„5 – LATEK U PROGU SZKOŁY”

„5 – LATEK
U PROGU SZKOŁY”
Poradnik dla rodziców dzieci objętych obowiązkiem
przedszkolnym
Cz. 1
1
ROZWÓJ DZIECKA 5 LETNIEGO
Spis treści:
1. Wiek przedszkolny.
2. Rozwój somatyczny i aktywność ruchowa.
3. Percepcja wzrokowa i słuchowa.
4. Czynności myślowe.
5. Wyobraźnia.
6. Zabawa.
7. Rozwój emocjonalny.
8. Rozwój moralny.
9. Rozwój mowy.
10. Jak Ty możesz wspierać rozwój swojego dziecka?
2
1. Średnie dzieciństwo - wiek przedszkolny
Okres średniego dzieciństwa, zwany także wiekiem przedszkolnym,
trwa od 4. do 6. r. ż. Dziecko, które rozpoczyna ten etap życia,
charakteryzuje poziom rozwoju motorycznego i sensorycznego
umożliwiający mu poruszanie się w najbliższym otoczeniu
i docieranie do interesujących je obiektów traktowanych przez nie
jako istniejące realnie, noszące cechy stałości i obiektywności.
Dziecko we wczesnym dzieciństwie zdobyło wiele doświadczeń na
temat właściwości obiektów fizycznych oraz relacji między nimi.
Nabyło umiejętności rozwiązywania problemów w działaniu oraz
przez kombinacje myślowe. Opanowało niejęzykowe i językowe
sposoby porozumiewania się z innymi. Wzbogaciło swój słownik do
tego stopnia, że potrafi porozumiewać się
z dorosłymi w sprawach
codziennych oraz przyswoiło podstawy systemu gramatycznego
języka, co zapewnia mu rozumienie i budowanie zdań poprawnych
gramatycznie. Przywiązanie w relacjach z dorosłymi jest podstawą
rozwoju emocjonalnego i społecznego dziecka.
3
2. Rozwój somatyczny i aktywność ruchowa
Początek okresu średniego dzieciństwa wyznaczają wyraźne
osiągnięcia w rozwoju somatycznym i motorycznym. Dziecko
wkraczające w ten okres ma wszystkie zęby mleczne, swobodnie
porusza się chodząc i biegając, jest dość samodzielne w zakresie
samoobsługi. Zmiany dotyczące wzrostu i wagi ciała nie są już tak
intensywne jak w poprzednim okresie. Wyraźne zmiany zaznaczają
się w proporcjach części ciała: następuje wydłużenie ciała pod
wpływem szybszego rośnięcia kończyn. Około 5. r. ż. nieznacznie
powiększa się mózgowa część czaszki, natomiast rozrasta się część
twarzowa.
Badania wykazują, iż na zmiany w rozwoju fizycznym dzieci mają
wpływ: płeć, warunki środowiskowe, rasa.
Dziewczynki rozwijają się szybciej niż chłopcy. Dzieci
wychowywane w dobrych warunkach (pod względem odżywiania) są
wyższe w porównaniu z dziećmi wychowywanymi w gorszych
warunkach, a różnice te nie są tak widoczne w wielu krajach
uprzemysłowionych. Dzieci, które chorują - rosną wolniej.
Nieodpowiednia opieka może spowodować znaczne odchylenia od
norm wzrostu i wagi, jednak przy odpowiedniej pielęgnacji, u dzieci
tych szybko następuje samo korekta rozmiaru ciała.
4
W 5 roku życia obserwuje się wzrost sprawności motorycznej.
Opanowane już ruchy i czynności ulegają wyraźnemu doskonaleniu,
pojawiają się nowe umiejętności; proste ruchy łączone są
w kombinacje ruchowe. Dziecko 5 - letnie swobodnie chodzi i biega;
opanowuje kombinacje czynności ruchowych takich jak bieg i skok,
bieg i kopnięcie piłki, chwyt i rzut piłką. Zwykle opanowuje kilka
czynności ruchowych jednocześnie. Uczy się jeździć na łyżwach,
rolkach,
rowerze,
tańczyć,
pływać, wspinać na drzewa.
Duża potrzeba ruchu, zwana "głodem ruchu", powoduje, że
dziecko jest bardzo ruchliwe. Nie potrafi długo skupić się na jednej
czynności, toteż często zmienia rodzaj zajęcia ruchowego. Z tej samej
przyczyny nie jest w stanie przez dłuższy czas towarzyszyć czynności
dorosłego. Niemniej jednak dziecko 5 letnie zwraca coraz częściej
uwagę na efekt własnych działań i przeżywa radość z osiągnięć
ruchowych. Sukcesy zaś skłaniają je do wielokrotnego powtarzania
czynności sprawiającej przyjemność, co sprzyja uczeniu się ruchów.
Ważną rolę w uczeniu ruchów odgrywają wzorce z otoczenia dziecka.
Kulturowe uwarunkowania wzmacniają także zaznaczające się w tym
okresie zróżnicowanie ruchów związane z płcią. Chłopcy uzyskują
lepsze niż dziewczynki wyniki w czynnościach, które wymagają
większej energii i siły (bieganie, skakanie w dal, rzucanie piłką,
kopanie). Dziewczynki zaś przewyższają chłopców w sprawnościach
motorycznych, które wymagają równowagi i rytmiczności
(np. skakanie na skakance) oraz precyzji (rysowanie, pisanie).
Poniżej została przedstawiona piramida aktywności ruchowej dla
dzieci opracowana przez Instytut Żywności i Żywienia w ramach
projekty „Zachowaj Równowagę”, która przybliża rodzicom jak
często dzieci powinny korzystać z dostępnych aktywności fizycznych.
5
JAKI JEST 5 LATEK – WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE










6
jest wzrostu około 107-110 cm,
ma niezbyt twardy kościec i stosunkowo słabe mięśnie,
nie usiedzi długo na jednym miejscu,
często zmienia pozycje: podpiera się, kładzie na stoliku,
woli pracować leżąc na podłodze niż siedzieć przy stoliku,
lubi ruch, jest aktywny,
ma jeszcze słaby nadgarstek,
nie potrafi jeszcze odraczać zaspakajania potrzeb biologicznych,
czasami staje się marudny lub pobudzony z powodu zmęczenia
lub głodu, ale nie potrafi jeszcze uświadomić sobie tego,
nie uświadamia sobie, że źle, widzi lub źle słyszy.
Motoryka duża:
 pięciolatek jest dzieckiem ruchliwym; biega, skacze, wspina się
na drabinki, przeplotnie,
 huśta się na huśtawce, uczy się samodzielnego rozhuśtania się,
 ma rozwiniętą koordynację ruchów i koordynację wzrokoworuchową,
 zaczyna uczyć się jeździć na rowerze na dwóch kołach,
 zwinnie biega, skacze na dwóch nogach przed siebie,
 skacze na jednej nodze w miejscu,
 stoi przez około 15 sekund z zamkniętymi oczami, nieruchomo
na obu nogach,
 raczej nie chwiejąc się i nie wypadając z trasy, przechodzi po
wąskiej dróżce o szerokości około 25cm,
 utrzymuje równowagę przy pomocy rąk,
 robi trzy przysiady samodzielnie; podnosząc się z nich, może
nieco chwiać się,
 dość szybko, bez trzymania się poręczy, wchodzi i schodzi ze
schodów naprzemiennie,
 uczy się zasad, prawidłowości,
 uczy się zwracać uwagę na inne dzieci.
Motoryka mała:
a)sprawnie łączy klocki typu lego, wylepia z plasteliny,
b) nawleka korale na żyłkę, przykleja naklejki, przycina
nożyczkami papier, drze papier na małe kawałki i wykleja nim
kontury.
Czynności grafomotoryczne
1. prawidłowo trzyma ołówek,
2. rysuje linie pionowe, poziome i ukośne,
7
3. odwzorowuje koło, krzyżyk, kwadrat, odwzorowuje proste
szlaczki,
4. koloruje obrazki, wypełnia kolorem kontury,
5. rysuje rysunek zgodny
6. z podanym tematem, maluje farbami, używa pędzla i innych
przyborów.
Czynności samoobsługowe
- samodzielnie rozbiera się dość płynnie;
- może mieć kłopoty z samodzielnym ubieraniem się
- je łyżką, widelcem, raczej nie posługuje się nożem, pije z kubka,
- trzyma w ręce i je kanapkę, sprząta ze stołu,
- potrafi umyć i wytrzeć ręce, buzię, myje zęby pod kontrolą.
3. Percepcja wzrokowa i słuchowa.
W średnim dzieciństwie kontynuowane są trendy rozwoju
percepcyjnego, zapoczątkowane we wczesnym dzieciństwie.
Postępujące dojrzewanie mózgu sprzyja lepszej integracji
sensomotorycznej. W efekcie dzieci 5 letnie są w stanie np. śledzić
wzrokiem poruszającą piłkę i chwytać ją. Potrafią rozpoznawać kilka
kształtów geometrycznych. Dziecko 5 letnie zaczyna rozpoznawać
kształty liter i cyfr, jednak myli litery o podobnym kształce
np. M, W i może to robić nawet do 7 roku życia. Zdarza się, że niektóre
litery
(p,
g,
b,
d)
pisze w odbiciu lustrzanym.
8
Dzieci 5 - letnie rozróżniają barwy i odcienie barwne. Opanowują
nazwy kolorów i poprawnie stosują je w odniesieniu do barw
podstawowych. Wzrasta wrażliwość słuchu muzycznego. Obserwuje
się wzrost zdolności rozpoznawania melodii, 5 - latki zdolne są do
utrzymania tonacji i rytmu melodii.
U dzieci 5 - letnich można stwierdzić pewien stopień rozumienia
procesu zapamiętywania, na co wskazują ich wypowiedzi. Dzieci 5 letnie często błędnie oceniają swoje możliwości zapamiętywania.
4. Czynności myślowe
W wieku 5 - lat pojawia się tzw. szeregowanie systematyczne.
Jest to dominujący sposób rozwiązywania zadań wymagających
grupowania elementów według uporządkowanych różnic między
nimi. Rozwój umiejętności szeregowania jest związany ze zdolnością
do wyobrażenia sobie czynności przy użyciu symboli.
Procesy myślenia 5-latka przebiegają na konkretach. Dla dzieci w tym
wieku to, czego nie ma fizycznie, czego nie widzą lub czego nie mogą
dotknąć, przestaje istnieć. Myślenie abstrakcyjne jest jeszcze słabo
rozwinięte. U dziecka 5-letniego myślenie znajduje się na poziomie
przedoperacyjnym, odbywającym się na zasadzie skojarzeń, zwykle
bez logicznego przebiegu. Dziecko ma świadomość istnienia różnych
zjawisk, ale spostrzega je jako stan aktualny. Pięciolatek klasyfikuje
według kilku kryteriów i podejmuje próby uogólniania.
Uwaga u 5-latka jest mimowolna, nietrwała, o ograniczonym
zakresie i łatwo ulega rozproszeniu. Następuje jednak rozwój
procesów uwagi. Czas, w którym dziecko potrafi skupić się na
wykonywanej czynności, stopniowo się wydłuża. Pamięć u dzieci 5letnich jest konkretno-obrazowa. Dzieci najłatwiej zapamiętują coś, co
mogą zobaczyć i czego mogą dotknąć.
9
5. Wyobraźnia
Podkreślane jest często, że dzieci w wieku przedszkolnym mają
bujną wyobraźnie. Potrafią zmyślać rozmaite fakty i zdarzenia, które
nie mają miejsca w rzeczywistości, przeżywają bajki zarówno czytane
jak też i oglądane. Z drugiej jednak strony dzieci 5 - letnie pojmują
dobrze przede wszystkim to, co uchwytne i konkretne, z czym można
się zapoznać bezpośrednio w działaniu. U dziecka 5 - letniego
następuje przekształcanie wyobraźni mimowolnej w wyobraźnię
dowolną: kierowaną i twórczą. W toku działania rozwija się wydatnie
wyobraźnia twórcza. Na rysunkach, w wytworach plastycznych czy
też w zabawie tematycznej dzieci już nie tylko naśladują i odtwarzają
to, co tkwi w ich umyśle lecz także twórczo przekształcają to co
dyktuje im wyobraźnia i coraz sprawniej posługują się tworzywem
symbolicznym.
6.
Zabawa
Należy podkreślić, że zabawy u 5 - letnich dzieci stają się
prawdziwymi zabawami wspólnymi. Wymaga ona zaakceptowania
przez uczestników wspólnych reguł. Dzieci muszą jakby podzielić się
rolami. Wszelkie niezgodności i stawianie na swoim powoduje
konflikty w grupie dziecięcej. W zabawie dziecko poznaje role
społeczne, uczy się reguł zachowania i jak ich przestrzegać. Tworzą
się pierwsze dziecięce przyjaźnie. Rozwijają się prospołeczne
zachowania, jednocześnie występują zachowania negatywne.
10
W zabawie zaczynają pojawiać się rekwizyty, które udają
przedmioty np. pudełka udają domy. Rozpoczynają się zabawy w
dom, miasto. Zabawy tematyczne z wykorzystaniem symboli
wymagają o uczestników kompromisu i negocjowania, co przyczynia
się do kształtowania umiejętności pracy w grupie.
7. Rozwój emocjonalny
8.
5 - latek rozumie emocje własne i innych osób. Potrafi ocenić
przyczyny reakcji emocjonalnych oraz przewidzieć zachowania
związane z wyraźnymi emocjami. Nabywa procedur zaradczych, które
pozwalają mu manipulować przeżyciami innych osób. Rozwijają się
uczucia związane
z samooceną. Dziecko 5 – letnie zaczyna
odczuwać empatię w stosunku do osób cierpiących, a także do
bohaterów bajek i filmów. Pojawia się współczucie. Dziecko w wieku
5 lat cechuje się coraz większą wrażliwością na opinię osób dorosłych,
liczenie się z ich oceną zarówno pozytywną jak i negatywną.
Pięciolatki nabywają też umiejętności, które pozwalają im
manipulować zachowaniami i uczuciami innych przez wyrażanie
własnych emocji np. przytulanie. Wzrastająca świadomość sprawia, że
wybuchy złości są coraz rzadsze. Kształtuje się zdolność do
samokontroli, która bardziej pozwala dziecku panować nad takimi
zachowaniami jak płacz, gwałtowne wzruszenie, rozmawianie
w niewłaściwym momencie. Pojawiają się natomiast takie emocje jak:
duma, wstyd, poczucie winy, zazdrość czy zakłopotanie. Staje się to
podstawą do kształtowania moralności dziecka oraz jego sumienia.
Dzieci stają się coraz bardziej świadome znaczenia porażki
i mogą cierpieć z powodu niekorzystnych porównań z innymi. Dziecko
w ty okresie nie jest jeszcze w pełni dojrzałe emocjonalnie. Uczucia
zaczynają dopiero nabierać społecznego charakteru. Należy zatem
spodziewać się, że obok reakcji kontrolowanych będą pojawiały się
reakcje gwałtowne i nieadekwatne do sytuacji.
11
8. Rozwój moralny
Pięciolatek zdobywa wiedzę o tym, że jakie są wymagania
dorosłych wobec niego. Stara się tak postępować by ich zadowolić
co z kolei przyniesie korzyści jemu samemu. Dziecko w tym okresie
kieruje się własnym interesem, czuje się ośrodkiem świata i uważa za
dobre to co jest dobre dla niego. Dopiero z czasem zaczyna
wartościować świat przez pryzmat otaczających ją ludzi. Naśladuje
wzory zachowań dorosłych, których darzy szacunkiem, dziecko
stopniowo dochodzi do uwewnętrznienia narzuconych z zewnątrz
reguł postępowania. Zaczyna uznawać pewne normy nie dlatego, że
wymagają tego dorośli, ale dlatego że samo uznało ich za słuszność.
Każde dziecko konstruuje w toku życia ocenę samego siebie
i otaczającego świata. Nowe zdarzenia, które doznaje są
interpretowane w zależności od nagromadzenia wiedzy, czyli od
doświadczeń w danej dziedzinie. Sprzyja to ocenianiu odbieranych
bodźców z otoczenia.
9. Rozwój mowy
Dziecko poznaje świat, dzięki rozumieniu mowy, a umiejętność
mówienia pozwala mu wyrazić swoje spostrzeżenia, pragnienia
i uczucia. Podstawową wiedzę o tym, jak rozwija się mowa dziecka
powinien posiadać każdy rodzic, aby umiejętnie kierować jej
rozwojem. Bez tej wiedzy możesz dziecku zaszkodzić, wymagając
tego, czemu sprostać nie może, czy też lekceważąc, przeoczając
niepokojące sygnały.
Etapy rozwoju mowy:
Rozwój mowy dziecka od narodzin do 7 roku życia dzielimy na cztery
okresy: okres melodii, okres wyrazu, okres zdania i okres swoistej
mowy dziecięcej.
12
I.OKRES MELODII - OD URODZENIA DO 1 ROKU ŻYCIA
Początkowo dziecko komunikuje się z otoczeniem za pomocą
krzyku, po którym można rozpoznać jego potrzeby.
Około 7-8 miesiąca życia dziecko zaczyna reagować na mowę,
doskonale rozróżnia melodię mowy, tzn. na podniesiony tom reaguje
płaczem, a na mowę cichą, pieszczotliwą reaguje uśmiechem, jest
zadowolone.
Około 10 miesiąca życia pojawiają się echolalie. W okresie tym
dziecko zaczyna przejawiać tendencję do powtarzania własnych
i zasłyszanych słów. Dziecko zaczyna kojarzyć wielokrotnie
powtarzane dźwięki ze wskazywaniem odpowiedniej osoby lub
przedmiotu.
Około 12 miesiąca życia dziecko zaczyna rozumieć, co do niego
mówimy, reaguje na swoje imię, jest w stanie zrozumieć więcej niż
samo potrafi powiedzieć. Pojawiają się pierwsze wyrazy
wypowiadane ze zrozumieniem
Co ciekawe rozwój mowy w okresie melodii postępuje zazwyczaj
równolegle z rozwojem fizycznym:
- fazie głużenia odpowiada umiejętność unoszenia głowy;
- gaworzeniu - umiejętność siadania,
- pierwszym wyrazom - pozycja pionowa, stawanie na nóżki
13
II. OKRES WYRAZU - OD 1 DO 2 ROKU ŻYCIA
Maluch rozumie o wiele więcej słów, wyrażeń i zdań, niż jest w stanie
samodzielnie wypowiedzieć. W słowniku dziecka pojawiają się
samogłoski, takie jak: a, u, i, e, zazwyczaj oraz spółgłoski: p, b, m, t,
d, n, ś, ć, czasem ź, dź. Pojawiają się też onomatopeje, np. mu, chałchał, miał, itp.
Pojawiają się wyrazy takie jak: mama, tata, papa, papu. Dziecko
początkowo upraszcza budowę słów wymawiając pierwszą sylabę lub
końcówkę wyrazu, np. miś-mi, daj-da, jeszcze-eszcze, zabacz-ać.
III. OKRES ZDANIA - OD 2 DO 3 ROKU ŻYCIA.
Między 2 a 3 rokiem życia następuje rozkwit mowy dziecka.
Dziecko zaczyna budować zdania, początkowo są to zdania proste,
które są złożone z dwóch, trzech wyrazów, następnie przechodzi
w wypowiedzi dłuższe, cztero - pięcio wyrazowe. Pierwsze zdania są
twierdzące, a następnie pojawiają się zdania pytające i rozkazujące.
Dziecko używa przede wszystkim rzeczowników, czasowniki
początkowo używane są w formie bezokolicznika. Przypadki są
używane często niepoprawnie. Dziecko nie potrafi jeszcze
wypowiadać poprawnie wszystkich głosek - głoski trudne, są
zastępowane głoską łatwiejszą.
W tym okresie dziecko wypowiada prawidłowo spółgłoski: p, b, m, f,
w, k, g, h, t, d, n, l, oraz samogłoski ustne: a, o, u, e, y, i, a, czasem
nosowe: ą, ę. Pod konie tego okresu pojawia się: s, z, c, dz, które
wcześniej było zastępowane przez dziecko: ś, ź, ć, dź.
OKRES SWOISTEJ MOWY DZIECKA - OD 3 DO 7 ROKU ŻYCIA.
Mowa w dalszym ciągu się rozwija, następuje rozwój artykulacyjny,
wzbogaca się zasób słownictwa, rozwija się umiejętność budowania
zdań złożonych. U czterolatków w dalszym ciągu występują
zniekształcenia, ale w nieco mniejszym stopniu. Pojawiają się
14
neologizmy.
Dziecko 3 letnie:






potrafi porozumieć się z otoczeniem,
jego mowa jest już w pewnym stopniu ukształtowana, jednak jej
rozwój odbywa się w dalszym ciągu i często pojawiają się błędy.
dziecko trzyletnie powinno już wymawiać wszystkie samogłoski
ustne i nosowe, spółgłoski: p, b, m, f, w, ś, ź, ć, dź, ń, k, g, h, t, t,
d, n, l, ł, j.
pojawiają się również głoski takie jak: s, z, c, dz.
dziecko już umie wypowiadać większość z tych głosek poprawnie w
izolacji, a w mowie potocznej zastępuje je zaś głoskami
łatwiejszymi.
dziecko zmiękcza głoski: s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż na głoski: ś, ź, ć, dź.
Dziecko 4 letnie:
 potrafi już mówić o przeszłości i przyszłości
 zadaje mnóstwo pytań;
 utrwalają się głoski s, z, c, dz, dziecko nie powinno ich zamieniać na
ich zmiękczone odpowiedniki ś, ż, ć, dż;
 głoski sz, ż, cz, dż dziecko może wymieniać na s, z, c, dz - jest to
tzw. seplenienie fizjologiczne;
 pojawia się głoska r, choć jej brak nie powinien jeszcze niepokoić;
 może pojawić się tzw. hiperpoprawność związana z opanowaniem
nowych, trudnych głosek np. zastępowanie głosek s, z, c, dz, przez
sz, ż, cz, dż - np.: sztół, czukierek;
Dziecko 5 letnie:
 mowa dziecka w tym wieku powinna być zrozumiała a
wypowiedzi dziecka wielozdaniowe
 dziecko potrafi już bezbłędnie powtórzyć sz, ż, cz, dż, choć w
mowie potocznej mogą wciąż być zastępowane przez s, z, c, dz;
15
 głoska r powinna być już wymawiana, chociaż często pojawia
się dopiero w tym okresie;
 wypowiedzi uwzględniają kolejność zdarzeń i zależności
przyczynowo - skutkowe, są zwykle poprawne gramatycznie;
dziecko potrafi wyjaśnić znaczenie słów, opisać cechy
przedmiotów i możliwość ich zastosowania;
 dziecko chętnie poprawia innych i samego siebie, szukając
prawidłowego brzmienia wyrazu;
Dziecko 6 letnie:
 powinno już prawidłowo wymawiać wszystkie głoski, oraz
powinno mieć opanowane mówienie.
 powinno poprawnie wymawiać wszystkie dźwięki nawet te
najtrudniejsze do opanowania czyli głoski sz, ż, cz, dż oraz r;
 umieć porównywać (odnajdywać różnice i podobieństwa) oraz
klasyfikować przedmioty pod względem wielkości, kształtu,
koloru, ciężaru, funkcji użytkowej
 dokonywać analizy i syntezy słuchowej wyrazów o prostej
budowie fonetycznej (tzw. głoskowania)
 wyodrębniać głoski na początku, na końcu i w środku wyrazu
 samodzielnie wymyślać wyrazy rozpoczynające się na daną
głoskę
 wyklaskiwać ilość sylab w wyrazie
 określać położenie przedmiotu względem otoczenia (nad, pod,
obok, między, wewnątrz itp.)
 określać kierunek (do tyłu, na wprost, w bok itp.)
Najczęściej występujące wady wymowy u dzieci:
1. Sygmatyzm - jest to najczęściej spotykane zaburzenie u dzieci,
czyli tak zwane seplenienie. Polega na polega na nieprawidłowej
artykulacji głosek s,z,c,dz, lub
sz,ż,cz,dż oraz ś,ź,ć,dź. Przyczyną takiego stanu rzeczy może
być:
16
 nieprawidłowa budowa narządów mowy
(języka, wady zgryzu, anomalie zębowe - diastema,
rozszczep podniebienia),
- niska sprawność narządów artykulacyjnych,
 obniżenie słyszalności,
 oddychanie ustami,
 zbyt długie karmienie smoczkiem,
 nieprawidłowe wzorce.
2. Rotacyzm - zaburzona artykulacja głoski "r", która może być
zastępowana przez głoskę l, rzadziej j, bądź wymawiana
nieprawidłowo, np. gardłowo.
Przyczyną tej wady mogą być:
 nieprawidłowa budowa narządów artykulacyjnych
(języka, podniebienia, wady zgryzu),
 niska sprawność języka,
 naśladowanie nieprawidłowych wzorców,
 zaburzenia słuchu fonemowego.
3. Mowa bezdźwięczna (ubezdźwięcznienie) – brak realizacji głosek
dźwięcznych i zastępowanie ich bezdźwięcznymi.
Wady wymowy mają istotny wpływ na problemy w nauce.
Podstawowym zadaniem w klasie pierwszej jest opanowanie
umiejętności czytania i pisania. Aby opanować tę umiejętność uczeń
powinien różnicować elementy mowy, dokonywać analizy i syntezy
dźwiękowych form wyrazów. Błędny w pisowni spowodowane
wadliwą artykulacją ujawniają się przede wszystkim wtedy, gdy
dwóm głoskom w wypowiedziach otoczenia odpowiada jedna głoska
w wymowie danej osoby. Zanim dziecko zapisze jakiś wyraz,
zazwyczaj najpierw go wymawia (głośno, cicho, czy w myślach).
Zatem jeśli zamiast słowa "czapka" powie "capka", to
prawdopodobnie, tak właśnie zapisze. Mowa wpływa na całokształt
rozwoju dziecka i jego powodzenia w szkole. Stanowi ona podstawę
w nawiązywaniu kontaktów społecznych, jest narzędziem
w zdobywaniu informacji oraz pozwala wyrazić odczucia, emocję
i opinie. Nieprawidłowa wymowa stanowi nie tylko przyczynę
17
niepowodzeń w nauce, ale także wpływa na kształtowanie osobowości
dziecka, które może stawa się nieśmiałe, wycofane oraz niechętne do
brania udziału w życiu klasy czy też szkoły. W przypadku gdy
zauważamy, że rozwój mowy naszej pociechy przebiega
nieprawidłowo, powinniśmy udać się na konsultację do logopedy.
Znacznie lepszym rozwiązaniem jest upewnienie się czy obawy są
uzasadnione, niż zgłoszenie się zbyt późno. Niejednokrotnie
wystarcza, iż logopeda ukierunkuje pracę rodzica w domu, czasem
jednak koniecznym okazuje się być rozpoczęcie terapii.
W każdej sytuacji niezmiernie ważna jest postawa rodzica.
W przypadku gdy rodzic rzetelnie i systematycznie wykonuje
zalecenia logopedy, na efekty nie trzeba długo czekać. Natomiast jeśli
współpracy nie ma, dziecko może uczęszczać na zajęcia przez kilka
lat, a efekt będzie niezadowalający.
11. JAK TY MOŻESZ WSPIERAĆ ROZWÓJ SWOJEGO
DZIECKA ??
10 PRZYKAZAŃ RODZICA
1. OKAZUJ BEZWARUNKOWĄ MIŁOŚĆ
2. WYRAŻAJ SWOJĄ MIŁOŚĆ SŁOWAMI
3. BĄDŹ PRZYKŁADEM W TAKICH SYTUACJACH
JAK KONFLIKTY INTERPERSONALNE – POKAŻ
JAK JE ROZWIĄZYWAĆ
4. WPROWADZAJ
ZASADY,
DZIĘKI
KTÓRYM
WYZNACZYSZ GRANICE ZACHOWANIA DZIECKA;
5. CHWAL POŻĄDANE ZACHOWANIA
6. UCZ
EMPATII
I
ROBIENIA
BEZINTERESOWNIE DLA INNYCH
18
CZEGOŚ
7. POMAGAJ DZIECKU POZNAĆ SIEBIE I NAZYWAĆ
UCZUCIA WŁASNE ORAZ INNYCH OSÓB
8. POKAŻ DZIECKU GDZIE MOŻE ZNALEŹĆ POMOC
9. POKAŻ
JAK
ROZŁADOWYWAĆ
NEGATYWNE
EMOCJE;
10. AKCEPTUJ
BŁĘDY
I
NIEPOWODZENIA
–
STWARZAJ SYTUACJĘ DO POPRAWY!
ZAKOŃCZENIE
Już wiek przedszkolny staje się podstawą do udanego startu
w dorosłość. Wszystko to, co dziecko umie i wie, czego się
dotychczas nauczyło w sferze zwykłych życiowych problemów,
w
sferze
nawiązywania
i
podtrzymywania
kontaktów
interpersonalnych oraz w sferze poznawania świata stanowi wachlarz
jego kompetencji. Zakres kompetencji oraz poczucie własnej wartości
wyznaczają jego postawę wobec świata. My dorośli, powinniśmy
dołożyć wszelkich starań, aby nasza pociecha rozwijała się
harmonijnie, aby przyjęła właściwy system wartości oraz miała
poczucie sprawstwa. Znajomość właściwości rozwojowych
z pewnością ułatwi to zadanie, pozwoli właściwie organizować
edukację, stać się dla niego dobrym nauczycielem, doradcą oraz
opiekunem. Mam nadzieje, że przedstawiona w poradniku
charakterystyka dziecka 5 letniego ułatwi Państwu ocenę własnego
dziecka, a co za tym idzie pozwoli właściwie kierować jego rozwojem
i wspierać go w dalszych poczynaniach.
19