Pobierz stronę w formacie PDF - Informator Pelpliński

Pobierz stronę w formacie PDF - Informator Pelpliński

Pelplin w czasie kampanii
napoleoñskiej 1807 roku
200
lat temu rozpoczê³a siê kampania napoleoñska decyduj¹ca o przysz³oœci ziem polskich. W styczniu 1807 r. wojska francuskie kontynuowa³y triumfalny podbój Prus. Dziêki geniuszowi Napoleona Bonaparte jego armia walczy³a zwyciêsko z Angli¹,
Prusami i Rosj¹. Po rozstrzygaj¹cych
starciach pod Jen¹ i Auerstandt ¿o³nierze napoleoñscy posuwali siê na wschód.
W grudniu 1806 r., po przekroczeniu
Wis³y, Francuzi zajêli Toruñ. Jednostki
wojska polskiego (3866 piechoty i 3500
jazdy) pod dowództwem gen. Jana Henryka D¹browskiego zaczê³y spychaæ si³y
pruskie ku ujœciu Wis³y, ku Gdañskowi.
Przy niezbyt dobrej pogodzie – mrozu nie
by³o, ale pada³ topniej¹cy œnieg – posuwa³a siê w dó³ Wis³y polska ofensywa
wyzwalaj¹c znajduj¹cej siê nad lewym
brzegu rzeki miasta i wsie Kociewia:
Œwiecie, Nowe, Opalenie, Gniew, Pelplin,
Narkowy, Tczew. Tworz¹ siê oddzia³y
pospolitego ruszenia, tzw. Korpus Powstania Pomorskiego ze zbieg³ych z pruskiego pu³ku p³k. Dominika Dziewanowskiego. Dnia 26 stycznia 1807 r. ¿o³nierze Dziewanowskiego w liczbie 4000
piechoty i 500 konnych wkroczyli do
Gniewa. Oddzia³y polskie stacza³y w terenie liczne potyczki z ¿o³nierzami pruskimi. Noc¹ z 17 na 18 lutego zaatakowali Prusacy Polaków na linii Starogard
– Pelplin. Szalej¹ca tej nocy œnie¿yca
u³atwi³a Prusakom zadanie. Prawie niepostrze¿enie stanêli pod opactwem pelpliñskim i zaatakowali polskich strzelców konnych. Legioniœci zaprawieni ju¿
w bojach z prusakami nie dali siê zaskoczyæ. Dziewanowski szybko zebra³ „towarzyszy” i uderzy³ na przeciwnika, którego zmusi³ do odwrotu okupuj¹c swe
zwyciêstwo strat¹ kilku rannych i zabitych szeregowców. W chwili ataku na
Pelplin uda³o siê Prusakom schwytaæ
piêciu polskich ¿o³nierzy, w tym trêbacza. Kiedy jednak zaczêli siê wycofywaæ
w stronê Tczewa, napotkali podjazd kawalerii narodowej, który jeñców odbi³.
Na odg³os bowiem strza³ów pod Pelplinem p³k Jan Micha³ D¹browski, syn genera³a, który sta³ ze swym regimentem
kawalerii w okolicach Grêblina, wys³a³
rozpoznanie. Z podobn¹ jak w Pelplinie
odpraw¹ spotkali siê Prusacy w Starogardzie. W walkach tych zginê³o oko³o 200
pruskich ¿o³nierzy, a drugie tyle zosta³o
wziêtych do niewoli. Polacy natomiast
utracili dwóch oficerów i czterdziestu
szeregowców. Nastêpnego dnia, 19 lutego przyby³o do Pelplina a¿ 16 tysiêcy
14
INFORMATOR PELPLIÑSKI
¿o³nierzy. Wszystkie zasoby klasztoru
zosta³y spo¿yte, a byd³o zabito na potrzeby wojska. Dywizja odmaszerowa³a po
czterech dniach w stronê Gdañska zostawiaj¹c po sobie dok³adnie ogo³ocone z
¿ywnoœci i wina spichlerze i piwnice.
Wed³ug ludowej legendy, odwiedzi³
Pelplin twórca i wódz Legionów Polskich gen. Jan Henryk D¹browski. Czy
tak by³o – trudno dociec. Wiadomo, ¿e
genera³ kwaterowa³ w pobliskich Lignowach oczekuj¹c wzmocnienia swej dywizji si³ami francuskich regimentów.
By³o to oko³o 12 lutego 1807 r., byæ
mo¿e w tym czasie odwiedzi³ tak¿e
klasztor pelpliñski, by jako wielki mi³oœnik starodawnych rzeczy nacieszyæ
oczy potêg¹ i piêknem katedry pelpliñskiej. Jak chce legenda, zanocowa³ wówczas w gospodzie znajduj¹cej siê na
Maciejewie, dziœ okolice domu nr 6 przy
ulicy Sambora. Tu bowiem koñczy³a siê
wieœ i tu skrêca³ g³ówny trakt z Gdañska do Bydgoszczy. Od 10 marca do
koñca maja 1807 r. trwa³y walki o
Gdañsk. Dla ¿o³nierzy napoleoñskich,
którzy ucierpieli podczas szturmowania
miasta, urz¹dzono w wiêkszych miejscowoœciach na Pomorzu szpitale. 800
rannych Francuzów, Polaków, Sasów,
Badeñczyków umieszczono wówczas w
pomieszczeniach klasztoru pelpliñskiego, g³ównie w letnim refektarzu. Utrzymanie francuskiego lazaretu spad³o czêœciowo tak¿e na barki zakonników –
zaopatrzenie w lekarstwa i ¿ywnoœæ.
Przesz³o 600 zmar³ych ¿o³nierzy pochowano ko³o wschodniego rogu katedry.
Podobnie jak w innych rejonach Kociewia, równie¿ i w Pelplinie powsta³
mit o pobycie w tej miejscowoœci cesarza Napoleona. Mia³o to byæ podczas
marszu przeciw Rosji w 1812 r. i – podobnie jak gen. D¹browski – wed³ug legendy Bonaparte nocowa³ w gospodzie
Maciejewskiej. Byæ mo¿e przemarsze
wojsk francuskich w 1807 i 1812-1813
przez Pelplin i okoliczne tereny znalaz³y odbicie w legendzie o Napoleonie.
Legendarnym miejscem zwi¹zanym z
pobytem Napoleona jest d¹b, który roœnie w pobli¿u wsi Borkowo. Pod dêbem
– wed³ug tradycji – odpoczywa³ latem
1807 r. Napoleon. Tu spo¿ywa³ posi³ek,
a nawet nocowa³.
Jest pewne, ¿e „Bóg Wojny” przebywa³ wielokrotnie w Tczewie: 23 kwietnia, 31 maja i 2 czerwca 1807 r. dokonuj¹c inspekcji prac przy budowie fortyfikacji miejskich oraz w roku 1812 (7 i
12 czerwca) podczas marszu na Moskwê.
Koncert
„MESJASZ”
w pelpliñskiej
katedrze
W
przedœwi¹teczny wieczór, 21 grudnia 2006 r. w przepiêknej scenerii pelpliñskiej katedry odby³ siê uroczysty koncert „Mesjasz” Jerzego Fryderyka Haendla, jednego z najbardziej
popularnych kompozytorów XVIII w.
Wydarzenie to zakoñczy³o obchody 75lecia nadania praw miejskich Pelplinowi. Koncert odby³ siê zarazem w ramach
bo¿onarodzeniowego spotkania samorz¹dowców z Biskupem Pelpliñskim.
Patronat nad koncertem objêli biskup pelpliñski Jan Bernard Szlaga oraz
burmistrz gminy i miasta Pelplin Andrzej Stanuch.
G³ównymi organizatorami koncertu
by³a Gmina Pelplin i Polski Chór Kameralny z Gdañska. Pracê organizacyjn¹
ze strony Gminy Pelplin wykona³ Gminny Oœrodek Kultury oraz Gminne Centrum Informacji. Serdeczne podziêkowania nale¿¹ siê dyrektorowi GOK Piotrowi £aga, kierownikowi GCI Ninie
Wilkos oraz wszystkim pracownikom
obu tych instytucji. Ze strony Chóru Kameralnego z Gdañska pracami przygotowuj¹cymi koncert kierowa³a Magdalena Bray – pe³nomocnik dyrektora ds.
organizacyjnych i PR.
Natomiast g³ównymi sponsorami
koncertu byli:
1. Generalny Wykonawca Autostrady
A1 Skanska – NDI
2. Sieæ KOCIEWIE – Wies³aw Œlizewski
W imieniu organizatorów, uczestników koncertu i mieszkañców gminy Pelplin, sk³adamy podziêkowanie
za wsparcie tak znacz¹cego wydarzenia artystycznego w naszym mieœcie.
Ponadto koncert wspar³y firmy:
1. IGLOTEX, Skórcz
2. Flextronics International Poland,
Tczew