg (B3) winobranie połączone jest
ze Spotkaniem Orkiestr Dętych, w Peczu i w regionie
Villányi (D5)– z Europejskim Festiwalem Pieśni o Winie.
Nad Balatonem odbywa się urokliwy Festiwal w
Badacsony (C4), a do Budapesztu winiarze z całego kraju
zjeżdżają na Międzynarodowy Festiwal Wina i Szampana.
Tradycyjnie czas szüret wieńczy winobranie w Tokaju. (G1)
W złotej październikowej aurze odbywa się
Międzynarodowy Festiwal Harfowy w Gödöllő (E2),
budapeszteński Festiwal Jesienny, Poszukiwanie Trufli w
Szilvásvárad (F1) oraz Święto Kiełbasy w Békéscsaba (G4).
23 października myśl Węgrów powraca do dramatycznych
wydarzeń 1956 r., a 1 listopada jest dla katolików dniem
wspominania zmarłych.
Ani się człowiek obejrzy, a już
przychodzi czas na gwiazdkowe
kiermasze, na których można kupić
świąteczne ozdoby, prezenty na mikołajki
(Mikulás) i na Boże Narodzenie (Karácsony).
Najsłynniejszy kiermasz odbywa się w Budapeszcie
na placu Vörösmartyego. Koniec roku wieńczy
tradycyjny występ 100-osobowej orkiestry
cygańskiej, a Nowy Rok (Újév) powitać można na
ekskluzywnej gali w Budapeszteńskiej Operze.
Imprezy kulturalne 28|29
W Hortobágy (G2)
odbywa się słynny Jarmark
na Moście (Hidivásár), a
debreczyńską tradycją jest
wielka parada ukwieconych
wozów w ramach
dorocznego Karnawału
Kwiatów (Debreceni
Virágkarnevál - H2)).
Węgry
MICE
Węgry dla
młodych
Węgry to kraj przyjaznych,
otwartych na innych ludzi i
wymarzone miejsce do
międzynarodowych
spotkań. Co roku w sierpniu
jedna z budapeszteńskich
wysp jest na tydzień
anektowana przez 400 000
młodych ludzi, którzy
przyjeżdżają posłuchać
muzyki i pobyć ze sobą w
ramach młodzieżowego
Sziget Festival.
Masz dwadzieścia, dwadzieścia kilka lat i nie byłaś/-eś jeszcze na Węgrzech?
Najwyższy czas uzupełnić tę lukę!
Z dobrej zabawy słynie także balatońskie Siófok (C3), które
latem staje się nieformalną stolicą Węgier. Świeżą opalenizną
można się tu pochwalić w wielu renomowanych dyskotekach,
a także we wzniesionym kilka lat temu na plaży Beach House:
ośrodku sportowym, gdzie wieczorami odbywają się koncerty
rockowe. Na nieco mniejszą skalę połączenie dobrej zabawy
oraz letniego wypoczynku nad wodą znajdziesz w Gárdony
(D3) nad jeziorem Velence i w Abádszalók (F2) nad jeziorem
Cisa – to ostatnie jest także centrum najbardziej nawet
szalonych sportów motorowych na wodzie.
Niezależnie od pory roku przyjedź do Budapesztu! Szybko
odkryjesz, że należy on do najpiękniejszych i najbardziej
atrakcyjnych stolic Europy. Za dnia spektakularne panoramy,
wspaniała architektura i niebanalne zbiory muzealne, a
wieczorem… party, które trwa do rana. W budapeszteńskich
klubach każdy znajdzie muzykę dla siebie. Zawitaj na
ukraińską łódź A38, by posłuchać naddunajskiej akustyki,
zajrzyj do nowoczesnego Trafó ulokowanego w peszteńskiej
elektrowni z początku XX w., znajdź wreszcie własne, ulubione
miejsce wśród dziesiątków pubów i klubów w mieście.
Czy wiesz, że:
… w roku 1761 na dworze magnackiej rodziny Esterhazy został zatrudniony jako nadworny kompozytor i kapelmistrz sam
Joseph Haydn? Pozostał w tej służbie przez ponad 30 lat, zdobywając wielką sławę i bogactwo. Do dziś w parku najwspanialszego
barokowego pałacu na Węgrzech nazywanego „małym Wersalem”, w Fertőd (B2) koło Sopronu (G4), można oglądać tzw.:
Dom Muzyki – dawne mieszkanie Haydna.
Także Ludwig van Beethoven pomieszkiwał na Węgrzech, w pałacu Brunszwików w Martonvásár (D3). Istnieją nawet podejrzenia,
że jedna z córek gospodarza domu stała się największą miłością Beethovena, adresatką znalezionego po śmierci kompozytora
płomiennego listu miłosnego. Węgry to kraj wielu wybitnych kompozytorów: Béli Bartóka, Zoltána Kodálya, Imre Kálmána,
a także niezliczonej rzeszy bezimiennych cygańskich twórców, których umiejętności muzyczne budziły w przeszłości podziw
nawet na wiedeńskim dworze. Węgry rozbrzmiewają muzyką: od wielkich koncertowych sal po restauracje, od wiosny do zimy, w
rytmie czardasza, walca i fokstrota. Daj się ponieść tej muzycznej fali.
www.wegry.info.pl
Zastanawiasz się, gdzie
zorganizować międzynarodową konferencję
albo dokąd wysłać swoich pracowników? Nie
wahaj się: dogodne położenie, łagodny klimat,
wszechobecne wody
termalne, niezwykle
bogata oferta kulturalna oraz profesjonalne
usługi w umiarkowanych cenach – wszystkie
te czynniki sprawiają,
że z roku na rok Węgry
stają się coraz bardziej
popularnym miejscem
do organizacji konferencji, spotkań biznesowych i wyjazdów typu
incentive.
Nowoczesna metropolia o wibrującej kulturze – nic
dziwnego, że Budapeszt należy do uznanych miejsc
międzynarodowych spotkań. Kilka tuzinów hoteli z
własnymi pomieszczeniami konferencyjnymi oraz
wielkie, profesjonalne centrum kongresowe to dopiero
początek… Niezapomnianych wrażeń dostarczy
uczestnikom spotkanie na jednym z komfortowych
statków pływających po Dunaju. Nie ma też powodu, by
konferencji nie połączyć z degustacją tego, co w mieście
najlepsze: ciastek od Gerbeaud lub potraw z karty dań
prestiżowej restauracji Gundel.
A jeśli szukasz pomysłów na niezapomniany wyjazd
motywacyjny, Węgry dają ci bogatą paletę możliwości.
Jeśli wyjazd ma opierać się na współzawodnictwie,
dlaczego nie pościgać się na torze Hungaroring, tam gdzie
sam Robert Kubica? A może jednak wolisz sentymentalny
rajd Trabantów? Możesz zresztą oprzeć wasz
wyjazd na współdziałaniu – zadaniem
może być np. znalezienie wyjścia z
labiryntu pod budańską starówką.
Jest wreszcie tyle sposobów
na Węgrzech, aby
po prostu cieszyć się
życiem…
Węgry dla młodych, MICE 30|31
Węgry
W typowej węgierskiej czardzie (csárda), nawiązującej do
przydrożnych karczm z minionych wieków, owioną nas solidne
zapachy pusztańskich pastwisk: rozmaite gęste i pożywne
zupy oraz gulasze z kociołka ustawionego nad ogniskiem,
do tego wiejskie dania z kapustą, ziemniakami i cebulą w
roli głównej. A wszystko z dużą ilością śmietany i papryki,
które nawet prostym i jakby znajomym daniom nadają
charakterystycznej węgierskiej nuty.
Ogółem na Węgrzech znajdują się 22 regiony winiarskie. Poza
uznanymi na całym świecie specjalnościami Egeru i Tokaju
warto zapoznać się z dorobkiem pozostałych regionów. Kilka
z nich – soproni, székszárdi i villányi – stało się w ostatnich
latach głośnych za sprawą wyrafinowanych czerwonych win,
a regiony nadbalatońskie mogą się poszczycić niezwykle
udanymi białymi winami takimi jak: somlói juhfark, csopaki
rizling czy badacsonyi kéknyelű.
Ale węgierski temperament potrzebował czegoś mocniejszego,
szczególnie na chłodne wieczory. I dlatego będąc krajem wina,
Węgry są też ojczyzną wysokoprocentowej palinki uzyskiwanej
na drodze fermentacji owoców oraz gorzkiego likieru
ziołowego Zwack Unicum.
Nie tylko węgierskie trunki mają w sobie posmak piekielnego
ognia – dawny „turecki pieprz” czyli czerwona papryka
potrafiła z czasem udomowić się do tego stopnia, że dziś
uznawana jest za hungarikum czyli węgierską specjalność…
Podobnie i wenecki wynalazek salami znalazł na Węgrzech
godnych naśladowców i innowatorów – fabryki Herz i Pick to
dziś światowi potentaci w dziedzinie wyrobu tej szlachetnej
wędliny.
Czy wiesz, że:
Wino i gastronomia
Nie masz wina nad węgrzyna – mawiali nasi pradziadowie. Zarówno u krakowskiego
Wierzynka, jak i u warszawskich Fukierów wina z Węgier cieszyły się przez wieki niesłabnącą
popularnością.
www.wegry.info.pl
… w czasach Austro-Węgier Budapeszt stał się
kawiarnianą mekką konkurującą z Wiedniem? Nastrój
ten przywołuje do dziś budapeszteńska kawiarnia New
York czy cukiernia Gerbeaud. Z tego okresu pochodzą też
takie rarytasy jak słynny Dobos-torta – torcik z cienkich
płatów biszkoptowego placka przekładanych czekoladową
masą i zalanych brunatnym lukrem oraz wymyślone przez
Gundla płonące naleśniki z orzechowo-rodzynkowym
nadzieniem w czekoladowym sosie (Gundel-palacsinta).
Nie można zapomnieć o rybach, które w wielu regionach
Węgier były przez stulecia głównym źródłem pożywienia.
Gęstej i czerwonej od papryki zupy rybnej warto spróbować
szczególnie w ulokowanych nad wodą czardach rybnych
(halászcsárda).
W renomowanych restauracjach skosztować możemy
wyrafinowanej kuchni czerpiącej z wielowiekowych wzorców
począwszy od renesansowego dworu króla Macieja Korwina
i przepisów z magnackich kuchni. Znajdziemy tu m.in.
doskonałe dania z dziczyzny serwowane wraz z darami lasów:
grzybami i owocami leśnymi.
Czasy Austro-Węgier były okresem innowacji w dziedzinie
rodzimych kulinariów. Szczególne dokonania na polu
przystosowania tradycyjnej węgierskiej kuchni do potrzeb
współczesnej gastronomii położył János Gundel. Jego syn
kultywował mistrzowskie przepisy ojca w prowadzonej do dziś
luksusowej restauracji Gundel w Budapeszcie.
Wino i gastronomia 32 |33
Węgry
Komu nie wystarcza jednak turystyka piesza, może przesiąść
się na rower. Urozmaicony, to pagórkowato-górzysty, to
znów płaski krajobraz Węgier oraz ponad 1000 km ścieżek
rowerowych od lat dostarcza wielu wrażeń i radości
miłośnikom dwóch kółek. Najbardziej znana i popularna jest
Balatoni bringakörút – długa na ponad 200 km trasa wokół
Balatonu, na której od 2004 r. rozgrywany jest najważniejszy
węgierski wyścig kolarski Tour de Hongrie.
Inna niezwykle ciekawa trasa biegnie wokół wpisanego na
listę światowego dziedzictwa UNESCO jeziora Nezyderskiego
(Fertő-tó B2)częściowo przebiegając przez północnozachodnie Węgry, a częściowo przez Austrię.
Ale Węgry to także kraina koni. Zwierzęta te towarzyszyły
madziarskim koczownikom w ich wielowiekowej wędrówce
na zachód, a i potem, podobnie jak w Polsce, miłość do koni
i umiejętność jazdy konnej łączona była niejednokrotnie z
patriotyzmem. Nic dziwnego, że tradycje hippiczne są na
Węgrzech hołubione i cieszą się ogromną popularnością.
W całym kraju do usług turystów pozostaje ponad 150 stajni,
których standard określa ilość przyznawanych im podkówek.
Dla rodzimych miłośników hippiki szczególnie ciekawa będzie
zapewne bogata oferta dotycząca obozów wędrownych i
rajdów „w siodle”. Ostatnio coraz popularniejsze na Węgrzech
stają się też konne turnieje rycerskie oraz nawiązujące do
sztuki walki koczowniczych Madziarów łucznictwo konne.
Żeglarstwo cieszy się na Węgrzech niesłabnącą popularnością.
Oczywiście, głównym akwenem jest Balaton – 5000 łodzi
pływających po przeszło 600-kilometrowej tafli cumuje w blisko
90 przystaniach. Głębokie wody północnego brzegu Balatonu
przyciągają także miłośników wioślarstwa, windsurfingu i
nurkowania, a w Balatonfüred (C3) i Siófok (C3) działają
elektrycznie napędzane trasy dla narciarzy wodnych.
Drugim pod względem popularności zbiornikiem wodnym jest
jezioro Cisa. Tu rajem dla wielbicieli sportów wodnych stała
się od kilku lat zatoka Abádszalóki (F2), gdzie zezwolono na
pływanie motorówkami oraz skuterami wodnymi. Środkowa
część jeziora Cisa rządzi się jednak całkowicie innymi prawami:
tu króluje cisza i zanurzone w wodzie wędki.
Pobyt nad niemal każdym węgierskim jeziorem można
znakomicie połączyć z wędkowaniem. Wystarczy wykupić
pozwolenie na określony czas, a już wkrótce na naszą wędkę
mogą trafić rekordowe karpie, sumy czy szczupaki.
Turystyka aktywna
Węgry można śmiało przemierzać choćby na piechotę – kraj może się poszczycić aż 11 000 km
oznakowanych szlaków turystycznych. Duża część z nich prowadzi przez dziewicze przyrodniczo
tereny parków narodowych i rezerwatów, zajmujących ogółem blisko 10% terytorium kraju.
www.wegry.info.pl
Turystyka aktywna 34|35
www.wegry.info.pl