Barometr Rozwoju Małopolski Nr 9-10(163

Barometr Rozwoju Małopolski
Nr 9-10(163-164)/2012 (27.02-11.03.2012)
Czy Kraków czerpie korzyści ze współpracy z miastami partnerskimi?
Kraków jako miasto czerpiące swe zyski głównie z turystyki, posiadające wielowiekową tradycję
handlu i utrzymywaniu bliższych kontaktów z miastami z całej Europy, w swojej strategii
rozwoju dużą rolę przypisuje tzw. miastom partnerskim. Kontakty z nimi wpisują się
w długofalową politykę promocji miasta.
Kierunek współpracy Krakowa z miastami partnerskimi powinny wyznaczad:
1) długoterminowa polityka zagraniczna Polski; 2) tożsamośd i bliskośd regionalna;
3) podobne losy powstania i rozwoju miasta; 4) wielowiekowa tradycja wspólnych kontaktów.
Kraków więc ze względu na swe położenie i losy dziejowe powinien współpracowad szczególnie
intensywnie z miastami Europy Środkowo-Wschodniej. Niewątpliwie na jakośd kontaktów ma
wpływ odpowiednia sied transportowa. Planowana rozbudowa portu lotniczego w Balicach,
trwająca budowa autostrady A4, łącząc granice niemiecko-polską z granicą polsko-ukraioską
może wpłynąd pozytywnie na kontakty z miastami regionu.
Kategorie miast partnerskich Krakowa
Tab. 1. Miasta noszące tytuł Honorowych Miast Bliźniaczych.
Miasto
Kurytyba
(Brazylia)
La Serena
(Chile)
Rok
podpisania
umowy
1993
Korzyści dla Krakowa
1995
- współpraca w dziedzinie edukacji i nauki,
- promocja Krakowa poprzez znanych Polaków
zasłużonych dla rozwoju Chile (np. Ignacy Domeyko)
- wymiana doświadczeo w sektorze transportu
publicznego i gospodarowania odpadami
Współpraca Krakowa z miastami zagranicznymi przebiega zgodnie z zapisami uchwały rady
miasta z 21 czerwca 2006 r. (tutaj). Wyróżnia ona czterostopniowy poziom współpracy.
Honorowy tytuł Miasta Bliźniaczego otrzymują miasta oddalone od Europy, ale które ze
względu na chodby wpływy środowisk polonijnych chciałyby otrzymad tak tytuł. Umowa
o współpracy między miastami dotyczy wąskiego zakresu współpracy i zawarta jest na czas
określony. Umowa o partnerstwie między miastami zakłada szeroką współpracę w wielu
obszarach, zawierana jest na czas określony. Najwyższą formą kontaktów jest umowa
o współpracy na zasadzie miast bliźniaczych, ponieważ oparta jest na podobieostwach
kulturowych i historycznych. Zawierana jest na czas nieokreślony.
Barometr Rozwoju Małopolski Klub Jagiellooski
Miasta bliźniacze Krakowa
Warto omówid stopieo i charakter współpracy z miastami bliźniaczymi, o które Kraków, ze
względów historycznych, regionalnych, czy rozwojowych powinien dbad w szczególności.
Tab. 2. Współpraca Krakowa z miastami zagranicznymi w ramach umowy o współpracy na zasadzie miast
bliźniaczych.
Miasto
Rok podpisania
umowy
1991
Korzyści dla Krakowa
Norymberga
(Niemcy)
1991
Kijów
(Ukraina)
1993
Mediolan
(Włochy)
2003
- współpraca grup młodzieży,
- wspólne programy edukacyjne,
- wzajemna promocja na miejskich targach,
- współpraca w dziedzinie transportu
publicznego,
- wspólne działania w dziedzinie kultury i sztuki
- wymiana środowisk młodzieży,
- wzajemna promocja- dni miast bliźniaczych,
- wspólna działalności w dziedzinie sztuki
i kultury
- wymiana młodzieży, promocji kultury, sportu,
- prorogowanie terenów zielonych w miejskim
zagospodarowaniu przestrzennym,
- promocja współpracy w dziedzinie przemysłu
Leuven
(Belgia)
- wymiana studentów
Najbardziej znanym miastem partnerskim Krakowa jest Norymberga. Współpraca ta sięga
1979 r., miastami bliźniaczymi są zaś od 1991 r. Współpraca między tymi miastami odbywa się
na licznych płaszczyznach, począwszy od współpracy samorządów, poprzez wymianę
kulturową, młodzieży aż po współpracę służb miejskich. Najbardziej żywą formą współpracy
jest wymiana artystów, wystaw, szeroko pojętych imprez artystycznych. Placówkami, które
mają za zadanie koordynowad tę współpracę są Dom Krakowski w Norymberdze (tutaj) i Dom
Norymberski w Krakowie (tutaj). Oba miasta są również obecne na targach
bożonarodzeniowych. Wymiernym efektem współpracy z Norymbergą, jest pomoc
otrzymywana przez Kraków m.in. wagony tramwajowe, sprzęt diagnostyczny dla szpitali. Mimo
że współpraca ta wydaje się wzorcowa, jest wiele elementów, w których oba te miasta mogą
się jeszcze bardziej wspierad. Warto zwrócid uwagę na możliwośd wymiany doświadczeo
i technik przy odrestaurowaniu licznych w obydwu miastach zabytków.
Umowa z belgijskim miastem Leuven podpisana w 1991 r. dotyczy wymiany doświadczeo,
edukacji, promocji. W ramach współpracy między Uniwersytetami: Jagiellooskim i Katolickim
w Leuven prowadzona jest wymiana studentów w ramach programu Socrates. Mimo kilku
wizyt delegacji obydwu miast cały czas trwają prace nad znalezieniem bliższej formy
współpracy.
Kijów stał się miastem partnerskim Krakowa w 1976 r. Stolica Ukrainy uzyskała status miasta
bliźniaczego w 1993 r. Współpraca Kijowa z Krakowem opiera się na wymianie środowisk
młodzieżowych, organizowaniu co 2-3 lata wzajemnej promocji poprzez „Dni Krakowa
w Kijowie” i „Prezentacji Kijowa w Krakowie”. Współpraca miast opiera się również na
wymianie doświadczeo w dziedzinie samorządności. Po przemianie ustrojowej charakter więzi
Barometr Rozwoju Małopolski Klub Jagiellooski
łączący obydwa miasta uległ zmianie. Umowa podpisana jeszcze w poprzedniej epoce
politycznej była w dużej mierze podyktowana priorytetami w polityce zagranicznej (np. Kijów
wtedy nie był jeszcze stolicą). Także po uzyskaniu niepodległości Ukrainy, miasto zanotowało
dynamiczny przyrost mieszkaoców. Dzisiaj liczba mieszkaoców Kijowa jest ponad 5 razy większa
niż Krakowa. Fakty te utrudniają współpracę obydwu miastom, ponieważ inne są ich potrzeby
i zainteresowania.
Z faktu podobnego położenia geograficznego można jednak doszukad się możliwej formy
współpracy. Obydwa miasta otoczone są wzgórzami i położone nad wielkimi rzekami. Kijów
może chociażby zaoferowad Krakowi współpracę w dziedzinie aktywizacji bulwarów Wisły
i zwrócenia miasta w stronę rzeki. Kijów korzysta intensywnie z żeglugi śródlądowej (posiada
trzy porty rzeczne). Dniepr wraz ze swymi plażami służy również, jako miejsce odpoczynku
i rekreacji. Kraków może zaś służyd Kijowowi przy budowie ścieżek rowerowych. Oczywiście
w Krakowie cierpimy na ciągłych ich niedostatek. Jednak w Kijowie takich ścieżek prawie
w ogóle nie ma.
Tab. 3. Współpraca Krakowa z miastami zagranicznymi bez zawarcia formalnej umowy o współpracy.
Miasto
Moskwa
(Rosja)
Data
nawiązania
kontaktów
1997
Quito
(Ekwador)
2004
Strasburg
(Francja)
2003
Wiedeo
(Austria)
2005
Korzyści dla Krakowa
- współpraca w dziedzinach: zarządzanie miastem,
gospodarką i transportem, handel i inwestycje; edukacja
i nauka; kultura, turystyka, sport; ochrona obiektów
dziedzictwa kulturowego; ochrona socjalna mieszkaoców,
- współpraca pomiędzy Izbą Przemysłowo-Handlową
w Krakowie a Moskiewską Izbą Przemysłowo-Handlową
- współpraca w dziedzinach: zarządzanie muzeami,
ochrony
i konserwacji zabytków, kultury, zarządzanie centrum
historycznym i edukacji
- współpraca oparta na „Deklaracji Strasburskiej” dotyczy
rozwijania wymiany kulturalnej, ekonomicznej, naukowej
oraz uniwersyteckiej w ramach zdecentralizowanych
działao w Unii Europejskiej,
- organizowanie przez Strasburg staży szkoleniowych dot.
pozyskiwania europejskich funduszy strukturalnych
- współpraca w dziedzinach gospodarki komunalnej,
transportu,
zarządzania
kryzysowego,
integracji
europejskiej, promocji i kultury,
- organizowane szkoleo z zakresu funkcjonowania
samorządu miejskiego dla pracowników samorządowych
z Krakowa w Wiedniu,
- wymiana doświadczeo w odnowie, modernizacji
budynków, finansowaniu inwestycji komunalnych,
technologii miejskich, promocji, turystyki
Czwartym miastem bliźniaczym Krakowa jest Mediolan. Umowę o partnerstwie podpisano
w 2001 r., a 2 lata później współpracę pogłębiono poprzez podpisanie umowy o współpracy
miast bliźniaczych. Porozumienie między miastami dotyczy standardowej współpracy
w kwestiach młodzieży, kultury, czy sportu (organizowane turnieje piłkarskie). Współpraca ta
obejmuje również wymianę doświadczeo w dziedzinie urbanistyki, architektury, rozwiązao
Barometr Rozwoju Małopolski Klub Jagiellooski
komunikacyjnych i ochrony środowiska. Mediolan współdziałając z Krakowem stawia przede
wszystkim na łączenie obszarów już zabudowanych z terenami zielonymi. Wymiana i wzajemna
promocja w dziedzinie kultury i sztuki została potwierdzona organizacją w 2003 r. „Tygodnia
Krakowa w Mediolanie” i w 2009 r. „Dni Mediolanu w Krakowie”, podczas tych imprez miały
m.in. miejsce festiwale teatralne. Współpraca obu miast dotyczy również kwestii handlowych.
Współpraca ta, mimo że jest na etapie początkowym może byd dla Krakowa bardzo opłacalna.
Warto w promocji Krakowa, wykorzystad liczne związki tego miasta z Mediolanem i samymi
Włochami. Wawel, jako przykład włoskiego renesansu, czy budowane właśnie „Centrum Myśli
Jana Pawła II” mogą byd dobrym punktem wyjścia. Kraków może również skorzystad
z doświadczeo Mediolanu, jako dużego ośrodka handlu, co w przyszłości może zaowocowad
przyciągnięciem inwestorów do Małopolski. Kraków i jego tereny będące częścią Parku
Technologicznego i Krakowskiej Strefy Ekonomicznej mogą i powinny czerpad doświadczenia
Mediolanu w dziedzinie przemysłu, wysokich technologii i inwestycji.
Tab. 4. Współpraca Krakowa z miastami zagranicznymi w ramach umowy o partnerstwie.
Miasto
Bordeaux
(Francja)
Bratysława
(Słowacja)
Budapeszt
(Węgry)
Cusco (Peru)
Edynburg
(Wielka
Brytania)
Data podpisania
umowy
1993
1974
2005
Deklaracja
braterstwa z 1989
1995
Fez (Maroko)
Florencja
(Włochy)
1986
1985
Frankfurt
nad Menem
(Niemcy)
1991
Göteborg
(Szwecja)
1990
Innsbruck
(Austria)
1998
Korzyści dla Krakowa
- współpraca dotyczy nauki, szkolnictwa
wyższego, kultury i służby zdrowia
- współpraca dotyczy kultury, sportu, edukacji,
wymiany doświadczeo i wzajemnej promocji
wymania
doświadczeo
w
zakresie
funkcjonowania służb miejskich: straży pożarnej,
straży miejskiej, policji,
- wymiana młodzieży
- wspólne działania na rzecz rewaloryzacji
Kazimierza,
-współpraca w programie „DEMOS” w zakresie
monitoringu bezpieczeostwa miejskiego
- współpraca dotyczy edukacji (wymiana
młodzieży, współpraca między uczelniami
wyższymi) i kultury (muzealnictwo)
- współpraca dotyczy szkół, młodzieży, kultury,
sportu, gospodarki, pomocy społecznej, straży
pożarnych,
funkcjonowania
samorządu
miejskiego, kontaktów mieszkaoców,
- pomoc udzielana przez Koło Przyjaciół FrankfurtKraków,
- praktyki dla studentów i absolwentów uczelni
krakowskich w firmach we Frankfurcie (program
KAFKA)
- współpraca oparta na promocji turystycznej
(uczestnictwo w targach turystycznych TUR
w Göteborgu),
- wymiana doświadczeo z zakresu ochrony
środowiska
- wymiana doświadczeo w dziedzinie ruchu
turystycznego,
- pomoc materialna świadczona jest poprzez
Barometr Rozwoju Małopolski Klub Jagiellooski
Lipsk
(Niemcy)
Lwów
(Ukraina)
1973
1995
Orlean
(Francja)
1992
Pecs (Węgry)
1987
Rochester
(USA)
1973
Sankt
Petersburg
(Rosja)
Sewilla
(Hiszpania)
Solura
(Szwajcaria)
1997
Wilno (Litwa)
1991
finansowanie targów, przekazanie wozów
strażackich,
- wymiana doświadczeo w branży hotelarskogastronomicznej
- współpraca dotyczy kultury, promocji, szkół,
młodzieży, pomocy społecznej, funkcjonowania
rad miast,
- współpraca w ramach organizacji miast
europejskich EUROCITIES,
- wspólne działania na rzecz rewitalizacji obu
miast
- współpraca w dziedzinie edukacji, instytucji
kultury (Muzeum Miasta Krakowa, Archiwum
Paostwowe, Międzynarodowe Centrum Kultury,
Centrum Młodzieży im. dr H. Jordana),
- pomoc Krakowa w działalności Towarzystwa
Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej
- współpraca w zakresie edukacji, integracji
europejski, kultury, ochrony środowiska, utylizacji
odpadów komunalnych, ochrony zabytków,
pomocy społecznej,
- staże szkoleniowe dotyczące zarządzania
odpadami komunalnymi, organizowane dla
pracowników Wydziału Gospodarki Komunalnej
i Ochrony Środowiska UMK,
- programy szkoleniowe „Archi-lab”, przeznaczone
dla pracowników wydziałów architektury miast
partnerskich Orleanu,
- pomoc rzeczowa (autobusy orleaoskie, pomoc
dla powodzian w postaci odzieży i leków)
- współpraca w dziedzinie kultury i spraw
społecznych, współpraca centrum młodzieżowych
i kulturalnych
- współpraca obejmuje edukację, służbę zdrowia
i kontakty gospodarcze,
- organizacja w Rochester staży dla krakowskich
lekarzy,
- pomoc finansowa na zakup sprzętu
diagnostycznego,
- pomoc finansowa w rekultywacji Plant
(zniszczenia wywołane intensywnymi burzami
w 2002 r.)
2002
- współpraca w dziedzinie kultury edukacji
1990
- współpraca w dziedzinie pomocy społecznej,
służby zdrowia i kultury,
- pomoc finansowa Krakowowi z przeznaczeniem
na wybrany cel (sfinansowanie m.in. oświetlenia
na zamku na Wawelu)
- współpraca w dziedzinie promocji i gospodarki
komunalnej,
- organizacja Forum Gospodarczego,
Barometr Rozwoju Małopolski Klub Jagiellooski
- współpraca między Izbami
Handlowymi Wilna i Krakowa
Zagrzeb
(Chorwacja)
Przemysłowo-
1975
Podsumowanie i wnioski
Kraków współpracuje z 38 miastami, z 32 partnerskimi i 4 bliźniaczymi (pełna lista tutaj). Warto
wspomnied o stronach internetowych, bowiem nie zawsze współpraca jest w sieci widoczna.
Rozbudowane informacje na temat Krakowa podają Norymberga, Mediolan, Frankfurt.
Stronami w języku polskim zaś dysponują Lipsk i Goteborg. Lista miast partnerskich stopniowo
wydłuża się, jednak nie idzie to w parze ze środkami. Współpraca z tak dużą liczbą miast nie
przynosi Krakowowi faktycznych korzyści, ponieważ większośd umów pozostaje tylko na
papierze i ma czysto kurtuazyjną formę. Ważna jest nie tylko pomoc materialna, ale cenne
doświadczenia, których w pewnych sektorach naszemu miastu brakuje. Pojawia sie też pytanie
o zacieśnianie współpracy z miastami, z którymi jakośd kontaktów pozostaje na niskim
poziomie (np. Leuven). Brakuje jednocześnie intensyfikacji współpracy z miastami, z którymi
Kraków faktycznie czerpie korzyści (np. Wiedeo). Może należałoby przeprowadzid selekcję
miast partnerskich i skupid się na tych, z którymi naprawdę warto poszerzad współpracę.
Ograniczanie do kurtuazyjnej współpracy w dziedzinie kultury, sztuki, i edukacji, to stanowczo
za mało.
Patrz szerzej:
Lista miast współpracujących z Krakowem: tutaj
Uchwały Rady Miasta Krakowa dot. współpracy międzynarodowej: tutaj
Program współpracy międzynarodowej Krakowa na lata 2009-2011: tutaj
Współpraca Krakowa z Kijowem: tutaj
Opracowanie: Bartłomiej Sawicki
Komisja Europejska opublikowała informację o stopniu realizacji celów strategii Europa 2020
przez poszczególne paostwa członkowskie, także w rozbiciu na regiony. W ciągu dwóch lat od
jej przyjęcia spośród pięciu wskaźników, które mają określid czy zrealizowano pięd celów
nowej strategii, Polska osiągnęła założoną wartośd jednego: „zagrożenie ubóstwem
i wykluczeniem społecznym”. W przypadku Małopolski wskaźnikiem, który nasze
województwo osiągnęło dla poziomu kraju jest odsetek młodych ludzi przedwcześnie
porzucających naukę. Warto zapoznad się z krótkim zestawieniem, gdyż przez najbliższe lata
obszary kluczowe dla strategii Europa 2020 będą miały niebagatelny wpływ na wytyczanie
kierunku rozwoju Polski m.in. poprzez środki w ramach polityki spójności na lata 2014-2020.
Jak Polska
i Małopolska
realizują strategię
Europa 2020?
Barometr Rozwoju Małopolski Klub Jagiellooski
Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej opublikowała badanie proponujące nowy indeks
pomiaru konkurencyjności regionalnej. Warto zwrócid na nie uwagę, ponieważ jest to
pierwsza propozycja całościowego spojrzenie na poziom konkurencyjności regionów poziomu
NUTS-2 (województwa) przy użyciu kilku zagregowanych wskaźników. Indeks tworzony jest na
podstawie trzech grup wskaźników: podstawowej (instytucje, stabilnośd makroekonomiczna,
zdrowie, jakośd edukacji), wydajnościowej (wyższa edukacja i kształcenie ustawiczne,
wydajnośd rynku pracy, rozmiar rynku) i innowacyjności (gotowośd technologiczna,
wyrafinowanie biznesu, innowacyjnośd).
Indeks
konkurencyjności
regionalnej
Grupy te są ze sobą powiązane w sposób wynikowy, tzn. uzyskanie dobrych rezultatów
w drugiej oznacza, że region wypadł także pozytywnie w pierwszej itd. Taką zależnośd widad
wyraźnie w przypadku Małopolski. Najwyższy indeks konkurencyjności posiada, bez
zaskoczenia, Mazowsze. Zaraz za nim znajdują się Małopolska i Górny Śląsk. Różnice wartości
indeksu nie są duże, jednak mimo tego można zaobserwowad rysujące się terytorialne
zróżnicowanie jeżeli chodzi o konkurencyjnośd w poszczególnych województwach.
Bochnia doczekała się decyzji Zarządu Województwa Małopolskiego odnośnie do
dofinansowania projektu BSAG. Z budżetu Województwa otrzyma na ten cel 25 mln zł, a samo
miasto dołoży 18 mln zł. Prace będą polegały na uzbrojeniu prawie 60 ha gruntów na północ
od centrum miasta, gdzie w ciągu kilku lat powstanie strefa przemysłowa.
Bocheoska Strefa
Aktywności
Gospodarczej
Częśd wspomnianych działek należy od niedawna do spółki Krakowski Park Technologiczny,
a tym samym wchodzi w skład Krakowskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. To obszar
o powierzchni 38 ha, stanowiący prawie 7% wszystkich gruntów SSE. Są to działki
przeznaczone na działalnośd gospodarczą, natomiast pozostałe pozostaną własnością Gminy
Miasta Bochnia (przeznaczone pod infrastrukturę techniczną, drogową i media).
Prace zostaną ukooczone w 2014 r., równolegle trwad będzie sprzedaż działek. Jest to
właściwy moment na takie działania, ponieważ połączenia komunikacyjne będą w tej części
Małopolski coraz lepsze: potencjalni inwestorzy będą mogli korzystad z autostrady A4,
połączonej dwoma zjazdami z drogą krajową E4; w pobliżu znajduje się trakcja kolejowa.
Przedsięwzięcie BSAG to szansa dla 30 Bochni na wzmocnienie potencjału gospodarczego
miasta.
Wobec niskiego przyrostu naturalnego powiat tarnowski wprowadza Kartę Dużej Rodziny. Ma
ona na celu pomoc rodzinom posiadającym troje i więcej dzieci. Umożliwi m.in. zakup
taoszych biletów do kina, teatru czy lokali gastronomicznych. Swoje oferty w tym zakresie
proponują gminy oraz właściciele prywatnych sklepów i ośrodków rekreacyjno-sportowych.
Nad wprowadzeniem karty trwają prace również w samym Tarnowie.
Karta Dużej
Rodziny
Pierwsze tego typu rozwiązanie pojawiło się już w 2004 r. we Wrocławiu, a obecnie
realizowana jest także w Krakowie, Przemyślu i Poznaniu. Karta Dużej Rodziny to jeden
z pierwszych elementów walki samorządów z niżem demograficznym. Byd może przyczyni się
ona w przyszłości do oddalenia konieczności likwidacji szkół i przedszkoli.
Opracował zespół:
Barbara Łącka, Mateusz Koczwara, Anna Kraczka, Bartłomiej Sawicki, Piotr Szefer, Agata Wosik
Koordynacja i korekta analiz tygodnia: Maciej Gomółka
Opieka merytoryczna: Michał Dulak, Bożena Pietras-Goc, Wojciech Przybylski
Koordynacja projektu: Magdalena Jagła
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Copyright by Katedra Analiz Regionalnych Klubu Jagiellooskiego
Rynek Główny 39/9, 31-013 Kraków
www.kj.org.pl
[email protected]