Monitoring 017.5-12.09.2016

NEWSLETTER
PRAWA SAMORZĄDOWEGO
5.09. - 12.09.2016 r.
W Dzienniku Ustaw i Monitorze Polskim opublikowano:
5.09.2016 r.:

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2016 r. w sprawie
przedterminowych wyborów wójta gminy Sztutowo w województwie pomorskim
http://dziennikustaw.gov.pl/du/2016/1403/1
6.09.2016 r.:

Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 sierpnia 2016 r. w
sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego
http://dziennikustaw.gov.pl/du/2016/1406/1
7.09.2016 r.:

Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 31 sierpnia 2016 r. w
sprawie ramowych planów nauczania w publicznych szkołach i placówkach artystycznych
http://dziennikustaw.gov.pl/du/2016/1408/1
9.09.2016 r.:

Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 23 sierpnia 2016 r. w
sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o drogach publicznych
http://dziennikustaw.gov.pl/du/2016/1440/1
Wychodzą w życie:

Ustawa o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym z dnia 21 lipca 2016 r.
(Dz.U. z 2016 r. Poz. 1342)
http://dziennikustaw.gov.pl/DU/2016/1342/1
Projekty ustaw:
Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej z dnia 19 lipca 2016 r.
http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=810
Celem projektu ustawy jest umożliwienie prowadzenia przez organizacje pozarządowe nie
posiadające statusu organizacji pożytku publicznego rodzinnych domów pomocy oraz mieszkań
chronionych.
Obecny stan prawny
Według obowiązującego od 1 maja 2004 roku stanu prawnego rodzinne domy pomocy oraz
mieszkania chronione mogły być prowadzone przez osoby fizyczne oraz organizacje pozarządowe
posiadające status organizacji pożytku publicznego - w przypadku rodzinnych domów pomocy (do
2011 wyłącznie osoby fizyczne), a także jednostkę organizacyjną pomocy społecznej i organizacje
pozarządowe posiadające status organizacji pożytku publicznego - w przypadku mieszkań
chronionych (do 2011 wyłącznie jednostki pomocy społecznej).
Ustawodawca w zawęził możliwość tworzenia tych jednostek wyłącznie do organizacji
posiadających status pożytku publicznego. Wynikało to z błędnego przekonania, że tylko
organizacje posiadające status pożytku publicznego będą głównym realizatorem zadań publicznych.
Podobne zawężenie znalazło wówczas w wielu aktach prawnych np. ustawie z 12 czerwca 2003 o
zatrudnieniu socjalnym, co zostało niebawem skorygowane i rozszerzone na wszystkie organizacje
pozarządowe od 1 maja 2004 r. bowiem uniemożliwiało rozwój podmiotów zatrudnienia
socjalnego.
Status OPP w istocie nie oznacza "wyższej formy rozwoju" organizacji pozarządowej, a jedynie
nałożenie na siebie dodatkowych obowiązków sprawozdawczych i innych wymogów w zakresie
transparentności, w zamian za szereg uprawnień, z których najważniejsze to możliwość do
otrzymywania 1% podatku dochodowego odprowadzanego przez osoby prywatne. Natomiast jest
wiele organizacji pozarządowych, które nie mają zamiaru korzystać z uprawnień do 1% i nie starało
się nigdy o status OPP, co nie oznacza gorszej jakości działań lub mniejszej transparentności.
Według danych GUS w 2014 roku działało 87,4 tys. organizacji non-profit, wśród których 72 tys.
stanowiły stowarzyszenia i podobne organizacje społeczne , 10,7 tys. - fundacje, Status OPP
posiadało ok. 8,6 tys. organizacji.
Tym samym z możliwości przewidzianej ustawą o pomocy społecznej może skorzystać zaledwie co
dziesiąta organizacja funkcjonująca w Polsce a co za tym idzie zmniejsza się diametralnie liczba
organizacji, które mogą prowadzić rodzinne domy pomocy.
Proponowana zmiana pozwala rozszerzyć możliwość tworzenia tych placówek na wszystkie
organizacje pozarządowe, umożliwiając tym samym zwiększenie możliwości ich tworzenia przez
organizacje sektora non-profit
Potrzeba zmiany obecnego prawa
Rodzinne Domy Pomocy są tymczasem alternatywą dla dużych domów pomocy społecznej (mogą
uzupełniać oraz zastępować częściowo tego typu opiekę wykonywaną przez tradycyjne domy
pomocy społecznej). Forma usług opiekuńczych w postaci rodzinnego domu pomocy pozwala
zbudować w systemie opieki społecznej ogniwo pośrednie pomiędzy usługą opiekuńczą świadczoną
w miejscu zamieszkania, a całodobową placówką specjalistycznego wsparcia jaką jest dom pomocy
społecznej. Atmosfera jaką mogą stworzyć takie kameralne placówki powoduje, że osoby w
podeszłym wieku będą się w nich czuć dobrze a między opiekunami, a podopiecznymi wytwarza
się bardzo często silna więź emocjonalna.
Rodzinny Dom Pomocy stanowi atrakcyjną formę organizacji usług opiekuńczych i bytowych
świadczonych całodobowo dla nie mniej niż trzech i nie więcej niż ośmiu osób, z szczególnym
przeznaczeniem dla osób starszych, które maja problemy z samodzielną egzystencją, a nie
wymagają jeszcze umieszczenia w domu pomocy społecznej w ich miejscu zamieszkania.
Podobnie mieszkania chronione są niezwykle ważną formą pomocy społecznej przygotowującą
osoby tam przebywające, pod opieką specjalistów, do prowadzenia samodzielnego życia lub
zastępującą pobyt w placówce zapewniającej całodobową opiekę, zapewniając warunki
samodzielnego funkcjonowania w środowisku, w integracji ze społecznością lokalną.
Zarówno Rodzinne domy pomocy jak i mieszkania chronione są również niezwykle ważnym
ogniwem w ramach procesu deinstytucjonalizacji, przewidzianej Umową Partnerstwa oraz
możliwościami finansowania ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Według sprawozdania MPiPS-03 za 2015 w Polsce funkcjonowało zaledwie 9 rodzinnych domów
pomocy prowadzonych przez gminę, z których korzystało 56 uczestników, oraz 17 domów
prowadzonych przez inne podmioty, z których korzystało 185 osób. W tym samym czasie
funkcjonowało 339 mieszkań chronionych prowadzonych przez gminę obejmujące 1656 osób, i 43
mieszkania prowadzone przez inne podmioty z których korzystało 249 osób.
Tym samym widoczne są możliwości i potrzeby rozwojowe, które mogą zostać wypełnione poprzez
rozszerzenie możliwości działań organizacji non-profit w tym zakresie.
Zmiany w obecnym prawie
Ustawa zmienia art. 53 ust. 2 oraz art. 53 ust. 3 w ustawie o pomocy społecznej gdzie zamienia się
sformułowanie "organizacja pożytku publicznego" na "organizacje pozarządową". Jest to
wystarczająca zmiana według wnioskodawcy, aby dać możliwość otwierania przez organizacje
pozarządowe rodzinnych domów pomocy oraz mieszkań chronionych. Ustawa wchodzi w życie 30
dni od dnia ogłoszenia.