obecny stan prac na forum UE

Zazielenienie WPR
- obecny stan prac na forum UE
Katarzyna Pawlikowska
Departament Płatności Bezpośrednich, MRiRW
13 maja 2013 r.
Reforma WPR
•
Pogodzenie celów produkcyjnych i środowiskowych
•
Zreformowana WPR powinna przyczynić się do realizacji Strategii
Europa 2020 w zakresie inteligentnego wzrostu, zrównoważonego
rozwoju i włączenia społecznego.
Cele reformy WPR:
•
opłacalna produkcja żywności,
•
zrównoważony charakter gospodarki
i działań w dziedzinie klimatu,
•
zrównoważony rozwój terytorialny.
zasobami
naturalnymi
WPR 2014 – 2020 – elementy środowiskowe
Wymogi obowiązkowe – dotyczą wszystkich rolników ubiegających się
o płatności bezpośrednie:
• Zasada wzajemnej zgodności (cross compliance) – I i II filar;
• Zazielenienie – I i II filar.
Programy wsparcia w II filarze - cele środowiskowe:
• Program rolnośrodowiskowo – klimatyczny;
• Rolnictwo ekologiczne;
• Natura 2000 i Ramowa Dyrektywa Wodna.
Struktura WPR
Wspólna
Polityka
Rolna (WPR)
Instrumenty
rynkowe
I FILAR
Płatności
bezpośrednie
Rozwój
obszarów
wiejskich
Zasada wzajemnej zgodności
Zazielenienie
II FILAR
Oprac. MRiRW
Efekt środowiskowy I filara – cross compliance i zazielenienie
• znaczący wkład w realizację zadań środowiskowych przez I filar
mają płatności bezpośrednie, z których korzysta większość
rolników UE
 w Polsce ok. 1,4 mln rolników corocznie
• powszechny charakter płatności bezpośrednich gwarantuje
duży efekt środowiskowy – obejmują całkowitą powierzchnię
użytków rolnych UE  w Polsce ok. 14 mln ha użytków rolnych
• otrzymanie wsparcia bezpośredniego w pełnej wysokości
uzależnione jest od spełniania norm i wymogów wzajemnej
zgodności (cross compliance)
Zazielenienie
- stanowisko Rady UE i PE
Zazielenienie WPR 2014 – 2020 – propozycja Rady
•
30% koperty PB – ok. 900 mln EUR rocznie
•
obowiązkowe trzy praktyki zazielenienia:
Decyzja
państwa
członkowskiego
– dywersyfikacja upraw,
– utrzymanie TUZ,
– utrzymanie obszarów proekologicznych (EFA) na gruntach rolnych
LUB
praktyki równoważne do trzech praktyk zazielenienia - przynoszące korzyści dla klimatu
i środowiska równoważne lub wyższe niż praktyki w ramach zazielenienia:
– programy rolnośrodowiskowe, programy rolnośrodowiskowo - klimatyczne lub
– krajowe lub regionalne mechanizmy certyfikacji środowiskowej.
Stanowisko Parlamentu Europejskiego
równoważnych do zazielenienia
nie
uwzględnia
wprowadzenia
praktyk
•
gospodarstwa ekologiczne byłyby automatycznie objęte płatnością zieloną,
•
rolnicy gospodarujący na obszarach Natura 2000 oraz objętych RDW otrzymywaliby
płatność zieloną pod warunkiem realizacji praktyk zazielenienia zgodnie z celami dyrektywy
ptasiej, siedliskowej oraz RDW.
Dywersyfikacja upraw (1) – propozycja Rady
• 10 ha - próg zwalniający gospodarstwo z realizacji dywersyfikacji upraw,
• dwustopniowy system realizacji praktyki:
– gospodarstwa posiadające od 10 do 30 ha gruntów ornych – 2 różne uprawy na
gruntach ornych, w tym uprawa główna nie powinna zajmować więcej niż 75 %
gruntów ornych;
– gospodarstwa powyżej 30 ha gruntów ornych – minimum 3 uprawy na gruntach ornych;
w tym uprawa główna nie może pokrywać więcej niż 75% gruntów ornych a dwie
uprawy główne łącznie nie mogą pokrywać więcej niż 95% gruntów ornych.
Górnych pułapów upraw nie stosuje się, kiedy uprawą główną jest trawa lub inne
pasze zielne (herbaceous forage).
• definicja „uprawy” oznacza każdy rodzaj (genera) w klasyfikacji botanicznej,
formy (culture) wszystkich gatunków z rodzin Krzyżowych, Psiankowatych
i Dyniowatych oraz rodzaju Pszenica (Brassicaceae, Solanaceae, Genera
Triticum i Cucurbitaceae), a także grunt ugorowany.
• formy ozime i jare - odrębne uprawy, nawet jeśli należą do tego samego rodzaju
(genus).
Dywersyfikacja upraw (2) – propozycja Rady
•
Wyłączone z obowiązku dywersyfikacji upraw będą gospodarstwa:
– w których ponad 75% kwalifikujących się gruntów rolnych to użytki zielone lub uprawy rosnące
pod wodą przez znaczną część roku lub przez znaczną część cyklu uprawy, albo ich połączenie,
– w których rolnik co roku wymienia ponad 50% całości swoich gruntów ornych
z innymi rolnikami, pod warunkiem, że udowodni, iż każda działka jego gruntu ornego jest
przeznaczona pod inną uprawę w porównaniu z poprzednim rokiem kalendarzowym,
– usytuowane
na północ
od 62
równoleżnika
lub wybrane
obszary sąsiednie.
W tych gospodarstwach w których grunt orny przekracza 10 ha, powinny być przynajmniej dwie
uprawy na gruntach ornych. Żadna z upraw nie może przekraczać 75% gruntów ornych za
wyjątkiem, kiedy uprawa główna to trawa lub inne pasze zielne,
– w których ponad 75% kwalifikowalnych gruntów rolnych objętych jest programami
rolnośrodowiskowymi
i
rolnośrodowiskowo
–
klimatycznymi
równoważnymi
do zazielenienia,
– w których ponad 75% gruntu ornego w gospodarstwie jest w całości wykorzystywane do produkcji
trawy lub innych pasz zielnych, odłogowany, w całości pod uprawami strączkowymi lub ich
połączenie.
Stanowisko Parlamentu Europejskiego w zakresie dywersyfikacji upraw jest zbieżne
ze stanowiskiem Rady, z tą tylko różnicą, że uprawa główna w gospodarstwach
posiadających od 10 do 30 ha gruntów ornych nie powinna zajmować więcej niż 80 %
gruntów ornych (Rada: 75%)
Trwałe użytki zielone (TUZ) (1)– propozycja Rady
• utrzymanie TUZ na poziomie gospodarstwa na podstawie roku
referencyjnego 2014 – rolnik mógłby przekształcić max 5% TUZ.
• możliwość ustanowienia tego wymogu także na poziomie regionalnym
lub krajowym w państwie członkowskim, w którym:
– współczynnik udziału TUZ do całkowitej powierzchni użytków rolnych
(tzw. ratio)
w 2012 r. nie zmniejszył się lub zmniejszył się
o mniej niż 5% (p.cz. zobowiązane będą do utrzymania tego współczynnika
na poziomie krajowym, regionalnym lub podregionu) lub
– został ustanowiony system monitoringu do śledzenia zmian wielkości
współczynnika udziału TUZ do całkowitej powierzchni gruntów rolnych, który
pozwoliłby na skuteczne i szybkie wdrożenie środków zaradczych w sytuacji,
kiedy współczynnik ten ulega zmniejszeniu.
Decyzja
państwa
członkowskiego
Trwałe użytki zielone (TUZ) (2)– propozycja Rady
• system monitoringu do śledzenia zmian wielkości współczynnika udziału TUZ do
całkowitej powierzchni gruntów rolnych:
– w przypadku, gdy współczynnik nie zmniejszył się o więcej niż 3,5% w porównaniu do
lat 2011 lub 2012 uznaje się, że wszyscy rolnicy, których dotyczy ten obowiązek
wypełniają go,
– w przypadku, gdy współczynnik ten zmniejszył się o więcej niż 3,5%, ale nie więcej
niż 7% w porównaniu do lat 2011 lub 2012 rolnik przed zaoraniem TUZ musi uzyskać
pozwolenie odpowiednich władz, aby można było uznać, że wypełnia to
zobowiązanie,
– w przypadku, gdy współczynnik ten zmniejszył się o więcej niż 7% w porównaniu do
lat 2011 lub 2012, państwo członkowskie musi podjąć środki, aby rolnicy, którzy
zaorali TUZ bez odpowiednich zezwoleń przywrócili TUZ, tak, aby zmniejszenie
współczynnika
nie było mniejsze niż 7%. W tym przypadku rolników, którzy nie zaorywali TUZ lub
uzyskali stosowne zezwolenie na zaoranie,
uznaje się za wypełniających
zobowiązanie.
Powyżej opisane derogacje nie mają zastosowania w sytuacji, kiedy wzrost lub spadek
poniżej odpowiednich pułapów wynika z zalesień, jeśli takie zalesianie jest zgodne
ze środowiskiem i nie obejmuje plantacji zagajników o krótkiej rotacji, choinek
bożonarodzeniowych lub szybkorosnących drzew służących do celów energetycznych.
Trwałe użytki zielone (TUZ) (3) – propozycja PE
• utrzymanie TUZ na poziomie krajowym, regionalnym lub podregionalnym,
w odniesieniu do współczynnika referencyjnego w oparciu o 2014 r. oraz
• całkowity zakaz przekształcania gleb bogatych w węgiel, gleb podmokłych
i półnaturalnych użytków zielonych
Obszary proekologiczne (EFA) (1) – propozycja Rady
• jeśli
powierzchnia
kwalifikowalnych
gruntów
rolnych
w gospodarstwie z wyłączeniem TUZ obejmuje powierzchnię
ponad 15 ha, rolnik powinien przeznaczyć odpowiedni procent
powierzchni na obszary EFA, z wyłączeniem TUZ.
– 5% - od dnia 1 stycznia 2014 r.
– do końca marca 2017 r. KE powinna przedstawić raport ewaluacyjny
nt. wdrożenia EFA, któremu mogą towarzyszyć projekty aktów
legislacyjnych dotyczących podniesienia odsetka EFA do 7% od roku
2018, biorąc pod uwagę wpływ EFA na środowisko, dochody rolników
i produkcję rolną.
Obszary proekologiczne (EFA) (2) – propozycja Rady
•
lista obszarów, z której państwo członkowskie powinno wybrać jeden bądź więcej
obszarów uznanych za obszary EFA obejmuje m.in. :
– obszary ugorowane,
– elementy krajobrazu, włączając elementy położone na obszarze przylegającym
do działki kwalifikowalnej,
– strefy buforowe bez nawożenia i pestycydów, włączając strefy buforowe pod TUZ,
na których może być prowadzony wypas i/lub koszenie,
– międzyplony lub pokrywę zieloną (wg współczynników ważenia),
– uprawy wiążące azot,
– obszary pod zagajnikami o krótkiej rotacji,
– systemy rolno-leśne,
– pasy działki przylegające do krawędzi lasu,
Decyzja
państwa
członkowskiego
– obszary zalesione zgodnie z PROW
– uprawy trwałe z obsadą więcej niż 20 drzew, ale nie przekraczającą 250 szt./ha,
– uprawy trwałe na stokach o nachyleniu 10% lub więcej oraz
– obszary objęte praktykami równoważnymi do zazielenienia
środowiskowy, program rolnośrodowiskowo – klimatyczny).
(program
rolno-
Obszary proekologiczne (EFA) (3) – propozycja Rady
• z realizacji praktyki obszary proekologiczne wyłączone będą
gospodarstwa:
– w których ponad 75% kwalifikujących się gruntów rolnych to użytki zielone
lub uprawy rosnące pod wodą przez większą cześć roku lub przez znaczną
część cyklu uprawy, lub ich połączenie,
– w których powyżej 75% gruntów ornych jest w całości wykorzystywanych do
produkcji trawy lub innych pasz zielnych, odłogowanych, będących pod
uprawami roślin strączkowych lub ich połączenie,
– w których ponad 75% kwalifikujących się gruntów rolnych programami
rolnośrodowiskowymi i rolnośrodowiskowo – klimatycznymi równoważnymi
do zazielenienia.
Obszary proekologiczne (EFA) (4) – propozycja Rady
• p.cz. może zastosować tzw. współczynniki ważenia powierzchni
EFA,
• możliwość realizacji 50% EFA na poziomie regionalnym poprzez
tzw. przylegające obszary proekologiczne (adjacent EFA) przez
rolnika lub grupę rolników
• możliwość wspólnej realizacji działania EFA na poziomie grupy
rolników (max 10), których gospodarstwa położone są w bliskim
sąsiedztwie, pod warunkiem, że obszary EFA przylegają do siebie.
Przynajmniej 50% obszarów EFA musi leżeć na gruntach
kwalifikowanych każdego z rolników, z wyłączeniem TUZ.
Propozycja FR – system ważenia obszarów EFA
Obszary
proekologiczne
Obrzeża lasów
Żywopłoty
Zwykłe grunty
ugorowane
Powierzchnia brutto
Współczynnik pomiaru
Zmierzona powierzchnia
100 metrów bieżących
x 1 m szerokości,
czyli 0,01 ha obszaru brutto
1 m bieżący obrzeży
lasów = [25 m²][1]
zmierzonego obszaru
100 m bieżący obrzeży lasów
x [25 m²] = 0.25 ha
2 m szerokości
x 500 m długości
= 0.1 ha
1 m bieżący żywopłotu
= [50 m²] obszaru
zmierzonego
500 m długości x [50 m²]
= 2.5 ha
1 ha gruntów ugorowanych
Pszczoły, grunty
ugorowane z fauną i
florą [2]
0.5 ha gruntów ugorowanych
Ogółem
1.601 ha lub 3,2 %
kwalifikowalnych hektarów
1 ha gruntów
ugorowanych [²] ha
obszaru zmierzonego
1 ha gruntów ugorowanych
0.5 ha gruntów ugorowanych
x [2] = 1 ha
4.75 ha lub 9,5 %
kwalifikowalnych hektarów
[1] Wszystkie czynniki/współczynniki pomiaru, o których mowa w niniejszym dokumencie mają charakter przykładowy i będą podlegać
dyskusji w celu ustalenia ich wartości według ekologicznego znaczenia danego elementu.
[2] Grunty odłogowane o specyficznej pokrywie roślinnej sprzyjającej bioróżnorodności oraz z elementami pomocniczymi upraw, takimi jak
pszczoły.
Obszary proekologiczne (EFA) (5) – propozycja PE
• stanowisko PE jest zasadniczo zbieżne z propozycją Rady
• najważniejsze różnice:
• procent EFA:
• w pierwszym roku 3%
• od 2016 roku 5%
• od roku 2018 może wzrosnąć do 7% zależnie od raportu ewaluacyjnego KE
Rada: 5% a od roku 2018 może wynosić 7% zależnie od raportu ewaluacyjnego KE
• próg powierzchniowy 10 ha (Rada: 15 ha)
Kary za zazielenienie – propozycja Rady
• zazielenienie – charakter obowiązkowy,
• kara – dotkliwa, będzie wykraczała o 25% poza kwotę płatności przeznaczonej
na zazielenienie, tzn. będzie mogła wynosić do 125% płatności zielonej
Stanowisko Parlamentu Europejskiego: kara za niespełnianie praktyk zazielenienia
nie powinna przekraczać kwoty płatności przeznaczonej na zazielenienie
Kolejne etapy negocjacji nad przyszłością WPR
• marzec 2013 r. – przyjęcie stanowisk przez Radę UE i PE
• obecnie – negocjacje w ramach trilogów (Rada UE, PE i KE)
• czerwiec 2013 r. – planowane zawarcie porozumienia międzyinstytucjonalnego
• przyjęcie ostatecznych tekstów aktów bazowych
• opracowanie aktów wykonawczych i delegowanych – kwestie szczegółowe
• opracowanie aktów krajowych
• 1 stycznia 2015 r. – wejście w życie zazielenienia
Dziękuję za uwagę
21