ocena zgodności wyników sondaży z rzeczywistymi

OCENA ZGODNOŚCI WYNIKÓW SONDAŻY Z
RZECZYWISTYMI WYNIKAMI WYBORÓW
WYBORY DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO / 13 CZERWCA 2004
Badania opinii publicznej są ważnym elementem demokracji. Stanowią one cenne źródło informacji dla władz
państwowych, partii politycznych a także dla obywateli.
Im większą rolę pełnią sondaże w demokratycznym Państwie tym dokładniejszej i bardziej wnikliwej kontroli
powinna podlegać ich jakość. Znakomitą okazją do weryfikacji jakości sondaży są zawsze rzeczywiste wybory
parlamentarne. Porównanie oficjalnych wyników wyborów z wynikami przedwyborczych sondaży jest
przeprowadzane w wielu krajach przez niezależne ośrodki i organizacje. Wyniki takich analiz są szeroko
publikowane i komentowane. W Polsce jak dotąd, mimo upływu piętnastu lat od zmiany ustrojowej, tego typu
porównania nie były przeprowadzane.
Centrum im. Adama Smitha, jako niezależny instytut prezentuje w niniejszym dokumencie wyniki pierwszej,
obiektywnej ekspertyzy analizującej stopień wiarygodności sondaży poprzez porównanie ich wyników z
wynikami wyborów.
Analizowane dane dotyczą wyborów do Parlamentu Europejskiego, które odbyły się w dniu 13 czerwca 2004
roku. Jako kryterium oceny przyjęliśmy sumę różnic pomiędzy wyrażonymi procentowo wynikami danego
sondażu a oficjalnymi wynikami osiągniętymi przez poszczególne komitety wyborcze. Im wskaźnik ten był
niższy tym lepsza była nasza ocena dokładności danego sondażu.
Pod uwagę wzięliśmy wszystkie sondaże przeprowadzone w czerwcu 2004 roku, których wyniki były
opublikowane najpóźniej w przeddzień wyborów. Podane kryterium spełnia siedem firm badawczych, których
wyniki poddaliśmy analizie.
Przeprowadzane obliczenia (patrz następna strona) wykazały jednoznacznie, że najbliższy rzeczywistym
wynikom wyborów był sondaż Polskiej Grupy Badawczej (wspólne przedsięwzięcie Instytutu Badania Rynku i
Opinii „Estymator” oraz Ośrodka Badań Wyborczych) opublikowany w dzienniku „Super Express” w dniu 11
czerwca 2004 roku. PGB zajęła więc pierwsze miejsce w naszym rankingu firm badawczych wyprzedzając
zdecydowanie (o 5 punktów) kolejną w rankingu firmę.
Dalsze miejsca w rankingu zajęły kolejno następujące podmioty: Pentor, Pracownia Badań Społecznych, TNS –
OBOP oraz Ipsos. Wszystkie te cztery firmy uzyskały bardzo podobne wyniki, które zawierają się w przedziale
mniejszym niż 3 punkty. Dwa ostatnie miejsca w naszym rankingu zajęły European Omnibus Survey oraz
Centrum Badania Opinii Społecznej. Te dwa podmioty dzieli od PGB (zwycięzcy rankingu) znaczna różnica
ponad 10 punktów.
Andrzej Sadowski
Wiceprezydent
Centrum im. Adama Smitha
Centrum im. Adama Smitha, 16.06.2004, Ocena zgodności wyników sondaży (...) str. 1/2
DANE I OBLICZENIA
Jako kryterium zgodności wyników sondaży z wynikami wyborów przyjęliśmy sumę różnic pomiędzy wynikami danego
sondażu dla kolejnych komitetów wyborczych a oficjalnymi wynikami wyborów podanymi przez Państwową Komisję
Wyborczą w dniu 15 czerwca 2004 roku. Im mniejsza jest ta suma tym dokładniejsze są wyniki analizowanego sondażu.
Wyniki sondaży w większości publikowane były w zaokrągleniu do najbliższej liczby całkowitej. W przypadku gdy dana
firma publikowała wyniki z większą dokładnością zostały one przez nas zaokrąglone. Wzięliśmy pod uwagę te komitety
wyborcze, które uzyskały w wyborach co najmniej 0,75 procent głosów. Komitetów takich jest dwanaście. Pozostałych
dziewięć komitetów opisuje zbiorczo rubryka „inne komitety wyborcze”.
Wyjściowe dane i rezultaty obliczeń przedstawia poniższa tabela:
dane wyrażono w procentach
PGB
PENTOR
PBS
TNS OBOP
IPSOS
EOS
CBOS
OFICJALNE
WYNIKI
WYBORÓW
Platforma Obywatelska
Liga Polskich Rodzin
Prawo i Sprawiedliwość
Samoobrona RP
Sojusz Lewicy Demokratycznej
– Unia Pracy
Unia Wolności
Polskie Stronnictwo Ludowe
Socjaldemokracja Polska
Unia Polityki Realnej
Narodowy Komitet Wyborczy
Inicjatywa Dla Polski
KPEiR – PLD
inne komitety wyborcze
26
12
13
19
26
11
12
23
30
11
11
18
27
13
11
16
27
13
16
16
28
8
14
13
31
8
14
16
24,10
15,92
12,67
10,78
7
4
5
6
2
1
1
2
2
8
3
6
6
1
1
1
1
1
8
5
7
4
2
0
1
2
1
6
4
4
6
2
0
1
1
9
5
4
3
5
2
0
1
1
7
8
2
8
6
2
0
0
3
8
10
3
5
5
1
0
0
5
2
9,35
7,33
6,34
5,33
1,87
1,56
1,45
0,80
2,50
24,9
30,0
30,2
31,2
32,6
35,2
36,6
1
2
3
4
5
6
7
Suma różnic pomiędzy
wynikami wyborów a
wynikami sondażu
Ranking firm badawczych
przeprowadzających
sondaż wyborów do
Parlamentu Europejskiego
PGB = Polska Grupa Badawcza (Estymator + Ośrodek Badań Wyborczych)
PBS = Pracownia Badań Społecznych
EOS = European Omnibus Survey (Gallup Europe)
CBOS = Centrum Badania Opinii Społecznej
Publikacje, z których zaczerpnięto wyniki sondaży użyte w powyższej tabeli:
PGB: Dziennik „Super Express” z 11 czerwca 2004 roku. Dane te są też dostępne na stronie internetowej Polskiej Grupy Badawczej
www.pgb.org.pl .
PENTOR: Materiały dystrybuowane na konferencji „Jakie będą wyniki wyborów. Prognozy ośrodków badania opinii publicznej”
przeprowadzonej 9 czerwca 2004 roku o godz. 17 w Centrum Prasowym Polskiej Agencji Prasowej. Dane te są też dostępne na stronie
internetowej firmy Pentor www.pentor.pl .
PBS: Dziennik „Rzeczpospolita” z 9 czerwca 2004 roku oraz (dla małych partii) internetowy portal gazeta.pl (serwisy.gazeta.pl/kraj) z
dnia 10 czerwca 2004.
TNS-OBOP: Publikacja „Raport TNS OBOP 041/04: Preferencje do Parlamentu Europejskiego na tydzień przed wyborami”. Dane te
były też publikowane w internetowym portalu gazeta.pl (serwisy.gazeta.pl/kraj) z dnia 10 czerwca 2004.
IPSOS: Strona internetowa firmy Ipsos www.demoskop.pl . Dane te (w odniesieniu do dużych partii) były też publikowane w dzienniku
„Rzeczpospolita” w dniu 11 czerwca 2004 roku.
EOS: Strona internetowa firmy European Omnibus Survey www.eosgallupeurope.com
CBOS: Materiały dystrybuowane na konferencji „Jakie będą wyniki wyborów. Prognozy ośrodków badania opinii publicznej”
przeprowadzonej 9 czerwca 2004 roku o godz. 17 w Centrum Prasowym Polskiej Agencji Prasowej.
Centrum im. Adama Smitha, 16.06.2004, Ocena zgodności wyników sondaży (...) str. 2/2