AST – jak, kiedy, dlaczego?

AST – jak, kiedy, dlaczego?
Zalecenia PTD od wielu lat mówią jednoznacznie iż:
„Bieżące monitorowanie i retrospektywna ocena glikemii są integralną częścią
poprawnego leczenia cukrzycy, którego celem jest uzyskanie stężeń glukozy zbliżonych do
wartości prawidłowych.
Właściwe prowadzenie samokontroli glikemii wymaga systematycznej edukacji pacjenta w
tym zakresie oraz kontroli umiejętności posługiwania się glukometrem i jakości
analitycznej wyników.”
Oczywiście samokontrola glikemii to nie sam fakt oznaczania glikemii, ale powiązanie wyników
uzyskanych przez pacjenta z podejmowanymi przez niego zachowaniami zdrowotnymi. Dzięki niej
chory może zrozumieć jak leki, dieta czy aktywność fizyczna wpływają na stężenie glukozy we krwi.
Częstotliwość pomiarów powinna być uzależniona od rodzaju prowadzonej terapii, stopnia
wyrównania glikemii, modyfikacji leczenia, ryzyka hipoglikemii i wieku. Tak więc w sytuacji gdy chory
prowadzi intensywną insulinoterapię, bądź pojawia się w jego życiu dodatkowy czynnik mający
wpływ na wyrównanie, w celu zrozumienia sytuacji zespół edukacyjny poleca zwykle dodatkowe
pomiary. Tak więc samokontrola glikemii:
•
Umożliwia zespołowi leczącemu dopasowanie leczenia do indywidualnych potrzeb
chorego
•
Pozwala choremu na bieżącą modyfikację leczenia
•
Poprawia komfort życia
•
Pozwala na wczesne rozpoznanie zagrażających życiu ostrych powikłań cukrzycy
•
…….
•
Poprzez gromadzenie obserwacji i doświadczeń pozwala choremu stać się ekspertem
i stawia go na pozycji partnera w procesie leczenia.
Chorym u których zalecane są wielokrotne pomiary w ciągu doby utrudnione ze względu na toczący
się proces chorobowy, wykonywaną pracę czy bolesność związaną z częstym nakłuwaniem tych
samych miejsc , zespół edukacyjny zaproponować może pobieranie krwi z miejsc alternatywnych.
Komu można polecić AST?
•
osobom często dokonującym pomiarów
•
osobom u których pomiary z opuszek palców są p/wskazane
•
osobom skarżącym się na bolesność palców
•
osobom zawodowo pracującym palcami: muzykom, informatykom, sportowcom,
chirurgom ….
•
i na pewno wielu, wielu innym …….
AST (ang. Alternative Site Testing)
•
to metoda pozyskiwania próbki krwi do pomiaru glikemii z innych miejsc niż opuszka
palca.
Alternatywne miejsca nakłucia to:
Miejsca nakłucia powinny być oddalone od głębokich linii papilarnych, kości, widocznych
żył i włosów.
Zalety metody AST:
•
zmniejszenie bólu
•
poprawa komfortu życia
•
zbliżona dokładność pomiaru stężenia glukozy do pomiaru z opuszki palca
Kiedy można wykonać pomiar metodą AST?
Krew uzyskaną z dłoni można wykorzystać w dowolnym czasie.
Krew uzyskaną z pozostałych alternatywnych miejsc nakłucia można wykorzystać tylko o
ściśle określonych porach:
•
na czczo
•
bezpośrednio przed posiłkiem
•
przed snem
co tłumaczone jest tym iż krew kapilarna pobrana z dłoni szybciej odzwierciedla zmiany poziomu
glukozy we krwi niż krew pobrana z pozostałych miejsc alternatywnych.
Kiedy nie jest zalecana metoda AST?
•
w okresie szczytowego działania insuliny krótko działającej (do 4 godz. po podaniu
insuliny) lub szybko działających analogów insuliny (do 2 godz. po podaniu insuliny)
•
do 2 godzin po posiłku, kiedy następuje szybki wzrost poziomu stężenia cukru we
krwi
•
po ćwiczeniach fizycznych
•
jeśli zachodzi podejrzenie hipoglikemii
•
gdy w przeszłości u chorego występowały epizody hipoglikemii bezobjawowej
Przy pomiarach glikemii z miejsc alternatywnych glukometr powinien spełniać wymagania
normy ISO 15 197 dla pomiarów z miejsc alternatywnych.
W dzienniczku samokontroli pomiary pomiary z miejsc alternatywnych powinny zostać odnotowane
jako pomiar z AST. Wykorzystanie w terapii metody AST musi zostać wcześniej skonsultowane z
lekarzem prowadzącym, a chory powinien zostać właściwie przygotowany do jej stosowania przez
edukatora/pielęgniarkę edukacyjną. Jedynie umiejętne wykorzystanie informacji wynikających z
prawidłowo wykonanego pomiaru, pozwoli osiągnąć prawidłową glikemię oraz zapobiegać
incydentom hipo- i hiperglikemii.