Wysiłkowe nietrzymanie moczu - rola

lekarzonkolog.pl
Wysiłkowe nietrzymanie moczu - rola
estrogenów w terapii
Rola estrogenów w terapii wysiłkowego nietrzymania moczu
Na przestrzeni ostatniego roku, w piśmiennictwie poświęconym tematyce leczenia wysiłkowego
nietrzymania moczu (WNM), pojawiły się kolejne głosy systematyzujące stan wiedzy o
skuteczności terapii estrogenowej. O ile rola obniżania stężenia estrogenów w etiopatogenezie
schorzenia wydaje się być bezsporna, o tyle skuteczność terapii estrogenowej w dalszym ciągu
budzi kontrowersje. Problem nietrzymania moczu dotyczy znacznego odsetka pacjentek,
dochodząc do wartości 33% pacjentek w wieku okołomenopauzalnym [1]. Jednym z postulowanych
mechanizmów etiopatogenezy schorzenia jest spadek stężenia estrogenów, zaznaczający się
przede wszystkim w okresie menopauzy.
Występowanie receptorów estrogenowych stwierdzono zarówno w cewce moczowej, mięśniach
dna miednicy, więzadle obłym macicy, więzadle podstawowym jak i powięzi łonowo pęcherzowej potwierdzające modulujący wpływ hormonów steriodowych na tkankę łączną miednicy mniejszej
[2]. Dowiedziono także występowania receptorów estrogenowych w ośrodkowym układzie
nerwowym - tak w ośrodkach korowych jak i w moście. Wydaje się, iż wpływ estrogenów wyrażony
jest także na poziomie ośrodków mózgowych odpowiedzialnych za kontrolę procesu mikcji. Pogląd,
iż atrofia narządów płciowych związana jest z obniżaniem się stężenia estrogenów nie wydaje się
budzić kontrowersji. Czy jednak możemy bezpiecznie stosować terapię estrogenową i czy jest ona
skuteczna w leczeniu nietrzymania moczu?
Dostępnych jest wiele metaanaliz, porównujących skuteczność terapii. W tegorocznej monografii
poświęconej problematyce nietrzymania moczu [3], autorzy zwracają uwagę, iż brak jest
jednoznacznych dowodów potwierdzających poprawę jakości życia u pacjentek leczonych terapią
estrogenową. Konieczność rewizji dotychczasowych poglądów w sprawie skuteczności leczenia
preparatami estrogenowymi postuluje grupa badaczy publikujących w Journal of the American
Medical Association (Hendrix i wsp. [4] 2005). Przytoczono wyniki analizy dotyczącej ponad 23 tys.
pacjentek, uczestniczących w badaniu Women's Health Initiative. Stwierdzono istotną korelację
między stosowaniem HTZ, a występowaniem dolegliwości związanych z nietrzymaniem moczu.
Stwierdzono ponadto pogorszenie przebiegu choroby w przypadku pacjentek z rozpoznaniem
postawionym przed rozpoczęciem badania. Do podobnych wniosków doszli autorzy innych
opracowań. Podobnie analizy dotyczące wpływu terapii na postać wysiłkową nietrzymania moczu
(Fantl [5], Jackson [6]) nie przynoszą dowodów na skuteczność terapii w porównaniu z grupami
kontrolnymi.
Za skutecznością terapii zdają się przemawiać natomiast badania dotyczące wpływu przezskórnej
estrogenoterapii z dodatkiem medroksyprogesteronu podawanego drogą doustną.
Makinen [7] i współpracownicy wykazali istotną poprawę u 16 z 21 pacjentek z rozpoznaniem
wysiłkowego nietrzymania moczu o umiarkowanym nasileniu. Pozytywne efekty terapii
estrogenowej, szczególnie w skojarzeniu z podawaniem leków z grupy agonistów receptora
alfa-adrenergicznego. W badaniach z użyciem fenylopropanoloaminy [8] w skojarzeniu z
estrogenami wykazano subiektywną, jak i potwierdzoną klinicznie skuteczność stosowanej
kombinacji, w porównaniu z efektami monoterapii.
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 1/2
lekarzonkolog.pl
Na przestrzeni ostatniego roku pojawiły się także wyniki analiz, dotyczące wpływu leków z grupy
selektywnych modulatorów receptora estrogenowego (SERM) na układ moczowo-płciowy. W
badaniu [9] obejmującym 82 pacjentki przyjmujące raloxifen (n=39) przez okres 55 +/- 25 miesięcy,
lub bisfosfoniany (n=43) przez okres 42 +/- 16 miesięcy, nie wykazano pogorszenia stanu
pacjentek pod względem występowania objawów nietrzymania moczu. W analizach piśmiennictwa
z lat ubiegłych stwierdzono, iż leki z grupy SERM nie wywierają efektu klasy [10], w odniesieniu do
układu moczowo-płciowego. Autorzy zaznaczają jednak, iż niektóre z pośród modulatorów mogą
podnosić ryzyko wystąpienia symptomów nietrzymania moczu - jednakże dane kliniczne są
niewystarczające do ustalenia jednoznacznego stanowiska.
Zgodnie z rekomendacjami grupy ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego [11]
miejscowa terapia estrogenowa zalecana jest u pacjentek, u których potwierdzono cytologicznie
zmiany o charakterze atrofii i/lub występują związane z nią dolegliwości. Rekomenduje się także
ponowną ocenę cytologiczna pochwy po upływie 6 tygodni. Lista zalecanych preparatów dostępna
jest jako załącznik do rekomendacji. W przypadku konieczności wykonanie szybkiej estrogenizacji
przed zabiegiem operacyjnym zalecenia obejmują miejscowe podawanie estradiolu przez okres
przynajmniej 14 dni.
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 2/2