Wykład 7

8
Koszt opodatkowania
PRINCIPLES OF
MICROECONOMICS
FOURTH EDITION
N. G R E G O R Y M A N K I W
PowerPoint® Slides
by Ron Cronovich
© 2007 Thomson South-Western, all rights reserved
W tym rozdziale szukaj odpowiedzi na
pytania:
 W jaki sposób podatek wpływa na nadwyżkę
konsumenta, nadwyżkę konsumenta i nadwyżkę
całkowitą?
 Co to jest strata dobrobytu z tytułu podatku?
 Jakie czynniki determinują rozmiar straty
dobrobytu?
 Jak dochody z podatków zależą od wielkości
podatku?
CHAPTER 8
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
1
Powtórzenie z Rozdziału 6:
 Podatek jest klinem pomiędzy ceną, którą płacą
nabywcy, a ceną jaką otrzymują sprzedający.
 Podatek podnosi cenę, jaką płacą nabywcy i
zmniejsza cenę, jaką płacą sprzedający.
 Podatek zmniejsza ilość dóbr kupowanych i
sprzedawanych.
 Skutki są identyczne bez względu na to, czy
podatek jest nałożone na kupujących, czy
sprzedających, więc w tym rozdziale nie robimy
w tym różnicy.
CHAPTER 8
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
2
1
Skutki nałożenia podatku
P
Bez podatku, cena
równowagi to PE a
ilość QE .
Rząd nakłada podatek P
B
jednostkowy $ T
P
E
Cena, jaką płaci
nabywca PB ,
PS
Cena, jaką
otrzymuje
sprzedawca PS ,
Ilość to QT .
CHAPTER 8
Wielkość
podatku = $T S
D
QT
QE
Q
3
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
Skutki nałożenia podatku
P
Podatek generuje
dochód równy
$T x QT .
PB
Wielkość
podatku = $T S
PE
PS
D
QT
CHAPTER 8
QE
Q
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
4
Skutki nałożenia podatku
 Następnie użyjemy narzędzi ekonomii dobrobytu
do pomiaru zysków i strat z tytułu podatku.
 Określimy nadwyżkę konsumenta (CS),
nadwyżkę producenta (PS), dochody z
podatków, oraz nadwyżkę całkowitą z i bez
podatków.
 Dochód z podatków jest wliczony w nadwyżkę
całkowitą, ponieważ może być wykorzystany na
dobra publiczne jak drogi, policja, edukacja
publiczna.
CHAPTER 8
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
5
2
Skutki nałożenia podatku
P
Bez podatku,
CS =
PS =
A
Dochód z
podatku =
S
B
C
D
E
PE
Nadwyżka całkowita
= CS + PS
=
D
F
QT
CHAPTER 8
QE
Q
6
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
Skutki nałożenia podatku
Z podatkiem,
CS =
PS =
Dochód z podatku
=
Nadwyżka całkowita
=
P
A
PB
S
B
C
D
E
PS
D
F
Podatek powoduje
spadek nadwyżki
całkowitej o
CHAPTER 8
QT
QE
Q
7
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
Skutki nałożenia podatku
…….. nazywa się
stratą dobrobytu
(lub inaczej stratą
pustą) (DWL) z
tytułu podatku, jest
to spadek nadwyżki
całkowitej,
wynikający ze
zniekształcenia
rynku przez podatek.
P
A
PB
S
B
C
E
D
PS
D
F
QT
CHAPTER 8
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
QE
Q
8
3
Więcej o stracie dobrobytu
Z powodu podatku,
jednostki pomiędzy
QT a QE nie zostaną
sprzedane.
Wartość tych jednostek
dla nabywców jest
większa niż koszt ich
produkcji, więc podatek
na skutek podatku nie
doszły do skutku
wzajemnie korzystne
transakcje.
CHAPTER 8
P
PB
S
PS
D
QT
QE
Q
9
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
ACTIVE LEARNING
Analiza podatku
A. Oblicz
CS, PS, i nadwyżkę
całkowitą bez
podatku.
B. Jeśli wprowadzamy
podatek w
wysokości $100 za
bilet, oblicz CS, PS ,
dochód z podatku,
nadwyżkę całkowitą
oraz stratę
dobrobytu.
1:
Rynek biletów
lotniczych
P
$ 400
350
300
S
250
200
150
D
100
50
Q
0
0
25
50
75 100 125
10
A C T I V E L E A R N I N G 1:
Odpowiedzi do A
P
CS =
Rynek biletów
lotniczych
$ 400
350
300
S
250
PS =
200
150
Nadwyżka całkowita
=
D
100
50
Q
0
0
25
50
75 100 125
11
4
ACTIVE LEARNING
Odpowiedzi do B
CS =
1:
Podatek $100
P
$ 400
350
PS =
Dochód z podatku
=
300
S
250
200
Nadwyżka
całkowita =
150
D
100
50
DWL =
Q
0
0
25
50
75 100 125
12
Co determinuje wielkość DWL?
 Rząd potrzebuje przychodów z podatków do
finansowania dróg, szkół, policji itp., więc musi
pobierać podatek od niektórych dóbr i usług.
 Od których? Rząd powinien opodatkowywać dobra
i usługi z najniższym DWL.
 Więc, kiedy DWL jest małe vs. duże? Okazuje się,
że zależy od ……………………………...
 Przypomnienie: Elastyczność popytu (lub podaży)
mierzy jak zmieni się ilość popytu (lub podaży)
przy zmianie ceny.
CHAPTER 8
13
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
DWL i elastyczność podaży
Kiedy podaż jest
nieelastyczna, DWL
podatku jest
………………………
P
D
Q
CHAPTER 8
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
14
5
DWL i elastyczność podaży
Kiedy podaż jest
elastyczna, to
strata dobrobytu
(DWL) jest
………………….
P
D
Q
CHAPTER 8
15
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
DWL i elastyczność podaży
Kiedy popyt jest
nieelastyczny, DWL P
podatku jest
……………………….
S
Q
CHAPTER 8
16
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
DWL i elastyczność podaży
Kiedy popyt jest
elastyczny, DWL
jest
…………………
P
S
Q
CHAPTER 8
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
17
6
Dlaczego elastyczność wpływa na
wielkość DWL
 Podatek zniekształca wyniki rynkowe: nabywcy
kupują mniej i producenci sprzedają mniej, więc
równowaga Q jest poniżej ilości
maksymalizującej nadwyżkę.
 Elastyczność mierzy wrażliwość nabywców i
sprzedających na zmiany ceny, w ten sposób
determinując jak podatek zniekształca wyniki
rynkowe.
CHAPTER 8
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
18
2:
Elastyczność i DWL z podatku
ACTIVE LEARNING
Czy DWL z podatku będzie większe, jeśli podatek
nałożymy na:
A. Rice Krispies czy krem do opalania?
B. Pokoje hotelowe w krótkim czy w długim
okresie?
C. Zakupy spożywcze czy posiłki w luksusowej
restauracji?
19
ACTIVE LEARNING
Odpowiedzi:
2:
A. Rice Krispies lub krem do opalania
20
7
ACTIVE LEARNING
Odpowiedzi:
2:
B. Pokoje hotelowe w krótkim, czy w długim
okresie
21
ACTIVE LEARNING
Odpowiedzi:
2:
C. Zakupy spożywcze czy posiłki w eleganckiej
restauracji
22
ACTIVE LEARNING
Pytanie do dyskusji
3:
 Rząd musi podnosić dochody z podatku aby
płacić za szkoły, policję itp. Może podnieść
podatek na zakupy żywieniowe, lub na posiłki w
eleganckich restauracjach.
 Więc co powinien opodatkować?
23
8
Jak duży powinien być rząd?
 Duży rząd zapewnia więcej usług, ale też wymaga
większych podatków, które powodują DWL.
 Im większe DWL z opodatkowania, tym większa
argumentacja za mniejszym rządem.
 Podatek od siły roboczej jest szczególnie ważny, jest to
największe źródło przychodu rządu.
 Dla wielu pracowników, krańcowa stopa
opodatkowania (podatek od ostatniego zarobionego
dolara) wynosi prawie 50%.
 Jak duże jest DWL z podatku? To zależy od
elastyczności…
CHAPTER 8
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
24
Jak duży powinien być rząd?
 Jeżeli podaż pracy jest nieelastyczna, DWL jest
małe.
 Niektórzy ekonomiści wierzą, że podaż pracy
jest nieelastyczna, przekonując, że większość
pracowników pracuje na pełnym etacie, bez
względu na zarobki.
CHAPTER 8
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
25
Jak duży powinien być rząd?
Inni ekonomiści wierzą, że podatki są bardzo
zniekształcające, ponieważ niektóre grupy pracowników
mają elastyczną podaż i mogą reagować na bodźce:
•
Wielu pracowników może dostosowywać swoje godziny
np. w godzinach nadliczbowych.
•
W wielu rodzinach druga osoba zarabiająca może
wybrać ile godzin pracuje.
•
Wiele starszych osób wybiera podejmując decyzję o
przejściu na emeryturę patrzy na dotychczasowe
zarobki.
•
Niektórzy pracują w szarej strefie, aby uniknąć płacenia
wysokich podatków.
CHAPTER 8
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
26
9
Skutki zmiany wielkości podatku
 Politycy często zmieniają podatki, ponosząc
niektóre i obniżając inne.
 Co dzieje się z DWL i przychodem z podatku
kiedy zmieniają się podatki? Zbadajmy to…
CHAPTER 8
27
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
DWL i wielkość podatku
Początkowo,
podatek wynosi T
za jednostkę
P
S
Podwojenie podatku
powoduje, że DWL
……………………
……………………
.
T
D
początkowe
DWL
Q
Q1
CHAPTER 8
28
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
DWL i wielkość podatku
Początkowo,
podatek wynosi T za
jednostkę.
Potrojenie podatku
powoduje, że DWL
……………………
……………………
P
S
T
D
początkowe
DWL
Q1
CHAPTER 8
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
Q
29
10
DWL a wielkość podatku
Podsumowanie
Wniosek
Jeżeli stopy podatkowe
są niskie, podniesienie
DWL
ich nie spowoduje
dużych strat a obniżenie
dużych korzyści.
Natomiast jeżeli stopy są
wysokie, podniesienie
ich może spowodować
duże straty a obniżenie
duże korzyści.
Kiedy rośnie podatek,
DWL rośnie jeszcze
bardziej.
Wielkość podatku
CHAPTER 8
30
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
Przychód i wielkość podatku
Kiedy podatek jest
niski, zwiększenie go
spowoduje
……………………
przychodów z
podatku.
P
S
PB
T
PS
D
Q1
CHAPTER 8
Q
31
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
Przychód i wielkość podatku
Kiedy podatek jest
większy,
zwiększenie go
spowoduje
………………….
………………….
P
PB
S
2T
D
PS
Q2
CHAPTER 8
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
Q
32
11
Przychód i wielkość podatku
Przychód z
opodatkowania
Krzywa Laffera
Krzywa Laffera
pokazuje związek
między wielkością
podatku a
przychodami z
opodatkowania.
Wielkość
podatku
CHAPTER 8
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
33
Podsumowanie
 Podatek na dobro zmniejsza dobrobyt kupujących i
sprzedających. Ta utrata dobrobytu zwykle przekracza
przychód, jaki podatek zbiera dla rządu.
 Strata dobrobytu oznacza zmniejszenie się nadwyżki
całkowitej, będące skutkiem zakłócenia procesów
rynkowych np. przez podatek.
 Podatek powoduje DWL ponieważ konsumenci kupują
mniej, producenci sprzedają mniej, tym samym produkt
jest poniżej poziomu optymalnego, który maksymalizuje
nadwyżkę całkowitą.
CHAPTER 8
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
34
Podsumowanie
 Elastyczność cenowa popytu i podaży mierzy jak
kupujący i sprzedający reagują na zmiany ceny. Wyższa
elastyczność implikuje wyższe DWL.
 Wzrost wielkości podatku, powoduje nawet większy
wzrost DWL.
 Wzrost wielkości podatku, powoduje początkowy wzrost
przychodu, ale po przekroczeniu pewnej granicy
przychód zaczyna spadać (podatek redukuje wielkość
bazy podatkowej).
CHAPTER 8
APPLICATION: THE COSTS OF TAXATION
35
12