Kto musi posiadać obowiązkowe ubezpieczenie

Windykacja.pl - Co należy wiedzieć o obowiązkowym ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych
Co należy wiedzieć o obowiązkowym ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej
posiadaczy pojazdów mechanicznych
Ostatnia zmiana: 2011-07-26 14:07:23
Posiadacz pojazdu mechanicznego, czy tego chce czy nie, musi zawrzeć umowę ubezpieczenia
odpowiedzialności cywilnej. Jednak niektórzy posiadacze i właściciele pojazdów zobligowani do zawarcia
umowy ubezpieczenia nie wiedzą, zapominają bądź świadomie unikają spełnienia ustawowego obowiązku.
Niewiedza, słaba pamięć lub kombinowanie zazwyczaj się nie opłaca i prędzej czy później posiadacz pojazdu
będzie musiał wyłożyć odpowiednią gotówkę. Tym większą, im większego pecha będzie miał w trakcie
użytkowania nieubezpieczonego pojazdu. Ale także ci, którzy nie mają zamiaru kombinować, często wpadają
w pułapki zastawione przez ustawodawcę lub ubezpieczyciela stając się dłużnikami mimo woli,
wspomagającymi finansowo zakład ubezpieczeń lub firmę windykacyjną.
Kto musi posiadać obowiązkowe ubezpieczenie posiadaczy pojazdów
mechanicznych?
Zgodnie z ustawą z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu
Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, umowę obowiązkowego ubezpieczenia
OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest obowiązany zawrzeć: posiadacz pojazdu mechanicznego,
posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym przed jego rejestracją, posiadacz lub kierujący pojazdem
zarejestrowanym za granicą i niedopuszczonym do ruchu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, posiadacz
lub kierujący pojazdem historycznym od chwili wprowadzenia tych pojazdów do ruchu. Pojazdem
mechanicznym jest pojazd samochodowy, ciągnik rolniczy, motorower i przyczepa określone w przepisach
ustawy Prawo o ruchu drogowym, jak również pojazd wolnobieżny w rozumieniu przepisów ustawy Prawo o
ruchu drogowym (z wyłączeniem pojazdów wolnobieżnych będących w posiadaniu rolników posiadających
gospodarstwo rolne i użytkowanych w związku z posiadaniem tego gospodarstwa). Z kolei pojazdami
zabytkowymi są pojazdy zabytkowe w rozumieniu przepisów ustawy Prawo o ruchu drogowym tj. pojazdy
wpisane do księgi inwentarza muzealiów zgodnie z przepisami dotyczącymi ewidencjonowania dóbr kultury w
muzeach a także pojazdy mające co najmniej 40 lat oraz pojazdy mające co najmniej 25 lat i uznane przez
uprawnionego rzeczoznawcę samochodowego za pojazdy unikatowe lub mające szczególne znaczenie dla
udokumentowania historii motoryzacji.
Z przepisów ustawy wynika więc bezspornie, że obowiązek ubezpieczenia dotyczy szerszej kategorii
użytkowników pojazdów niż tylko ich właściciele np. leasingobiorców, najemców, kredytobiorców. Umowę
ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych co do zasady zawiera się na okres 12 miesięcy. Od
zasady tej istnieją pewne wyjątki, jednak dotyczą one stosunkowo wąskiej grupy posiadaczy pojazdów
(wyjątki określa art. 27 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych).
Co grozi za brak ubezpieczenia OC?
Myli się ten, kto twierdzi, że wystarczy unikać kontroli drogowych aby oszczędzić sobie komplikacji
związanych z brakiem obowiązkowego ubezpieczenia. Owszem, jeżeli osoba zobowiązana do zawarcia
umowy będzie się poruszała pojazdem, dla którego nie została zawarta umowa ubezpieczenia i nie narazi się
w tym czasie służbom uprawnionym do kontroli realizacji obowiązku ubezpieczenia, faktycznie istnieje
http://www.windykacja.pl/wiadomosci,co-nalezy-wiedziec-o-obowiazkowym-ubezpieczeniu-odpowiedzialnosci-cywilnej-posiadaczy-pojazd.htm
1/5
2017-03-04 10:43:52
Windykacja.pl - Co należy wiedzieć o obowiązkowym ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych
prawdopodobieństwo, że niektóre przykre konsekwencje ją ominą. Gdy jednak nie będzie miała
wystarczająco dużo szczęścia, zaniechanie może się okazać wyjątkowo kosztowne. Wystarczy niewinna
stłuczka, niekoniecznie z jej winy i zaczyna się problem. Jeżeli na miejscu zdarzenia pojawi się policja, co
jest bardzo prawdopodobne, wraz z nią pojawią się wszystkie problemy. Policja jest zobowiązana do kontroli
spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Gdy
uczestnik kolizji drogowej nie posiada ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, policjant może go ukarać
grzywną, zatrzymać dowód rejestracyjny, natomiast pojazd zostanie usunięty z drogi na koszt właściciela
(Art. 130a ust. 1 pkt. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym). W praktyce usunięcie pojazdu oznacza jego
odholowanie na policyjny parking. Oczywiście konsekwencje te mogą spotkać kierującego pojazdem także
przy okazji rutynowej kontroli drogowej.
To jednak nie koniec problemów. Jeżeli osoba kontrolowana nie okaże dokumentu potwierdzającego
zawarcie umowy ubezpieczenia OC, organ przeprowadzający kontrolę zawiadamia o tym na piśmie
Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (UFG) w terminie 14 dni od dnia przeprowadzenia lub zakończenia
kontroli. UFG nie jest natomiast instytucją wyrozumiałą. Na zobowiązanego do zawarcia umowy
ubezpieczenia OC, który takiej umowy nie zawarł nałożona zostanie opłata określona w art. 88 ustawy o
ubezpieczeniach obowiązkowych, której podstawę wymiaru stanowi kwota:
500 euro w przypadku samochodu osobowego,
800 euro w przypadku samochodu ciężarowego i autobusu,
100 euro w przypadku pozostałych pojazdów.
Wysokość opłaty jest uzależniona od okresu pozostawania przez posiadacza pojazdu bez ochrony
ubezpieczeniowej w każdym roku kalendarzowym i wynosi:
20 % opłaty w przypadku gdy okres ten nie przekracza 3 dni,
50 % opłaty w przypadku gdy okres ten nie przekracza 14 dni,
100 % opłaty w przypadku gdy okres ten przekracza 14 dni.
Tak więc w przypadku posiadaczy samochodów osobowych, opłata może wynieść równowartość 100, 250
lub 500 euro, przy czym to osoba zobowiązana do zawarcia umowy ubezpieczenia OC musi udowodnić, że
zasługuje na opłatę mniejszą niż 500 euro lub wcale nie powinna jej wnosić. Jeżeli zobowiązany nie
przedstawi dokumentów wskazujących na to, że posiadał ważne ubezpieczenie OC lub okres pozostawania
bez ochrony ubezpieczeniowej był krótszy niż 14 lub 3 dni, UFG nałoży opłatę w maksymalnej wysokości
przewidzianej dla danego pojazdu.
Sprawa przedstawia się znacznie gorzej, gdy uczestnik wypadku nie posiadający ważnego ubezpieczenia
OC jest zarazem jego sprawcą. Jeżeli w wyniku spowodowanej przez niego kolizji wystąpią szkody w mieniu
lub na osobie (obrażenia u poszkodowanych), zostaną one zaspokojone przez UFG. Jednak zarówno
sprawca wypadku (kierujący pojazdem), jak również jego posiadacz (właściciel) muszą zwrócić świadczenie
wypłacone poszkodowanym przez UFG (roszczenie regresowe).
Należy mieć także świadomość, że UFG nie jest instytucją, która podejmuje działania wobec posiadaczy
pojazdów wyłącznie na podstawie zgłoszeń pochodzących od organów zobowiązanych lub uprawnionych do
kontroli spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC. UFG dysponuje bazą danych zawierającą
informacje o ok. 150 milionach polis komunikacyjnych (Ośrodek Informacji Ubezpieczeniowego Funduszu
Gwarancyjnego - OI UFG). Dane o ubezpieczeniach OC są gromadzone od 2004 roku. UFG jest więc w
stanie samodzielnie dotrzeć (i faktycznie dociera) do osób, które pomimo ciążącego na nich obowiązku nie
zawarły umowy ubezpieczenia lub miały przerwę w ochronie ubezpieczeniowej.
http://www.windykacja.pl/wiadomosci,co-nalezy-wiedziec-o-obowiazkowym-ubezpieczeniu-odpowiedzialnosci-cywilnej-posiadaczy-pojazd.htm
2/5
2017-03-04 10:43:52
Windykacja.pl - Co należy wiedzieć o obowiązkowym ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych
Czy mając polisę OC zawsze pozostaniemy bezkarni?
Wśród niektórych kierowców pokutuje przekonanie, że ubezpieczenie OC chroni ich przed konsekwencjami
prawnymi wszystkich zawinionych lub niezawinionych zdarzeń, które mogą mieć miejsce w związku z
użytkowaniem przez nich pojazdów. Niestety, jest to przekonanie błędne. Przede wszystkim ubezpieczenie
odpowiedzialności cywilnej nie wyłącza odpowiedzialności karnej sprawcy. Nie taka jest bowiem rola polisy.
Jeżeli kierowca złamie przepisy, polisa OC nie uchroni go przed konsekwencjami z tego tytułu (grzywną, karą
pozbawienia wolności itp.). Ponadto, jest kilka innych przypadków, w których kierowca nie uniknie
odpowiedzialności za swoje czyny. Zakładowi ubezpieczeń przysługuje prawo dochodzenia od kierującego
pojazdem mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów
mechanicznych odszkodowania, jeżeli kierujący:
wyrządził szkodę umyślnie lub w stanie po użyciu alkoholu albo pod wpływem środków odurzających,
substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu
narkomanii,
wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa,
nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym, z wyjątkiem
przypadków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia albo o pościg za osobą podjęty
bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa,
zbiegł z miejsca zdarzenia.
Jeżeli więc kierujący pojazdem spowoduje wypadek np. na tzw. podwójnym gazie , będzie musiał oddać
ubezpieczycielowi wypłacone przez niego tytułem odszkodowania pieniądze. Kwoty te, zwłaszcza w
przypadku spowodowania u poszkodowanych poważnych obrażeń lub śmierci mogą być znaczne, podobnie
jak wymierzona kara za przestępstwo.
Ostrożnym należy być także w przypadku, gdy spowodujemy tzw. szkodę parkingową. Uczciwi kierowcy,
którzy wskutek nieostrożności przerysują cudze auto często ograniczają się do pozostawienia jego
właścicielowi kartki z numerem telefonu lub swoimi danymi osobowymi. Postępowanie takie, choć uczciwe,
może niekiedy skutkować przykrymi konsekwencjami dla sprawcy incydentu. W wielu przypadkach
ubezpieczyciele traktują sprawców takich zdarzeń na równi z tymi, którzy zbiegli z miejsca zdarzenia i żądają
od nich zwrotu wypłaconego odszkodowania. Nie bez znaczenia pozostaje w tym przypadku postawa
poszkodowanego, który w ramach rewanżu za spowodowaną w jego mieniu szkodę może się odwdzięczyć
stosownymi zeznaniami na niekorzyść sprawcy. Ciężko będzie w tej sytuacji udowodnić, że oddalenie się z
miejsca zdarzenia nie miało charakteru zbiegnięcia, podobnie jak trudno będzie udowodnić, że zostało
poprzedzone pozostawieniem stosownej informacji za wycieraczką pokiereszowanego przez nas auta.
Lepszym rozwiązaniem będzie wezwanie na miejsce zdarzenia policjantów, którzy ustalą jego właściciela. Co
prawda ryzykujemy nałożeniem na nas odpowiedniej grzywny i zainkasowaniem kilku punktów karnych,
jednak straty te mogą się okazać niewielkie w stosunku do rozmiarów ewentualnego roszczenia regresowego
ze strony zakładu ubezpieczeń.
O czym należy pamiętać kupując lub sprzedając samochód?
Kupując samochód nabywca powinien zadbać o to, aby sprzedający przekazał mu wszelką dokumentację
niezbędną do zarejestrowania pojazdu oraz dowód zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC.
Kupujący nie zawsze zdaje sobie sprawę z tego, że wydanie dowodu zawarcia umowy ubezpieczenia jest
obowiązkiem sprzedającego wynikającym z art. 32 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych a nie
jego dobrą wolą. Sprzedający jest także zobowiązany do powiadomienia zakładu ubezpieczeń, w terminie 30
dni od dnia zbycia pojazdu mechanicznego, o fakcie zbycia tego pojazdu i o danych osobowych nabywcy.
http://www.windykacja.pl/wiadomosci,co-nalezy-wiedziec-o-obowiazkowym-ubezpieczeniu-odpowiedzialnosci-cywilnej-posiadaczy-pojazd.htm
3/5
2017-03-04 10:43:52
Windykacja.pl - Co należy wiedzieć o obowiązkowym ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych
Opory sprzedającego przed przekazaniem dowodu zawarcia umowy ubezpieczenia czasami wynikają z
faktu, że sprzedający, który opłacił polisę z góry za cały okres ubezpieczenia liczy na zwrot części pieniędzy
wydanych na polisę w przypadku jej wypowiedzenia (proporcjonalnie do niewykorzystanego okresu
ubezpieczenia) i nie ufa nabywcy zakładając z góry, że ten jej nie wypowie.
Sprzedający w takiej sytuacji nie zdaje sobie zapewne sprawy z tego, że po zawarciu umowy sprzedaży
pojazdu nie jest uprawniony do skutecznego wypowiedzenia umowy ubezpieczenia OC. Może to zrobić
jedynie nabywca pojazdu. Zgodnie bowiem z art. 31 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych w razie
zbycia pojazdu mechanicznego, którego posiadacz zawarł umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów
mechanicznych, na nabywcę pojazdu przechodzą prawa i obowiązki zbywcy wynikające z tej umowy.
Nabywca pojazdu ma prawo wypowiedzieć taką umowę przed upływem 30 dni od dnia nabycia pojazdu
mechanicznego. Jeżeli tego nie zrobi, zakład ubezpieczeń może dokonać ponownej kalkulacji należnej
składki z tytułu udzielanej ochrony ubezpieczeniowej, poczynając od dnia zbycia pojazdu, z uwzględnieniem
zniżek przysługujących nabywcy oraz zwyżek go obciążających.
Skutek często jest taki, że nabywca nieświadomy tego, że prawa z umowy ubezpieczenia OC przechodzą na
niego, zawiera umowę w innym towarzystwie wpadając przy tym w pułapkę podwójnego ubezpieczenia. W
obecnym stanie prawnym przepisy nie umożliwiają rozwiązania niechcianej umowy. Rozwiązanie umowy
ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych możliwe jest bowiem jedynie w przypadkach
określonych w 33 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych a przepis ten nie odnosi się do problemu
podwójnego OC. Tylko niektóre towarzystwa ubezpieczeń podchodzą do tego problemu elastycznie. Od
dłuższego czasu planowane są natomiast zmiany legislacyjne, które mają umożliwić posiadaczom pojazdów
pozbycie się zbędnego ubezpieczenia, jednak prace nad nowelizacją ustawy idą dość opornie i jeżeli nowe
przepisy wejdą w życie, to zapewne nie wcześniej niż z początkiem 2012 roku. Co najmniej więc do tego
czasu nieszczęśliwi posiadacze dwóch polis będą musieli płacić podwójnie nie odnosząc z tego tytułu
podwójnych korzyści.
Problematyczna luka w ustawie?
Oprócz pułapki podwójnego ubezpieczenia nabywcy pojazdów mogą się spotkać z innymi problematycznymi
sytuacjami. Otóż zdarza się czasami, że ochrona ubezpieczeniowa z tytułu odziedziczonej po poprzednim
właścicielu umowy ubezpieczenia wygasa przed upływem 30 dni od dnia nabycia pojazdu. Chociaż ustawa
daje nabywcy 30 dni na wypowiedzenie umowy ubezpieczenia zawartej przez zbywcę, to ten sam przepis
wyraźnie wskazuje, że umowa ubezpieczenia wygasa z upływem okresu na jaki została zawarta, natomiast
art. 28 ust 1 mówi, że jeżeli posiadacz pojazdu mechanicznego nie później niż na jeden dzień przed upływem
okresu 12 miesięcy, na który umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych została
zawarta nie powiadomi na piśmie zakładu ubezpieczeń o jej wypowiedzeniu, uważa się, że została zawarta
następna umowa na kolejne 12 miesięcy.
Jeżeli więc kupiliśmy auto np. 1 czerwca a ochrona ubezpieczeniowa kończy się 10 czerwca to w zasadzie
nie wiadomo jak należy postąpić, żeby nie wyrządzić sobie finansowej krzywdy. Art. 31 ust. 1 ustawy o
ubezpieczeniach obowiązkowych w jej obecnym brzmieniu nie rozwiązuje problemu. Także towarzystwa
ubezpieczeń nie interpretują tej sytuacji jednolicie. Niektóre z nich dają nabywcy 30 dni na rozwiązanie
umowy ubezpieczenia, bez względu na to, po ilu dniach od zakupu auta kończy się ochrona
ubezpieczeniowa z tytułu umowy zawartej przez zbywcę. Jeżeli więc nabywca pojazdu wypowie umowę
przed upływem 30 dni od dnia nabycia pojazdu ale już po wznowieniu umowy ubezpieczenia na kolejne 12
miesięcy, wznowiona polisa ulegnie rozwiązaniu z upływem 30 dni od dnia nabycia pojazdu, natomiast
nabywca zapłaci składkę jedynie za okres, w którym towarzystwo udzielało ochrony na podstawie
wznowionej polisy (np. 20 dni).
http://www.windykacja.pl/wiadomosci,co-nalezy-wiedziec-o-obowiazkowym-ubezpieczeniu-odpowiedzialnosci-cywilnej-posiadaczy-pojazd.htm
4/5
2017-03-04 10:43:52
Windykacja.pl - Co należy wiedzieć o obowiązkowym ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych
We wskazanym powyżej przykładzie (polisa kończąca się 10 czerwca), jest jednak kolejna pułapka. Co się
stanie jeżeli nabywca wypowie umowę przed dniem 10 czerwca? Otóż niektóre towarzystwa stoją na
stanowisku, że umowa zostanie rozwiązana właśnie z dniem 10 czerwca i nie ulegnie odnowieniu. Jeżeli
więc nabywca z upływem tego okresu nie zawrze nowej umowy, pozostanie bez ochrony ubezpieczeniowej,
co może skutkować nałożeniem opłaty przez UFG. Tak więc z uwagi na niejednolite stanowiska towarzystw
ubezpieczeniowych, nabywca pojazdu, który otrzymał polisę z okresem ubezpieczenia kończącym się przed
upływem 30 dni od dnia nabycia pojazdu powinien sam zadbać o swój interes, nie licząc na przyjazną
klientowi interpretację ubezpieczyciela. Opierając się znowu na przytoczonym przykładzie, jeżeli nie
zamierzamy kontynuować ubezpieczenia w tym samym towarzystwie co zbywca, najlepiej wypowiedzieć
umowę ubezpieczenia zawartą przez zbywcę przed dniem 10 czerwca i zawrzeć ją z nowym towarzystwem
ubezpieczeń najpóźniej w dniu 10 czerwca, gdyż ustawa nakłada na posiadacza pojazdu obowiązek
zawarcia nowej umowy najpóźniej w ostatnim dniu przed rozwiązaniem się umowy wypowiedzianej.
Przemysław Jamróz
Autor jest prawnikiem, kierownikiem działu reklamacji w firmie windykacyjnej
http://www.windykacja.pl/wiadomosci,co-nalezy-wiedziec-o-obowiazkowym-ubezpieczeniu-odpowiedzialnosci-cywilnej-posiadaczy-pojazd.htm
5/5
2017-03-04 10:43:52