Zapis rabowania Polski

KRONIKA WYPRZEDAŻY POLSKI
Zapis rabowania Polski
NASZA POLSKA
09 PAŹDZIERNIK 2013
RaportowyprzedażymajątkunarodowegowIIIRP
Naprzełomielat1989/1990ówczesnewładzerozpoczęłyprzygotowaniadoprzemian
własnościowychwnaszymkraju.Jednymzmotywówtychposunięćbyłniepisanypunkt
układu“okrągłegostołu”,polegającynaoddaniuwładzypolitycznej“Solidarności”wzamian
zauwłaszczenienomenklaturypartyjnej.
Napoczątkulat90.mieniepaństwowepodzielononatrzygrupy:
a)niebędąceprzedmiotemobrotu,zawszepozostającejakowłasnośćpaństwa,np.złożakopalinczy
dobrakultury;
b)dobranieprzeznaczonedoobrotu,nabytelubwytworzonezaśrodkipubliczneprzezjednostki
państwowe;
c)mienieprzeznaczonedoprywatyzacji.
Wedługtejmetodologiimieniezaliczonedogrupy“a”określanotylkorzeczowo,wujęciuopisowym
lubrodzajowo-opisowym.Majątekzgrupy“b”,szacowanowartościowo.Natomiastmieniezgrupy
“c”,ujmowanowartościowonapodstawieprzepisóworachunkowościorazodnoszącychsiędo
jednostekpaństwowych.Tepospiesznieprzyjętezasadywycenysprawiły,żenadanoim
szczegółowycharakteriprzyjętoodmiennewymogi.
Taksformułowanezasadypowodowałynieadekwatnośćprzyjmowanychkwotwycenydo
rzeczywistejwartościmieniaorazniemożnośćstosowaniajednegomiernikawartości.Majątek
państwowywycenianopoprzezszacunekekspercki,szacunekwłasnyMinisterstwaSkarbuPaństwa,
poprzezoperatszacunkowy,woparciunainformacjachprzekazywanychprzezstarostów,atakże
wycenianowedługwartościzawartejwprotokołachprzekazaniazakładupracynowemu
właścicielowi.
Stosunkowonajwiększauznaniowośćwystępowałaprzywyceniegruntówpaństwowych,będących
obiektemszczególnegozainteresowaniarolników–zjednejstrony,awszelkiejmaścispekulantów
krajowychizagranicznych-zdrugiej.
Ilemieliśmy
W1997r.działało415jednoosobowychspółekSkarbuPaństwaowartościnominalnejakcji
26.494.319.033zł.Zliczbytej39,owartościakcyjnej110.684.200zł,byłowstanielikwidacji.
NatomiastspółekzczęściowymudziałemSkarbuPaństwaistniało1.347,owartościudziałów
państwawynoszącej8.983.367.950,wtym33spółkiowartości74.567.470złznajdowałysięw
stanielikwidacji.WszystkiespółkizcałkowitymiczęściowymudziałemSkarbuPaństwa,podlegały
nadzorowiMinistraSkarbuPaństwa.Doorganówzarządzającychtychspółekpartiepolityczne
desygnowałyswoichdelegatów,conadzwyczajsprzyjałoichprywatyzacji.
Jeszczew1997r.przedsiębiorstwapaństwoweibankipaństwowe,dlaktórychorganem
założycielskimizarządzającymbyliministerskarbuiwojewodowie,posiadałyfunduszewłasneo
łącznej,szacunkowejwartości42.099.088tys.zł,którawczasiedziałalnościgospodarczejpowinna
wzrastać,aniemaleć,bostanowitoprzecieżcelichdziałalności.
PozatymmajątkiemSkarbuPaństwa,ministerSPwniósłczęśćmajątkunarodowegodo38różnego
rodzajufundacjiołącznejwartości17.098mlnzł.Majątektenwwieluprzypadkachzostałdziwnie
“uwłaszczony”inadalpocichusięrozpływa.
W2007r.SkarbPaństwadysponowałakcjamiiudziałamiw1.344spółkach,zktórych982
prowadziłodziałalnośćgospodarczą,awartośćakcjiiudziałówwtychspółkachwynosiła198mld
złotych.Ztych1.344spółektylko410byłojednoosobowymispółkamiSkarbuPaństwazkapitałem
owartości80mldzłotych.Nagiełdziepapierówwartościowychnotowanotylko40spółek
dysponującychakcjamiowartości73mldzł.Najdroższebyłyspółkienergetycznewycenionenaok.
56mldzłotych,którychwartośćznaczniewzrosła.Zanimiznajdowałysięspółkikolejoweowartości
12mldzłotych.
Pocichu,apotemjawnie
Pierwszeprywatyzacjeodbywałysiępocichu,niejawnie,począwszyod1988r.,iobejmowały
głównienomenklaturępartyjno-rządowo-esbecką.Taprywatyzacjaniepodlegałaewidencji,choć
objęłaonamajątekwartości200mlnzł.Tęjawnąrozpoczętow1990r.Istniałowtedy8.453
zarejestrowanychprzedsiębiorstwpaństwowych,zczegowokresie1990-2000“sprywatyzowano”
5.216,costanowi62%stanuwyjściowego.W2002r.działalnośćgospodarcząprowadziło1.386
państwowychzakładów,zktórychwroku2006pozostałoczynnychtylko551,zlikwidowano94,a
188znajdowałosięwstanieupadłości.Zasadniczycelprywatyzacjistanowiłounicestwienie
najpierwwielkichprzedsiębiorstwpaństwowych,określanychpogardliwie“molochami”.Tak
naprawdęchodziłoosprzedażuzbrojonychterenów,główniemiejskich,zabudowańiwyposażenia
technicznego.Wtensposóbfirmyzagraniczne,przypomocypolskichkondotierów,wyparłyrazna
zawszepolskieprzedsiębiorstwazichzagranicznychrynkówzbytu.Jednocześnielikwidowano
centralehandluzagranicznego,głównieeksportowe,coniemalcałkowicieinaglezałamałopolski
eksportwyrobówprzemysłowychieksportbudownictwa.Wrezultacienastąpiłozwiększanie
importuinwestycyjnegoiimportuogółem,wdużejczęścizbędnegoczywręczśmietnikowego.
Poprzedniejstrukturyeksportowejnigdyjużnieodbudowaliśmy,aidziśwprogramachrządowych
tenproblemnieistnieje.
PonadtowPolscezagraniczniwłaścicielezregułyzmienialiasortymentprodukcjiiwytwarzają
części,elementyipółfabrykaty,anieproduktfinalny.Wprzypadkutegoostatniegonieoznakowują,
żetowarzostałwytworzonywPolsce.
PętlaBalcerowicza
Nowomianowanyministerfinansów,ajednocześniewicepremier–LeszekBalcerowicz(funkcjete
pełniłwlatach1989-1991,anastępniezarządówAWS/UWwokresie1987-2000),odrazu
wprowadziłrestrykcyjnąpolitykęfinansowąsłużącąpodbiciuekonomicznemuPolskiprzezZachód.
Napoczątku1989r.średniastopaprocentowadlakredytówinwestycyjnychwahałasięwgranicach
4-7procent,akredytówobrotowych7-10proc.Odpoczątku1990r.Balcerowiczpodniósł
drastyczniewszystkiestopyprocentowe,wtymstopyodsetekodzaległościpodatkowychoraz
odsetkicywilnoprawne,czylitzw.ustawowe,stosowanewrelacjachpodmiot–obywatel.Stopy
kredytowewzrosływroku1990doponad72proc.,astoparedyskontowanawetdo106proc.
rocznie.Odsetkiustawowewzrosłydo92proc.średniorocznie,odsetkiodzaległościpodatkowych
nawetdo212proc.średniorocznie,aczasowoażdo720proc.
Horrendalnemupodniesieniustóp,costanowiłobandytyzmekonomiczny,towarzyszyłbandytyzm
prawny,bowiemnowowprowadzonestopyprocentoweobejmowałynietylkonoweumowy
kredytowe,alerównieżwszystkiekredytyudzieloneuprzednio.Czylijużwtrakcietrwaniaumowy
kredytobiorcomnarzucononowewarunkiwczterechtytułachodsetkowych,poto,abyniemogli
prowadzićdziałalnościgospodarczej.Zostalionizgóryskazaninastraty.Wszystkieprzecieżrodzaje
kosztówbyłyuprzedniokalkulowanewoparciuostopyzumówzawartychprzedrokiem1990.
Nagływzroststópprocentowychprowadziłnieuchronniedoszybkiejupadłościilikwidacji
przedsiębiorstwpaństwowychzpowoduniewypłacalności,wkonsekwencjidoichupadku,atoz
koleidawałoasumptdoichpospiesznej,przymusowejprywatyzacjipodpozorembraku
zyskowności.Metodyteprzypominająniszczeniewłasnościprywatnejdomiaramiwczasach
stalinowskich.Zadłużonewtensposóbpodmiotygospodarczeniemogłyspłacićnietylkokapitału
uzyskanegozkredytu,aleiponaddziesięciokrotniewyższychodsetek,tymbardziejżewładzei
bankiprzyjęłyzasadę,żewszelkiespłatydłużnika(kredytobiorcy)najpierwsązaliczanenaspłatę
odsetek,adopieroresztanaspłatękapitałukredytowego.
Balcerowiczstworzyłsytuacjęwieczystegozadłużeniainiemożnościspłatykredytówkiedykolwiek,
coprzyspieszałonagonkęprywatyzacyjnązarównozestronywładz,jakiróżnychkombinatorów
krajowychizagranicznych.Stosunkowoczęstoprzyjmowanokwotęzadłużeniaprzedsiębiorstwaza
cenęjegosprzedaży.Wycenaprzedsiębiorstwazazwyczajmiałacharakteruznaniowy.Zzasady
kwestionowanowartośćewidencyjnąmajątkutrwałego,twierdząc,żemajątektenzostałjuż
zamortyzowany,jestmałowartościowyprodukcyjnie,atorażącozaniżałowartośćpodmiotu
gospodarczego.Ponadtodowycenyzregułyniezaliczanowartościgruntu,naktórymznajdowałsię
zakład.Przejęćzanależnościkredytoweiodsetkowedokonywałytakżebanki.Uzyskałyonezamianę
swoichnależnościkredytowychnaudziałyczynaakcjeutychkredytobiorców.Wsztucznie
zawyżonejczęściodsetkowejuzyskiwałyonekorzyścifinansoweczymajątkoweniemalzadarmo.
Wskutekwstrząsowejpolitykifinansowejnastąpiłaniemalpowszechnaniewypłacalność
różnorodnychpodmiotówgospodarczych,ogromnezatorypłatniczeizastosowanaprzezwładze
blokadakredytowawobecfirmpaństwowych.
Wtakichtowarunkachekonomicznychnastępowałaktywnypolitycznieprocesprzekształceń
prywatyzacyjnych.Innymisłowy,chodziłoowyprzedażpolskichzakładówjaknajszybciejijak
najtaniej.
Apogeumwyprzedaży
31.10.1997r.rządywPolsceobjęłakoalicjaAWS-UW.NaczelegabinetustanąłJerzyBuzek(AWS),a
kluczoweresortygospodarczeobjęlibądźfunkcjonariuszeUW,bądźludziezAWS,którychpoglądy
nagospodarkę(araczejwykańczaniepolskiejgospodarki)mielitożsamezpartiąBronisława
Geremka.TakwięcwicepremieremijednocześnieministremfinansówzostałLeszekBalcerowicz.W
procederzewyprzedażymajątkunarodowegozacieklepomagałmuministerskarbupaństwa–Emil
Wąsacz(AWS),zdymisjonowanydopiero16.08.2000r.RządyBuzkastanowiąapogeumwyprzedaży
(zregułyzabezcen)majątkunarodowego,zaśrok2000jejszczyt.
Wroku1999majątekSkarbuPaństwa(wtympaństwowezasobywłasnościrolnej)wycenionona
159mldzł(ok.41mldUSD).Wartośćsamychprzedsiębiorstwibankówpaństwowychi
jednoosobowychspółekSkarbuPaństwaorazudziałówiakcjipaństwawróżnychpodmiotach
gospodarczychwynosiłaok.137mldzł(ok.35mldUSD).Przyjętowtedy(teoretycznie),żeczęść
majątkupaństwowegosłużącazadaniompublicznymniebędzieprywatyzowana.Jegowartość
oszacowanonaok.21mldzłotych.
Tylkowroku2000“sprywatyzowano”poprzezsprzedaż:PolskiKoncernNaftowySA,
TelekomunikacjęPolskąSA,BankHandlowywWarszawieSA,BankPBKSA,BankPekaoSA,Orbis
SA.Nadtorozpoczętoprzygotowaniadoprywatyzacjigłównychsektorówgospodarki:energetyki,
hutnictwa,cukrownictwa,górnictwawęglakamiennego,anawetprzemysłuobronnego.Forsowano
teżprzyspieszenieprywatyzacjibezpośredniej,czylisprzedażycałkowitej.Wtymsamymroku
rozpoczętosprzedaż9spółekwramachprywatyzacjipośredniej,tzw.kapitałowej,czyliudziałówi
akcjiwspółkachSkarbuPaństwawcześniejpowstałychwramachkomercjalizacji.Wgrupietych9
spółekbyły:ZespólElektrociepłowniWrocławskichKogeneracjaSA,Elektrociepłownie
WarszawskieSA,PolskieLinieLotniczeLOTSA,Elektrociepłowniaim.T.KościuszkiSA,Zakłady
FarmaceutycznePolfarmaSA,SzczecińskieZakładyNawozówFosforowych“Superfosfat”SA,
KieleckieZakładyPrzemysłuWapienniczegoSA,ZakładyGipsoweDolinaNidyorazOpocznoSA.W3
innychspółkachnastąpiławarunkowasprzedażakcji,tj.wElektrociepłowniWybrzeżeSA,w
GórnośląskimZakładzieEnergetycznymSAiwŚląskiejSpółceCukrowejSA.
Ministerskarbusprzedawałteżudziałyiakcje24spółekSkarbuPaństwaorazrozpocząłsprzedaż
akcjiiudziałóww80nowychspółkach,w32wznowiłsprzedażakcjiiudziałów,jakrównież
wznowiłprocesyupadłościowe.Wroku2000całkowiciesprywatyzowano35spółekiw12
rozpoczętosprzedaż.Zniepełnychdanychwynika,żepodczas20latprywatyzacjiwpływyfinansowe
wyniosłyzaledwie94,54mldzł,wtymzesprzedażybanków22,52mldzł.
Cocharakterystyczne,wżadnychmateriałachsejmowychniemożnaznaleźćdanychowpływach
dewizowychztejprywatyzacji.Niemateżwykazusprywatyzowanychczyprzekształconychwspółki
zakładów,komuzostałysprzedane,jakieuzyskanozanienależnościorazjakieponiesionokosztyw
trakciesprzedaży,czyprzekształcaniadanegozakładu.
Ktosięobłowił?
Przyjrzyjmysię,ilewniektórychlatachzarobiłyzagranicznefirmydoradcze.
Wydatkitew1993r.stanowiłykwotęponad37mlnzł.Wówczassprzedawano184
przedsiębiorstw.W100przypadkachbraliudział“doradcy”zagraniczni,wwiększościobcebanki.
Otolistatych,którzywowymrokunajbardziejsięobłowili.HabrosBankzająłsięsprzedażą5
państwowychzakładówpapierniczych,zacopoliczyłsobieiwziął4,4mlnzł.BainandCompagnie
“obrabiał”przedsiębiorstwazbranżytelekomunikacyjnejza7,3mlnzł.PriceWaterhousepobrał1,9
mlnzł,WhiteandCase–110tys.zł,SamuelMontagu-I,586mlnzł,CreditanstaltInvestment–4,5
mlnzł.Zakłady“Stomil”prywatyzowałoSocieteGeneralza890tys.zł.Innidoradcypoliczylisobie
następująco:NicomConsulting–200tys.,zł,NMRothschild–270tys.zł,WinsonandElkins-150tys.
zł,DickionsWright–300tys.zł,BAA–143tys.zł,KPMG–400tys.zł,ArturAndersen–1,214mlnzł,
DeloitteandTouche–100tys.zł,KleinwortBensonLimited–260tys.zł,InternationalFinance
Corporation–1,1mlnzł,YorkTrust160tys.zł,INGBank90tys.zł.Ciiinni“doradcy”kosztowali
budżetpaństwa(czylinaswszystkich)26mlnzł,costanowiło69proc.kosztówobsługiwyprzedaży
majątkunarodowegow1993r.
W1994r.kosztyteopiewałyna22,893mlnzł,zczegofirmomobcym,przeważniebankom,
zapłaciliśmy16,8mlnzł,czyli73,5proc.tejkwoty.“Krajowcy”uzyskali5,2mlnzł,tzn.22,7proc.
ZapłaconyzbudżetupaństwaodniektórychtransakcjizfirmamizagranicznymipodatekVAT
wypełniaróżnicę.PriceWaterhousezająłsięhutamiszkła“Jarosław”i“Kunice”za1,5mlnzł.Bain
andCompany“prywatyzował”fabrykibaterii,wtymznaną“CentraPoznań”,za380tys.zł.Damsand
Mooreza“zajęciesię”celulozowniamiizakładamipapierniczymiuzyskał350tys.zł.
Rothschilddoradzał,jak“spylić”Orbisza250tys.zł.MorganGrenfellza“prywatyzację”fabryk
tytoniowychwziął150tys.zł.InternationalFinancialCorporationzarobił1,7mlnzł.
Wnastępnym,1995r.,kosztyobsługi“prywatyzacji”121zakładówpaństwowychwyniosły34,8mln
zł,zczegofirmyzagranicznewzięły21,094mlnzł,czyli69,7proc.Byłytozregułyzachodniebanki,
któreobsługiwały36największychpaństwowychzakładów.WwiększościprzypadkówpodatekVAT
zapłaciłazanichstronapolska.
Aotoczołówkanajdroższychzroku1995.InternationalFinanceCorporationza“prywatyzację”
CementowniOżarówotrzymał2,516mlnzł,azaKOWKujawy2,282mlnzł,razem–prawie4,8mln
zł.MorganGrenfellzajmującysiępaństwowymifabrykamipapierosówpoliczyłsobiełącznie132
mlnzł.ByłytozakładywAugustowie,Radomiu,Łodzi,Krakowie,Poznaniu.BusinessAnalysisand
Advisers(BAA)zawynegocjowaniewartościspółkiorazzobowiązańinwestycyjnychdostała270
tys.zł,afirmaSchoderzapomocprzy“prywatyzacji”zakładówpapierniczychotrzymałaprowizjęza
“sukcesprywatyzacyjny”wkwocie418.018zł.CentralEuropeTrustzadoradztwoprzyprywatyzacji
zakładów“Hanka”wSiemianowicachŚląskichzarobiła235.820zł.
W1996r.“prywatyzacja”kosztowałaPolaków39,446mlnzł.Rozdzielonojąnakapitałową(koszt36,25mlnzł)iprzetargową(koszt–3,196mlnzł).“Prywatyzacji”kapitałowejpodlegało67
zakładów,aprzetargowej–51.Przypozbywaniusię20największychzakładówdrogąkapitałowąi
10ważniejszychzakładówdrogąprzetargową“doradzały”firmyzagraniczne,główniebanki.W
pierwszymprzypadkukosztowałotopolskiegopodatnika28,58mlnzł,awdrugim–2,901mlnzł.
Nacudzoziemskiedoradztwowydaliśmywtedy31,481mlnzł,czyli80proc.“prywatyzacyjnych”
kosztów.
Akomuwówczaszapłaciliśmynajwięcej?MorganGrenfellandCooperationLtddoradzałprzyzbyciu
6największychzakładówtytoniowych:wAugustowie,wRadomiu(2zakłady),Krakowie,Lubliniei
Poznaniu,zacootrzymał22,936mlnzł.PrócztegozapłaciliśmyzaniegoVAT–633tys.zł.Hambros
BankzaprzetargnaZakładyPrzemysłuCelulozowegoKwidzyńdostał4,535mlnzł.Ztytułu
“sukcesuzaprywatyzację”BrowarówwTychachFinkorppobrałprowizję1,993mlnzł,aZakładów
KętyfirmaEvip–698tys.zł.
Pro-InvestotrzymałprowizjęzasprzedażakcjispółkiFAELwkwocie1,191mlnzł.ZkoleifirmaBAA
otrzymałapremię190tys.złza“prywatyzację”BrowarówPiastweWrocławiu.
Wroku1997“prywatyzacja”kosztowałanas65,726mlnzł,zczegoudziałobcychdoradcówwyniósł
69proc.
Rok2000stanowiszczytilościowegoudziałuobcychspółekdoradczychlubfirm,lubichspółekcórekfunkcjonującychwnaszymkraju.
Usługitychfirmbyłyśrednioczterokrotniedroższeniżpodmiotówpolskichotymsamymprofilu.
Najwięcejkosztowałanas“prywatyzacja”polskichbanków.ZaPKOSACreditSuisseFirstBostonsp.
zo.o.wzięła4,6mlnzł,aNikomKonsultingLtdpobrał6,625mlnzłzaBankZachodniSA.W
wysokościhonorarium“przebił”wszystkichABNAmroBankPolska,któryza“prywatyzację”PZUSA
policzyłsobie12mlnzłotych.TDI-TowarzystwoDoradztwaInwestycyjnegoza“prywatyzację”
TowarzystwaUbezpieczeńiReasekuracjiWartaSAwzięło1,4mlnzłotych.Tylkozadoradztwoprzy
zawieraniuumowykupna-sprzedażyakcjiWytwórniWyrobówTytoniowychSAwPoznaniu
DeutscheMorganGrenfeelzapłacono720tys.zł.Innymwypłacono:CentralEuropeTrustPolskasp.
zo.o.-1,3mlnzł,spółceDoradztwoGospodarczeDGA-1.830tys.zł.WhiteandCasezadoradztwo
przyodszkodowaniachotrzymało980tys.zł.Firmypolskiezaanalogiczneusługibraływtym
samymrokuśrednio52,5tys.zł.
“Wolnynajmita”
PrzedstawionypowyżejzapiswyprzedażymajątkunarodowegoPolaków,choćniepełny,jest
obrazemwstrząsającym.Naoczachcałegonaroduekipyzwącesięrazlewicowymi,razprawicowymi
wyprzedałydorobekwielupokoleńPolaków.Chciałobysięnapisać,żedokonano“wyprzedaży
bezmyślnej”.Takieokreśleniestanowiłobyjednakkłamstwo.Konsekwencjaideterminacjaw
oddawaniunaszegomajątkuobcymświadcząoczymśwręczprzeciwnym.Byłatoodpoczątkudo
końcaoperacjaprzemyślanairozłożonanaetapy.Kraj,którynieposiadawewłasnychrękach
kluczowych,strategicznychgałęzigospodarki,jestskazanynaniebytpolityczny,ajegoniepodległość
stajesięfikcją.RządzącyPolskąkondotierzyzagranicznychkoncernówiagenciobcychwywiadów
poszlidalej:nietylkopozbawilinasbranżstrategicznych,alerównieżinnychgałęzigospodarki.Aco
zakrawajużnacynizm,zatzw.prywatyzacjęnarzeczobcychPolacymusielizapłacićzwłasnych
kieszeni.Nawetprzytympodłym,zdradzieckimprocederze,dawanozarobićróżnejmaścidoradcom
zagranicznym,odsuwającpolskiefirmydoradcze.
Początkowobyłatowyprzedażchaotyczna.Potemprzybrałacharakterplanowy,systemowyiw
ciągubezmałaćwierćwieczaśredniejwielkości,zasobny,uprzemysłowionykrajpołożonyw
centrumEuropyzostałprawiecałkowiciepozbawionywłasnejgospodarki.Piszę“prawie”,ponieważ
do“ostatecznegorozwiązaniakwestiipolskiej”pozostałajeszczewyprzedażostatniegodobra
narodowego-ziemi.Ten“problem”jużrozwiązuje.
CzęśćPolakówposiadajeszczenieruchomości.Tęsprawęzałatwipodatekkatastralny,doktórego
wprowadzeniaodkilkulatprzymierzająsięrządzący.NatomiastZiemieOdzyskaneprzejmąNiemcy,
cojużsiędzieje.
Polacyzostali“wolnyminajmitami”,szukającymipracyichlebazagranicą,ajestichjużponad2mln.
Procedereutanazjipolskiejgospodarkikontynuujeod2007r.koalicjaPO-PSL,bopomimo
“osiągnięć”prywatyzacyjnychpoprzednichrządówjeszczetrochęgospodarkipozostałow
rękachpolskich.Ta“sześciolatka”wymagajednakodrębnegoomówienia.
ZbigniewLipiński
Artykułukazałsięwostatnimnumerze"NaszejPolski"z8października2013r.
Kontynuacjatematunastąpiwnastępnymnumerze!!!