Radioterapia w obrębie jamy brzusznej

Informacje dla pacjenta
LECZENIE I OPIEKA
Radioterapia w obrębie jamy brzusznej
Wszelkie pytania
należy kierować
do lekarza lub
pielęgniarki.
Wspólnie z lekarzem podjęli Państwo decyzję o zastosowaniu
radioterapii w ramach leczenia przeciwnowotworowego.
W niniejszym dokumencie znajdą Państwo odpowiedzi na
następujące pytania:
■ Na czym będzie polegać leczenie.
■ Jak dbać o siebie w trakcie leczenia.
■ Jak ograniczać działania niepożądane i przyczyniać się do
zwiększenia własnego komfortu w trakcie leczenia.
Najczęściej przepisuje się od 25 do 35 zabiegów radiacyjnych.
Sama radioterapia jest podobna do badania rentgenowskiego.
Zabieg nie jest bolesny, nie odczują go Państwo w żaden sposób.
Planowanie leczenia
Po podjęciu decyzji o rozpoczęciu radioterapii zostanie wyznaczona
sesja planowania lub symulacji leczenia. Sesja ta potrwa od 30 minut
do 1 godziny.
Podczas tej sesji w badaniu rentgenograficznym zostanie określony
obszar docelowy radioterapii.
Harmonogram sesji terapeutycznych
Sesje będą wykonywane od poniedziałku do piątku. Lekarz prowadzący ustali z Państwem
godziny codziennych wizyt. Każda wizyta będzie trwała od 15 do 20 minut. Choć sam zabieg
leczniczy może trwać tylko kilka minut, najlepiej będzie zarezerwować sobie pełną godzinę na:
■ Wykonanie prześwietleń.
■ Spotkania z lekarzem lub pielęgniarką.
■ Nieoczekiwane opóźnienia.
Co tydzień wykonywane będą prześwietlenia mające na celu zapewnienie precyzji ułożenia
ciała na stole zabiegowym. Prześwietlenia te nie będą służyć do diagnozowania problemów
medycznych ani oceniania wyników leczenia.
Będą Państwo spotykać się z lekarzem co najmniej raz w tygodniu w ______________________.
Podczas tych wizyt oceniany będzie postęp leczenia wraz z ewentualnymi działaniami
niepożądanymi. Podczas wizyt będą również Państwo mogli omówić wszelkie wątpliwości
związane z Państwa chorobą lub leczeniem.
Znaki wykonywane na skórze
Często do identyfikacji dokładnej lokalizacji obszaru leczenia służą trwałe tatuaże. Tatuowane znaki
mają wielkość pieprzyka i nie wyblakną. Skórę, na której umieszczono tatuaż można myć w zwykły
sposób.
Niekiedy znaki na skórze wykonywane są przy użyciu markera. W celu zapobieżenia zanikowi
tych znaków nad miejscem ich umieszczenia może zostać przyklejony przezroczysty plaster.
Nie należy zdejmować tego plastra ani usuwać wykonanych na skórze znaków.
Należy uważać, aby nie zmyć wykonanych znaków podczas kąpieli. Jeśli znaki zaczną blaknąć,
należy poinformować o tym lekarza. Nie należy próbować samodzielnie odtwarzać znaków.
W przypadku alergii na plaster należy poinformować o niej lekarza lub pielęgniarkę.
W miejscach, w których pozostawiono znaki wykonane przy użyciu markera należy nosić
łatwą do prania odzież.
Częste działania niepożądane
Nudności i wymioty
W obszarze napromieniowania mogą znaleźć się części żołądka i jelita cienkiego.
Może to powodować podrażnienia błony śluzowej żołądka i jelita, prowadząc do wystąpienia
nudności. U wielu pacjentów nudności występują po około 5-10 sesjach terapeutycznych
(1-2 tygodniach terapii). Okres ten jednak może być różny u poszczególnych osób. Nudności
mogą wystąpić wcześniej, później, lub też nie wystąpić w ogóle. Nudności mogą często
przybierać silniejszą postać w przypadku jednoczesnego stosowania radio- i chemioterapii.
Nudności mogą, ale nie muszą prowadzić do wymiotów. U niektórych pacjentów nudności
występują w ciągu kilku godzin po sesji radioterapeutycznej. U innych nudności występują
przy próbach jedzenia.
Należy poinformować lekarza lub pielęgniarkę o wystąpieniu nudności lub wymiotów oraz
o porach dnia, w których objawy te wydają się ustępować lub nasilać. Istnieje szereg leków,
które lekarz może przepisać w związku z tymi objawami. Niektóre z tych leków mogą być
przyjmowane przed sesją radioterapii w celu zapobieżenia wystąpieniu nudności.
Biegunka
W docelowym obszarze leczenia może znaleźć się część jelita. Ulegające szybkiemu
podziałowi komórki jelita są bardziej wrażliwe na promieniowanie. W konsekwencji mogą
wystąpić skurcze brzucha i biegunka. Objawy te mogą ulegać pogorszeniu w przypadku
jednoczesnej radio- i chemioterapii.
W razie biegunki należy poinformować o jej wystąpieniu lekarza lub pielęgniarkę.
Należy koniecznie poinformować lekarza lub pielęgniarkę w przypadku, gdy do biegunki
dojdzie 4 lub więcej razy w okresie 24 godzin, ponieważ może to spowodować odwodnienie
organizmu. Lekarz lubi pielęgniarka zaleci dietę ubogą w błonnik. Ewentualnie lekarz może
zalecić przyjmowanie leku, na przykład Imodium® A-D (chlorowodorek loperamidu).
Należy pamiętać o właściwym nawodnieniu organizmu. W trakcie leczenia należy pić co
najmniej 8 szklanek po 250 ml, czyli 2 l niegazowanych, niezawierających kofeiny płynów,
takich jak woda, soki lub napoje izotoniczne. Spożywanie napojów zawierających kofeinę jest
dozwolone, ale jedynie dodatkowo, tzn. pod warunkiem spełnienia zalecanych wskazówek
dotyczących spożywania płynów.
Utrata apetytu
W trakcie leczenia mogą Państwo z różnych przyczyn odczuwać brak apetytu. Mogą Państwo:
■ Odczuwać sytość w żołądku po zjedzeniu bardzo małych porcji.
■ Odczuwać nudności lub wymiotować i nie mieć ochoty na jedzenie.
Niejedzenie może prowadzić do utraty wagi, osłabienia i zmęczenia, co może utrudniać
Państwu wykonywanie rutynowych czynności. W razie nudności należy poinformować o ich
wystąpieniu lekarza lub pielęgniarkę. Lekarz może przepisać leki, które przyjmowane przed
posiłkami mogą pomagać w łagodzeniu nudności. W przypadku nudności wywoływanych
przez zapachy powstające przy gotowaniu pokarmów należy spożywać posiłki letnie lub
w temperaturze pokojowej.
2
W przypadku wczesnego wystąpienia uczucia sytości należy spróbować spożywania 5 lub
6 mniejszych posiłków zamiast 3 dużych posiłków dziennie. Należy unikać picia napojów na
30 minut przed jedzeniem i podczas posiłków.
Należy starać się spożywać wysokobiałkowe, wysokokaloryczne pokarmy, takie jak ser,
mleko pełnotłuste, jogurt, jaja, budynie i lody. Lekarz lub pielęgniarka mogą zasugerować
stosowanie suplementów diety, takich jak np. preparaty Ensure® lub Boost® w celu
dostarczenia organizmowi dodatkowych kalorii i białka. W celu uzyskania dodatkowych
informacji na temat diety należy zwrócić się do pielęgniarki, która może udzielić sugestii lub
skierować Państwa do dietetyka.
Pielęgnacja skóry
W obszarze poddawanym leczeniu może dojść do wystąpienia zmian na skórze. Skóra
może ulec zaczerwienieniu lub zmianie barwy na ciemniejszą; może też wysychać i ulegać
złuszczaniu. Aby złagodzić uczucie dyskomfortu i chronić skórę przed dalszym podrażnieniem,
należy:
■ Czyścić obszar mydłem do skóry wrażliwej. Sugerowane mydła to np.: Basis® do skóry
wrażliwej, Dove® do skóry wrażliwej czy Neutrogena® bezzapachowe. Należy unikać
mydeł silnie perfumowanych lub antybakteryjnych.
■ Zmywać letnią wodą. Gorąca woda może drażnić skórę.
■ Delikatnie umyć obszar bardzo miękką ściereczką lub dłonią.
■ Osuszyć skórę poprzez dociskanie ręcznika; nie pocierać.
■ W obszarze nie należy stosować poduszek rozgrzewających ani zimnych okładów.
Wysokie lub niskie temperatury mogą nasilać uszkodzenia skóry.
■
Używać odzieży z bawełny lub innych miękkich dzianin. Niektóre włókna, na przykład
wełna, mogą wywoływać podrażnienia.
Jeśli lekarz zaleci, można 3-4 razy dziennie nanosić na skórę w leczonym obszarze krem
nawilżający, np. krem Miaderm® lub Aquaphor®. Bezwzględnie jednak nie należy nanosić na
skórę jakichkolwiek preparatów na 2 godziny przed zabiegiem, ponieważ zwiększyłoby to
jej wrażliwość na działanie promieniowania.
W przypadku zaniepokojenia zmianami na skórze należy omówić ten problem z lekarzem lub
pielęgniarką.
Zmęczenie
Zmęczenie jest częstym działaniem ubocznym, jednak jego nasilenie jest różne u każdego
pacjenta. Może być ono potęgowane przez stres związany z chorobą, codzienne dojazdy na
zabiegi oraz wpływ promieniowania na zdrowe komórki.
Zmęczenie często pojawia się po odbyciu 10 sesji terapeutycznych. Jest ono często większe
pod koniec tygodnia, wydaje się natomiast ustępować w ciągu weekendu.
Może utrzymywać się przez kilka tygodni lub kilka miesięcy po zakończeniu terapii.
Zajęcia należy planować na początek tygodnia, kiedy poziom energii jest wyższy. Należy
próbować utrzymać regularny tryb życia, wstając o tej samej godzinie przez 7 dni w tygodniu.
W miarę możliwości należy zachowywać aktywność i ćwiczyć. Ważne jest jednak, aby się nie
przemęczać. W przypadku zmęczenia należy zaplanować w ciągu dnia okresy odpoczynku.
Para asistencia en español, por favor llamar al Departamento de Representantes para Pacientes al 312-926-3112.
Instytucje współpracujące w ramach grupy Northwestern Medicine stawiają sobie za cel reprezentowanie społeczności, której służą, budowanie kultury zapobiegania
wykluczeniu, świadczenie opieki uwzględniającej różnice kulturowe oraz przeciwdziałanie dyskryminacji i nierównościom w dostępie do leczenia i organizowanych
programów opieki medycznej. Wszelkie pytania należy kierować do Działu Kontaktu z Pacjentami szpitala Northwestern Memorial Hospital pod numerem telefonu
312-926-3112, TDD/TTY (dla niedosłyszących) 312-944-2358 lub Grupy Northwestern Medical pod numerem telefonu 312-926-1920, TDD/TTY 312-695-3661.
Opracowanie: Zespół Radioonkologii
©Wrzesień 2014 Northwestern Medicine
Dalsze informacje na temat Northwestern Medicine można znaleźć na naszej stronie internetowej pod adresem nm.org.
900892 (9/14)