Autor:st. bryg. dr inż. Jerzy Ranecki zastępca komendanta

Autor:st. bryg. dr in . Jerzy Ranecki zast pca komendanta miejskiego PSP
Ramowe zasady ochrony przed chorobami zaka nymi i bioterroryzmem. [ 1,2 ]
Ramowe zasady ochrony przed chorobami zaka nymi i bioterroryzmem znajduj si w artykule st.
bryg. dr in . Jerzego Raneckiego „ Ochrona zdrowia publicznego przed chorobami zaka nymi i
bioterroryzmem” w magazynie „Na Ratunek” 2/2012.
A. Ramowe zasady ochrony przed chorobami zaka nymi. [1]
1.Osoby przebywaj ce na terenie Polski s obowi zane na zasadach okre lonych w ustawie z dnia 5
grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zaka
i chorób zaka nych u ludzi, min. do:
poddawania si badaniom sanitarno-epidemiologicznym,
poddawania si obowi zkowym szczepieniom ochronnym,
poddawania si leczeniu, hospitalizacji,, izolacji, kwarantannie lub nadzorowi
epidemiologicznemu,
stosowania si do nakazów i zakazów organów administracji publicznej,
poddawania si zabiegom sanitarnym.
2. Kierownicy zak adów opieki zdrowotnej oraz inne osoby udzielaj ce wiadcze zdrowotnych s
obowi zani do podejmowania dzia zapobiegaj cych szerzeniu si zaka
i chorób zaka nych.
3. Kierownicy szpitali lub zespo ów zak adów opieki zdrowotnej, w sk ad których wchodzi szpital, s
obowi zani do wdro enia i zapewnienia funkcjonowania systemu zapobiegania i zwalczania zaka
szpitalnych.
4. W ciciel, posiadacz lub zarz dzaj cy nieruchomo ci s obowi zani utrzymywa j w nale ytym
stanie higieniczno-sanitarnym w celu zapobiegania zaka eniom i chorobom zaka nym. W razie
niebezpiecze stwa szerzenia si zaka enia lub choroby zaka nej, uwzgl dniaj c aktualn sytuacj
epidemiologiczn , minister w ciwy d/s zdrowia mo e okre li , w drodze rozporz dzenia,
szczegó owe wymagania sanitarnohigieniczne, jakim powinny odpowiada obiekty produkcyjne,
us ugowe, a tak e sposoby post powania maj ce na celu zapobieganie zaka eniom i chorobom
zaka nym oraz kwalifikacji osób uprawnionych do realizacji procedur czysto ci i dekontaminacji.
5. Organy Pa stwowej Inspekcji Sanitarnej ( PIS ), Wojskowej Inspekcji Sanitarnej, Pa stwowej
Inspekcji Sanitarnej Ministerstwa Spraw Wewn trznych i Administracji, Inspekcji Weterynaryjnej (
IW ), Wojskowej Inspekcji Weterynaryjnej, Inspekcji Ochrony rodowiska ( IO ) oraz o rodki
referencyjne i jednostki badawczo-rozwojowe wspó dzia aj w celu rozpoznawania i monitorowania
sytuacji epidemiologicznej oraz zapewnienia systemu wczesnego powiadamiania o zagro eniu
epidemicznym kraju.
6. Organy PIS, IW, oraz IO wspó dzia aj w zakresie zwalczania zaka
mog by przenoszone ze zwierz t na ludzi lub z ludzi na zwierz ta.
i chorób zaka nych, które
7. G ówny Inspektor Sanitarny oraz wskazane przez niego podmioty wspó pracuj z pa stwami
cz onkowskimi Unii Europejskiej, Komisj Europejsk i Europejskim Centrum do Spraw Zapobiegania i
Kontroli Chorób w ramach wspólnotowej sieci nadzoru epidemiologicznego i kontroli chorób
zaka nych. Przy ministrze w ciwym do spraw zdrowia dzia a krajowy punkt kontaktowy
wspólnotowego systemu wczesnego ostrzegania i reagowania dla zapobiegania i kontroli zaka
oraz chorób zaka nych.
8. Lekarz, felczer, piel gniarka lub po na, którzy podejrzewaj lub rozpoznaj zaka enie lub
chorob zaka , s obowi zani pouczy zaka onego lub chorego na chorob zaka
o dalszym
zachowaniu i dzia aniu.
9. Lekarz lub felczer, który podejrzewa lub rozpoznaje zaka enie, chorob zaka
zaka enia lub choroby zaka nej ma obowi zek zg osi ten fakt:
pa stwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu wg. w
lub zgon z powodu
ciwo ci lub
pa stwowemu wojewódzkiemu inspektorowi sanitarnemu lub
innym podmiotom w
ciwym ze wzgl du na rodzaj choroby zaka nej, zaka enia lub zgonu.
W przypadku osób przyjmowanych do szpitala z powodu zaka enia lub choroby zaka nej lub
poddanych hospitalizacji i stwierdzenia zaka enia lub choroby zaka nej obowi zek w/w spoczywa na
kierowniku szpitala.
10. Lekarz lub felczer, który podejrzewa lub rozpoznaje chorob szczególnie niebezpieczn i wysoce
zaka , stanowi
zagro enie dla zdrowia publicznego podejmuje nast puj ce dzia ania:
kieruje osob podejrzan o zaka enie lub zachorowanie oraz zaka on lub chor na chorob
zaka
do szpitala specjalistycznego zapewniaj cego izolacj i leczenie,
organizuje transport uniemo liwiaj cy przeniesienie zaka enia na inne osoby,
poucza osob chor lub osob sprawuj
prawn opiek nad osob ma oletni ,
niezw ocznie powiadamia pa stwowego inspektora sanitarnego w
zdarzenia.
ciwego dla miejsca
11. Kierownik laboratorium wykonuj cego badania w kierunku biologicznych czynników
chorobotwórczych ma obowi zek zg oszenia dodatniego wyniku badania, w ci gu 24 godzin od
momentu uzyskania wyniku, pa stwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu w ciwemu
dla siedziby laboratorium lub podmiotom którym s przekazywane zg oszenia dodatnich wyników
bada , w ciwe ze wzgl du na rodzaj biologicznego czynnika chorobotwórczego. W celu weryfikacji
wyników bada kierownik laboratorium przekazuje badany materia lub wyizolowany biologiczny
czynnik chorobotwórczy wyznaczonemu o rodkowi referencyjnemu lub jednostce badawczorozwojowej.
12. Organy Pa stwowej Inspekcji Sanitarnej lub wskazane przez nie specjalistyczne jednostki,
ciwe ze wzgl du na rodzaj zaka enia lub choroby zaka nej, prowadz rejestr zaka
i
zachorowa na chorob zaka , ich podejrze , zgonów oraz przypadków stwierdzenia dodatniego
wyniku badania laboratoryjnego.
13. Dane zgromadzone w rejestrach s przekazywane w formie raportów podmiotom wy ej
wymienionym ( punkt 12 ) oraz krajowemu punktowi kontaktowemu wspólnotowego systemu
wczesnego ostrzegania i reagowania.
14. Pa stwowy powiatowy inspektor sanitarny w ciwy ze wzgl du na miejsce rozpoznania
zaka enia, zachorowania na chorob zaka
lub zgonu z powodu tych chorób lub uzyskania
dodatniego wyniku bada w kierunku biologicznych czynników chorobotwórczych, niezw ocznie po
otrzymaniu zg oszenia od lekarza, felczera lub kierownika laboratorium ( dodatni wynik badania w
kierunku biologicznych czynników chorobotwórczych ), po rozpocz ciu lub przeprowadzeniu
dochodzenia epidemiologicznego, podejmuje czynno ci maj ce na celu ograniczenie szerzenia si
zaka
i chorób zaka nych.
15. W przypadku podejrzenia epidemii, zagro enia epidemi lub wyst pienia choroby szczególnie
niebezpiecznej i wysoce zaka nej, pa stwowy powiatowy inspektor sanitarny ma obowi zek
niezw ocznego zg oszenia tego faktu pa stwowemu wojewódzkiemu inspektorowi sanitarnemu.
16. W celu zapobie enia szerzeniu si zaka enia lub choroby zaka nej pa stwowy powiatowy
inspektor sanitarny mo e w drodze decyzji administracyjnej wprowadzi nakazy ( powstrzymania si
od wykonywania pracy przez osob podejrzan o chorob zaka , przeprowadzenie zabiegów
sanitarnych ) oraz zakazy ( korzystania z wody podejrzanej o ska enie, wst pu do pomieszcze
ska onych, spo ywania ywno ci podejrzanej o ska enie, inne ).
17. Osoby zdrowe, które pozostawa y w styczno ci z chorymi na choroby zaka ne, mog by poddane
obowi zkowej kwarantannie lub nadzorowi epidemiologicznemu.
18. W przypadku konieczno ci poddania osób izolacji lub kwarantannie, wojewoda zapewnia warunki
izolacji lub kwarantanny przez zapewnienie odpowiednich pomieszcze , wyposa enia oraz
skierowania do pracy osób posiadaj cych odpowiednie kwalifikacje.
19. Lekarz przyjmuj cy osob do szpitala, miejsca izolacji lub odbywania kwarantanny, jest
obowi zany niezw ocznie zawiadomi pa stwowego powiatowego inspektora sanitarnego
ciwego do szpitala, miejsca izolacji lub odbywania kwarantanny.
20. Minister w ciwy d/s zdrowia zleca, w drodze umowy, realizacj zda z zakresu ochrony zdrowia
publicznego przed zaka eniami i chorobami zaka nymi szpitalom i oddzia om zaka nym oraz
poradniom i punktom konsultacyjnym.
21. W/w jednostki ( punkt 20 )realizuj c zadania z zakresu ochrony zdrowia publicznego przed
zaka eniami i chorobami zaka nymi wspó pracuj c z:
Pa stwow Inspekcj Sanitarn , Wojskow Inspekcj Sanitarn i Pa stwow Inspekcj
Sanitarn Ministerstwa Spraw Wewn trznych i Administracji,
Jednostkami systemu Pa stwowego Ratownictwa Medycznego,
Jednostkami organizacyjnymi uczelni medycznych, placówkami naukowymi, jednostkami
badawczo-rozwojowymi,
Narodowym Funduszem Zdrowia,
Mi dzynarodowym nadzorem epidemiologicznym,
Organami samorz du terytorialnego,
Policj , Pa stwow Stra
Po arn i Stra
Graniczn
22. W celu ochrony zdrowia publicznego przed zaka eniami i chorobami zaka nymi wojewoda
sporz dza wojewódzki plan dzia ania na wypadek wyst pienia epidemii.
23. Stan zagro enia epidemicznego lub stan epidemii na obszarze województwa lub jego cz ci
og asza i odwo uje wojewoda, w drodze rozporz dzenia, na wniosek pa stwowego wojewódzkiego
inspektora sanitarnego.
24. Je eli zagro enie epidemiczne lub epidemia wyst puje na obszarze wi cej ni jednego
województwa, stan zagro enia epidemicznego lub stan epidemii og asza i odwo uje, w drodze
rozporz dzenia, minister w ciwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem w ciwym do
spraw administracji publicznej, na wniosek G ównego Inspektora Sanitarnego.
B. Ramowe zasady ochrony po ataku bioterrorystycznym.[2]
25. W sytuacji, gdy nie jest znany u yty czynnik biologiczny podczas bioataku lub wst pnie okre lono
go jako czynnik o charakterze zaka nym i transmisyjnym, bezwzgl dnie zaleca si stosowanie
nast puj cych zasad :
ka dy nara ony na atak biologiczny powinien by traktowany jako zaka ony,
ka dy objawowy przypadek choroby zaka nej powinien by uwa any za nast pstwo ataku lub
kontaktu z chorym,
konieczne staje si wprowadzenie re imu przeciwepidemicznego na ka dym etapie pomocy i
ewakuacji medycznej.
26. Zorganizowa segregacj chorych i zaka onych.
27. Izolowa chorych i likwidowa ogniska zaka enia.
28. W warunkach polowych ( przedszpitalnych ) nale y zorganizowa :
ewakuacj osób z ognisk ska enia po bioataku do miejsc czystych i bezpiecznych,
segregacj zaka onych i chorych,
zabiegi dezynfekcyjne,
transport chorych i zaka onych do szpitali zaka nych ( oddzia ów zaka nych ) i zapewni
wst pne leczenie.
29. Podczas transportu chorych i zaka onych do szpitali zapewni izolacj chorych i zaka onych
wewn trz terenu obj tego ska eniem jak i na zewn trz.
30. Ka da osoba z terenu obj tego ska eniem biologicznym powinna przej
dekontaminacji.
ca y proces
Literatura
1. Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zaka
( Dz. U. z 2008 r. Nr 234 poz. 1570, 2009 r. Nr 76, poz. 641 ).
i chorób zaka nych u ludzi
2. Gall W. Pomoc medyczna po ataku biologicznym ( str. 233-237 ). W : Redakcja p k prof. dr hab. n.
med. Krzysztof Chomiczewski, p k w st. spocz. dr hab. n. med. Wies aw Gall, prof. dr hab. n. biol.
Jacek Grzybowski ( Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii Warszawa ), Epidemiologia dzia
wojennych i katastrof. Wybrane problemy ograniczania masowych zaka
( rozdzia 11 ). Wydanie
pierwsze. O rodek Wydawniczy „Augustana” Bielsko- Bia a, wydawnictwo -medica Press BielskoBia a 2001.