program profilaktyczny zespołu niepublicznych placówek

PROGRAM PROFILAKTYCZNY ZESPOŁU
NIEPUBLICZNYCH PLACÓWEK
OŚWIATOWYCH SPECJALNYCH
W RADOMIU.
ROK SZKOLNY 2012/2013
1
I. Wstęp ........................................................................................................................... 3
II. Podstawa Prawna ........................................................................................................ 4
III. Cele Programu ........................................................................................................... 5
Główny Cel Szkolnego Programu Profilaktyki: ................................................................................ 5
Cele szczegółowe programu: ............................................................................................................. 5
IV. Charakterystyka środowiska szkolnego .................................................................... 5
V. Zadania do realizacji: ................................................................................................. 6
VI. Strategie oddziaływań: .............................................................................................. 6
VII. Kierunki oddziaływań profilaktycznych: ................................................................ 6
1)
Pełna diagnoza pedagogiczna obejmująca: ............................................................................. 7
2)
Integracja środowiska rówieśniczego w klasie i w szkole: ..................................................... 7
3)
Rozwijanie osobowości ucznia i doskonalenie jego umiejętności interpersonalnych. ........... 7
4)
Profilaktyka uzależnień: .......................................................................................................... 8
5)
Zapobieganie przemocy i zachowaniom agresywnym............................................................ 8
6)
Promowanie zdrowego i twórczego stylu życia ...................................................................... 8
7)
Żyć bezpiecznie ....................................................................................................................... 9
8)
Nie jesteś sam. ......................................................................................................................... 9
VIII. Ewaluacja ............................................................................................................... 9
IX. Uwagi końcowe ........................................................................................................ 9
2
I. Wstęp
Założenia programowe są zgodne z :
Statutem szkoły
Programem wychowawczym szkoły,
Szkolnym zestawem programów nauczania,
Podstawami prawnymi.
Profilaktyka jest rozumiana jako zapobieganie występowaniu niepożądanych procesów i zjawisk
określanych jako przejawy patologii życia społecznego i jako system działań wzmacniających lub
podtrzymujących różne, pozytywne społecznie postawy uczniów w toku wychowania, realizowana
jest podczas działalności edukacyjnej i profilaktycznej szkoły, tj. w ramach różnych zajęć
profilaktyczno edukacyjnych oraz w zajęciach rewalidacyjnych. Tworząc Szkolny Program
Profilaktyczny
uwzględniono możliwości uczniów, ich różnego rodzaju problemy oraz
uwarunkowania otoczenia, w którym się znajdują.
Program profilaktyczny obejmuje wielokierunkowe oddziaływanie na ucznia ze sprzężoną
niepełnoprawnością.( intelektualną i ruchową).
i całościowy .
3
Profilaktyka ma charakter zintegrowany
II. Podstawa Prawna
Program został opracowany w oparciu o regulacje prawne:
1. Konwencja o Prawach Dziecka z dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 i
527).
2. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej.
3. Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. z późniejszymi zmianami (tekst jednolity Dz.
U. z 2004 r., nr 256 poz 2572; obowiązuje od 17 grudni 2004r.)
4. Ustawa o zmianie ustawy ochronie zdrowia psychicznego z dnia 23 lipca 2008r. (Dz.U. z 2008r.
nr 180 poz. 1108). Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994r. (Dz. U. nr
111, poz. 535; z późniejszymi zmianami – Dz. U. nr 113, poz. 731 z 1997r. , Dz. U. nr 141, poz.
1183 z 2005r.).
5. Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 9
listopada 1995r. (tekst jednolity Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55 z późniejszymi zmianami: 1997r. nr
88, poz. 554 i nr 121, poz. 770; 1999r. nr 96, poz. 1107; 2003r. nr 229, poz. 2274).
6. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października
1982r. (tekst jednolity - Dz. U. z 2002r. nr 147, poz. 1231; Dz. U. z 2007r. nr 70, poz. 473).
7. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005r. (Dz. U. z 2005r. nr 179, poz. 1485 z
późniejszymi zmianami : Dz. U. z 2006r. nr 7 poz. 47 i 48; Dz. U. z 2006r. nr 66 poz. 469; nr 120
poz. 826).
8. Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982r. (tekst jednolity: Dz.
U. z 2002r. nr 11, poz. 109 z późniejszymi zmianami).
9. Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005r. (Dz. U. nr 180, poz. 1493).
10. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010r. w sprawie zasad
udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach,
szkołach i placówkach.
11. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form działalności
wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem (Dz. U. nr 26 z
2003r. poz. 226).
4
III. Cele Programu
Główny Cel Szkolnego Programu Profilaktyki:
Szkoła bezpieczna, przyjazna uczniowi – wspomagająca jego rozwój psychiczny, fizyczny
i duchowy
Cele szczegółowe programu:
- kształtowanie osobowości uczniów
- kształtowanie umiejętności poprawnego współżycia z otoczeniem
- rozwijanie zdolności do podejmowania samodzielnych, racjonalnych decyzji
-ograniczanie i likwidowanie barier, które utrudniają lub blokują rozwój adekwatny do możliwości
psychofizycznych uczniów
IV. Charakterystyka środowiska szkolnego
Do Zespołu Niepublicznych Placówek Oświatowych Specjalnych uczęszczają uczniowie
z niepełnosprawnością ruchową i intelektualną oraz różnego rodzaju sprzężeniami. Wynikają z tego
określone trudności:
Większość uczniów ma bardzo ograniczone kontakty społeczne. Poza szkołą nie mają
możliwości nawiązywania kontaktów, podejmowania decyzji, trenowania umiejętności
społecznych. Wielu z nich wymaga pomocy w wykonywaniu wszystkich codziennych czynności,
co negatywnie wpływa na kształtowanie obrazu samego siebie.
Uczniowie nie posługujący się mową werbalną mają duże trudności z
wyrażaniem własnych
myśli i odczuć.
Uczniowie z niepełnosprawnością intelektualną mają trudności z rozumieniem sytuacji
społecznych oraz z realizacją programu nauczania.
Uczniowie z nadpobudliwością oraz z zaburzeniami ze spektrum autyzmu przejawiają
szczególne trudności w rozumieniu i przestrzeganiu norm życia społecznego.
Wychowanie dziecka niepełnosprawnego jest dla całej rodziny wielkim wyzwaniem i wymaga
ogromnego poświęcenia wszystkich ich członków. Nie zawsze potrafią sobie poradzić ze wszystkimi
przeciwnościami losu. W połączeniu z problemami życiowymi, takimi jak: bezrobocie, ubóstwo,
problemy alkoholowe, przemoc, dezorganizacja rodziny oraz brak wystarczającego wsparcia
medycznego, psychologicznego, edukacyjnego i rehabilitacyjnego powstają dodatkowe czynniki
ryzyka mogące prowadzić do wykluczenia społecznego.
5
V. Zadania do realizacji:
1. Budowanie pozytywnych więzi ucznia ze szkołą i otaczającym światem poprzez stwarzanie
możliwości pozytywnego zaistnienia w środowisku (rozwijanie poczucia bezpieczeństwa, dobre
relacje z rówieśnikami i osobami dorosłymi, stwarzanie możliwości do samorealizacji i odnoszenia
sukcesów, stwarzanie możliwości kreowania różnych ról społecznych).
2.
Współpraca z rodzicami oraz personelem wychowawczym
w zakresie planowania pracy
profilaktycznej, rozwiązywania zaistniałych problemów, zapobiegania zagrożeniom i podnoszenia
umiejętności wychowawczych.
3. Współpraca z poradniami specjalistycznymi, instytucjami, stowarzyszeniami wspierającymi
dzieci, młodzież, dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie i ich rodzinę.
VI. Strategie oddziaływań:
1. Działania informacyjno-edukacyjne skierowane do:
2.
-
uczniów,
-
nauczycieli,
-
terapeutów,
-
personelu pomocniczego
-
rodziców.
Działania alternatywne - polegające na organizowaniu zajęć przyrodniczych, sportowych,
artystycznych, pozalekcyjnych, społecznych, wdrażających ucznia do aktywnego i twórczego
życia.
3.
Działania interwencyjne gwarantujące pomoc w postaci:
-
pracy indywidualnej z dzieckiem
-
interwencji wychowawczych w szkole, w grupie wychowawczej i domu rodzinnym
dziecka,
-
organizowania zajęć wspierających rozwój dziecka,
-
korzystania z pomocy specjalistów .
VII. Kierunki oddziaływań profilaktycznych:
Prowadzenie działań profilaktycznych w szkole jest poprzedzone diagnozą - rozpoznaniem
obecnego stanu zagrożenia niepożądanymi zjawiskami w rozwoju uczniów szkoły.
6
1. Diagnozę opracowano w oparciu o analizę:
• obserwację zachowań uczniów w czasie zajęć,
• dokumentacji szkolnej, w tym dzienników lekcyjnych,
• informacji nauczycieli o bieżących problemach wychowawczych,
• indywidualnych rozmów z uczniami,
• rozmów z rodzicami,
• informacji z instytucji współpracujących ze szkołą.
1) Pełna diagnoza pedagogiczna obejmująca:
poznanie sytuacji rodzinnej ucznia,
poznanie możliwości intelektualnych, osiągnięć i zdolności ucznia,
diagnozę sytuacji dydaktyczno-wychowawczej w klasie, w grupie wychowawczej,
badanie postaw dzieci i młodzieży wobec zagrożeń,
-badanie poziomu agresji i poczucia bezpieczeństwa w szkole, w grupie wychowawczej,
diagnoza wzajemnych relacji uczeń-nauczyciel, nauczyciel-uczeń.
2) Integracja środowiska rówieśniczego w klasie i w szkole:
organizowanie zajęć, zabaw, biwaków i wycieczek integracyjnych,
wdrażanie starszych uczniów do opieki nad młodszymi poprzez zajęcia na świetlicy, wyjścia
pozaszkolne.
ustalanie i respektowanie norm i zasad obowiązujących w klasie i szkole, (regulaminy
grupy, zajęć pozalekcyjnych i inne),
organizowanie zespołu klasowego ( pomoc koleżeńska itp.),
rozwijanie tradycji i zwyczajów klasowych i szkolnych,
wspólne planowanie i organizowanie imprez klasowych i szkolnych.
3) Rozwijanie osobowości ucznia i doskonalenie jego umiejętności interpersonalnych.
budowanie zaufania,
doskonalenie komunikacji,
współpraca i współdziałanie w grupie,
radzenie sobie w sytuacjach trudnych,
ćwiczenie zachowań asertywnych.
rozwiązywanie problemów.
budowanie poczucia własnej wartości.
7
klasy,
rozwijanie zdolności, zainteresowań, twórczości.
4) Profilaktyka uzależnień:
prowadzenie zajęć informacyjno-edukacyjnych o skutkach i mechanizmach uzależnieni
dostosowanych do poziomu kształcenia (szkodliwość palenia papierosów, skutki spożywania
alkoholu) -
wykorzystanie ogólnodostępnych programów profilaktycznych i innych w
profilaktyce uzależnień,
wykorzystanie do zajęć tablic demonstracyjnych,
organizowanie imprez profilaktycznych, np. przedstawień, konkursów, akcji, kampanii
i happeningów,
promowanie pożądanych zachowań,
zachęcanie uczniów do własnych inicjatyw profilaktycznych.
5) Zapobieganie przemocy i zachowaniom agresywnym.
edukacja na temat zjawisk przemocy i agresji - przyczyn, mechanizmów, skutków i sposobów
przeciwdziałania,
sposoby wyrażania i radzenia sobie z emocjami negatywnymi - trenowanie umiejętności radzenia
sobie w sytuacjach trudnych,
wykorzystanie ogólnodostępnych i autorskich programów profilaktycznych
tworzenie szkolnego systemu wsparcia i pomocy - eliminowanie przemocy fizycznej
i psychicznej, rozwiązywanie konfliktów, zapobieganie aktom wandalizmu.
promowanie pożądanych postaw i zachowań
współpraca z personelem wychowawczym i rodzicami w zakresie zapobiegania agresji
w środowisku szkolnym jak i poza nim.
6) Promowanie zdrowego i twórczego stylu życia
zajęcia kształtujące nawyki higieniczne
zajęcia uczące prawidłowego odżywiania się,
spotkania z lekarzem i pielęgniarką szkolną,
dostępność czasopism promujących zdrowe życie
organizowanie imprez szkolnych pod hasłem "Żyj zdrowo",
organizowanie wystaw promujących twórcze i zdrowe życie ,
prowadzenie zajęć i spotkań uczących różnorodnych, pozytywnych sposobów spędzania czasu
wolnego i kultury życia codziennego,
8
zajęcia kształtujące świadomość własnego ciała (dojrzewanie, płciowość, wychowanie
seksualne)
poznawanie
zawodów
związanych
ze
służbą
zdrowia(lekarzem,
pielęgniarką).
7) Żyć bezpiecznie
zajęcia kształtujące świadomość niebezpieczeństw i zagrożeń dla zdrowia i życia,
bezpieczny wypoczynek,
zasady bezpiecznego poruszania się po ulicach,
zasady bezpiecznego korzystania z urządzeń elektrycznych,
kształtowanie świadomości zagrożenia pożarowego.
uczenie sposobów prawidłowego postępowania w sytuacjach zagrożenia (np. telefony alarmowe),
zawody chroniące mienie i bezpieczeństwo ludzi( spotkanie ze strażakiem, policjantem).
8) Nie jesteś sam.
tworzenie więzi nauczyciel-uczeń, uczeń-uczeń, uczeń-wychowawca opartych na empatii,
tworzenie sytuacji kształtujących poczucie własnej wartości ucznia,
uczenie sposobów okazywania własnych potrzeb emocjonalnych i społecznie akceptowanych
sposobów ich zaspokajania,
organizowanie różnych form podtrzymywania i pielęgnacji więzi ucznia z domem rodzinnym.
VIII. Ewaluacja
Ewaluacja programu dokonywana jest 2 razy w roku (na zakończenie I półrocza i na zakończenie
roku szkolnego)
FORMY EWALUACJI:
obserwacja (wychowawcy klas)
wywiad (Dyrektor Szkoły, Rada Rodziców)
rozmowy z uczniami
rozmowy z rodzicami
analiza dokumentów
obserwacja i ocena zachowań uczniów i nauczycieli
IX. Uwagi końcowe
Proponowany program profilaktyczny w zasadniczej części oparty jest na systematycznej
pracy nauczycieli – wychowawców klas. Zakłada również wspólny kalendarz dostosowany do
poziomu klas - spójne tematycznie akcje, imprezy, konkursy itp.
9
Realizatorzy programu mogą doskonalić swoje umiejętności profilaktyczne korzystając ze
szkoleń i warsztatów psychoedukacyjnych. Pracę profilaktyczną szkoły będą wspierać: zapraszani
specjaliści, rodzice, i policja, wolontariusze.
10
11