Nowa wspólnotowa regulacja dotyczaca

Nowa wspólnotowa regulacja dotycząca bezpieczeństwa działalności
związanej z poszukiwaniem i wydobyciem ropy naftowej i gazu ziemnego
na obszarach morskich.
Autorzy: R. Adam Kozłowski (radca prawny), Grzegorz Filipowicz (adwokat) prawnicy kancelarii Norton Rose Fulbright Piotr Strawa i Wspólnicy, sp.k.
W dniu 18 lipca 2013 r. weszła w życie Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady
2013/30/UE z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa działalności związanej ze
złożami ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich oraz zmiany dyrektywy
2004/35/WE (Dz.U.UE.L.2013 Nr 178, poz. 66). Powyższa regulacja ustala minimalne
wymogi w zakresie zapobiegania oraz reagowania na poważne awarie zaistniałe w ramach
działalności poszukiwawczej i wydobywczej.
Zgodnie z preambułą Dyrektywy 2013/30/UE, zaistniałe w przeszłości awarie wynikłe z
działalności związanej ze złożami ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich, w
szczególności wypadek w Zatoce Meksykańskiej w 2010 r. (pamiętna katastrofa platformy
wiertniczej Deepwater Horizon), zwiększyły świadomość społeczeństwa w odniesieniu do
zagrożeń, jakie niesie ze sobą działalność poszukiwawcza i wydobywcza złóż ropy naftowej i
gazu ziemnego na obszarach morskich.
Biorąc powyższe pod uwagę, organy wspólnotowe podjęły działania mające na celu
zidentyfikowanie problemów bezpieczeństwa w eksploatacji podmorskich złóż ropy naftowej
i gazu ziemnego, a następnie zaproponowania odpowiednich rozwiązań legislacyjnych. Prace
legislacyjne zakończyły się uchwaleniem Dyrektywy 2013/30/UE, choć na wstępnym etapie
prac przedmiotowe regulacje były proponowane jako rozporządzenie, a tym samym
wywierałyby bezpośredni skutek prawny na obszarze UE bez konieczności podejmowania
czynności implementacyjnych przez państwa członkowskie.
Celem przedmiotowej regulacji jest ograniczenie w jak największym stopniu występowania
poważnych awarii mających związek z działalnością związaną ze złożami ropy naftowej i
gazu ziemnego na obszarach morskich i ograniczenie skutków tych awarii oraz, co za tym
idzie, podniesienie poziomu ochrony środowiska morskiego i gospodarek przybrzeżnych
przed zanieczyszczeniem, określenie minimalnych warunków bezpiecznego poszukiwania i
eksploatacji złóż ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich oraz ograniczenie
potencjalnych zakłóceń wewnętrznej produkcji energii w Unii, a także usprawnienie
mechanizmów reagowania w przypadku awarii.
Należy podkreślić, iż Dyrektywa 2013/30/UE odnosi się do działalności związanej ze złożami
ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich zdefiniowanej jako wszelkie działania
odnoszące się do poszukiwania i wydobywania ropy naftowej i gazu ziemnego, a związane z
określoną instalacją lub połączoną infrastrukturą, w tym ich projektowanie, planowanie,
budowanie, eksploatację i likwidację tego typu obiektów. Co ważne, poza zakresem regulacji
jest działalność polegająca na transporcie ropy naftowej i gazu ziemnego z jednego wybrzeża
do drugiego.
Dyrektywa 2013/30/UE kładzie szczególny nacisk, by organy koncesyjne państw
członkowskich w ramach podejmowania decyzji o udzielaniu koncesji na prowadzenie
działalności poszukiwawczej i wydobywczej na obszarach morskich, uwzględniały zdolność
wnioskodawcy do spełnienia wymogów dotyczących działalności koncesyjnej w zakresie
bezpieczeństwa i gotowości poniesienia finansowej odpowiedzialności w razie zaistnienia
istotnego zagrożenia lub szkody.
Dyrektywa określa dodatkowo minimalne wymogi dla udziału społeczeństwa, w tym dostępu
do informacji, w odniesieniu do skutków dla środowiska planowanej działalności
poszukiwawczej związanej ze złożami ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich.
Ponadto, państwa członkowskie zostały zobowiązane do zapewnienia odpowiednich
mechanizmów prawnych gwarantujących, by operatorzy projektów poszukiwawczych i
wydobywczych przekazywali szereg szczegółowych dokumentów związanych z
ustanawianymi wewnętrznie procedurami bezpieczeństwa, w tym: politykę korporacyjną w
zakresie zapobiegania poważnym awariom lub jej odpowiedni opis, system zarządzania
bezpieczeństwem i środowiskiem mający zastosowanie do danej instalacji, opis systemu
niezależnej weryfikacji, czy też wewnętrzny plan reagowania w przypadku awarii.
Dyrektywa potwierdza również obowiązywanie zasady „zanieczyszczający płaci” (ustalonej
przez dyrektywę 2004/35/WE w sprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do
zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym środowisku naturalnemu), w odniesieniu
do koncesjonariuszy prowadzących działalność poszukiwawczą i wydobywczą. Zgodnie z
Dyrektywą 2013/30/UE, państwa członkowskie są obowiązane zapewnić, by
koncesjonariusze ponosili finansową odpowiedzialność za zapobieganie szkodom
wyrządzonym środowisku spowodowanym działalnością poszukiwawczą i wydobywczą
związaną ze złożami ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich prowadzoną
przez koncesjonariuszy samodzielnie lub przez ustanowionych operatorów projektów lub
innych podmiotów działających w ich imieniu, oraz za usuwanie zaistniałych szkód.
Okres implementacji postanowień Dyrektywy 2013/30/UE przez państwa członkowskie
upływa dnia 19 lipca 2015 r.
W odniesieniu do właścicieli, operatorów planowanych instalacji wydobywczych i
operatorów planujących lub prowadzących operacje na odwiercie państwa członkowskie są
zobowiązane do rozpoczęcia stosowania przepisów ustawowych, wykonawczych i
administracyjnych przyjętych na podstawie art. 41 Dyrektywy 2013/30/UE do dnia 19 lipca
2016 r.
W odniesieniu do istniejących instalacji państwa członkowskie są zobowiązane do
rozpoczęcia stosowania przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych
przyjętych na podstawie art. 41 Dyrektywy 2013/30/UE od daty planowanego regulacyjnego
przeglądu dokumentacji dotyczącej oceny ryzyka, ale nie później niż do dnia 19 lipca 2018 r.
Natomiast do dnia 19 lipca 2019 r. Komisja, uwzględniając odpowiednio działania i
doświadczenia właściwych organów, dokona oceny doświadczenia w zakresie wdrażania
przedmiotowej regulacji. Sprawozdanie z dokonanej oceny wraz z wnioskami dotyczącymi
zmiany Dyrektywy zostanie przez komisję przedłożone Parlamentowi Europejskiemu i
Radzie.