wyrok uzasadnienie - Sąd Okręgowy w Warszawie

Sygn. akt V Ca 810/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 12 lipca 2013 r.
Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny-Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący:
SSO Joanna Staszewska (spr.)
Sędziowie:
SO Waldemar Beczek
SR del. Agnieszka Wiśniewska
Protokolant:
sekr. sądowy Małgorzata Roś
po rozpoznaniu w dniu 12 lipca 2013 r. w Warszawie
na rozprawie
sprawy z powództwa M. P.
przeciwko W. K.
o zniesienie służebności gruntowej
na skutek apelacji powódki
od wyroku Sądu Rejonowego(...)w Warszawie
z dnia 19 czerwca 2012 r., sygn. akt II C 480/11
oddala apelację.
Sygn. akt V Ca 810/13
UZASADNIENIE
Pozwem z dnia 22 września 2011 r. powódka M. P. wniosła przeciwko W. K. o zniesienie – bez wynagrodzenia,
służebności gruntowej, polegającej na prawie korzystania ze zbiornika bezodpływowego (szamba) położonego na
działce nr (...). W uzasadnieniu pozwu wskazała iż właścicielka szamba W. K. zobowiązała się w formie pisemnej do
pobudowania na swojej działce nr (...) szamba i zaznaczyła że szambo to zostanie własnością powódki. W uzasadnieniu
pozwu podniosła, iż pozwana odmawia realizacji zawartej ugody, zaś szambo blokuje dojazd do jej budynku w razie
interwencji straży pożarnej, pogotowia ratunkowego. Podnosiła, iż szambo jest nieszczelne, a nieczystości dostają się
do gruntu. Twierdziła, iż aktualny stan techniczny szamba nie pozwala na jego dalsze korzystanie.
Pozwana wniosła o oddalenie powództwa argumentując, iż służebność gruntowa nadal jest konieczna do
prawidłowego funkcjonowania nieruchomości. Pozwana nie ma bowiem innego szamba, a zniesienie służebności
uniemożliwiałoby opróżnienie szamba. Podniosła, iż służebność ta została ustanowiona orzeczeniem sądowym
zaledwie rok temu. Wskazała, iż korzystanie ze służebności przez pozwaną nie jest dla powódki uciążliwe ponieważ,
szambo jest wybierane 2-3 razy do roku. Pozwana zakwestionowała także twierdzeniom powódki, iż szambo jest
nieszczelne oraz ze blokuje dojazd do budynku. Dodatkowo podniosła, iż to powódka uniemożliwia pozwanej
korzystanie ze służebności, dopuszczała się także agresji wobec córki pozwanej podczas wybierania szamba. Celowo
zagrodziła drogę dojazdową do szamba, wyznacza odgórne terminy wybierania szamba oraz wylewa pomyje na drogę
objętą służebnością.
Wyrokiem z dnia 19 czerwca 2012 r. Sąd Rejonowy (...)w Warszawie oddalił powództwo.
Sąd Rejonowy wydał rozstrzygnięcie w oparciu o następujące okoliczności faktyczne i rozważania:
Przed Sądem Rejonowym(...)w Warszawie toczyło się postępowanie w sprawie II Ns 1532/06 o zniesienie
współwłasności nieruchomości położonej w W.przy ul. (...)z wniosku M. J.z udziałem W. K.i M. P.. W toku tego
postępowania powódka wraz z pozwaną zawarły na piśmie porozumienie, na mocy którego szambo zlokalizowane
na posesji powódki pozostanie jej własnością, zaś ona pozwoli z niego korzystać pozwanej dokąd nie zostanie
pobudowane szambo na planowanej działce nr (...). Strony z tego tytułu nie rościły sobie żadnych roszczeń
finansowych. W. K.oświadczyła nadto, iż ww. inwestycje postara się zrealizować do października 2011 r.
Prawomocnym postanowieniem z dnia 29 marca 2011 r. powyższy Sąd dokonał w tej samej sprawy zniesienia
współwłasności w/w nieruchomości w ten sposób, iż podzielił ją na trzy działki nr (...). Na rzecz powódki M. P.przyznał
własność działki nr (...)o pow. 367 m2, natomiast na rzecz pozwanej W. K.działkę nr (...)o pow. 368 m2 Jednocześnie
Sąd ustanowił na rzecz każdoczesnego właściciela działki nr (...)służebność gruntową polegającą na prawie korzystania
ze zbiornika bezodpływowego (szamba) położonego na działce nr (...), przechodu i przejazdu przez tę działkę w celu
jego obsługi lub w razie awarii szamba, po pasie o pow. 36 m2' a zaznaczonymi punktami (...)w opinii biegłego geodety
T. K.z dnia 28 lutego 2011 r., stanowiącą integralną część ww. postanowienia.
Pozwana W. K.wobec treści w/w porzuciła zamiar wybudowania odrębnego szamba. Na zapytanie pozwanej(...)
udzieliło informacji, iż w według stanu z dnia 26 lipca 2012 r. nie ma możliwości dostawy wody miejskiej do budynku
pozwanej, a nieruchomość pozwanej znajduje się poza zasięgiem istniejącej sieci kanalizacyjnej.
Do chwili wydania wyroku pozwana nie wybudowała odrębnego szamba na swojej działce nr (...). Dotychczasowe
szambo zostało wybudowano z inicjatywy rodziny pozwanej przed 11 laty. Korzysta z niego wyłącznie pozwana i jej
rodzina. Powódka ma swoje szambo w innej części posesji. Wobec niewywiązania się przez pozwaną z uzgodnień
stosunki wzajemne miedzy stronami uległy znacznemu pogorszeniu. Na działce pozwanej nr (...) zamieszkuje córka
pozwanej wraz z mężem i dziećmi. Spory oraz kłótnie miedzy stronami powstają min. na tle korzystania z szamba
przez córkę pozwanej. Powódka nie pozwoliła na wybudowanie bramy z dojazdem do szamba, wylewała brudną wodę
na teren drogi służebnej. Utrudnia córce pozwanej korzystanie z ustanowionej służebności.
Sąd Rejonowy zważył, iż jakkolwiek z postanowień umowy obligacyjnej zawartej między stronami wynikała deklaracja
zrealizowania przez pozwaną inwestycji w postaci budowy szamba to brak jej wykonania nie stanowi podstawy do
zniesienia ustanowionej służebności gruntowej. Służebność ta nie wynika jednak tylko z umowy obligacyjnej, ale
również z orzeczenia Sądu.
Sąd I instancji zważył, iż powódka nie wykazała, aby służebność gruntowa ustanowiona na rzecz pozwanej utraciła
znaczenie dla nieruchomości władnącej, albowiem pozwana nie ma innej możliwości odprowadzania ścieków, jak
tylko do szamba znajdującego się na terenie posesji powódki. Analizując treść art. 295 k.c. Sąd Rejonowy stwierdził, że
sformułowanie „utraciła wszelkie znaczenie" należy interpretować nie jako obejmujące sytuacje, w których służebność
w ogóle nie jest wykonywana (samo niewykonywanie nie jest podstawą zniesienia), ale w których nie istnieje
choćby szansa na zwiększenie użyteczności nieruchomości władnącej. W sytuacji bowiem jej wykonywania, choćby
sporadycznego jak w niniejszej sprawie (2-3 razy do roku), przesłanka ta nie jest zachowana. Nie ma natomiast
przeszkód, aby właściciel nieruchomości obciążonej oraz ten, komu przysługuje służebność gruntowa uzgodnili
wynagrodzenie za jej zniesienie. Natomiast zniesienie służebności w drodze orzeczenia sądowego może nastąpić tylko
po spełnieniu przesłanek ustawowych.
Sąd Rejonowy podkreślił, iż był związany żądaniem powódki, która wnosiła o zniesienie służebności gruntowej bez
wynagrodzenia oraz, że nie znalazł podstaw do zastosowania art. 294 k.c. Analizując stan faktyczny Sąd ocenił,
iż rzeczywiście nastąpiła zmiana stosunków w relacjach między stronami, bowiem wobec braku realizacji umowy
obligacyjnej strony popadły w konflikt, a korzystanie ze służebności stało się uciążliwe dla obu stron. Zdaniem Sądu
Rejonowego powódka nie wykazała jednak, iż służebność stała się dla niej szczególnie uciążliwa, skoro pozwana i
jej rodzina wybiera szambo 2-3 razy do roku. Powódka nie wykazała także aby szambo znajdujące się na jej posesji
było nieszczelne, blokuje dojazd do jej budynku lub w inny sposób zagraża bezpieczeństwu ludzi lub gruntu. Takie
okoliczności powinny być stwierdzone opinią biegłego specjalisty, o powołanie którego powódka nie wnosiła. Nade
wszystko jednak, powódka nie wykazała, że ustanowiona służebność nie jest konieczna do prawidłowego korzystania
z nieruchomości władnącej przez pozwaną. Twierdzenia powódki w tym zakresie zostały zakwestionowane, a biorąc
pod uwagę całokształt okoliczności sprawy Sąd Rejonowy jednoznacznie stwierdził, iż korzystanie z przedmiotowej
służebności jest niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania nieruchomości pozwanej. Pozwana nie ma możliwości
podłączenia się do kanalizacji miejskiej, a jednocześnie nie posiada innego zbiornika bezodpływowego na terenie
swojej posesji, do którego mogłaby odprowadzać ścieki. Sąd I instancji zwrócił uwagę, że ciężar udowodnienia
powyższych okoliczności, spoczywał na powódce, czemu jednak ona nie sprostała.
Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka, zaskarżając go w całości i zarzucając Sądowi Rejonowemu
niesprawiedliwe oddalenie powództwa, nieuwzględnienie zawartej ugody, w której pozwana zobowiązała się do
budowy szamba na swojej działce do października 2011 r.
Wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do Sądu I instancji do ponownego rozpoznania
sprawy.
W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o oddalenie apelacji w całości.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Sąd Okręgowy w pełni podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy oraz dokonaną na ich podstawie
ocenę prawną.
Przedmiotowa służebność gruntowa przysługująca pozwanej na nieruchomości należącej do powódki pierwotnie
wynikała z umowy obligacyjnej zawartej między stronami. Postanowieniem z dnia 20 marca 2011 r. została zaś
ustanowiona orzeczeniem sądowym. Do jej zniesienia konieczne więc było spełnienie przesłanek ustawowych.
Sąd I instancji prawidłowo zważył, iż roszczenie powódki należało rozpoznać na podstawie art. 295 k.c. Powódka
konsekwentnie, aż do rozprawy apelacyjnej przed Sądem Okręgowym, wnosiła o zniesienie służebności gruntowej
bez wynagrodzenia. Przesłanką powództwa opartego na art. 295 k.c. jest fakt, że służebność gruntowa utraciła dla
nieruchomości władnącej wszelkie znaczenie. Ma to miejsce wtedy, gdy służebność przestała przynosić jakąkolwiek
korzyść gospodarczą nieruchomości władnącej, a więc gdy przesłanki ustanowienia służebności przestały istnieć. W
związku z tym nie ma znaczenia dla bytu roszczenia o zniesienie służebności, czy i w jakim stopniu istniejąca formalnie
służebność jest uciążliwa dla właściciela nieruchomości obciążonej. Jak trafnie podniósł Sąd Rejonowy, to na powódce
ciążył obowiązek wykazania, iż przedmiotowa służebność gruntowa utraciła wszelkie znaczenie dla nieruchomości
władnącej. Z akt niniejszej sprawy wynika zaś, iż ma ona szczególne znaczenie, gdyż pozwana nie ma innej możliwości
odprowadzania ścieków. Nieruchomość pozwanej znajduje się bowiem poza zasięgiem istniejącej sieci kanalizacyjnej,
a więc utrzymywanie służebności gruntowej w obecnej postaci jest dla pozwanej niezbędne. Jakkolwiek służebność
wykonywana jest niezbyt często, to nie sposób jest uznać, iż nie ma ona dla przedmiotowej żadnego znaczenia.
Korzystanie ze spornej służebności umożliwia powódce korzystanie w sposób należyty z jej domu mieszkalnego.
Równie prawidłowo Sąd Rejonowy odniósł się do ewentualnego rozstrzygnięcia niniejszej sprawy na podstawie art.
294 k.c. Zważył bowiem, iż powódka w żaden sposób nie wykazała, ażeby przedmiotowa służebność stała się dla niej
szczególnie uciążliwa, mimo, iż była do tego zobowiązana stosownie do art. 6 k.c. W aktach sprawy brakowało dowodu
potwierdzającego okoliczności przez nią podnoszone, a więc nieszczelność szamba, blokowanie przez nie przejazdu
do budynku czy też stwarzanie zagrożenia dla bezpieczeństwa ludzi i gruntu.
Wskazane okoliczności świadczą o prawidłowości rozstrzygnięcia Sądu I instancji oraz o bezzasadności apelacji strony
powodowej. Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 385 k.p.c. jak w sentencji wyroku.