Zespół ds. profilaktyki - Szkoła Podstawowa im. prof. Zbigniewa

Szkoła Podstawowa im. Prof. Zbigniewa Religi w Miedniewicach
PROGRAM PROFILAKTYKI
„Bezpieczna i przyjazna szkoła”
ROK SZKOLNY 2016/2017
Opracował: Zespół ds. profilaktyki
Miedniewice IX.2016r
Zespół ds. Profilaktyki:
Dyrektor szkoły: Bogumiła Kamińska
Pedagog: Agnieszka Sybilska
Psycholog: Maciej Piekarski
Pedagog specjalny: Magdalena Piekarska
Nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej: Anna Szwed
Nauczyciel wychowania fizycznego: Mariusz Pyszko
2
PODSTAWA PRAWNA
1. Podstawą prawną do wprowadzenia działań profilaktycznych w ramach szkolnego programu profilaktyki, stanowią:
 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej – art. 72
 Konwencja o Prawach Dziecka – art. 3, 19, 33
 Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996r. nr 67, poz. 329 z późniejszymi zmianami)
 Rozporządzenia MENiS z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i
zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem
 Rozporządzenia MENiS z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania
przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 51, poz. 458)
 Rozporządzenia MENiS z dnia 31 stycznia 2002r. zmieniające rozporządzenia w sprawie ramowych statutów
publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. nr 10 z 2002r., poz. 96)
 Program Ochrony Zdrowia Psychicznego
 Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
 Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii
 Krajowy Program Zapobiegania Zakażeniem
 Rządowy Program na lata 2014/2016 „Bezpieczna i przyjazna szkoła”
WPROWADZENIE
Profilaktyka – ogół działań zapobiegających powstawaniu u dzieci niepożądanych przyzwyczajeń, postaw, błędów w
uczeniu się itp.
3
W ostatnich latach wzrost patologii we wszystkich obszarach życia człowieka wymusza wręcz podejmowanie działań,
które osobom zdolnym pozwolą utrzymać funkcjonalność, osobom z pierwszymi przejawami trudności pomogą
obronić się przed rozwojem dysfunkcji, a osobom z rozwiniętą patologią stworzą możliwość poddania się terapii.
Oddziaływanie profilaktyczne ma szczególne znaczenie w odniesieniu do dzieci i młodzieży w okresie dorastania.
Jest to faza rozwoju, w czasie której dokonuje się wiele intensywnych, jakościowych zmian w osobowości człowieka.
Fazę tę najczęściej charakteryzuje brak integracji.
Dlatego jest to czas podatny na zakłócenia i podejmowanie działań ryzykownych. Czynniki ryzyka to wszystkie
elementy (cechy, sytuacje, warunki) zwiększające prawdopodobieństwo pojawienia się niekorzystnych konsekwencji
zaburzających prawidłowy rozwój.
Należą do nich:
• Środowisko społeczne i normy w nim obowiązujące, promujące dane wzorce zachowań
• Modelowanie takich zachowań w domu i w szkole
• Grupy rówieśnicze i występujące w nich zachowania dysfunkcyjne
• Słabe wyniki w nauce
• Brak celów życiowych
• Dostęp do środków i substancji psychoaktywnych, gier komputerowych, hazardu, Internetu
• Wczesna inicjacja w zachowaniach ryzykownych
Zaproponowany program stanowi rozwinięcie programu wychowawczego realizowanego w szkole, który ma na celu
kształtowanie osobowości uczniów, wspieranie ich rozwoju, zapewnienie bezpieczeństwa i możliwości prawidłowego
rozwoju. Realizacja zadań zawartych w Programie profilaktyki powinna wpłynąć na uczniów tak, aby potrafili
poradzić sobie z rozwiązaniem problemów, by umieli współżyć z ludźmi i potrafili wybrać to, co służy ich zdrowiu
4
fizycznemu i psychicznemu. Ma na celu zmianę niezadowalających zachowań uczniów. Program przewiduje działania
na rzecz dzieci, podejmowane przez grono pedagogiczne i rodziców mające przeciwdziałać marginalizacji lub
wykluczeniu społecznemu uczniów. Program ma być rozwinięciem potencjału dziecka wyniesionego z domu
rodzinnego.
Warunkiem osiągnięcia założonych celów jest zaangażowanie wszystkich nauczycieli, wychowawców i rodziców. Może
być dobrze zrealizowany przy współpracy z pracownikami różnych instytucji działającymi na rzecz dziecka: Poradnia
Psychologiczna, Ośrodek Pomocy Społecznej, Policja, Sąd Rodzinny, Kościół.
Program Profilaktyki Szkoły Podstawowej im. prof. Z. Religi w Miedniewicach opiera się na profilaktyce w
odniesieniu do jednej z trzech grup ryzyka:
1. Profilaktyka pierwszorzędowa – kierowania do grup niskiego ryzyka – czyli do szerokiej populacji, które nie
podejmują jeszcze zachowań ryzykownych. Polega na promowaniu zachowań zdrowotnych celem opóźnienia
wieku inicjacji.
2. Profilaktyka drugorzędowa – podwyższonego ryzyka – należą tu osoby, które mają już za sobą pierwsze
próby zachowań ryzykownych.
3. Profilaktyka
trzeciorzędowa
–
wysokiego
ryzyka
– należą tu osoby o utrwalonych zachowaniach
ryzykownych.
Doświadczenie pokazuje, że w naszej szkole realizować należy profilaktykę pierwszo i drugorzędową. Wynika to z
wieku dzieci i z rodzaju problemów z jakimi mamy do czynienia.
5
I. DIAGNOZA
I.1. Diagnoza środowiska
Szkoła Podstawowa w Miedniewicach jest małą szkołą usytuowaną w niewielkiej wsi w powiecie żyrardowskim, co w
połączeniu z przyjaznym i bezpiecznym otoczeniem sprawia, że dajemy uczniom duże poczucie bezpieczeństwa. W
związku ze stosunkowo niewielką liczbą uczniów, nikt w naszej szkole nie jest anonimowy. Doskonale znamy naszych
uczniów i ich problemy.
Większość rodziców naszych uczniów to ludzie ubodzy, średnio zamożni, borykający się z codziennymi problemami
a szczególnie brakiem pracy. Rodzice w większości mają wykształcenie zawodowe, podstawowe, ale już coraz więcej
naszych rodziców posiada wykształcenie średnie lub wyższe. Na naszym terenie posiadamy kilka rodzin
niewydolnych wychowawczo, które wymagają wsparcia i pomocy. Są też rodziny, w których nadużywany jest alkohol
i występuje przemoc. Rodzice ci nie zawsze zapewniają należyte warunki do nauki swoim dzieciom, poświęcają im też
niewiele czasu. Uczniowie ci nie mają właściwych wzorców zachowań, są zaniedbani środowiskowo, często z dużymi
deficytami. Bywa tak, że niektórzy z naszych uczniów lepiej czują się w szkole niż we własnym domu.
Są też na naszym terenie rodziny w których dzieci są wychowywane „bez stresowo”, którym wszystko wolno, które
nie znają właściwych norm współżycia społecznego.
Zatem jeśli nie będziemy systematycznie prowadzić działań profilaktycznych, może zaistnieć prawdopodobieństwo
wystąpienia poważnych problemów dydaktycznych i wychowawczych.
Opracowany przez nas program ma stanowić kontynuacje świadomych działań, w celu eliminowania czynników
ryzyka i nie dopuszczenia do pojawienia się problemów, czy niewłaściwych zachowań naszych uczniów.
6
I.2. Analiza ankiet;
Na początku września 2016r wśród uczniów naszej szkoły i ich rodziców przeprowadzona została ankieta pt. „Czy
Twoja szkoła jest bezpieczna i przyjazna”, „Czy szkoła Twojego dziecka jest bezpieczna i przyjazna”. W ankiecie
wzięło udział 66 uczniów co stanowi 88% uczniów naszej szkoły nie licząc oddziału przedszkolnego kl. „0” oraz 36
rodziców co z kolei stanowi 56% wszystkich rodzin.
Na podstawie:
• ankiety przeprowadzonej w szkole wśród uczniów i rodziców przez zespół ds. wychowawczych i profilaktyki
• analizy dokumentacji szkoły
• obserwacji
• rozmowy z dyrektorem szkoły, pedagogiem, psychologiem, nauczycielami,
diagnozujemy, że nasza placówka jest bardzo dobrze postrzegana przez wszystkich klientów szkoły. Jest miejscem
bezpiecznym co potwierdziło 100% ankietowanych uczniów oraz 100% ankietowanych rodziców. W szkole
przestrzegane są Prawa Dziecka zdaniem 98,5% ankietowanych uczniów i 89%, rodziców (tylko dwóch rodziców
odpowiedziało czasami ) oraz przestrzegane są Prawa Ucznia co potwierdziło 98,5% uczniów i 89% rodziców (dwóch
rodziców odpowiedziało czasami). Uczniowie w naszej szkole nie mają dostępu do używek, potwierdziło to 100%
ankietowanych uczniów i 100% ankietowanych rodziców. Wszyscy potrzebujący wsparcia uczniowie są objęci
fachową opieką i mogą liczyć na pomoc. Uczniowie w naszej szkole mogą rozwijać swoje zainteresowania dzięki
dużej ofercie zajęć dodatkowych, szkoła od wielu lat ma wysoki poziom nauczania, rodziny ubogie mogą liczyć na
wsparcie władz szkoły i gminy, szkoła ma bardzo dobrą kadrę pedagogiczną, logopedę, pedagoga, psychologa,
terapeutę, nauczyciela korektywy. Wszyscy uczniowie bardzo dobrze czują się w naszej szkole, mają doskonały
kontakt z nauczycielami i innymi pracownikami szkoły, zawsze mogą liczyć na ich pomoc i wsparcie. Mamy bardzo
dobry kontakt z większością rodziców, którzy aktywnie włączają się w życie szkoły.
7
Zauważamy jednak, że w naszej szkole występują przypadki zachowań agresywnych, co sugerowali także swoimi
odpowiedziami ankietowani: , „CZASAMI” 33%, „NIE” 64% uczniów, rodzice: TAK 2,8% (1 rodzic)„CZASAMI”
17%,„NIE” 80%. Najczęściej wśród uczniów występuje agresja słowna co potwierdziło 9,1% uczniów i 37,1%
rodziców. Głównie zachowania te polegają na przezywaniu, wyśmiewaniu, popychaniu, dokuczaniu, a agresorami
najczęściej są koledzy szkolni. Uczniowie wymienili również miejsca w szkole, w których czują się zagrożeni i
najbardziej narażeni na agresję słowną. Należą do nich: uczniowie – toalety 7,5%;wejście do szkoły 4,5% i szatnie
1,5% .Zdaniem rodziców miejscami, w których dzieci są narażone na zachowania agresywne są; korytarz 14.3%
szatnie 11,45 oraz toalety 8,5%. Zatem ciągłe eliminowanie tych zachowań stanowi jeden z ważnych priorytetów w
naszych działaniach profilaktycznych.
Będziemy również kontynuować nasze dotychczasowe przedsięwzięcia, które przynosiły nam sukcesy w pracy
wychowawczo- profilaktycznej.
Szczegółowa analiza ankiet znajduje się w dokumencie „Analiza ankiet”, który został dołączony do Programu
Profilaktyki.
Podsumowanie ankiet –wyciąg z analizy:
Informacje uzyskane w ankiecie dają nam szerszy obraz na temat bezpieczeństwa w naszej szkole, widziany oczami i
odczuciami uczniów oraz ich rodziców. Ponadto dowiadujemy się też jakie są oceny i propozycje uczniów i ich rodziców na
temat przestrzegania praw w naszej szkole oraz szkolnej oferty zajęć pozalekcyjnych. Dzięki analizie i porównaniu
zgromadzonych we wrześniu 2015r. i wrześniu 2016r. informacji będziemy mogli opracować nowy Program Profilaktyki i
Program Wychowawczy szkoły oraz zwrócić baczniejszą uwagę na istniejące w szkole nieprawidłowości w celu ich
wyeliminowania.
1. Z analizy wyników ankiety widać że uczniowie czują się bezpiecznie w naszej szkole.
8
2. Uczniowie i ich rodzice zgodnie twierdzą, że na terenie szkoły nie ma problemu z używkami. We wrześniu 2015r.
czterech uczniów stwierdziło, że ma dostęp do używek na terenie szkoły. Zdanie to podzielił jeden rodzic. We wrześniu
2016r. tylko jeden uczeń stwierdził, że ma dostęp do używek na terenie szkoły.
3. W szkole nie ma większych przypadków agresji, ale nadal istnieją ślady zachowań agresywnych (agresja słowna).
Trzeba jednak zaznaczyć, że od września 2015r. do września 2015r. ilość osób twierdzących o braku zachowań
agresywnych w szkole znacznie zmalała.
4. Potwierdziło się, iż w dalszym ciągu najczęstszym przejawem zachowań agresywnych jest agresja słowna w postaci
przezywania i wulgaryzmów, a czasami zdarzają się też pobicia, szarpanie i zastraszanie, oraz kradzieże (1 osoba).
Daje nam to obraz świadczący o tym, że działania profilaktyczne prowadzone w szkole w tym temacie przynoszą
pozytywne efekty.
5. Autorami tych zachowań agresywnych są przeważnie uczniowie naszej szkoły. Jedna osoba spośród rodziców
stwierdziła, że autorem zastraszania dziecka w szkole był nauczyciel.
6. Ankietowani uważają, że najbardziej niebezpiecznymi miejscami w szkole we wrześniu 2016r. są: toalety (5 uczniów i 3
rodziców), wejście do szkoły (3 uczniów i 1 rodzic), korytarz (5 rodziców) i szatnie (1 uczeń i 4 rodziców). W
porównaniu we wrześniu 2015r. były: szatnie (3 uczniów, 7 rodziców) i korytarz (2 uczniów, 6 rodziców). Natomiast 45
uczniów i 12 rodziców (przeważająca większość) uważa, że w szkole nie ma takich miejsc.
7. Zdaniem ankietowanych zachowania agresywne wynikają najczęściej:
 Z chęci zaimponowania innym
 Z wpływu mediów
 Z wpływu grupy rówieśniczej
 Z braku zainteresowania rodziców sprawami dziecka
 Z braku umiejętności radzenia sobie ze stresem
 Z braku umiejętności rozwiązywania konfliktów
 Z przykładu rodziny
 Z chęci dominowania nad innymi
9
8. W szkole reaguje się na złe zachowania. Wskaźnik ten stopniowo wzrósł w porównaniu do września 2015r. Są jednak
wśród ankietowanych również osoby, które uważają, że nie ma w szkole reakcji na złe zachowania lub jest ona tylko
czasami.
9. Większość ankietowanych zgodnie potwierdza przestrzeganie w szkole praw dziecka, ale są też pojedyncze osoby,
które temu zaprzeczają. Ilość osób pozytywnie wypowiadająca się w tej kwestii również wzrosła w porównaniu do
września 2015r.
10. Ankietowani pozytywnie oceniają rolę i postawę szkoły wobec udzielanej dla uczniów pomocy w różnych sytuacjach i z
różnymi problemami. Są jednak i tacy, którzy uważają, że taka pomoc ze strony szkoły występuje tylko czasami lub
bywa, że w ogóle jej nie ma. W porównaniu z wrześniem 2015r. wskaźnik pozytywnie oceniających osób szkołę w tym
zakresie wzrósł. Wysoki wynik może świadczyć o tym, że działania podejmowane przez nauczycieli w szkole przynoszą w
ciągu roku szkolnego pozytywne efekty.
11. Ankietowani wypowiadali się na temat oferowanych przez szkołę zajęć pozalekcyjnych oraz swoich propozycji takich
zajęć.
Wśród istniejących zajęć największą popularnością cieszą się zajęcia taneczne, chór, zajęcia sportowe, zajęcia
plastyczne oraz gimnastyka korekcyjna, zajęcia artystyczne, komputerowe, i modelarskie. Tendencja ta jest stała od
września 2014r.
Wyniki te nie są zgodne z rzeczywistym udziałem dzieci w zajęciach pozalekcyjnych (listy/zgłoszenia dzieci w
dziennikach zajęć pozalekcyjnych). Zajęcia z piłki nożnej są realizowane na terenie naszej szkoły dla dwóch grup
wiekowych. Natomiast co do oczekiwań ankietowanych to najczęstszą propozycją uczniów i rodziców okazały się zajęcia
z budowy z klocków LEGO oraz tańce. Było również kilka innych propozycji, jednakże warto zwrócić uwagę, iż są to
pojedyncze osoby, a szkoła nie jest w stanie zorganizować tylu dodatkowych zajęć o tak szerokiej tematyce.
Należy zastanowić się czy można coś zrobić w kierunku zaspokojenia tych oczekiwań i potrzeb społeczności szkolnej.
Na zakończenie ankiety uczniowie i rodzice podpowiedzieli nam, że aby nasza szkoła była bezpieczna, to w nowym
programie profilaktyki musimy w dalszym ciągu zwracać uwagę na:

Zwiększenie tolerancji
 Internet – gry komputerowe
10



Przybliżenie teatru przez utworzenie szkolnej grupy teatralnej, która wystawiałaby dla społeczności szkolnej choć
jedno przedstawienie w roku szkolnym
Brak hali sportowej
Zaproponowano przygotowany program profilaktyczny MRPIPS z NGO
Ogólne wyniki badań zawierają się w określeniu mocnych i słabych stron szkoły:
Mocne strony szkoły – czynniki chroniące:
szkoła jest miejscem bezpiecznym
uczniowie nie mają dostępu do używek i dopalaczy
w szkole panują dobre stosunki interpersonalne między wszystkim klientami szkoły
wysoki poziom nauczania
bogata oferta zajęć dodatkowych
bogata oferta kółek zainteresowań
indywidualizacja procesu nauczania, wspieranie uczniów z problemami (zajęcia logopedyczne, wyrównawcze,
terapeutyczne, gimnastyki korekcyjnej)
 w szkole mamy logopedę, pedagoga, pedagoga specjalnego, terapeutę, psychologa,







Słabe strony szkoły – czynniki ryzyka:




agresja słowna wśród uczniów
niewydolność wychowawcza rodziców
brak spójnych ze szkołą oddziaływań wychowawczych
konflikty rodzinne
11




słaba więź z rodzicami
pijące środowisko, rodzina tzw. problemowa
zaniedbane środowisko
bezrobocie rodziców
II ZAŁOŻENIA PROGRAMU
Szkolny Program Profilaktyki jest oparty na Rządowym programie na lata 2014-2016 „Bezpieczna i przyjazna
szkoła” na rządowym oraz na programie profilaktycznym Wojewódzkiej Komendy Policji „B&N” czyli „ B Bezpieczny
i N jak Niechroniony” realizowany w celu poprawy bezpieczeństwa niechronionych uczestników w ruchu drogowym
oraz na priorytetach określonych przez MEN oraz Mazowieckiego Kuratora Oświaty w roku szkolnym 2016/2017.
Realizacja tych programów ma na celu zwiększenie skuteczności działań wychowawczych i profilaktycznych na
rzecz bezpieczeństwa i tworzenia przyjaznego środowiska w szkołach.
 Wzmocnienie bezpieczeństwa dzieci i młodzieży, kreowanie bezpiecznego i przyjaznego środowiska;
 Rozwijanie kompetencji czytelniczych oraz upowszechnianie czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży;
 Rozwijanie kompetencji informatycznych dzieci i młodzieży;
 Kształtowanie postaw. Wychowanie do wartości.
Ponadto szkoła przedstawia też własne priorytety, które będą realizowane w programie profilaktyki.
 „Profilaktyka agresji i przemocy, w tym Cyberprzemoc”
 Przeciwdziałanie używaniu substancji psychoaktywnych - dopalaczy przez uczniów i wychowanków oraz
profilaktyka uzależnienia od gier komputerowych, Internetu- niebezpieczeństwa w sieci, hazardu
 Promowanie zdrowego stylu życia wśród dzieci i młodzieży
12
 Zapewnienie uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej - działania rewalidacyjne, - terapeutyczne, wychowawcze
 Rozwijanie umiejętności społecznych i emocjonalnych dzieci i młodzieży, umożliwiających prawidłowe
funkcjonowanie w relacjach interpersonalnych i grupowych
 Wspieranie rozwoju dzieci i młodzieży poprzez rozwijanie zainteresowań, uzdolnień, talentów, doskonalenie
różnorodnych umiejętności i pogłębianie wiedzy.
Program jest spójny z założeniami i celami Programu Wychowawczego, Planem Pracy Szkoły, Koncepcją Pracy Szkoły.
Program ukierunkowany został na budowanie szkoły wspierającej uczniów i jednocześnie wymagającej. Naszym
zdaniem tylko w szkole , w której jest dobry klimat, zrozumienie, pomoc nauczycieli, rodziców, osób
wspomagających nie będzie agresji, a uczniowie będą dobrze przygotowani do funkcjonowania we współczesnym
świecie. Szkoła powinna stosować kary, ale równolegle uczyć wartości społecznych, alternatywnych zachowań i
ważnych umiejętności życiowych. Najważniejszym jednak zadaniem przeciwdziałania agresji i przemocy w szkole
jest budowa odpowiednich relacji interpersonalnych i tworzenie przyjaźnie wspierającego klimatu społecznego w
szkole. Karanie, dyscyplinowanie i restrykcje powinny być tymi środkami, które mają zastosowanie dopiero po
wyczerpaniu dostępnych, korygujących działań wychowawczych.
Istotą programu jest kreowanie klimatu współpracy, wzajemnego szacunku i dialogu, stymulowanie procesu
wychowawczego zapewniającego wyposażenie uczniów w aprobowane społeczne postawy, które pozwoliłyby
wyeliminować zachowania agresywne, promować zdrowy styl życia, rozwijać zainteresowania uczniów, udzielać
im wsparcia, budować prawidłowe relacje międzyludzkie i promować akceptowane społecznie wartości,
zapewnić bezpieczeństwo. Szkoła ma za zadanie wspierać rodzinę w jej wychowawczej funkcji. Zadaniem programu
jest pomóc uczniom, dokonywać właściwych wyborów, nauczyć podejmowania właściwych decyzji, które mogą
zaważyć na całym ich życiu. Uczniowie potrzebują dorosłych (nauczycieli, rodziców, specjalistów), którzy pomogą im
stać się ludźmi odpowiedzialnymi, otwartymi na innych, potrafiącymi współdziałać i porozumiewać się bez przemocy
13
z innymi, konstruktywnie rozwiązywać konflikty i budować w ten sposób poczucie własnej wartości, kreować
właściwy styl życia.
Zatem celem niniejszego programu, jest ograniczenie do minimum zachowań agresywnych ale nie przez kary,
nagany, ale poprzez promocję zdrowia, w tym zdrowia psychicznego, profilaktykę, interwencje kryzysowe, terapię,
korektę zachowań, promowanie aktywnego spędzania czasu wolnego, zachęcania do ruchu i zabaw na świeżym
powietrzu.
Zadania szkoły jako środowiska wychowawczego:
 Skuteczne zwalczanie przejawów agresji i przemocy wśród dzieci
 Eliminowanie wulgaryzmów w życiu szkoły i poza szkołą
 Profilaktyka uzależnień (uzależnienia od komputerów, Internetu, telewizji, papierosów, narkotyków,
alkoholizmu, dopalaczy)
 Propagowanie pozytywnych wzorców zachowań i zdrowego stylu życia
 Promowanie aktywności fizycznej, ruchu na świeżym powietrzu
 Kształtowanie pozytywnych cech osobowości i kultury osobistej
Program skierowany jest do grupy niskiego ryzyka i ma stanowić swoistą „szczepionkę” chroniącą dzieci przed
złem i patologią.
Odpowiedzialność za realizację oraz powodzenie programu spoczywa na wszystkich klientach szkoły.
Program profilaktyki obejmować będzie następujące obszary:
14
1. Kształtowanie umiejętności interpersonalnych - eliminowanie agresji i przemocy
2. Promowanie zasad bezpieczeństwa w szkole i poza szkołą
3. Promowanie zdrowego stylu życia oraz umiejętności tworzenia środowiska sprzyjającego zdrowiu
4. Profilaktyka uzależnień
5. Wsparcie psychologiczno – pedagogiczne
1. Podstawa teoretyczna problemu agresji
Coraz częściej mówi się w szkołach o narastaniu problemu agresji i przemocy wśród dzieci i młodzieży. Następuje
wyraźny wzrost liczby agresywnych zachowań uczniów na terenie szkoły. Nie wiadomo, dlaczego mamy do czynienia z
tak znacznym wzrostem aktów przemocy. Jeszcze kilkanaście lat temu nie notowano tylu przypadków agresji. W
szkołach było o wiele bezpieczniej.
Co jest przyczyną tak nagłego wzrostu brutalizacji życia w szkole?
Dlaczego zdarzają się na terenie szkoły pobicia, kradzieże, wymuszenia?
Niepokojącym zjawiskiem jest fala przemocy, która wystąpiła w środowisku szkolnym.
O rozmiarach agresji wiemy niewiele, ponieważ uczeń z obawy przed powtórnym pobiciem, sponiewieraniem,
ośmieszaniem nie zechce o tym komukolwiek powiedzieć.
Podobną postawę przejawiają niejednokrotnie i sami rodzice, nawet jeżeli wiedzą o kłopotach swojego dziecka.
Nauczyciele też często bagatelizują informacje na temat tych zjawisk. Z jednej strony narzekają na uczniów, z
drugiej zaś twierdzą, że to nieprawda, że problem ten nie dotyczy uczniów ich klasy czy szkoły.
Tymczasem przemoc miała i ma miejsce w szkole, na terenach przyległych do szkoły i na drodze dom-szkoła.
Jakie są przyczyny zaistniałych zjawisk?
15
Źródeł jest bardzo wiele i są one różnorodne. Duży wpływ stanowi rodzina i osłabienie jej roli wychowawczej,
nieodpowiednie środowisko rówieśnicze, transformacja ustrojowa, która stwarza szereg nowych oczekiwań,
możliwości, norm postepowania i zagrożeń społecznych.
Szkoła, w której dydaktyka zdominowała działalność, odsuwając funkcję wychowawczą i opiekuńczą, a także środki
masowego przekazu – telewizja, ukazująca w filmach sceny okrucieństwa, agresji i zabijania.
Problematyka agresji staje się coraz częściej przedmiotem wielu badań psychologicznych. Obecnie jest zjawiskiem
powszechnym, ponad kulturowym, obejmującym powoli wszystkie środowiska społeczne i grupy wiekowe. Zjawiska
agresji, przemocy i nietolerancji na skutek ich popularności i ciągłości tracą na niezwykłości i stają się trwałymi
komponentami życia codziennego, systemu edukacji, kultury masowej, informacji, rozrywki i sportu.
Coraz częściej nauczyciele zaczynają dostrzegać przemoc w szkołach, zwracając uwagę na następujące
nieprawidłowości: przemoc fizyczną, psychiczną, niszczenie rzeczy, wymuszanie pieniędzy.
Przemoc w szkołach występuje w relacji dziecko – dziecko, dziecko – nauczyciel oraz nauczyciel – dziecko.
Przyczyny tego stanu rzeczy leżą po stronie nauczycieli i po stronie dzieci.
Przyczynami przemocy ze strony nauczycieli wobec dzieci są:






Stres zawodowy
Agresja ze strony dzieci
Przepracowanie
Niewykonywanie poleceń
Niedocenianie zawodu
Trudności materialne
16
 Niepewność pracy
 Manipulowanie uczniami, przedmiotowy stosunek do ucznia
Przyczynami przemocy ze strony dzieci wobec innych dzieci oraz dorosłych są:












Destruktywne grupy rówieśnicze
Alkoholizm w rodzinie
Bezrobocie
Trudności materialne
Telewizja, wideo, kino
Gry komputerowe
Pisma młodzieżowe
Narkomania
Rozbicie rodziny, brak kontaktu ze szkołą, niewydolność wychowawcza rodziny
Agresja w rodzinie, znęcanie się nad dziećmi, brak akceptacji, patologia
Zaburzenia emocjonalne, wady rozwojowe
Zemsta za zbyt niskie oceny, poczucie skrzywdzenia
Agresja przedstawiona jest jako wzór zachowania, przenoszona z porachunków między grupami na każdego, kto się
różni. Szacunek należy się tylko silniejszemu. Na pograniczu młodzieżowych i szkolnych źródeł agresji wśród
młodzieży mieści się zjawisko „fali” w szkołach będące przejawem i przyczyna zachowań agresywnych. Uczniowie
starsi na swoje ofiary wybierają młodszych i słabszych fizycznie kolegów. Grożą pobiciem, ściągają od „kotów”
haracze, przestrzegając jednocześnie przed donosicielstwem. Zastraszane ofiary nie mają odwagi szukać pomocy.
„Na początku walczysz o miejsce. Nie możesz się ugiąć, bo przepadłeś. Starsi najpierw nękają słownie, używając
wulgaryzmów, wyzywając od maminsynków i lalusiów. Kto zaczyna się załamywać, zostaje „pierdołą szkolną”, „kozłem
17
ofiarnym”. Jeśli poskarżysz się belfrowi, zostaniesz konfidentem i kapusiem. Wtedy nie pozostanie nic innego, jak
zmienić szkołę, bo nie dadzą żyć”.
We współczesnej dobie coraz bardziej słabnie profilaktyczna działalność szkół i instytucji zobowiązanych do
wspomagania rodziny i przeciwdziałania niedostosowaniu społecznemu dzieci. Instytucje oświatowe coraz częściej
tkwią w kryzysie. Ich oferty często przegrywają z kasetami wideo lub barwną ulicą. Nie zapewniają nawet pracy, a
wymagająca wysiłku edukacja wydaje się uczniom coraz mniej pociągająca i potrzebna. W społeczności szkolnej
występowanie przemocy ułatwia przede wszystkim utrzymywanie tabu wobec problemu. Nauczyciele patrzą na
przemoc i nie reagują, rzadko przeciwdziałają powstaniu uczucia zagrożenia i lęku u złego ucznia. Często okazują
niechęć uczniowi sprawiającemu kłopoty w szkole, wyśmiewają jego wypowiedzi, używają krzywdzących określeń. Na
wywiadówkach piętnują wobec innych rodziców. Taki uczeń czuje się często skrzywdzony i upokorzony.
Budzi się wówczas u ucznia postawa agresywna i buntownicza. Bunt manifestuje się w formie aroganckich zachowań
wobec dorosłych, lekceważenia obowiązków szkolnych, aspołecznych wybryków itp.
Problemy wychowawcze mogą sprawić również zdolni uczniowie. Wyprzedzając swoich rówieśników dojrzałością
intelektualną, mogą zostać izolowani od grupy. Przyczyną tego mogą być cechy osobowości takiego ucznia np.:
egoizm, zarozumiałość, niekoleżeńskość.
Szereg zjawisk wskazuje na związek między nieprzystosowaniem dzieci zdolnych do wymagań szkoły a systemem
wychowawczym i osobowością nauczycieli. Większość wymagań stawianych uczniom zależy od nauczyciela.
Nauczyciel nietolerancyjny, autorytatywny znajdzie w klasie wielu uczniów nie umiejących sprostać jego
wymaganiom i będzie ich uważać za uczniów sprawiających trudności wychowawcze.
Najczęściej nauczyciele chcą kształtować uczniów według określonych wzorów, a uczeń chce być sobą, decydować o
własnym rozwoju. Nauczyciele stawiają sobie za zadanie wyszukanie, czego uczeń nie umie, aby wystawić ocenę, a
uczeń, by uniknąć oceny niedostatecznej, stara się ukryć swoją niewiedzę. Nauczyciele wymagają posłuszeństwa i
18
bezkrytycznego wykonywania poleceń, uczeń się buntuje. Szkoła często staje się instytucją, którą trudno polubić,
doprowadza niektórych uczniów do rozpaczy, a nawet samobójstw.
Uczeń jest w stanie polubić szkołę wówczas, kiedy zaspokaja w niej swoje potrzeby, nie jest zagrożony
upokorzeniem, szyderstwem czy ironią ze strony nauczyciela i kolegów, kiedy wymaga się od niego tyle, na ile go
stać. W takich warunkach łatwo o dobre samopoczucie, radość ze współżycia z kolegami, radość z uzyskanych
sukcesów z rzetelnej twórczej pracy. Oczywiście nie jest to możliwe do zrealizowania w stosunku do całej szkoły
czy choćby klasy.
Uczeń boi się oceny niedostatecznej, klasówek czy odpowiedzi ustnej. Ocenom negatywnym towarzyszy poczucie
małej wartości. Często nauczyciel, stawiając ocenę niedostateczną w obecności klasy kpi z ucznia, nazywa go leniem
lub nieukiem. Narastające niepowodzenie w szkole, brak możliwości opanowania zbyt trudnego programu stanowią
jedną z głównych przyczyn wzrostu zachowań agresywnych, chuligaństwa, narkotyzowania się, przestępczości.
Szkodliwym sposobem dyscyplinowania uczniów są kary fizyczne, dziecko uderzone przez nauczyciela jest bezsilne,
mimo, że wie, iż nauczyciel nie ma prawa go uderzyć. U tak ukaranego dziecka może powstać żal i chęć zemsty, chęć
czynienia na przekór.
Kary fizyczne są wyrazem bezsilności pedagogicznej tych osób, które nie znajdują innych możliwości
dyscyplinowania wychowanków, a jednocześnie wzmacniają bardzo silne zachowania agresywne uczniów, gdyż w tym
przypadku działa zarówno mechanizm modelowania, jak i frustracja.
Równie szkodliwym sposobem jest krzyk nauczyciela, zdenerwowany nauczyciel często używa różnych złośliwych
epitetów upokarzających ucznia.
W okresie transformacji ustrojowej niepokoje nauczycieli związane z możliwością utraty pracy, niskimi pensjami
odbijają się na stosunkach interpersonalnych w szkole. Agresywność niektórych nauczycieli odzwierciedla się w
wygórowanych wymaganiach, surowych ocenach, zmuszaniu dzieci do podporządkowywania się ich woli. Mała „super
19
wizja” ze strony nauczycieli na przerwach i w miejscach, w których przemoc najczęściej zachodzi również sprzyja
rozwojowi różnych form agresji. Często nauczyciele w poczuciu bezsilności – czasem fizycznej, a częściej
wynikającej z niewiedzy jak skutecznie reagować, jak przetrwać tą sytuację, jak rozmawiać ze sprawcą, jak
rozmawiać z ofiarą, jak zapobiegać zjawisku przemocy w szkole, reagują zbyt słabo lub wcale.
W dziedzinie organizacji wolnego czasu i opieki nad uczniem nie będącej mocnym elementem systemu oświaty także
występują luki. Rażąco zredukowano ofertę zajęć pozalekcyjnych, pozaszkolnych i wyrównawczych. Zlikwidowano
wiele świetlic, ognisk wychowawczych. Wielu uczniom dokucza nuda i bezczynność, po lekcjach nie wiedzą, co z sobą
zrobić. Na atrakcyjne zajęcia pozaszkolne potrzebne są pieniądze, których coraz częściej nie mają nie tylko
rodzice, ale i władze oświatowe, powiatowe i gminne.
Problem przemocy w szkole jest tak stary jak stara jest szkoła, z tą różnicą, że ciągle zmieniają się jej
uwarunkowania i formy. Właśnie ta zmienność jest bardzo trudna do przewidzenia, uniemożliwia wypracowanie
uniwersalnych metod zapobiegania brutalności i zwalczania jej w społeczności szkolnej.
Szkoła
Dopóki szkoła będzie formalistycznie traktować podopiecznych, dopóki nie nauczy się uwzględniać w realizacji
treści nauczania wciąż zmieniających się potrzeb, tak długo będzie uruchamiała u zdezorientowanych uczniów
mechanizmy obronne i kompensacyjne, do których należy m.in. przemoc, agresywne reagowanie.
Ważną rolę w kształtowaniu postaw w ogóle, postaw nieagresywnych w szczególności, spełniają rodzice.
Przekazywane przez nich wzory zachowań, a przede wszystkim stosowany system kar i nagród zdają się jednak nie
sprzyjać w wyrabianiu pozytywnych nawyków. Większość rodziców wymierza karę za agresywne zachowanie gdy
tylko je dostrzeże. Sprawia to, iż dziecko bardzo szybko uczy się hamować agresję, ale tylko w obecności rodziców
20
i w domu. Dzieci karane za przejaw agresji przez rodziców zachowują się bardzo brutalnie poza domem i w szkole,
wśród rówieśników. Kompensują sobie w ten sposób „domową ascezę”, wstrzemięźliwość w agresji. Wielu rodziców z
niedowierzaniem przyjmuje skargi nauczycieli na złe zachowanie ich „grzecznego dziecka”.
Brzmi to paradoksalnie, ale ci rodzice, którzy stosują kary fizyczne wobec agresywnie zachowujących się dzieci,
modelują i kształtują właśnie te wzory zachowań, które pragną wyeliminować. Do często popełnianych błędów należy
nieświadome uczenie agresji poprzez przekazywanie dzieciom poleceń w rodzaju „bądź mężczyzną”, „jak Cię
szturchają oddaj”, „pamiętaj, że masz łokcie” itp. Rodzice pochwalają w ten sposób przemoc, oczekują jej i
nagradzają za nią, co w rezultacie prowadzi do utrwalania tego negatywnego wzoru zachowania.
Obecnie bardzo duży wpływ na postępującą przemoc i agresję wśród uczniów mają masmedia – kino, telewizja, video,
czasopisma dla młodzieży – jako czynniki wpływające na rozwój agresywnych postaw. Wszystkie te wizualne środki
przekazu wywierają znaczący wpływ na zachowania młodzieży.
Uwagi końcowe
Problem przemocy w środowisku szkolnym i rówieśniczym jest tak stary jak sama szkoła, z tą jednak różnicą, że
zmieniały się – i ciągle zmieniają – jej uwarunkowania i formy. Właśnie ta zmienność, bardzo trudna do przewidzenia,
uniemożliwia wprowadzenie uniwersalnych metod zapobiegania przemocy, brutalności i zwalczania jej w społeczności
uczniowskiej.
Nie jest też tajemnicą, że od przemocy szkoła nie jest wolna. Słabsi i młodsi są przedmiotem ataku starszych i
silniejszych. Uczniowie skarżą się, że są bici przez kolegów dla zabawy, zmuszani przez nich do palenia papierosów,
21
picia alkoholu, a niekiedy zażywania narkotyków. Pokrzywdzeni uczniowie są zastraszani, boją się powiedzieć
dorosłym o tym, co dzieje się w szkole. Wiedzą też, że nie zawsze mogą liczyć na pomoc nauczycieli, którzy
niejednokrotnie sami stają się ofiarami przemocy.
Współczesny, pragmatycznie myślący pedagog musi jednak podejmować próby minimalizowania tej niekorzystnej
tendencji. Tymczasem nauczyciele dosyć często udają, że o niczym nie wiedzą „nie mają interesu” w tym, żeby
informować dyrekcję szkoły. Uważają, że to tylko nadwyręży ich reputację, jako niewydolnego nauczyciela i
pogorszy jego wizerunek. Przypuszczalnie utożsamiają to również z przyznaniem się do własnej niekompetencji
wychowawczej.
Te błędne przekonania sprawiają, że nauczyciele często alarmują już po fakcie, gdy dojdzie do dotkliwego pobicia
lub wymuszenia od niego znacznych kwot, albo gdy to ofiarą przemocy staje sam nauczyciel. Potrzebą chwili jest
zatem stała współpraca nauczycieli z pedagogiem, policją poprzez wspólne spotkania, organizowanie prelekcji dla
uczniów w celu uświadomienia im zagrożeń i sankcji karnych wynikających ze stosowania przemocy wobec
rówieśników.
Trzeba w szczególności dążyć do odbudowy autorytetu nauczyciela, gdyż jego brak powoduje, że uczniowie im nie
ufają, a tym samym – nie próbują informować ich o doznawanej lub obserwowanej przemocy.
W szkole nie stara się stymulować młodzieży do wyrażania i nazywania własnych uczuć. W środowisku rodzinnym
także brakuje czasu na rozmowy, podczas których dzieci miałyby okazję opowiadać o sowich uczuciach i nurtujących
je problemach. Dlatego też młodzież ma trudności z określaniem własnych stanów emocjonalnych.
III. CELE PROGRAMU
Cel szczegółowy:
22
 Koordynowanie zaburzonych zachowań uczniów oraz przeciwdziałanie zjawiskom patologicznym w
życiu szkolnym i pozaszkolnym
 Zwiększenie bezpieczeństwa uczniów na terenie szkoły i poza nią
- Tworzenie warunków do kształtowania zachowań sprzyjających zdrowiu i bezpieczeństwu dzieci na drodze i
w szkole
- Zapoznanie uczniów z regulaminem szkoły oraz szczegółowymi kryteriami ocen zachowania
- Bezpieczeństwo uczniów podczas przerw i imprez szkolnych
- Uwrażliwienie uczniów na zagrożenia podczas drogi do i ze szkoły
- Systematyczne uwrażliwianie uczniów na sytuacje stwarzające zagrożenie
- Uczenie zasad postępowania w sytuacjach zagrożenia: powódź, pożar, zachowanie na szkolnym korytarzu,
szatni, klasie szkolnej, sali gimnastycznej, boisku szkolnym
- Uczenie zasad udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej
- Uwzględnienie profilaktyki uzależnień: problem narkotyków, dopalaczy, palenie papierosów, picie alkoholu,
zachowania agresywne.
 Ograniczenie zachowań agresywnych i przemocy w szkole
- Diagnoza poziomu bezpieczeństwa w szkole
- Uświadamianie uczniom, czym jest agresja i przemoc oraz jak sobie z nimi radzić
- Wdrażanie działań na rzecz ograniczania agresji i przemocy, kształtowanie umiejętności asertywnych
- Kształtowanie umiejętności zastępowania agresji, wnioskowania moralnego oraz kontroli emocji.
- Kształtowanie postaw troski o bezpieczeństwo własne i innych. Wzbudzanie empatii, tolerancji i zachowań
prospołecznych
- Pedagogizacja rodziców.
23
 Rozwijanie umiejętności współżycia społecznego
- Przedstawienie zasad i reguł współżycia w klasie w szkole
- Edukacja prawna uczniów
- Uwrażliwienie uczniów na potrzeby innych
- Integrowanie społeczności klasowej i szkolnej.
 Rozszerzenie działań na rzecz propagowania zdrowego trybu życia
- Propagowanie zdrowego trybu życia
- Popularyzacja aktywnych sposobów spędzania wolnego czasu: sport, ruch na świeżym powietrzu
- Uświadomienie konieczności zachowania higieny i ergonomii pracy
- Kształtowanie nawyków dbania o zdrowie i higienę osobistą
- Poszerzanie zainteresowań i wiedzy ucznia
- Propagowanie ekologii, ochrony środowiska
- Wdrażanie wybranych programów profilaktycznych
 Profilaktyka uzależnień
- Asertywność
- Profilaktyka palenia papierosów
- Profilaktyka picia alkoholu
- Profilaktyka narkomanii, dopalaczy, lekomanii, uzależniania od komputera, telewizji
- Rozpoznawanie sytuacji domowej wychowanków
- Wdrażanie wybranych programów profilaktycznych
 Podejmowanie działań mających na celu wzmocnienie motywacji do własnego rozwoju
- Uświadomienie uczniowi jego mocnych stron i możliwości
- Rozwijanie indywidualnych zainteresowań uczniów, a w szczególności matematycznych i przyrodniczych
24
- Upowszechnianie wśród uczniów czytelnictwa i rozwijanie w nich kompetencji czytelniczych
- Wskazywanie pożądanych wzorców zachowań
- Zapobieganie nadmiernej absencji uczniów
- Pomoc uczniom w przezwyciężaniu własnych trudności i ograniczeń
- Rozwijanie umiejętności rozpoznawania i ujawniania swoich uczuć i emocji.
 Wdrażanie metod radzenia sobie w trudnych sytuacjach
- Poszerzenie wiedzy dotyczącej sytuacji trudnych
- Wdrażanie metod asertywnych
- Umiejętne szukanie pomocy.
Zadania profilaktyczne nauczycieli szkoły podstawowej
 Zwracanie uwagi podczas dyżurów – na miejsca tzw. podwyższonego ryzyka: ubikacje, korytarze, schody,
szatnie itp.
 Informowanie na bieżąco wychowawców o niewłaściwym zachowaniu ich wychowanków zarówno przez
nauczycieli dyżurujących jak pozostałych nauczycieli i pracowników szkoły
 Obserwacja zachowania uczniów w miejscach publicznych i zwracanie uwagi na przejawy agresji, palenia
papierosów, spożywania alkoholu czy niszczenia mienia
 Wdrażanie do świadomego unikania zagrożeń oraz kształtowanie umiejętności odmawiania i negocjacjiDawane
przykładów sumienności, umiejętności rozwiązywania konfliktów, radzenia sobie w trudnych sytuacjach.
Zadania profilaktyczne wychowawców klasowych
 Diagnozowanie i uwzględnianie występowania różnic w dojrzałości dzieci na każdym poziomie nauki a w
szczególności rozpoczynających edukację szkolną
25
 Pomoc uczniom w rozwiązywaniu trudności życiowych i rodzinnych, uruchomienie akcji informacyjnej mającej
na celu uświadomienie uczniom możliwości zwrócenia się z problemem do konkretnej osoby w szkole:
wychowawcy, pedagoga, dyrektora szkoły, psychologa, logopedy
 Podnoszenie poziomu kultury osobistej uczniów – godziny wychowawcze dotyczące zachowania się w stosunku
do rówieśników, osób dorosłych, w miejscach publicznych (kino, teatr, itp.)
 Współpraca z rodziną – inicjowanie spotkań mających na celu omawianie problemów wysuwanych przez
rodziców np. wywiadówki profilaktyczne
 Realizacja programów profilaktycznych dotyczących narkomanii, dopalaczy, palenia tytoniu i picia alkoholu,
rozwijania umiejętności interpersonalnych
 Wprowadzenie zajęć redukujących napięcie, relaksacyjnych, zajęć śródlekcyjnych
 Organizacja koleżeńskiej pomocy w nauce
 Kształtowanie postaw poszanowania mienia wspólnego, dbałości o estetykę klasy, szkoły i otoczenia
 Systematyczne informowanie rodziców o postępach w nauce i zachowaniu ich dzieci
 Pomoc w poznawaniu samego siebie i kształtowaniu pożądanego systemu wartości.
Zadania profilaktyczne zespołu do spraw profilaktyki i wychowania





Koordynacja IPET
Pomoc w rozwiązywaniu problemów wychowawczych
Wprowadzenie zewnętrznych programów profilaktycznych
Organizowanie pogadanek, prelekcja dla uczniów z udziałem policji, psychologa, lekarza, strażaka itp.
Pedagogizacja rodziców
Zadania profilaktyczne rodziców
26
Mając na uwadze, że wychowanie dzieci to głownie zadanie rodziców, a nauczyciele wspierają ich w dziedzinie
wychowania, ustalono następujące zadania profilaktyczne dla rodziców:
 każdy rodzic czuwa nad tym, aby jego dziecko wykazywało właściwą kulturę osobistą oraz sumiennie
realizowało obowiązek szkolny
 rodzice utrzymują regularny kontakt z wychowawcą klasy, a w razie potrzeby z pedagogiem szkolnym bądź
Dyrektorem / zastępcą Szkoły w celu zapobiegania niewłaściwych zachowaniom
 rodzice biorą udział w przedsięwzięciach organizowanych przez szkołę mających na celu doskonalenie metod
wychowawczych
 rodzice uczniów sprawiających szczególne trudności wychowawcze winni kontaktować się ze szkołą w każdym
przypadku stwierdzenia naruszenia obowiązujących norm i zasad oraz wspólnie znajdować sposoby
rozwiązywania problemów.

IV. SPOSÓB REALIZACJI:
Realizacja programu odbywać się będzie w ramach:
1. Zajęć dydaktyczno – wychowawczych i opiekuńczych
 prowadzonych przez wychowawców i nauczycieli przedmiotu
 realizacji programów profilaktycznych
 a także na wycieczkach, spotkaniach oraz imprezach okolicznościowych, środowiskowych
27
2. Zajęć pozalekcyjnych z dziećmi mających na celu:





możliwość rozwijania przez uczniów własnych zainteresowań, zdolności – koła zainteresowań
wyrównywania braków i deficytów – zaj. wyrównawcze, terapeutyczne, logopedyczne, gimnastyki korekcyjnej
rozwiązywanie problemów oraz radzenie sobie z przejawami agresji
umiejętność otwartego wyrażania myśli, uczuć i przekonań
rozwijanie umiejętności właściwego zagospodarowania czasu wolnego
3. Zajęć z pedagogiem i psychologiem





okazanie zainteresowania każdemu wychowankowi
badanie środowiska domowego oraz indywidualne rozmowy z rodzicami lub opiekunami
udzielanie pomocy w rozwiązywaniu problemów osobistych poruszanych przez wychowanków
wspólne opracowywanie metod postepowania w sytuacjach konfliktowych
poprzez naukę radzenia sobie z własnymi emocjami w sposób akceptowany społecznie
4. Pedagogizacji rodziców w ramach:




zebrań ogólnych
spotkań z wychowawcami
dni otwartych
korespondencji z rodzicami
Zadania szczegółowe programu realizowane są przez cały rok przy współudziale:
 Nauczycieli - wychowawców
28















Psychologa
Pedagoga
Pielęgniarki
Logopedy
Terapeuty
Rodziców
Samorządu Uczniowskiego
Świetlicy szkolnej
Urzędu Gminy w Wiskitkach – Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Żyrardowie
Powiatowej Komendy Policji w Żyrardowie
Wojewódzkiej Komendy Policji w Radomiu
Gminnej Komisji Rozwiązywaniu Problemów Alkoholowych w Wiskitkach
Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Wiskitkach
Kuratora sądowego
V. METODY I FORMY REALIZACJI PROGRAMU
V.1. METODY
1. Metody aktywizujące jednostkę i środowisko:
29










quizy
konkursy plastyczne, muzyczne, literackie
apele, teatrzyki
działalność kół zainteresowań
pomoc koleżeńska
szkolenia rodziców, nauczycieli
dni otwarte
zawody sportowe
wycieczki, kuligi
udział w zajęciach pozalekcyjnych
2. Metody eksponujące:
 Impresyjne – polegające na wywołaniu u uczniów określonych zachowań i zmian w postawach moralnych,
przeżywanie głębokich emocji
 Ekspresyjne – stwarzanie sytuacji, w których uczeń nie tylko przeżywa, ale i tworzy np. drama, odgrywanie
ról, inscenizacje, wystawy prac.
3. Metody podające:




mini wykład
pogadanka
rozmowa kierowana
dyskusja
30
4. Metoda projektów
V.2. FORMY
A) UCZNIOWIE
 warsztaty tematyczne
 ćwiczenia psychoedukacyjne:
- chromoterapii,
- wizualizacji,
- muzykoterapii,
- choreoterapii
 rozmowy indywidualne – konsultacje z psychologiem, pedagogiem
 mini wykłady
 pogadanki, zajęcia integracyjne
 konkursy tematyczne
 inscenizacje
 dramy
 pokazy, prezentacje
 imprezy rekreacyjno – sportowe, festyny
 spotkanie z pielęgniarką, policją itp.
 udział w zajęciach pozalekcyjnych
 quizy
 konkursy plastyczne, muzyczne, literackie
31






apele, teatrzyki
działalność kół zainteresowań
pomoc koleżeńska
zawody sportowe
wycieczki, kuligi
udział w zajęciach pozalekcyjnych
B) RODZICE








szkolenia
prelekcje
spotkania
dni otwarte
udział w uroczystościach
współudział w akcjach profilaktycznych
festyny rodzinne, imprezy rekreacyjno – sportowe
konsultacje ze specjalistami
C) NAUCZYCIELE
 udział w szkoleniach z zakresu podnoszenia kompetencji wychowawczych
- z zakresu przeciwdziałania agresji i przemocy, w tym cyberprzemocy
- rozwiązywania konfliktów, trudności wychowawczych, reagowania w sytuacjach kryzysowych
 doskonalenie zawodowe
32
VII. ADRESACI DZIAŁAŃ
Niniejszy program skierowany jest do:
 uczniów
 nauczycieli
 rodziców
Praca profilaktyczna w szkole została zaplanowana na trzech związanych ze sobą poziomach:
1. Profilaktyka wśród dzieci i dla dzieci
2. Profilaktyka wśród nauczycieli
3. Profilaktyka wśród rodziców
Rada Pedagogiczna
 Określa zadania w zakresie profilaktyki
 Określa zapotrzebowanie na realizację programów profilaktycznych
 Dokonuje analizy działalności profilaktycznej
Nauczyciele
 Współpracują z wychowawcami klas w realizacji zadań profilaktycznych
 Wykonują zalecenia zawarte w orzeczeniach wydanych przez PPP
 Doskonalą kwalifikacje i zdobywają nowe umiejętności w zakresie działań profilaktycznych
Wychowawca klasy
33
Integruje zespół klasowy
Dba o poczucie bezpieczeństwa i akceptacji ucznia w klasie
Wyposaża uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach
Realizuje zadania w zakresie profilaktyki we współpracy z rodzicami uczniów
Rozpoznaje indywidualne potrzeby uczniów oraz analizuje przyczyny niepowodzeń szkolnych
Określa formy i sposoby udzielania uczniom, w tym uczniom z wybitnymi uzdolnieniami, pomocy
psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów rodziców i nauczycieli
 Podejmuje działania profilaktyczno-wychowawcze wynikające z Programu wychowawczego szkoły i Szkolnego
programu profilaktyki w stosunku do uczniów, z udziałem rodziców i nauczycieli
 Wspiera działania opiekuńczo-wychowawcze nauczycieli, wynikające z Programu Profilaktyki Szkolnej






Dyrektor




Monitoruje pracę wychowawców klas w zakresie profilaktyki
Diagnozuje oczekiwania uczniów i rodziców w zakresie profilaktyki
Współpracuje z podmiotami szkoły oraz instytucjami wspomagającymi działania z zakresu profilaktyki
Inicjuje i organizuje przedsięwzięcia określone w Szkolnym programie profilaktyki
Rada Rodziców – czyli Zarząd Komitetu Rodzicielskiego
 Uchwala Szkolny Program Profilaktyki
 Analizuje i diagnozuje opinie rodziców na temat profilaktyki
 Współpracuje z Radą Pedagogiczną, dyrektorem, Samorządem Uczniowski
Rodzice
34
 Przedstawiają Radzie Rodziców opinie na temat profilaktyki
 Korzystają z pomocy i wsparcia ze strony pedagoga i szkolnej służby zdrowia w zakresie profilaktyki
 Wnioskują do odpowiednich organów i instytucji w sprawach kształcenia specjalnego, nauczania
indywidualnego, zajęć rewalidacyjno-wychowawczych
Organ prowadzący – Gmina Wiskitki
 Decyduje o zatrudnianiu i wymiarze czasu pracy pedagoga, psychologa, logopedy
 Współuczestniczy w wyposażaniu szkoły w pomoce dydaktyczne, środki niezbędne do realizacji Programu
Realizacja programu jest wspierana przez:
- wystrój szkoły,
- działania SU,
- lekcje wychowawcze,
- realizacje programów profilaktycznych,
- szkolenia nauczycieli,
- szkolenia rodziców,
- spotkania z policjantem, kuratorem,
- konkursy, festyny,
- realizację Programu Wychowawczego
- realizację WDN,
35
VIII. CZAS I OBSZAR REALIZACJI
Czas: rok szkolny 2016/17
IX. SPODZIEWANE EFEKTY
Zmniejszenie zjawisk negatywnych,
poprawa bezpieczeństwa w szkole,
wzrost wiedzy wśród uczniów i rodziców na temat przemocy oraz przeciwdziałania jej,
uczniowie będą umieli dokonywać wartościowych i sensownych wyborów,
widoczny rozwój umiejętności interpersonalnych u uczniów, nauczycieli, rodziców,
wzrost kultury osobistej uczniów,
wzrost świadomości uczniów dotyczących używek, dopalaczy, zagrożeń w sieci i telewizji,
wzrost świadomości na temat zdrowego stylu życia i efektywnego spędzania wolnego czasu,
wzrost świadomości na temat znaczenia ruchu fizycznego w rozwoju dzieci i młodzieży,
mniej zwolnień z lekcji wychowania fizycznego,
zwiększenie zakresu i dostępności pomocy psychologicznej i pedagogicznej uczniom sprawiającym trudności,
wychowawcze oraz ich rodzicom oraz ofiarom przemocy,
 zwiększenie kompetencji wychowawczych nauczycieli i rodziców,
 podniesienie świadomości na temat zagrożeń społecznych.











X.MONITORING
Dokumentacja z realizacji Programu:
36
- sprawozdania pisemne wychowawców klas, psychologa, pedagoga, Zespołu Wychowawczego, Zespołu ds.
Profilaktyki (śródroczne, końcoworoczne),
- dokumentacja fotograficzna,
- scenariusze zajęć profilaktycznych, uroczystości, imprez,,
- zapisy w dziennikach lekcyjnych,
- dokumentacja Samorządu Uczniowskiego,
- dokumentacja wychowawcy klasowego,
- Księga Protokołów Rady Pedagogicznej,
- dokumentacja WDN
XI. EWALUACJA
Cele ewaluacji:
 Sprawdzenie na ile zrealizowane działania wpłynęły na zachowania uczniów oraz na poprawę sytuacji
wychowawczej w szkole
 Sprawdzenie, które działania były najbardziej skuteczne, a które nie przyniosły oczekiwanych rezultatów,
 Sprawdzenie, w jaki sposób uczniowie potrafią dokonywać samooceny własnych zachowań,
 Poznanie postaw uczniów wobec negatywnych zjawisk społecznych w celu zapobiegania bądź wczesnego
wykrywania problemu,
 Opracowanie wniosków z podjętych działań wychowawczych i profilaktycznych, które posłużą do pracy w
następnym roku szkolnym.
Narzędzia ewaluacji:
37
- obserwacja współuczestnicząca, rozmowy z uczniami,
- ewaluacja etapowa: sprawozdania z realizacji zadań (śródsemestralne, końcoworoczne),
- dokonywanie analizy sytuacji wychowawczej szkoły (śródroczna, końcoworoczna)
- monitoring bezpieczeństwa dzieci w szkole ( na początki roku, na koniec roku)
- ewaluacja końcowa.
Odpowiedzialni za ewaluację:
- zespół ds. profilaktyki
- zespół ds. wychowawczych
38
39
PLAN PRACY
40
Cele
Zadania
Sposób realizacji
Termin
Odpowiedzialni
I. Kształtowanie
umiejętności
interpersonalnych
1. Podnoszenie
umiejętności nauczycieli
w obszarze profilaktyki
- udział indywidualny n-li w kursach
- korzystanie z publikacji nt przemocy (w tym
Cyberprzemoc), agresji, dopalaczy itp
- zapoznanie z Rządowym Programem „Bezpieczna i
przyjazna szkoła” na lata 2014-2016
- zapoznanie z programem „B&N”czyli „B jak
Bezpieczny i N jak Niechroniony”
- budowanie właściwych stosunków
interpersonalnych między wszystkimi klientami szkoły
- konsultacje z pracownikami instytucji zajmujących się
profilaktyką
Cały rok
Dyrektor, nauczyciele,
pedagog, psycholog
IX-X
Dyrektor, nauczyciele,
pedagog, psycholog
Wg potrzeb
Wychowawcy
2. Integracja środowiska
klasowego i szkolnego
- spotkania integracyjne, pikniki, wycieczki,
spacery po okolicy, imprezy klasowe, imprezy
środowiskowe, wyjścia, uroczystości szkolne
- zajęcia aktywizujące z wykorzystaniem gier i zabaw
grupowych
Wg planu
imprez,
wycieczek
Wychowawcy,
psycholog, pedagog,
nauczyciele
3. Nauka umiejętności
nawiązywania
prawidłowych relacji
międzyludzkich
- spotkania z psychologiem i pedagogiem
- indywidualne konsultacje ze specjalistami
- lekcje wychowawcze
- zajęcia zintegrowane
- nauka zasad savoir-vivre- akcja „Obycie umila życie”
-konkurs Savoir-Vivru
Utrwalenie form grzecznościowych, nawiązywania
dobrych relacji z rówieśnikami, dorosłymi, sąsiadami
Cały rok
Wychowawcy
psycholog, pedagog,
nauczyciele
41
II.
Przeciwdziałanie
agresji i przemocy
4. Poznanie własnych
emocji, uczenie
umiejętności radzenia
sobie z emocjami
- zajęcia wychowawczo-profilaktyczne
- realizacja programu profilaktycznego –
„Spójrz inaczej”
- elementy programu „7 kroków”
- spotkania z psychologiem i pedagogiem
- pedagogizacje rodziców – Bezpieczna szkoła
bez agresji i przemocy
-lekcje przyrody
Cały rok
5. Przeciwdziałanie
dyskryminacji,
kształtowanie postaw
tolerancji
- zajęcia uczące tolerancji wobec osób innych
narodowości, niepełnosprawnych, ubogich,
słabych
- pogadanki nt. równych praw dla wszystkich ludzi
- kontynuowanie Dnia Tolerancji
Cały rok
1. Stworzenie jasnych
zasad zachowań i
współżycia w
społeczności szkolnej
- stworzenie i przypomnienie regulaminów
zachowań w klasach
- podpisanie kontraktów zachowań między
wychowawcami, a uczniami
- przypomnienie Szkolnego Kodeksu
Grzeczności
- przypomnienie regulaminu „Bezpieczna przerwa”„Bezpieczna przerwa z książką”
- opracowanie i stosowanie procedur reagowania w
sytuacjach kryzysowych (agresja, przemoc,
cyberprzemoc)
Wychowawca,
Wg
harmonogramu n-l j. polskiego,
pedagog, psycholog
zebrań
- analiza Wewnątrzszkolnych Zasad Oceniania,
- Statutu Szkoły
- Programu Wychowawczego
Wrzesień
2. Zapoznanie uczniów i
rodziców z dokumentacją
regulującą życie szkoły
42
Wychowawcy,
n-l przyrody
Pedagog, psycholog
Rodzice
Cały rok
Wychowawcy,
psycholog, pedagog
- Planu Pracy szkoły
- Programu Profilaktyki
- Regulaminu Uczniowskiego
3. Poszerzenie wiedzy
uczniów z zakresu
przeciwdziałania agresji
oraz rozwiązywaniu
problemów na drodze
negocjacji
- lekcje wychowawcze,
- pogadanki dotyczące agresji, jej przyczyn i
skutków,
- spotkania warsztatowe z psychologiem i
pedagogiem nt. radzenia sobie ze stresem,
agresją, nazywanie i wyrażanie uczuć
- indywidualne konsultacje wg potrzeb
- szkolenia n-li w ramach WDN dotyczące
agresji i przemocy, w tym cyberprzemocy
- pedagogizacje rodziców
- wprowadzanie podczas zajęć lekcyjnych
elementów ćwiczeń i muzyki relaksacyjnej
- wskazywanie uczniom możliwości i formy
pomocy, udzielanie wsparcia
- spotkanie z policjantem
Cały rok
4. Realizacja programu
„Bezpieczna i przyjazna
szkoła” i elementów
programu dla klas I-III
„Porozmawiajmy o
agresji” dla klas IV-VI
„Stop agresji i przemocy”
- realizacja elementów programu
 „Porozmawiajmy o agresji” kl. I-III
 „Stop agresji i przemocy” kl. IV-VI
 „7 kroków”
Cały rok
Wychowawcy,
nauczyciele,
psycholog, pedagog,
pracownicy szkoły
5. Egzekwowanie praw i
obowiązków ucznia,
przestrzeganie praw
- przypomnienie praw i obowiązków ucznia oraz praw
człowieka i ich przestrzeganie
- stosowanie statutowego systemu nagród i kar
Cały rok
Wychowawcy,
nauczyciele,
psycholog, pedagog,
43
Dyrektor,
wychowawcy,
liderzy zespołów
Pedagog
psycholog
człowieka
6. Opieka nad uczniem
sprawiającym trudności
wychowawcze –
reagowanie na wszelkie
przejawy zachowań
nieakceptowanych
III. Promowanie
- stosowanie procedur wypracowanych w szkole
- wdrażanie do przestrzegania regulaminów
klasowego i szkolnego
- prowadzenie rozmów indywidualnych z
uczniami przejawiającymi problemy
- stworzenie listy uczniów trudnych
wychowawczo i wypracowanie procedur
- okresowe analizowanie funkcjonowania
uczniów przejawiających problemy
- promowanie autorytetów zachowań
powszechnie akceptowanych poprzez dramy,
inscenizacje, lekcje religii
- konsultacje, rozmowy z psychologiem i
pedagogiem
- współpraca z policją
pracownicy szkoły
Cały rok
Wg potrzeb
Wychowawcy,
nauczyciele,
psycholog, pedagog,
nauczyciel religii
7. Przestrzeganie zakazu
używania wulgaryzmów i
stosowania zachowań
agresywnych na terenie
szkoły
- dyżury nauczycieli na przerwach w miejscach
w których dzieci najbardziej narażone są na
agresję słowną; szatnia, łazienki, boisko, korytarze,
szatnie
- obserwacje uczniów
- realizacja projektu „SOS dla kultury języka”
 - eliminowanie wulgaryzmów i złych zachowań
Cały rok
Wychowawcy,
nauczyciele,
psycholog, pedagog,
pracownicy szkoły
8. Mówimy „nie”
cyberprzemocy”
- pogadanki na lekcjach wychowawczych i zajęciach
komputerowych nt. Cyberprzemocy
-Realizacja programu „Cyfrowobezpieczni”
- spotkania z pedagogiem i psychologiem
- pedagogizacja rodziców
- cykl zajęć z pedagogiem i psychologiem na temat zasad
bezpieczeństwa
Cały rok
Wychowawcy,
psycholog, pedagog,
Wrzesień
Nauczyciele techniki,
wychowawcy,
1. Bezpieczna droga do i
ze szkoły – zapoznanie ze
44
zasad
bezpieczeństwa w
szkole i poza
szkołą
sposobami bezpiecznego
poruszania się po drogach
- pedagogizacja rodziców
- realizacja programu profilaktycznego
”B&N”Komendy Wojewódzkiej Policji w Radomiu
- realizacja programu wychowania komunikacyjnego poznawanie zasad poruszania się po drogach, znaków
drogowych
- zapoznanie się z prawidłowym sposobem przechodzenia
przez jezdnię – nauka praktycznego poruszania się po
drogach
- uświadomienie uczniom potrzeby uczenia się przepisów
ruchu drogowego i konieczności ich przestrzegania w
celu zadbania o swoje bezpieczeństwo
- spotkanie z policjantem
- udział w konkursach organizowanych przez Komendę
Policji
- podpisanie oświadczeń przez rodziców o
odpowiedzialności za bezpieczeństwo ucznia w drodze
do i ze szkoły
- udział w konkursie szkolnym o tematyce
bezpieczeństwa
-hapenning z udziałem policji „Kierowco nie polujemy na
zebrach”
2. Bezpiecznie jeżdżę
rowerem – uzyskanie
karty rowerowej i
motorowerowej
Klasa IV
- zajęcia z wykorzystaniem ćwiczeń przygotowujących
uczniów do egzaminu na kartę rowerową i motorowerową
- egzamin na kartę rowerową
Nauczyciele techniki,
3. Wiem do kogo zwrócić
się o pomoc – poznajemy
- lekcje wychowawcze,
- zajęcia zintegrowane,
- pogadanki, czytanie literatury,
Cały rok
Wychowawcy,
nauczyciele świetlicy
45
Wg
harmonogramu
nauczyciele świetlicy,
telefony alarmowe: straż,
policja, pogotowie, numer
alarmowy 112.
- zajęcia na świetlicy
- udział w konkursach plastycznych
4. Poznajemy zasady i
procedury ewakuacji w
razie pożaru,
uwrażliwienie na
zagrożenia jakimi mogą
być materiały wybuchowe
- udział nauczycieli i uczniów w szkoleniach
przeciwpożarowych
 szkolenie uczniów: zapoznanie z planem
ewakuacji szkoły i z zachowaniem na wypadek
pożaru
 symulacja ewakuacji szkoły z udziałem
przedstawiciela straży – instruktaż
 pogadanki
- lekcje przyrody
- zajęcia z pielęgniarką – szkolenie z zakresu udzielania
pierwszej pomocy w razie:
 Skaleczenia
 Zwichnięcia
 Złamania
 Ukąszenia, użądlenia
 Pogryzienia przez psa
- realizacja programu
 „Ratujemy i uczymy ratować” w ramach fundacji
J. Owsiaka – udzielanie pierwszej pomocy
przedmedycznej podczas wypadku - realizowana
na lekcjach w-f , lekcjach przyrody ,spotkaniach z
pielęgniarką
5. Potrafimy udzielać
pierwszej pomocy
6. Znamy inne zagrożenia
dla naszego zdrowia i
Październik
Dyrektor szkoły,
Społeczny inspektor
BHP, nauczyciele,
wychowawcy i
pracownicy szkoły
Cały rok
Pielęgniarka,
nauczyciele przyrody,
Przeszkoleni
nauczyciele,
instruktorzy
- przypomnienie regulaminów Sali gimnastycznej, boiska, Cały rok
sali przyrodniczej, komputerowej
- zajęcia z pielęgniarką
Wychowawcy,
pielęgniarka,
nauczyciele przyrody,
46
życia
- lekcje przyrody – zagrożenia: środkami chemicznymi,
lekarstwami, nieznanymi roślinami, spotkaniami z
nieznanymi zwierzętami, zagrożenie typu huragan,
burza, powódź, kontakt z urządzeniami elektrycznymi,
gazem itp.
- zagrożenia substancjami psychoaktywnymi – narkotyki,
dopalacze, Internetem, telewizją, grami
komputerowymi, n-etykieta
-realizacja bloku tematycznego kl 0-III „Jestem
bezpieczny”
7. Uwrażliwienie dzieci na - zajęcia warsztatowe z pedagogiem, psychologiem
kształcące umiejętności asertywnego zachowania w
kontakty z osobami
obcymi, w domu, na ulicy, różnych sytuacjach
 spotkania z osobami nieznajomymi
podwórku i poprzez
 poznanymi w sieci
Internet
- godziny wychowawcze utrwalające postawy
asertywne
- pogadanki
- kształtowanie umiejętności obrony i mówienie „nie”
w sytuacjach budzących w dziecku niepokój
- rozmowy ze szczególnym uwzględnieniem
nawiązywanie niebezpiecznych znajomości poprzez
Internet
- projekcja filmów edukacyjnych
8. Zachowanie
bezpieczeństwa podczas
przerw
- dyżury nauczycieli
- dyżury uczniów
- wypracowanie „Kodeksu zachowania na przerwach”
- monitorowanie zachowań uczniów podczas przerw
przez nauczycieli dyżurujących i dyżurnych
47
Cały rok
Wychowawcy,
psycholog, pedagog,
Cały rok
Grono pedagogiczne
- realizowanie akcji „Bezpieczna przerwa z książką”
- wypełnianie przerw organizowanymi zajęciami
sportowymi - turnieje sportowe
 Sezon jesienny- turniej „Piłkarzyki”
 Sezon zimowy-turniej „Tenisa stołowego”
 Sezon wiosenny- turnie „ Piłkarzyki
- pogadanki nt prawidłowego zachowania się uczniów w
czasie przerw, bezpieczne poruszanie się po korytarzach,
schodach, wybiegu, boisku szkolnym
- apele szkolne nt. bezpieczeństwa
- opracowanie grafiku spożywania drugiego śniadania
przez uczniów na stołówce
- wspólne opracowanie regulaminów wycieczek
Cały rok
9. Uświadomienie zasad
dyskusja
nt.
potrzeby
dyscypliny
i
współpracy
oraz
prawidłowego zachowania
na wycieczkach szkolnych zasad poruszania się po ulicach, szlakach turystycznych
- przypominanie zasad bezpieczeństwa przed każdym
Kierownik wycieczki,
Opiekunowie
wycieczki
wyjściem za teren szkoły
10. Interwencje
kryzysowe
- podejmowanie działań w sytuacjach nagłych
- zajęcia indywidualne z pedagogiem i psychologiem
szkolnym dla uczniów stwarzających problemy
wychowawcze
- przypomnienie procedur interwencyjnych nauczycielom
i pracownikom szkoły
48
Cały rok
Dyrektor, pedagog,
psycholog
IV. Promowanie
zdrowego stylu
życia i ekologii
11. Współpraca z Policją
Powiatową w Żyrardowie
i posterunkiem Policji w
Wiskitkach, oraz sekcją
d.s. nieletnich, a także
dzielnicowym naszego
rejonu
- na bieżąco zgłaszanie ewentualnych przypadków
przemocy i wandalizmu na Policję w Wiskitkach
- procedury interwencyjne, zasady współpracy z Policją
Cały rok
Dyrektor, pedagog
12. Mądrze i bezpiecznie
korzystam z Internetu
- pogadanki na lekcjach wychowawczych, zajęciach
komputerowych nt. bezpieczeństwa w sieci
Cały rok
1. Propagowanie
aktywności fizycznej,
celem zapobiegania
otyłości i wad postawy
- zwiększenie aktywności uczniów – eliminowanie
nieuzasadnionych zwolnień z zajęć w-f – pogadanki dla
rodziców
- akcja „Dziecko w ruchu?
 zajęcia rytmiczne w kl. 0-I
 zajęcia taneczne
 ruch rozwijający W. Sherboune
- zajęcia ruchowe, gry i zabawy, lekcje w-f-u na świeżym
powietrzu, trening zdrowotny I-II i III-IV
- organizowanie imprez sportowo-rekreacyjnych
- zorganizowanie klasowych i szkolnych rozgrywek
Sportowych
- aktywne przerwy
- organizowanie wycieczek rowerowych
- dodatkowe zajęcia sportowe dla kl.II
- dodatkowe zajęcia sportowe dla kl. IV-VI
- dodatkowe zajęcia ruchowe z piłki nożnej I-III i IV-VI
- pogadanki nt. uświadomienia znaczenia ruchu jako
jednego z czynników zapobiegania otyłości i wad
Cały rok
N-el zajęć
komputerowych,
wychowawcy
Wychowawcy,
nauczyciele
wychowania
fizycznego,
nauczyciele przyrody,
instruktor tańca,
instruktor piłki nożnej
49
postawy u dzieci
- wycieczki krajoznawcze i piesze po okolicy
- zabawy na placu zabaw
- zajęcia gimnastyki korekcyjnej – eliminowanie wad
postawy
- badania przesiewowe – wczesna diagnoza wad postawy
Pielęgniarka
.
2. Propagowanie zasad
zdrowego odżywiania.
- pogadanki nt. zasad racjonalnego odżywiania,
zapobiegania anoreksji, bulimii. nadwadze, otyłości
- lekcje przyrody nt. zasad zdrowego odżywiania,
prelekcje pielęgniarki szkolnej
- przygotowywanie zdrowych potraw na lekcjach
techniki, zajęciach edukacji wczesnoszkolnej
- akcje propagujące zdrowe odżywanie
 II śniadanie w szkole,
 „Szklanka mleka”
 Owoce w szkole – kontynuacja projektu
- realizacja obiad z owocem lub warzywem
- dostosowanie jadłospisu na stołówce szkolnej do
nowych wymogów
- zdrowa kanapka na II śniadanie w szkole- sprzedaż
zdrowych kanapek dla uczniów
- kontynuowanie akcji „ Zdrowego Odżywiania” –
Klasowy Dzień Zdrowego Odżywiania”
- rozdawanie broszurek, ulotek
- poznanie piramidy zdrowego żywienia
- konkursy tematyczne
- filmy edukacyjne i prezentacji związane ze skutkami
złego odżywiania: anoreksja, bulimia, otyłość, cukrzyca
50
Cały rok
Wychowawcy,
nauczyciele przyrody,
techniki, pielęgniarka,
personel kuchni
- pogadanki na temat wdrażania zasad dbałości o higienę
osobistą (skóry, włosów, paznokci) i higienę odzieży
- realizacja programów profilaktycznych
● Fluoryzacja
● Wirglay Oral Health Programs kl. II i III
-dotyczący higieny jamy ustne
 warsztaty nauki mycia zębów w kl. „0”i kl. I
- spotkania z pielęgniarką szkolną
- pogadanki nt. chorób zakaźnych i formach i
zapobiegania
- edukacja dotycząca profilaktyki grypy sezonowej i
nowej grypy AH1N1
- plakaty, broszurki prozdrowotne
Cały rok
Pielęgniarka,
nauczyciele przyrody,
wychowawcy
4. Wczesne
diagnozowanie wad
postawy, wzroku i słuchu
- bilanse dzieci i badania diagnostyczne
- objęcie opieką specjalistyczną dzieci zdiagnozowanych
Wg deklaracji
rodziców
Wychowawcy, n-ele
specjaliści,
pielęgniarka
5. Przygotowanie do życia
w rodzinie.
- zajęcia z wychowania do życia w rodzinie kl. V i VI
Cały rok
Nauczyciele przyrody
6. Postać Patrona prof. Z.
Religii
- kultywowanie tradycji związanych z patronem „Marzec miesiącem pamięci Patrona”
 urządzenie kącika o Patronie
 zorganizowanie konkursu o Patronie
 wyjazd na Powązki-grób Patrona
- współpraca z Fundacją Kardiochirurgii w Zabrzu
- prowadzenie Kroniki Patrona
- wyjazdy do Zabrza oraz do szkół
noszących imię prof. Religi
- współpraca z innymi szkołami noszącymi imię prof.
Cały rok
Dyrektor,
wychowawcy
3. Kształtowanie
właściwych nawyków
higienicznych.
Zapobiegamy chorobom
zakaźnym.
51
Religi
V. Profilaktyka
uzależnień
7. Ekologia – wspólnie
dbamy o środowisko
- zajęcia z edukacji ekologicznej w ramach zajęć
edukacyjnych – udział w konkursach ekologicznych.
- realizacja programu ekologicznego „Wspólnie dbamy o
środowisko”
- udział w akcjach ekologicznych:
 „Dzień Ziemi”,
 Konkurs zbiórki baterii pod patronatem
Marszałka Województwa Mazowieckiego,
 Dzień Wiosny – Dniem Talentów
Cały rok
Wychowawcy,
nauczyciele przyrody,
rodzice
1.Dostarczanie wiedzy o
szkodliwości palenia
papierosów, picia
alkoholu, zażywaniu
narkotyków i innych
środków
psychoaktywnych w tym
dopalaczy
- Realizacja programów profilaktycznych:
 elementy programu antynikotynowego w
kl. II „Nie pal przy mnie proszę”
 elementy programu „7 Kroków” w kl. IV-VI
- projekcja filmów na temat szkodliwości palenia
papierosów, picia alkoholu, zażywania narkotyków,
środków odurzających i dopalaczy
- referaty, plakaty
- akcje informacyjne w postaci ulotek, gazetek, plakatów
- udostępnienie poradników informacyjnych, materiałów
edukacyjnych dotyczących problemu narkomanii dla
rodziców
- przypominanie procedur prawnych dotyczących
reagowania w przypadku ujawnienia narkotyków
- szkolenie dzieci i rodziców na temat działania
narkotyków,środków odurzających, substancji
psychoaktywnych –
dopalaczy i ich wpływu na rozwój dzieci oraz
Cały rok
Nauczyciel przyrody,
wychowawcy
pedagog, psycholog,
pielęgniarka
52
bezpieczeństwo
- udział nauczycieli w szkoleniach na temat narkomanii i
dopalaczy
- systematyczna obserwacja środowiska uczniowskiego
- ankietowanie dzieci i rodziców (1 raz w roku) w celu
zebrania informacji na temat ewentualnych form
uzależnień w środowisku naszej szkoły
- poszerzenie wiedzy na podany temat na godz.
wychowawczych i lekcjach przyrody.
- współpraca z Gminną Komisją Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych.
2. Nabycie praktycznych
umiejętności
umożliwiających
samostanowienie i obronę
własnych praw, ze
szczególnym
uwzględnieniem
asertywności umiejętności odmawiania
- pogadanki i rozmowy nt. umiejętności odmawiania i
podejmowania właściwych decyzji w sytuacjach
trudnych
- udział w programie „Siedem kroków” kl. IV-VI
- warsztaty z psychologiem, pedagogiem ze szczególnym
naciskiem na naukę zachowań asertywnych - uczę się
odmawiać
- pedagogizacja uczniów i rodziców
3. Propagowanie
 Profilaktyka uzależnienia od gier komputerowych,
świadomego wybierania
Internetu, hazardu
programów TV i
 Pogadanki na temat wartości telewizji, komputera
racjonalnego korzystania z
i Internetu zależnej od właściwego wyboru i
komputera oraz Internetu
korzystania
VI. Wsparcie
1. Współpraca szkolnego
- obserwacja uczniów, diagnozowanie
-objęcie pomocą psychologiczno-pedagogiczna uczniów
53
Cały rok
Wychowawcy,
pedagog, psycholog,
nauczyciel przyrody,
Wg
harmonogramu
Nauczyciel zajęć
komputerowych,
wychowawcy,
pedagog, psycholog
Cały rok
Pedagog, psycholog,
wychowawcy
psychologiczno pedagogiczne
zespołu do spraw pomocy
psychologiczno –
pedagogicznej
wymagających wsparcia
 udział uczniów w zajęciach wyrównawczych
 logopedycznych
 rewalidacyjnych
 terapeutycznych
 socjoterapeutycznych
- współpraca z PPP w Żyrardowie
- praca zespołu ds. pomocy psychologicznej –
wypracowanie IPET-u dla uczniów z
niepełnosprawnością intelektualną
- konsultacje w sprawach uczniów, wymiana spostrzeżeń,
wypracowanie wspólnych form pomocy uczniom
mającym trudności w nauce
- udział w spotkaniach metodycznych, konferencjach,
szkoleniach i warsztatach
- wspomaganie dla rodziców: konsultacje, wywiady,
propozycje form pomocy, wskazówki do pracy z
dzieckiem
- konsultacje dla nauczycieli
- wspólne rozwiązywanie aktualnych problemów
edukacyjnych i wychowawczych
- spotkania n-li w ramach WDN
- przygotowywanie gazetek informacyjnych o tematyce
psychologiczno-pedagogicznej dla rodziców
- kontakty z kuratorami sądowymi
2. Zapewnienie pomocy
uczniom o specjalnych
potrzebach edukacyjnych
- planowanie i koordynowanie działań w wymienionym
zakresie
- spotkania z rodzicami tych uczniów
54
Cały rok
Pedagog, psycholog,
wychowawcy, rodzice
3. Terapia pedagogiczna,
Zajęcia rewalidacyjne,
Zajęcia z Psychologiem
- prowadzenie diagnostyki pedagogicznej (ocena
gotowości szkolnej, Skala Ryzyka Dysleksji itp.)
- zajęcia terapeutyczne z dziećmi wymagającymi
wsparcia
- zajęcia z terapii pedagogicznej:
 Kl I, III,IV, V, VI;
- zajęcia rewalidacyjne:
 Kl I, II, III, V;
- zajęcia indywidualne z psychologiem:
 Kl I, II, III, V;
- współpraca szkoły i rodziców z PPP w celu
przeprowadzania u uczniów badań psychologicznopedagogicznych oraz prowadzenia fachowej pomocy
terapeutycznej dla uczniów z problemami w szkole
4. Terapia logopedyczna
- prowadzenie badań przesiewowych i kontrolnych wśród
uczniów (oddziału przedszkolnego i klas I-III) w celu
wczesnego wykrywania zaburzeń mowy
- udzielanie pomocy dzieciom z nieprawidłowym
rozwojem mowy i objęcie terapią logopedyczną
- zajęcia z logopedii w klasach 0, I, II, III,,V
- pedagogizacja rodziców w zakresie prawidłowego
rozwoju mowy, zaburzeń mowy oraz form pomocy w
przezwyciężaniu trudności
- proponowanie literatury specjalistycznej, gier i zabaw
pobudzających aktywność słowną i stymulujących
rozwój mowy dziecka
5. Zajęcia dydaktycznowyrównawcze
- diagnozowanie dzieci wymagających pomocy i wsparcia Cały rok
- prowadzenie zajęć wyrównawczych :
 Matematyki kl. V-VI
55
Wychowawcy,
terapeuta,
Cały rok
Logopeda,
wychowawcy
Wychowawcy,
nauczyciele języka
polskiego, matematyki
 J. polskiego kl. IV-VI
 J. angielskiego kl. V
- prowadzenie zajęć wyrównawczych
 w kl. I, II, III
- monitorowanie postępów uczniów
- pomoc koleżeńska uczniów
- możliwość odrabiania prac domowych przy
wsparciu n-li świetlicy
6. Zapewnienie pomocy
socjalnej
- pomoc w zaopatrzeniu w podręczniki szkolne –
współpraca z Gminą Wiskitki
- przydzielanie stypendium socjalnego GZ ds. O, GOPS
w Wiskitkach, zasiłków losowych
- zwalnianie dzieci z rodzin w trudnej sytuacji materialnej
z opłat
- pozyskiwanie pomocy materialnej dla uczniów z rodzin
ubogich i wielodzietnych - Szkoła i Kościół
- zorganizowanie dożywiania dla dzieci z rodzin w
trudnej sytuacji na terenie szkoły - GOPS
- dofinansowanie do wycieczek, wyjazdów na „Zieloną
Szkołę”
- współpraca z Gminną Komisją ds. rozwiązywania
problemów alkoholowych
56
i języka angielskiego,
n-ele wychowawcy
świetlicy szkolnej
Cały rok
Dyrektor, pedagog,
wychowawcy
VII. Rozwijanie
talentów
- udział w kołach zainteresowań:
1. Praca z uczniami
 koło modelarskie kl V–VI
zdolnymi, utalentowanymi
 koła plastyczne kl III–VI
 zajęcia artystyczne kl II
 zajęcia taneczne
 rytmika kl O – I
 zajęcia taneczne kl II, III–IV, V–VI
 zespół taneczny kl IV–VI
 zajęcia muzyczno-wokalne kl III–VI
 zajęcia sportowe kl IV – VI
 zajęcia piłki nożnej kl I – III, IV –VI
 koło matematyczne kl VI
 treningu zdrowotny z elementami gimnastyki
korekcyjnej kl I – II, III – IV
 zajęcia informatyczne (innowacja pedagogiczna)w
ramach pilotażowego programu „Programowanie
w szkole”
- udział w konkursach tematycznych szkolnych i poza
szkolnych (gminnych, powiatowych, ogólnopolskich)
- udział w uroczystościach szkolnych, środowiskowych
- prezentacja osiągnięć uczniów na stronie internetowej,
w gazetach lokalnych i na korytarzu szkolnym
57
Wg planu
Wg kalendarza
ofert
zewnętrznych
Cały rok
Wychowawcy,
nauczyciele
VIII. Współpraca
z rodzicami
1. Integrowanie
wychowawczych działań
szkoły i rodziny
- spotkania i zebrania klasowe
- zebrania plenerowe
- Dni Otwarte
- aktywny udział rodziców w życiu szkoły, wspólne
wypracowywanie dokumentów Program
Wychowawczy, Program Profilaktyki
- angażowanie rodziców do sprawowania opieki w czasie
uroczystości szkolnych, wycieczek
- wspólne organizowanie imprez –
 Pasowanie na uczniów
 Wigilia szkolna
 Dzień Dziecka
 Konkurs kolęd i Pastorałek
 Klasowych Dni Zdrowej Żywności
 Festynu Rodzinnego itp.
- kontynuowanie „Kącika dla Rodziców” na korytarzu
szkolnym
- stały kontakt rodziców z pedagogiem i psychologiem
- pomoc rodziców w pracach wychowawcy – wspólne
organizowanie różnych imprez klasowych
Cały rok
Dyrektor,
wychowawcy
Program profilaktyki został uchwalony i zatwierdzony dnia 27 IX 2016r. przez Radę Rodziców w porozumieniu z
Radą Pedagogiczną.
58