Tabela

SZKODNIKI GLEBOWE
Szkodnik
Rolnice
Opis
W śród rolnic wyrządzających największe szkody w
uprawie ziemniaka można wymienić: rolnicę zbożówkę,
rolnicę czopówkę oraz rolnicę goździkówkę. Rolnice są
motylami, które prowadzą nocny tryb życia, natomiast w
ciągu dnia kryją się pomiędzy roślinami lub na ziemi.
Wiosną w zależności od przebiegu pogody pojawiają się
pierwsze motyle, które odżywiają się nektarem kwiatowym,
rosą miodową czy sokiem z wyciekających roślin. Samice
składają jaja bezpośrednio na ziemię, u nasady roślin, bądź
też na dolną stronę liści. Szkodliwość rolnic wynika z
żarłoczności larw oraz z dużej płodności samic. Najmłodsze
gąsienice żerują na nadziemnych częściach roślin,
natomiast starsze podgryzają rośliny u nasady. Duże
gąsienice żerując w glebie wgryzają się do bulw
ziemniaków.
Próg ekonomicznej szkodliwości w uprawie ziemniaka to
6 gąsienic na 1m2 powierzchni. Skuteczność chemicznego
zwalczania rolnic zależy przede wszystkim od terminu
wykonania zabiegu. Najlepsze wyniki w zwalczaniu tego
szkodnika obserwuje się, gdy rolnice występują w stadium
L-2, kiedy osiągają długość 6mm. Gąsienice tego stadium
mogą już schodzić do gleby.
Sprężykowate
Chrabąszczowate
Największe zagrożenie ze strony sprężykowatych w
uprawie ziemniaków mają: osiewnik ciemny, osiewnik
rolowiec, osiewnik skitowiec i zaciosek kruszcowy.
Drutowce to potoczna nazwa larw chrząszczy z
rodziny sprężykowatych. Owady dorosłe są
chrząszczami koloru brązowego lub czarnego,
długości od 8,5mm do 2cm. Chrząszcze zjadają liście
roślin i mogą przenosić choroby wirusowe. Jednakże
największym zagrożeniem dla upraw ziemniaka są
larwy chrząszczy zwane drutowcami. Okres rozwoju
larw trwa od 3 do 5 lat, niemniej jednak największa
szkodliwość przypada w 3 i 4 roku. Larwy są
pomarańczowo-brązowe lub słomkowożółte. Zależnie
od gatunku osiągają długość 15-25mm. Żerują pod
ziemią.
Największa ilość drutowców może wystąpić na
stanowiskach po zagospodarowaniu łąk, upraw
wieloletnich oraz ugorów. Czynnikiem sprzyjającym
występowaniu dużej liczby drutowców są chwasty. W
początkowym okresie wegetacji roślin ziemniaków
drutowce mogą podgryzać młode rośliny powodując
ich obumieranie. W późniejszych fazach rozwojowych
ziemniaków drutowce żerują w bulwach, tworząc w
bulwach korytarze.
Za próg ekonomicznej szkodliwości przyjmuje się 11
larw na 1m2.
Wylęgające się pędraki żyją początkowo w warstwie
próchnicznej i odżywiają rozkładającymi się częściami
roślin. W drugim roku pędraki żerują pojedynczo na
korzeniach roślin. W końcu czerwca lub w lipcu, po
pierwszym linieniu, zwiększa się wyraźnie ich apetyt,
ale najbardziej żarłoczne są w trzecim roku rozwoju,
zwłaszcza wiosną, w maju i czerwcu. Czwarty rok jest
rokiem przepoczwarczenia. Pędraki żerują wtedy
krótko, następnie wchodzą do głębszych warstw gleby,
sporządzają
tam
„kolebkę
glebową”
i
przepoczwarczają się. Już w sierpniu z poczwarki
wychodzi dorosły chrząszcz, który pozostaje w
kolebce aż do wiosny.
Próg ekonomicznej szkodliwości dla pędraków w
uprawie ziemniaka wynosi 4 osobniki na 1m2
powierzchni uprawy.
Mątwik ziemniaczany
Szkodnik występuje w glebie w postaci cyst, w których
może znajdować się nawet 700 jaj. Przy odpowiedniej
temperaturze i wilgotności następuje wychodzenie larw
z jaj do gleby i wnikanie do korzeni rośliny
żywicielskiej, gdzie przechodzą cały cykl rozwojowy.
Po osiągnięciu dojrzałości samce opuszczają roślinę i
giną po zapłodnieniu samic. Osobniki żeńskie tkwiące
częścią głowową w korzeniu, przekształcają się w cystę,
zmieniają kolor z białego przez złocistożółty do
brunatnego, obumierają i odpadają do ziemi. Jaja w nich
mogą przetrwać w ziemi nawet kilka lat. Nie wszystkie
osobniki młodociane szukają nowej rośliny w ciągu
pierwszego sezonu wegetacyjnego, nie pokonują
większych odległości. Gdy nie trafią do korzeni rośliny
żywicielskiej, giną. Nicienie na duże odległości mogą
być przemieszczane w postaci cyst na sprzęcie i
narzędziach rolniczych oraz w ziemi przylegającej do
bulw ziemniaków z porażonego pola.
Objawem obecności mątwika ziemniaczanego jest
opóźniony i powolniejszy wzrost roślin. Następuje
przedwczesne więdnięcie, żółknięcie i zamieranie
łodyg. W okresie kwitnienia można zaobserwować na
korzeniach tworzące się cysty. Duża liczebność
mątwika z glebie może spowodować znacznie obniżony
plon bulw. Na polu zasiedlonym przez nicienia na okres
5 lat nakłada się zakaz uprawy ziemniaków i innych
roślin szczególnie psiankowatych, przeznaczonych do
sadzenia, przesadzania, składowania i przechowywania
na innych polach, z wyjątkiem tytoniu. Należy niszczyć
łęty i samosiewy ziemniaka oraz chwasty z rodziny
psiankowatych. Dopuszcza się uprawę odmian
odpornych na stwierdzony patotyp, wyłącznie w celach
konsumpcyjnych lub przemysłowych. Jest to dozwolone
wówczas, gdy nie występuje ryzyko rozprzestrzeniania
się mątwików lub gdy możliwa jest dezynfekcja,
ewentualnie wymiana podłoża. Przez okres trwania
kwarantanny należy poddawać dokładnemu czyszczeniu
wszelki sprzęt, narzędzia, środki transportu, miejsca
przechowywania, opakowania i inne przedmioty, które
miały kontakt z zasiedloną glebą.
Próg ekonomicznej szkodliwości – do 10 jaj z żywymi
larwami na 1g gleby.
Niszczyk
Niszczyk ziemniaczak nie wytwarza stadium
przetrwalnikowego. W glebie występuje zarówno w
postaci jaj oraz osobników młodocianych i dorosłych.
We wszystkich stadiach może przetrwać zimę żerując na
resztkach roślin żywicielskich, bulwach ziemniaka
pozostawionych w glebie.
Źródłem porażenia są chore sadzeniaki, z których
nicienie przenikają do rozwijających się roślin, a także
resztki roślin, na których przezimowały, a następnie
przez zranienia i przetchlinki przeniknęły do młodych
bulw. Samica przez całe swoje życie (ok. 1,5 roku)
składa około 250 jaj, a długość cyklu rozwojowego dla
jednego pokolenia wynosi średnio 15 - 45 dni. W czasie
jednego okresu wegetacyjnego może rozwinąć się w
roślinie kilka pokoleń nicieni.
Objawy porażenia widoczne są na podziemnych
częściach roślin, głównie na bulwach, ale mogą również
wystąpić na stolonach i podziemnych częściach pędów.
Rośliny z silnie porażonych sadzeniaków są słabe i
szybko obumierają. Podczas przechowywania w
warunkach o dużej wilgotności możliwe jest przenikanie
osobników do sąsiadujących zdrowych bulw.