TERMINY ODLICZENIA VAT W PRZYPADKU IMPORTU USŁUG

TERMIN ODLICZENIA VAT W PRZYPADKU NABYCIA LICENCJI KOMPUTEROWEJ ZA
GRANICĄ
Od 1 maja 2004 r., w związku z wejściem w życie nowej ustawy o VAT, zmianie uległy zasady
rozliczania importu usług
Zgodnie z art. 2. pkt. 9.) ustawy o VAT z importem usługi będziemy mieli do czynienia w przypadku
świadczenia usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca. To, w którym państwie
powinno nastąpić opodatkowanie z tytułu tej transakcji (w Polsce czy też w kraju, w którym siedzibę
ma podatnik świadczący usługę) uzależnione jest od postanowień specyficznych reguł miejsca
świadczenia określonych w art. 27 ustawy o VAT. Miejsce wykonywania usługi wynikające z
definicji ustawowej częstokroć różni się od faktycznego, rzeczywistego miejsca realizacji. Przepisy
wzorowane są na treści VI Dyrektywy. Aby stwierdzić czy powinniśmy opodatkować w Polsce
konkretną świadczoną przez podmiot zagraniczny usługę powinniśmy w pierwszej kolejności
określić z jakiego rodzaju usługą mamy do czynienia. Czynność udzielenia licencji komputerowej
jest traktowana na gruncie ustawy o VAT jako usługa. Usługa ta, zgodnie z art. 27 ust. 3 i 4 ustawy o
VAT jest opodatkowana w miejscu siedziby usługobiorcy. Jeśli zatem polski podatnik VAT nabywa
licencję komputerową od podmiotu zagranicznego to dokonuje importu usługi – w rozumieniu
ustawy VAT.
W przypadku importu usług będziemy mieli do czynienia ze specyficzną sytuacją, kiedy to w stosunku
do tej samej transakcji wystąpi zarówno podatek naliczony jak i podatek należny. Prawo obniżenia
podatku należnego o podatek naliczony wynikający z importu usługi powstanie w okresie
rozliczeniowym, w którym powstał u nabywcy obowiązek podatkowy (art. 86. ust. 10. pkt. 2.
ustawy o VAT). Natomiast obowiązek podatkowy powstanie z chwilą dokonania całości lub części
zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze
(art. 19 ust. 13 pkt 9 w związku z art. 19 ust. 19 ustawy o VAT).
Przykład: Kowalski zakupił licencję na program komputerowy za granicą. Fakturę otrzymał 28
października 2004, zaś zapłaty za nią dokonał następnego dnia, tj. 29 października 2004. Mógł więc
odliczyć podatek naliczony wynikający z tego zakupu już w miesiącu, w którym dokonał zapłaty, tj. w
październiku. Oznacza to w rzeczywistości, iż w tej samej deklaracji podatnik wykaże podatek należny
i naliczony w tej samej wysokości. Inaczej mówiąc, wykazany w deklaracji podatek należny będzie
jednocześnie podatkiem naliczonym.
Obciążenie z tytułu podatku VAT jest więc dla podatnika neutralne, chyba że podatnik nie ma praw do
odliczania VAT, bo świadczy np. usługi z VAT zwolnione. Powstaje jednak pytanie, jak podatnik
powinien postąpić w przypadku, gdy nie dokonał odliczenia w przysługującym mu terminie, a więc w
miesiącu powstania obowiązku Podatkowego ? Przepisy VI Dyrektywy poszczególnym państwom
zezwalają na dowolne uregulowanie tej kwestii. I tak, np. ustawodawca Szwedzki przyjął, że
odliczenie zaległego podatku naliczonego może zostać dokonane tylko przez korektę zeznania
złożonego za okres, w którym powstało prawo do odliczenia. W Holandii natomiast podatnik ma
prawo dokonania odliczenia, którego nie rozliczył w okresie powstania prawa do odliczenia, aż do
końca tego samego roku podatkowego, w którym nabył to prawo. Dopiero w przypadku, gdyby
rozliczenia chciał dokonać później, musi dokonać korekty konkretnego zeznania.
Zgodnie z art. 86 ust. 11 polskiej ustawy o VAT, jeśli podatnik nie dokonał rozliczenia w okresie
rozliczeniowym, w którym nabył do tego prawo, może obniżyć kwotę podatku należnego o podatek
naliczony w rozliczeniu za okres następny. Jeśli podatnik nie dokona odliczenia także w tym okresie,
wówczas zgodnie z art. 86 ust. 13 ustawy o VAT może uwzględnić zaległy podatek naliczony w
deklaracji podatkowej składanej za okres późniejszy, nie później jednak niż w ciągu 5 lat licząc od
końca roku, w którym powstało prawo do obniżenia podatku należnego. Przepisy ustawy o VAT
regulują więc w zasadzie jedynie moment powstania prawa do odliczenia, nie wyznaczając
praktycznie ostatniego okresu umożliwiającego dokonania odliczenia. Natomiast okres 5-letni
pokrywa się z okresem przedawnienia zobowiązań podatkowych.
Obecne przepisy ustawy o VAT są więc o wiele bardziej liberalne niż to miało miejsce w stanie
prawnym do końca kwietnia 2004 r. Zgodnie bowiem z ówczesnymi przepisami prawo do odliczenia
w przypadku importu usługi przysługiwało dopiero w miesiącu następującym po miesiącu, w
którym powstał obowiązek podatkowy.
Mariusz Pogoński
Krzysztof Olbrycht