10. KONTROLA REALIZACJI PROGRAMU 10.1. Struktura zarz

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY TRZYCIĄś
85
10. KONTROLA REALIZACJI PROGRAMU
10.1. Struktura zarządzania programem
Głównym wykonawcą programu jest Zarząd Gminy TrzyciąŜ. Nadzór nad
realizacją programu w praktyce oznacza określenie zasad zarządzania nim
wraz z ustaleniem mechanizmu monitorowania jego realizacji. MoŜna
wyodrębnić cztery grupy podmiotów uczestniczących w realizacji programu:
• podmioty uczestniczące w organizacji i zarządzaniu programem.
• podmioty realizujące zadania programu.
• podmioty kontrolujące przebieg realizacji i efekty programu.
• społeczność Gminy jako główny podmiot odbierający wyniki działań
programu.
Program Ochrony Środowiska Gminy jest dokumentem o charakterze
strategicznym. Stanowi instrument realizacji prawa miejscowego pozostając
w ścisłym związku z planami zagospodarowania przestrzennego, decyzjami
o warunkach zabudowy i zagospodarowania oraz decyzjami związanymi
z realizacją przedsięwzięć w zakresie gospodarki wodno – ściekowej,
gospodarki odpadami, rozwojem terenów zielonych i innych. Samorząd
gminny posiada kompetencje pozwalające mu realizować zawarte w programie
cele i zadania. Aby jednak ta realizacja przebiegała spójnie z polityką
regionalną konieczne jest przygotowanie struktur administracyjnych do ścisłej
współpracy z organami dysponującymi znacznie szerszymi uprawnieniami
wynikającymi z ich kompetencji.
Dla prawidłowej realizacji monitoringu wykonalności celów, priorytetów i zadań
Programu Ochrony Środowiska niezbędna jest okresowa wymiana informacji
pomiędzy gminami i starostwem, dotycząca stanu komponentów środowiska oraz
stopnia zaawansowania realizacji poszczególnych zadań (w tym w szczególności
zadań gmin). Przewiduje się wymianę wymienionych informacji w sposób
zorganizowany w ustalonej formie pisemnej lub elektronicznej (sprawozdawczość
okresowa).
10.2. Elementy kontroli realizacji programu
Program Ochrony Środowiska jest narzędziem wdraŜania polityki ochrony
środowiska w Gminie. Oznacza to konieczność monitorowania zmian
zachodzących w Gminie poprzez regularne ocenianie stopnia jego realizacji
w odniesieniu do stopnia realizacji załoŜonych działań, przyjętych celów,
a takŜe ustalania rozbieŜności pomiędzy załoŜonymi celami i działaniami, a ich
wykonaniem.
Ostatnim elementem tej analizy jest ustalenie przyczyn ujawnionych
rozbieŜności. Cykliczność oceny zakłada okres dwóch lat. NiezaleŜnie od tego,
monitorowanie Programu odbywać się będzie poprzez roczną ocenę wykonania
załoŜonego na wskazane działania budŜetu. NaleŜy przyjąć, Ŝe aktualizacja
polityki długookresowej odbywać się będzie co cztery lata.
Kontrola realizacji programu oznacza, Ŝe regularnie oceniane i analizowane
będą:
PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY TRZYCIĄś
86
• stopień wykonania działań
• stopień realizacji przyjętych celów
• rozbieŜność pomiędzy przyjętymi celami i działaniami, a ich
wykonaniem
• przyczyny tych rozbieŜności.
Główne działania kontroli realizacji przedsięwzięć to:
• ocena postępów we wdraŜaniu programu ochrony środowiska (co
roku);
• raport z wykonania programu (co dwa lata)
• aktualizacja programu (co dwa lata)
10.3. Wskaźniki wdraŜania programu
Dla prawidłowej oceny realizacji Programu naleŜy przyjąć uporządkowany
system mierników jego efektywności.
Mierniki te moŜna podzielić na trzy zasadnicze grupy:
1. mierniki ekonomiczne,
2. ekologiczne,
3. społeczne (świadomości społecznej).
Mierniki ekonomiczne związane są z procesem finansowania inwestycji
ochrony środowiska przy załoŜeniu, Ŝe punktem odniesienia są określone
efekty ekologiczne. NaleŜą do nich łączny i jednostkowy koszt uzyskania
efektu ekologicznego oraz koszty uzyskania efektu w okresie eksploatacji,
a takŜe trwałość efektu w określonym czasie.
W grupie mierników ekologicznych znajdą się mierniki określające stan
środowiska, stopień zmian w nim zachodzących oraz mierniki określające
skutki zdrowotne dla populacji.
Do mierników ekologicznych moŜna zaliczyć:
• jakość wód powierzchniowych i podziemnych,
• długość sieci kanalizacyjnej,
• ilość odpadów komunalnych na 1 mieszkańca na rok,
• wielkość emisji zanieczyszczeń pyłowych,
• wielkość emisji zanieczyszczeń gazowych,
• wielkość lesistości powierzchni lasów na 1 mieszkańca,
• powierzchnia terenów objętych ochroną prawną,
• powierzchnia terenów zdegradowanych,
• nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska.
Mierniki społeczne to:
• udział społeczeństwa w działaniach związanych z ochroną
środowiska,
• stopień uspołecznienia procesów decyzyjnych (ilość i rodzaje
interwencji społecznej),
• ilość i zróŜnicowanie sposobów informacji i edukacji
środowiskowej (akcje, kampanie, udział mediów lokalnych,
zaangaŜowanie róŜnych grup społeczności),
• ilość działań prawnych (procesów) odszkodowawczych związanych
ze zniszczeniami środowiska.
PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY TRZYCIĄś
87
Decyzja o przyjęciu liczby i rodzajach wskaźników jest decyzją ustalającą
określony system oceny przyjętej polityki ochrony środowiska w Gminie.
Oprócz ich doboru konieczne jest ustalenie sposobu ich agregacji, a następnie
interpretacji. Przykładowe wskaźniki wdraŜania programu przedstawiono
w tabeli poniŜej.
Tab. 43. Proponowane wskaźniki wdraŜania programu ochrony środowiska
Lp.
Wskaźnik
A. Wskaźniki stanu środowiska i zmiany presji na środowisko
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Jakość wód powierzchniowych; udział wód pozaklasowych (wg oceny ogólnej)
Jakość wód podziemnych; udział wód o bardzo dobrej i dobrej jakości (klasa Ia i Ib)
Udział ścieków komunalnych nieoczyszczonych
Udział ścieków przemysłowych nieoczyszczonych
Długości sieci kanalizacyjnej do sieci wodociągowej
Ilość wytwarzanych odpadów komunalnych / 1 mieszkańca na rok
Udział odpadów komunalnych składowanych na składowiskach
Udział odpadów przemysłowych składowanych na składowiskach
Wielkość emisji zanieczyszczeń pyłowych do atmosfery
Wielkość emisji zanieczyszczeń gazowych do atmosfery (bez CO2 )
Udział powierzchni terenów o przekroczonych wartościach dopuszczalnych stęŜeń podstawowych
substancji zanieczyszczających
Wskaźnik lesistości gminy (lub pow. Leśna w ha/1 mieszk.)
Powierzchnia terenów objętych ochroną prawną
Powierzchnia terenów zdegradowanych
Nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska
B. Wskaźniki świadomości społecznej
16.
17.
18.
Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska wg oceny jakościowej
Ilość i jakość interwencji (wniosków) zgłaszanych przez mieszkańców
Liczba, jakość i skuteczność kampanii edukacyjno-informacyjnych
11. STRESZCZENIE
Zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. – Prawo Ochrony Środowiska
Zarząd Gminy TrzyciąŜ, jak wszystkie samorządy gminne został zobowiązany do
sporządzenia Gminnego Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki
Odpadami. Oba dokumenty uchwalone przez Radę Gminy stanowić będą podstawowe
narzędzie realizacji II Polityki Ekologicznej Państwa na obszarze Gminy,
uwzględniając szczegółowe zapisy zawarte w Programie Ochrony środowiska Powiatu
Olkuskiego i województwa Małopolskiego.
Program zawiera diagnozę stanu srodowiska i tendencje jego przekształceń w Gminie,
cele ekologiczne i priorytetowe kierunki działań dla okresu 2004 – 2015r.
W
programie
uwzględniono
wszystkie
aspekty
ochrony
środowiska
i zrównowaŜonego uŜytkowania jego zasobów – od edukacji ekologicznej, poprzez
ochronę zasobów i poprawę jakości wód powierzchniowych i podziemnych, aŜ po
problematykę bezpieczeństwa ekologicznego. JednakŜe uwarunkowania regionalne
i lokalne powodują, Ŝe najistotniejsze zadania do rowiązania w najbliŜszych latach
koncentrują się głównie wokół: