dyni

Dynia zwyczajna (Cucurbita pepo L.)
Charakterystyka:
Rodzaj dynia (Cucurbita L.) jest reprezentowany przez 30
gatunków. Do roślin uprawianych w Polsce należy dynia
zwyczajna (Cucurbita pepo L.) od której wywodzą się
współcześnie uprawiane odmiany botaniczne. Ojczyzną dyni
jest Ameryka środkowa. Gatunek tan jest bardzo
zróżnicowany pod względem morfologicznym to znaczy
różniące się między sobą długością pędów, wielkością
i kształtem owoców oraz sposobem użytkowania. Wyróżnia się
w nim formy oleista (których nasiona wykorzystywane są do
produkcji olejów), jadalne (których pestki pozbawione są
grubej łupiny).
Dynia jest rośliną jednoroczną, jarą. Nasiona wykorzystuje się
w przemyśle cukierniczym, przeznacza do bezpośredniego
spożycia lub do produkcji oleju, używanego do celów
jadalnych lub technicznych. Owoc jest jadalną jarzyna
wykorzystywana do wyrobu marynat i marmolad. Łodyga dyni
jest płożąca lub wspina się po podporach, często wykształca
długie, rozgałęzione wąsy czepne. Zarówno łodyga jak i liście
pokryte są szorstkimi włoskami i delikatnymi kolcami.
Odrębnym gatunkiem jest pochodząca z Ameryki południowej
dynia olbrzymia (Cucurbita maxima Duch.) powszechnie
użytkowana jako warzywo lub na paszę.
liście całobrzegie
liście dłoniastoklapowe
Uprawa:
Dynię najlepiej uprawiać po roślinach okopowych. Ze względu
na jej wrażliwość na przymrozki wysiew należy rozpocząć po
15 maja. Plantacje należy odchwaszczać regularnie, aż do
momentu gdy liście przykryją międzyrzędzia. Jagody dyni
dojrzewają na przełomie wrześnie i października. Należy je
zebrać wraz z szypułkami przed nadejściem przymrozków.
Odmiany botaniczne:
ź var. styriach Greb. – tworzy dużą masę wegetatywną w
postaci płożących, długich pędów, dorastających do 4 m
oraz kilka małych owoców;
ź var. oleifera Pietsch. – wytwarza krótkie (do 2 m), skupione
i krzaczaste pędy oraz jeden lub dwa duże owoce.
Piśmiennictwo:
Szempliński W. (red.), 2012, Rośliny rolnicze, Wydawnictwo
UWM, Olsztyn;
Jasińska Z., Kotecki A. (red.), 2003, Szczegółowa
uprawa roślin tom II, Wydawnictwo Uniwersytetu
Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław;
typy liści pojedynczych dyni
(za: Szmpliński 2012, zm.)
różnorodność owoców dyni
(fot. Flominator, GNU Free Documentation
License)