UOKiK. Zdrowa konkurencja. Kosztowne skutki łamania prawa

UOKiK. Zdrowa konkurencja. Kosztowne
skutki łamania prawa
Mimo odpowiednich ustaw oraz prężnej działalności Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK)
wielu przedsiębiorców nadal dopuszcza się niezgodnych z prawem praktyk rynkowych. Należy do nich
między innymi ograniczanie konkurencji rynkowej za pomocą nielegalnych porozumień czy zmów
przetargowych oraz dyktowanie warunków umów, cen i kanałów dystrybucji z pozycji dominującej. Jednak
chwilowe zyski bywają krótkotrwałe, a kary dotkliwe.
Jedna z takich spraw dotyczy sieci popularnych restauracji marki Sphinx. W czerwcu 2013 roku UOKiK wydał decyzję,
w której stwierdził, że spółka Sfinks Polska stosowała niezgodne z prawem praktyki ograniczające konkurencję: w
tym celu zawarła ze swoimi franczyzobiorcami porozumienie polegające na ustalaniu sztywnych cen sprzedaży
produktów we wspomnianych restauracjach. Nałożona prze Urząd kara wyniosła wówczas ponad 464 tysięcy zł.
Spółka wniosła odwołanie od tej decyzji, jednak w październiku 2014 roku Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
(SOKiK) je oddalił. Z kolei w grudniu 2015 roku Sąd Apelacyjny uchylił ten wyrok i przekazał sprawę do ponownego
rozpatrzenia sądowi pierwszej instancji.
Również producent karmy dla zwierząt domowych – spółka Royal Canin zawarła ze swymi dystrybutorami ciche
porozumienie: przedsiębiorcy ustalili, że ograniczą kanały dystrybucji karmy dla psów i kotów z linii Veterinary Diet.
W ten sposób chcieli wyeliminować wszelkie – z wyjątkiem gabinetów weterynaryjnych – formy sprzedaży tych
produktów. Decyzją z grudnia 2013 roku UOKiK nałożył na wszystkich uczestników zmowy kary w łącznej wysokości
ponad 3 milionów zł. Spółka odwołała się, jednak w grudniu 2015 roku Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
oddalił odwołanie ukaranych spółek. W ustnym uzasadnieniu stwierdził, że porozumienie miało na celu ustanowienie
systemu sprzedaży selektywnej, który ograniczałby liczbę podmiotów mogących oferować na rynku produkt
dostarczany przez inicjatora porozumienia - spółkę Royal Canin.
Inny wyrok dotyczy Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego PZL-Świdnik. W grudniu 2014 roku UOKiK stwierdził, że
odmawiała ona sprzedaży innym przedsiębiorcom części zamiennych do śmigłowca Mi-2, których jest jedynym
producentem. Za nadużywanie pozycji dominującej na spółkę została nałożona kara pieniężna w wysokości ponad 320
tysięcy zł. W styczniu 2016 roku SOKiK oddalił odwołanie WSK PZL-Świdnik. W ustnym uzasadnieniu wyroku Sąd
podzielił stanowisko UOKiK dotyczące stosowania przez przedsiębiorcę niedozwolonej praktyki oraz wysokości
sankcji pieniężnej.
Sąd wydał również wyrok w sprawie spółki energetycznej RWE Polska. W decyzji z grudnia 2011 roku UOKiK
stwierdził, że przedsiębiorca, wykorzystując własną przewagę rynkową, narzucał swoim kontrahentom na rynku
dystrybucji i jednocześnie konkurentom na rynku obrotu energią niekorzystne warunki umów. Za nadużywanie
pozycji dominującej na spółkę została nałożona kara pieniężna w wysokości 6,3 miliona zł. W sierpniu 2014 roku
SOKiK uchylił decyzję ze względów proceduralnych. Sąd stwierdził, że praktyka miała miejsce na rynku obrotu
energią elektryczną obejmującym obszar całego kraju, dlatego powinna zostać wydana przez centralę Urzędu, a nie –
jak to miało miejsce – przez Delegaturę UOKiK.
Stanowisko sądu pierwszej instancji potwierdził w grudniu 2015 roku Sąd Apelacyjny.
Ostatni z przytaczanych wyroków dotyczy zmowy przetargowej zawartej pomiędzy wrocławskimi przedsiębiorcami:
Incom, Integrit, Itsumi, Dreamtec, KEN Soltuions (obecnie MobiReg), Dreamtec Solutions. Pod koniec 2011 roku
Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego organizował przetarg na dostawę sprzętu komputerowego dla
szkół i bibliotek uczestniczących w projekcie „Dolnośląska e-szkoła”. Najtańszą okazała się ta złożona przez Itsumi i
KEN Solutions, jednak została odrzucona, ponieważ przedsiębiorcy przedstawili nieodpowiednie zaświadczenie z ZUS
o niezaleganiu ze składkami - mimo posiadania wymaganego dokumentu. W tej sytuacji przetarg mogło wygrać
konsorcjum Integrit i Dreamtec Solutions, które zaprezentowało droższą ofertę. Kary nałożone na uczestników
przetargu za udział w porozumieniu ograniczającym konkurencję wyniosły blisko 2 miliony zł. SOKiK oddalił
odwołania przedsiębiorców: wyroki zapadały kolejno w listopadzie 2015 roku oraz w styczniu i lutym 2016 roku. W
ocenie sądu działania uczestników przetargu były świadome, skoordynowane i miały na celu wycofanie jednej oferty
na rzecz kolejnej – droższej.
W podsumowaniu warto dodać, że w 2015 roku sądy powszechne rozstrzygały w sprawach dotyczących 316
przedsiębiorców. W 170 przypadkach decyzje UOKiK w całości były podtrzymywane przez wymiar sprawiedliwości,
68 razy zmieniane, a 28 razy uchylone. Do ponownego rozpatrzenia przez sądy niższych instancji przekazano 12
spraw. Od decyzji Prezesa UOKiK przedsiębiorcy przysługuje odwołanie do SOKiK, a od jego wyroku – apelacja do
Sądu Apelacyjnego w Warszawie. Możliwe jest również złożenie skargi kasacyjnej od wyroku tego ostatniego do Sądu
Najwyższego.
Anna Nowak