Wspólnicy odpowiadają solidarnie

Piątek
◊ rp.pl/prawo
25 stycznia 2013
Prawo cywilne
H3
Wspólnicy odpowiadają solidarnie
BIZNES | Partnerzy pozostający w związku nieformalnym podobnie jak małżonkowie często podejmują wspólne
przedsięwzięcia gospodarcze. Najprostszą formą ich prowadzenia jest spółka cywilna.
IZABELA
DITTMAJER-SKLEPOWICZ
Spółka cywilna powstaje na
podstawie umowy, przez którą
wspólnicy-konkubenci zobowiązują się dążyć do osiągnięcia
wspólnego celu gospodarczego
poprzez m.in. wniesienie wkładów finansowych. Na tym etapie życie osobiste konkubentów łączy się z przyjętym przez
nich wspólnie celem gospodarczym i działaniem podjętym dla
osiągnięcia zysku.
faktycznych i prawnych, które
nie przekraczają zakresu zwykłego zarządu. Natomiast do
dokonania czynności prawnych, które przekraczają zakres
zwykłego zarządu, potrzebna
jest zgoda wszystkich wspólników. Do zakresu zwykłego zarządu majątkiem wspólnym należą czynności prawne dokonywane w sprawach związanych z
normalnym, bieżącym korzystaniem z rzeczy objętych
wspólnością. Wszystko, co nie
mieści się w tych granicach, należy do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu.
Wkład rzeczowy
wiązania, pozywać i być pozywanymi. Są one bowiem wyposażone w
zdolność prawną, czego konsekwencją jest możliwość posiadania
własnego majątku, odrębnego od
majątku każdego ze wspólników.
Kolejną konsekwencją jest możliwość zawierania umów dotyczących
majątku spółki, zarówno pomiędzy
nią a jej wspólnikami, jak i pomiędzy
nią a osobami trzecimi. Nadal zasadniczą rolę w spółkach osobowych
odgrywa substrat osobowy, czyli
wspólnicy, którymi mogą być również konkubenci. Wszelkie prawa i
obowiązki związane z funkcjonowaniem spółki przysługują spółce, ale
każdy wspólnik odpowiada za jej zobowiązania.
W spółce jawnej wierzyciel może
prowadzić egzekucję z majątku
wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się
bezskuteczna.
Ważne!
Gospodarcze funkcjonowanie konkubentów w ramach osobowej spółki
handlowej pociąga za sobą niebezpieczeństwa zbliżone do działania
spółki cywilnej.
Spółki kapitałowe (czyli spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością i
akcyjna) wyposażone są w osobowość prawną i za swoje zobowiązania odpowiadają własnym majątkiem, wyłączając tym samym, co do
zasady, osobistą odpowiedzialność
wspólników za zobowiązania spółki.
W spółce kapitałowej wspólnicy
nie prowadzą również jej spraw,
gdyż czyni to zarząd, i nie sprawują
bezpośredniego nadzoru nad jej
działalnością, gdyż wykonują to
specjalne organy. Z punktu widzenia bezpieczeństwa majątku konkubentów uczestnictwo w spółkach kapitałowych jawi się jako
najbezpieczniejsza forma prowadzenia działalności gospodarczej,
przy czym pamiętać trzeba, że z
uwagi na kwestie natury formalnej
(koszty działalności, pełna księgowość) forma ta jest przeznaczona
dla przedsiębiorstw o większym
rozmiarze. ∑
Autorka jest adwokatem, kancelaria
Dittmajer i Wspólnicy
Wybiera wierzyciel
Spółka cywilna nie posiada
osobowości prawnej (tak jak np.
spółka z o.o.). Nie może zatem
samodzielnie nabywać praw i
zaciągać zobowiązań, np. nabyć
na własność nieruchomości i ruchomości. W praktyce spółka
cywilna najczęściej korzysta na
potrzeby swej działalności gospodarczej z nieruchomości
stanowiącej własność jednego
ze wspólników-konkubentów,
którego aportem (czyli wkładem rzeczowym do spółki) jest
wyłącznie prawo korzystania z
nieruchomości.
Może jednak zaistnieć sytuacja, że aportem zostanie sama
nieruchomość, a wówczas prawo jej własności staje się majątkiem spółki. Jest to majątek
wspólników-konkubentów stanowiący ich współwłasność
łączną. Podobnie będzie w
przypadku nabycia przez spółkę cywilną nieruchomości, która staje się majątkiem spółki
(powyższe rozważania dotyczą
też nabycia własności ruchomości, np. samochodu).
Wspólność łączna
W spółce cywilnej majątek
objęty jest od chwili powstania
tzw. wspólnością łączną wspólników, która ma charakter bezudziałowy. Jeśli nieruchomość
wniesiona do spółki była wcześniej przedmiotem współwłasności ułamkowej konkubentów, na skutek wniesienia do
spółki staje się ona współwłasnością łączną. W wyniku tego
wspólników spółki cywilnej-konkubentów obowiązuje zakaz rozporządzania udziałem
we wspólnym majątku i w poszczególnych składnikach tego
majątku tak długo, jak istnieje
spółka. Wspólność ta po rozwiązaniu stosunku spółki przekształca się we wspólność ułamkową.
Wspólność majątku spółki jest
regulowana w tożsamy sposób
jak majątku małżeńskiego. Oznacza to, że w wypadku majątku
spółki stosuje się identyczne zasady do stosunków majątkowych wspólników-konkubentów, jak do majątku małżonków.
Ważne!
Współwłasność łączna, która
ma charakter trwały i jest nastawiona na realizację określonego
celu społeczno-gospodarczego,
może być czynnikiem wpływającym na trwałość samego związku partnerskiego, ale tylko tak
długo, jak długo trwa sama
spółka cywilna.
W zakresie zarządzania majątkiem spółki cywilnej każdy
ze wspólników może dokonywać samodzielnie czynności
Wszyscy wspólnicy spółki cywilnej odpowiadają solidarnie
za zobowiązania spółki – zarówno majątkiem spółki, jak i
majątkami osobistym. W konsekwencji wierzyciele mogą żądać zaspokojenia zarówno z
majątku spółki, jak i z majątków
osobistych wspólników. Wierzyciel nie ma obowiązku najpierw sięgnąć do majątku spółki, a tylko od jego woli zależy
wybór majątku, z jakiego chce
zaspokoić potrzeby finansowe.
Odpowiedzialność osobista
dłużnika trwa także mimo wystąpienia przez niego ze spółki,
w odniesieniu do zobowiązań,
które powstały przed wystąpieniem. Istnieje ona również w
przypadku rozwiązania spółki
cywilnej. W efekcie wspólne
prowadzenie przez konkubentów działalności dochodowej w
formie spółki cywilnej stanowić
może zagrożenie finansowe w
przypadku
niepowodzenia
przedsięwzięcia, zarówno dla
majątku stanowiącego współwłasność konkubentów, jak i dla
majątków osobistych każdego z
partnerów.
> WZÓR UMOWY
UMOWA SPÓŁKI CYWILNEJ
zawarta 12 czerwca 2012 roku w Warszawie
pomiędzy:
Ewą Majewską, legitymującą się dowodem osobistym
nr ARD 6483627, zamieszkałą w Warszawie
przy ul. Ogrodniczej 35
a
Pawłem Zawadzkim, legitymującym się dowodem
osobistym nr DFG 367286, zamieszkałym w Warszawie
przy ul. Czerniakowskiej 35/3
zwanymi dalej wspólnikami
§1
Wspólnicy zgodnie oświadczają, że zawiązują spółkę
prawa cywilnego, zwaną dalej „spółką” pod nazwą:
„Atelier Piękna – spółka cywilna”.
§2
Celem spółki jest wspólne prowadzenie działalności
gospodarczej w zakresie usług fryzjerskich
i kosmetycznych.
§3
Siedziba spółki znajduje się w Warszawie
przy ul. Marszałkowskiej 102.
§4
Spółka zawarta jest na czas nieoznaczony.
§9
Za zobowiązania spółki wobec osób trzecich
wspólnicy ponoszą odpowiedzialność solidarną,
z tym że przysługuje im wzajemnie regres w stosunku
do udziałów określonych w § 6.
§ 10
Bez zgody drugiego wspólnika zbycie przez wspólnika
udziału w spółce osobie trzeciej jest wobec drugiego
ze wspólników i spółki bezskuteczne.
§ 11
Każdemu wspólnikowi przysługuje:
a) prawo wystąpienia ze spółki poprzez wypowiedzenie
udziału w spółce dokonane na trzy miesiące
przed końcem roku obrachunkowego,
b) prawo wystąpienia ze spółki z ważnych powodów
poprzez wypowiedzenie udziału w spółce ze skutkiem
natychmiastowym
c) prawo żądania rozwiązania spółki przez sąd
z ważnych powodów.
§ 12
Wspólnikowi występującemu ze spółki wypłaca się
wartość jego wkładu oznaczoną w umowie spółki
oraz wartość majątku wspólnego pozostałego
po odliczeniu wartości wkładów, odpowiadającą
stosunkowi, w którym występujący wspólnik
uczestniczył w zyskach i stratach spółki.
PRZYKŁAD
Aportem do spółki cywilnej,
w której wspólnikami są konkubenci Anna i Marek,
wniesione zostało prawo własności nieruchomości
stanowiące wyłączną własność Anny. Po wniesieniu tej
nieruchomości do spółki stała
się ona przedmiotem współwłasności łącznej obu
wspólników – konkubentów.
Odpowiadają oni solidarnie
(w miejsce właściciela nieruchomości) za zobowiązania
związane z tą nieruchomością, m.in. za zapłatę podatku
od nieruchomości.
§5
Wspólnicy zobowiązują się wnieść następujące
wkłady:
a) Wspólnik Ewa Majewska – wyposażenie gabinetu
kosmetycznego i fryzjerskiego (według zestawienia
stanowiącego załącznik nr 1 do umowy), których
wartość wspólnicy zgodnie oceniają na kwotę 50.000 zł
(słownie: pięćdziesiąt tysięcy złotych) oraz osobistą
pracę w charakterze fryzjerki;
b) Wspólnik Paweł Zawadzki – wkład pieniężny
w wysokości 100.000 zł (słownie: sto tysięcy złotych).
§6
Udziały wspólników w zyskach i stratach spółki są
procentowo równe.
§7
Udziały są dziedziczne i przechodzą na spadkobierców.
PRZYKŁAD
Aportem wniesiono do spółki
cywilnej wyłącznie prawo do
korzystania z nieruchomości.
Za zapłatę podatku od nieruchomości odpowiadają jej
właściciel/współwłaściciel,
a nie wspólnicy spółki. Ma to
istotne znaczenie, gdy
wspólnikami spółki obok
konkubentów są też osoby
trzecie.
Osobowe i kapitałowe
Jeśli chodzi o spółki osobowe
uregulowane w kodeksie spółek
handlowych (czyli o jawną, partnerską, komandytową i komandytowo-akcyjną), to w przeciwieństwie do spółki cywilnej
mogą one we własnym imieniu
nabywać prawa i zaciągać zobo-
§8
Prowadzenie spraw spółki należy do obowiązków
wszystkich wspólników – powierzają je sobie
wzajemnie.
Każdy wspólnik uprawniony jest do prowadzenia
samodzielnie spraw, które nie przekraczają zakresu
zwykłych czynności spółki. Jeżeli jednak
przed zakończeniem takiej sprawy chociażby
jeden z pozostałych wspólników sprzeciwi się jej
prowadzeniu, potrzebna jest jednomyślna uchwała
wspólników.
W zakresie czynności przekraczającym czynności
zwykłego zarządu wspólnicy działają na podstawie
uchwał wspólników, które dla swej ważności wymagają
jednomyślności.
Czynności rodzące zobowiązania w wysokości
przekraczającej 2.000 zł (dwa tysiące złotych) nie należą
do zakresu zwykłych czynności spółki.
Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały
wspólników wykonać czynność nagłą, której zaniechanie
mogłoby narazić spółkę na niepowetowane straty.
§ 13
Rozwiązanie spółki następuje:
1) na mocy jednomyślnej uchwały wspólników,
2) gdy pozostaje w spółce jeden ze wspólników,
3) na mocy wyroku sądowego orzekającego jej
rozwiązanie.
§ 14
W przypadku rozwiązania spółki wszyscy wspólnicy
łącznie spieniężają majątek spółki i – po zaspokojeniu
istniejących zobowiązań spółki – pozostałą masę
majątkową rozdzielają między siebie w takim stosunku,
w jakim uczestniczyli w zyskach spółki.
§ 15
Każdy wspólnik może żądać od pozostałych ustnych
informacji o sprawach dotyczących spółki, a także
przeglądać księgi i dokumentację wraz z korespondencją
spółki.
§ 16
Rokiem obrachunkowym jest rok kalendarzowy.
§ 17
W sprawach nieuregulowanych niniejszą umową,
a dotyczących jej przedmiotu, mają zastosowanie
przepisy kodeksu cywilnego.
§ 18
Wszelkie zmiany niniejszej umowy, a także jej
wypowiedzenie wymagają formy pisemnej pod rygorem
nieważności.
§ 19
Umowę sporządzono w 2 jednobrzmiących
egzemplarzach, po 1 dla każdego ze wspólników.
Ewa Majewska
Paweł Zawadzki