digital_ia / techno_body

digital_ia / techno_body
Festiwal Sztuki Digitalnej digital_ia jest jednym z czołowych festiwali prezentujących
sztukę nowych mediów w Polsce. W dniach 21-23 marca 2014 roku w Szczecinie odbędzie
jego 6. edycja. Tematem przewodnim festiwalu jest ciało i cielesność w kontekście relacji,
jakie tworzą się w obrębie najnowszego środowiska technologicznego oraz pojawiających się
w tym nowoczesnym kontekście możliwości, techno-biologicznych splotów i zagrożeń.
Artystyczne i intelektualne pochylenie się nad tymi kwestiami wydaje się obecnie
szczególnie istotne. Nasze ciała, nasze fizyczne i psychiczne funkcje, są nieustannie
i subtelnie wspomagane, przedłużane, pochłaniane przez coraz powszechniejsze użycie
elektronicznych technologii. Ten proces jest nieuchronny, a jego konsekwencje,
niejednoznacznie pozytywne czy negatywne, są nieodwracalne. Technologia poszerza
przestrzeń doświadczeń, w sposób wcześniej nieosiągalny, ujawniają ukryte wymiary doznań,
ale także stanowi wyzwanie dla natury naszych ciał.
Kwestie cielesności i jej relacji wobec środowiska technologicznego są w różnorodny
sposób podnoszone i poddawane refleksji przez artystów nowych mediów. W tej przestrzeni
wyróżnić można kilka istotnych tendencji. Pierwszą grupę stanowią realizacje wykorzystujące
ludzkie ciało jako interfejs, swtich, by użyć określenia Antoniego Porczaka, czyniące
z cielesnej powłoki pośrednika między biologią i technologią. W innego typu projektach
ciało, a także jego wnętrze, staje się obiektem wizualizacji oraz technologicznych
przekształceń, ufuhttp://www.digitalia.art.pl/pl/aktualnosci/pokaz/778/aktualnosci/Relacja-zKonferencji-Prasowej-digital_iow-14ndowań bionicznych hybryd i chimer zintegrowanych z
nim na poziomie neuronalnym i fizycznym, aż do stadium, w którym przybierają kształt
nowego typu bytu– wedle określenia Eduardo Kaca – ludzko-roślinnej zwierzliny
(„plantimal”). Ważne miejsce w sferze nowych mediów zajmuje też sztuka bezpośrednio
komunikująca się z naszą cielesnością jako obiektem czysto zmysłowym, jak dzieje się to w
przypadku obrazów psychosomatycznych.
W taki sposób zarysowana problematyka ciała i cielesności w spotkaniu ze sferą
digitalną obecna jest w refleksji artystów, których projekty zaprezentujemy na festiwalu.
Projekty Petera Williama Holdena należą już do klasyki eksperymentów audiowizualnych.
Jego dzieła „tropią” szczególne związki pomiędzy mechanicznym a organicznym.
Abrabesgue jest przykładem instalacji, gdzie półprzezroczyste, blade kończyny ludzkie
obnażają oczom widza ich wewnętrzne automatyczne mechanizmy. Okablowanie jest
zabiegiem estetycznym, celowo zintegrowanym z instalacją co ma podkreślić kontrast
z zorganizowaną symetrią części ciała. Życiodajna krew tego organizmu to powietrze, które
po włączeniu instalacji przepływa niewidzialnie, wprawiając kończyny w ruch.
Częstym tematem animacji komputerowych są odwołania do wyobrażeń
przekształcanego technologicznie ciała, co zilustrują wybrane realizacje zaprezentowane
w ramach The Best of Computer Animation/Visual Effects z tegorocznej edycji Ars
Electronica, które pokażemy publiczności digital_iów.
Wybór prac składających się na wystawę zatytułowaną techno_body , będącą ważną
dokonany został w związku z myśleniem o różnych formach angażowania ciała odbiorcy, już
nie tylko jako biernego widza, ale interaktora albo (v)usera, czyli widza-użytkownika (to
określenia powstało z połączenia dwóch słów: „viewer” – widzi „user” – użytkownik). Tak
dzieje się w przypadku takich realizacji jak interaktywna instalacja „Behind the Wall” Marka
Chołoniewskiego, wykorzystująca m.in. sterowniki kinect, to rodzaj instrumentu
muzycznego, który tworzy struktury audiowizualne odpowiadające gęstości i szybkości ruchu
osób będących w polu widzenia systemu reagującego na ciała będące w polu jego widzenia.
W inny sposób problematyka ciała w kontekście nowych technologii medialnych obecna jest
w pracy Aleksandry Hirszfeld „2009 ITCH”, gdzie „ciało” Marilyn Monroe, jako gwiazdy
z filmu „Słomiany wdowiec”, zostaje zdekonstruowane i zakażone „cyfrowym świerzbem”,
tak jak „ciało obrazu” filmowego, jego struktura poddana zostaje procesom degradacji
medialnej.
Ciało interaktora we wspominanych realizacjach jest nie tylko dopełnieniem dzieł,
najczęściej interaktywnych, ale staje się głównym sprawcą procesu ich powstawania. Ciało
aktywne, ciało jako switch, interfejs, implementacja systemu. To tylko część problematyki
podejmowanej przez artystów nowych mediów. To także nasza, użytkowników mediów
cyfrowych, rzeczywistość. W sztuce nowomedialnej możemy te wyobrażone scenariusze
śledzić i fizycznie/cieleśnie ich doświadczać.
Problematyka mariażu ciała i technologii wyraźnie nawiązuje oraz rozwija
zagadnienia poprzedniej edycji szczecińskiego festiwalu, którego lejtmotywem był bio art
i sztuka technonaukowa, a także refleksja nad „bio-techno-logicznym” wymiarem świata.
Horyzont łączący biologię i technologię, porowata przestrzeń, w której to, co ludzkie dotyka
tego, co mechaniczne, gdzie żywe, organiczne i wilgotne naturalnie przenika się
z robotycznym i technicznym – tworzy sferę niezwykle twórczych eksperymentów
i wnikliwych obserwacji nowego środowiska czynionych przez artystów posługujących się
mediami cyfrowymi.
Piotr Zawojski