Znaczenie i efekty metody e-VITA

Dr Marzena Łotys
Stowarzyszenie „Edukacja Inaczej”
Znaczenie i efekty
metody e-VITA
W artykule opisano efekty, jakie przynosi skutecznie
przeprowadzona informatyzacja gminy. Zaprezentowane
zostały proste metody oceny prowadzonych działań
oraz sposoby wykorzystania gromadzonych informacji
do doskonalenia rozwiązań przyjętych w procesie
informatyzacji.
Metoda e-VITA > 145
Znaczenie i efekty metody e-VITA
Metoda e-VITA to systemowa informatyzacja gminy wiejskiej,
uwzględniająca czynniki techniczne, ekonomiczne i społeczne.
Efekty tej metody powinny polegać na szerszym i efektywniejszym
wykorzystywaniu Internetu w rozwiązywaniu codziennych problemów
mieszkańców wsi.
Najważniejsze efekty metody e-VITA
Zainteresowanie Internetem
Zastosowanie metody e-VITA angażuje mieszkańców
w poszukiwania odpowiedzi na kluczowe pytania, dotyczące
wykorzystania Internetu w rozwoju gminy. Spotkania informacyjno-konsultacyjne i szkolenia dostarczają mieszkańcom wiedzy na temat
możliwości Internetu. Wdrażane projekty pozwalają bezpośrednio
przekonać się, że Internet ułatwia naukę, poszukiwanie pracy,
nawiązywanie kontaktu z klientami, promocję ofert lokalnych firm,
usprawnia działania organizacji pozarządowych, gminnych urzędów,
instytucji. Stosowanie metody e-VITA powoduje, że korzystanie
z Internetu staje się tematem żywo dyskutowanym w środowiskach
lokalnych.
Gotowość do współpracy
Metoda e-VITA podkreśla rolę konsultacji społecznych i konieczność
opracowania gminnej strategii informatyzacji. Uzgodniony
społecznie plan działań pozwala inwestować gminne środki w sposób
dobrze dostosowany do potrzeb mieszkańców i do przyjętych
kierunków rozwoju gminy. Ciesząca się poparciem społecznym
strategia informatyzacji pozwala zoptymalizować wykorzystanie
zasobów gminy. Wynegocjowane ustalenia, na przykład dotyczące
kolejności podłączania miejscowości do budowanej gminnej sieci
teleinformatycznej, zmniejszają ryzyko konfliktów lokalnych. Pozwala
to na zachowanie gotowości do współpracy, niezbędnej na wszystkich
etapach informatyzacji (na przykład przy tworzeniu wspólnych
portali promujących oferty gminnych organizacji, firm, gospodarstw
agroturystycznych itp.).
Gotowość do ponoszenia kosztów
Mieszkańcy, którzy poznali korzyści, jakie daje Internet, chętniej
ponoszą koszty z nim związane. Zwiększa się poparcie społeczne
dla gminnych inwestycji w infrastrukturę teleinformatyczną. Rośnie
też gotowość do wydatkowania środków z budżetów rodzinnych
na zakup komputera, opłaty związane z korzystaniem z Internetu
itp. Mieszkańcy, którzy nie mają na danym etapie informatyzacji
gminy bezpośredniego dostępu do Internetu, łatwiej akceptują
niedogodności związane z docieraniem do publicznych punktów
146 > Metoda e-VITA
Znaczenie i efekty metody e-VITA
dostępu (zlokalizowanych w szkołach, bibliotekach czy świetlicach
wiejskich).
Szerszy dostęp do Internetu
Metoda e-VITA podkreśla konieczność przedyskutowania w gminie
różnych możliwości związanych z zapewnieniem dostępu do Internetu.
Jednym z rozwiązań, które warto rozważyć, jest zbudowanie własnej
lokalnej sieci teleinformatycznej. Jest to alternatywa dla gmin
wiejskich, których mieszkańcy nie mają możliwości skorzystania
z ofert firm komercyjnych lub poszukują tańszych możliwości.
Rozważenie różnych rozwiązań pozwala wybrać to, które zapewnia
najlepszy (w sensie technicznym i ekonomicznym) dostęp do Internetu
mieszkańcom całej gminy.
Szerszy dostęp do szkoleń
Przy okazji realizowania założeń metody e-VITA staje się
jasne, że edukacja mieszkańców jest jednym z kluczowych działań
związanych z informatyzacją. Proponowane szkolenia dzięki
dostosowaniu do specyficznych potrzeb różnych grup odbiorców
skutecznie wprowadzają mieszkańców wsi w świat usług cyfrowych.
Organizacja szkoleń metodą e-VITA opiera się na wykorzystaniu
lokalnych zasobów gmin, co w efekcie zapewnia ich wysoką jakość
i jednocześnie ogranicza koszty. W roli prowadzących szkolenia
z podstawowej obsługi komputera i Internetu dobrze sprawdzają się
miejscowi instruktorzy, rozumiejący uwarunkowania środowiskowe
i trafnie rozpoznający specyficzne potrzeby uczestników. Elementem
wspierającym wysoką jakość szkoleń są rozwiązania metodyczne
wypracowywane przez lokalnych instruktorów przy wsparciu doradców
zewnętrznych. Szkolenia prowadzone blisko miejsca zamieszkania
(na przykład w pracowniach komputerowych gminnych szkół)
zapewniają łatwość w docieraniu na zajęcia. Zapewnia to wysoką
frekwencję i redukuje koszty dojazdu.
Gotowość do dalszego kształcenia przez Internet
Szkolenia organizowane w gminach przygotowują mieszkańców do
dalszej nauki przez Internet. Zainteresowanie mieszkańców wsi tą
formą nauki wynika przede wszystkim z niższych kosztów związanych
z dojazdami, noclegiem czy utrzymaniem w mieście. Dzięki
e-learningowi wiele osób może łączyć naukę z pracą zarobkową lub
obowiązkami domowymi. Poziom zainteresowania mieszkańców wsi
kontynuacją nauki przez Internet zależy bezpośrednio od jakości
szkoleń organizowanych w gminach. Jeśli pierwszy kontakt
Metoda e-VITA > 147
Znaczenie i efekty metody e-VITA
z komputerem i Internetem jest przyjazny, bezpieczny, dostosowany
do oczekiwań mieszkańców, szansa na kontynuowanie kształcenia
przez Internet wyraźnie wzrasta.
Aktywizacja społeczno-ekonomiczna mieszkańców
Efekty metody e-VITA to nowe typy aktywności mieszkańców,
związane z prak t ycznym wykor zyst ywaniem Internetu
w rozwiązywaniu lokalnych problemów.
•
Nowe formy szybkiej komunikacji
Ludzie mieszkający na wsi często mówią, że są odcięci od świata.
Na stronach internetowych założonych w programie e-VITA, dzięki
forom i grupom dyskusyjnym mieszkańcy dzielą się opiniami,
wymieniają doświadczenia. Odległości przestają mieć znaczenie.
Liczy się wspólnota celów i zainteresowań. Ściślejsza staje się
współpraca między instytucjami, firmami, organizacjami, aktywnymi
grupami mieszkańców. Internet pozwala nawiązywać nowe kontakty,
lepiej się poznawać, poszerzać grono osób współpracujących. Domy
kultury, szkoły, świetlice, biblioteki, wraz z posiadanym przez nie
sprzętem i dostępem do Internetu, są lepiej wykorzystywane do
ożywienia lokalnej społeczności.
•
Skuteczność działań
Poruszanie się w Internecie i publikowanie w nim informacji
o sobie i sprawach dla siebie ważnych zwiększa poczucie własnej
wartości i motywuje do aktywności. Opisywanie, nagłaśnianie,
popularyzacja prowadzonych działań zachęca innych do włączania
się. Planowane działania mają większe szanse skutecznej realizacji
ze względu na demonstrowane na stronach internetowych społeczne
poparcie. Ważny jest też dopływ informacji o możliwościach
pozyskiwania dofinansowania ze źródeł zewnętrznych, o prawnych
uwarunkowaniach prowadzonej działalności itp.
•
Załatwianie codziennych spraw
Mieszkanie na wsi powoduje, że wizyta w szkole albo u lekarza,
uiszczenie opłat w banku, wypożyczenie książki w bibliotece czy
załatwienie sprawy w urzędzie jest czasochłonne i kosztowne.
Wdrożenie w gminie takich aplikacji jak e-dzienniczek, e-urząd,
e-przychodnia pozwala mieszkańcom oszczędzić czas i pieniądze.
•
Nowe możliwości zarobkowania
W gminach uczestniczących w programie e-VITA wzrasta
zainteresowanie prowadzeniem biznesu w sieci, a przynajmniej
148 > Metoda e-VITA
Znaczenie i efekty metody e-VITA
wspomaganiem prowadzonej działalności gospodarczej poprzez
Internet. Sprzedaż produktów lokalnych (e-sklepy), przedstawianie
ofert gospodarstw agroturystycznych (portale agroturystyczne) itp.
powoduje, że wiejska przedsiębiorczość zdobywa nowe rynki. Dzięki
Internetowi małe wiejskie przedsiębiorstwa mogą działać na szerszą
skalę, szukając nowych klientów, dostawców, partnerów, same stając
się jednocześnie obiektem zainteresowania. Metoda e-VITA poprzez
spotkania informacyjno-konsultacyjne, szkolenia i wdrażane projekty
skutecznie zachęca wiejskie firmy do aktywności w Internecie
– szukania nowych pomysłów i możliwości do rozszerzenia swojego
biznesu, promowania się, odpowiadania na oferty, nawiązywania
nowych kontaktów. Komunikacja poprzez Internet jest szybka
i tania.
•
Otwartość na zmiany
Konsultacje społeczne, edukacja i realizacja projektów
wykorzystujących Internet do rozwiązania problemów lokalnych,
pozwalają mieszkańcom gminy lepiej zrozumieć znaczenie
i efekty informatyzacji. Umiejętne korzystanie z dopływu wiedzy,
pomysłów i rozwiązań, jakie umożliwia Internet, zmniejsza
poczucie odizolowania, rozbudza ciekawość i zwiększa gotowość
do wprowadzania zmian w swoim życiu i najbliższym otoczeniu.
Praktyczne korzystanie z tworzonych w gminie aplikacji przekonuje,
że Internet nie jest obcym zagrożeniem, lecz użytecznym narzędziem
ułatwiającym życie. Metoda e-VITA, dostarczając w bezpieczny
sposób nowych doświadczeń, wprowadza zmiany w sposobie myślenia,
a także zachowania mieszkańców wsi, zwiększa akceptację reguł gry
obowiązujących we współczesnym konkurencyjnym świecie.
Przykłady zmian w gminach uczestniczących
w programie e-VITA:
•stale zwiększa się aktywność mieszkańców w Internecie
(poszukiwanie informacji o dotacjach, korzystanie z doradztwa
na przykład rolniczego, kupowanie i sprzedawanie, prezentacja
osiągnięć lokalnych organizacji, ofert firm, gospodarstw
agroturystycznych itp.);
•młodzież częściej wybiera studia związane z informatyką;
•coraz więcej mieszkańców wsi uczestniczy w różnych formach
kształcenia poprzez Internet (kursy zawodowe, studia);
•korzystanie z for i zamieszczanie informacji na stronach
internetowych zwiększa umiejętności formułowania
wypowiedzi w formie pisemnej;
Metoda e-VITA > 149
Znaczenie i efekty metody e-VITA
•prezentowanie własnych osiągnięć powoduje wzrost poczucia
własnych możliwości, ośmiela do podejmowania kolejnych
wyzwań, nowych typów aktywności;
•Internet pozwala utrzymywać stały kontakt z mieszkańcami,
którzy wyjechali do miast lub za granicę (ich nowe
doświadczenia wywierają w ten sposób pośrednio wpływ na
sposób życia rodzin i znajomych);
•zastosowanie telefonii internetowej i poczty elektronicznej
pozwala gminnym instytucjom na znaczne oszczędności
w codziennej pracy.
W jaki sposób mierzyć efekty metody e-VITA?
Metoda e-VITA wskazuje, że już na etapie planowania władze
samorządowe i partnerzy inicjujący proces informatyzacji gminy
powinni ustalić sposób oceny (ewaluacji) prowadzonych działań.
Uzgodniony sposób kontroli przebiegu i efektów informatyzacji
powinien zawierać zestaw kluczowych pytań i kryteriów do analizy
odpowiedzi. Plan ewaluacji powinien też wyjaśniać, jakiego rodzaju
dane i informacje będą stanowiły przedmiot oceny i komu będą
przedstawiane.
Cele ewaluacji
Wnioski z ewaluacji umożliwiają doskonalenie przyjętego sposobu
informatyzacji gminy. Ewaluacja stanowi użyteczne narzędzie
wspomagające:
•proces podejmowania decyzji dotyczących planowania,
realizacji i koordynacji działań;
•
podnoszenie ich skuteczności i efektywności;
•określanie zagrożeń i szans dla zaplanowanych
przedsięwzięć;
•
rozpoznawanie pojawiających się problemów;
•określanie stopnia zgodności realizacji i rezultatów
z przyjętymi założeniami;
•rozpoznawanie oczekiwań mieszkańców włączających się
w proces informatyzacji gminy.
Ewaluacja stanowi też istotny element uczenia się i samodoskonalenia
organizacji wchodzących w skład Partnerstwa inicjującego proces
informatyzacji gminy. Wypowiadanie opinii przez wszystkie kluczowe
osoby zaangażowane w proces planowania i realizacji procesu
informatyzacji oraz systematyczna refleksja nad osiąganymi
150 > Metoda e-VITA
Znaczenie i efekty metody e-VITA
postępami prac zwiększa poczucie współodpowiedzialności
i skuteczność podejmowanych działań.
Przedmiot ewaluacji
Ocenie powinny zostać poddane wszystkie wskazywane w metodzie
e-VITA kluczowe obszary działań składające się na proces
informatyzacji, to jest.:
•
sposób zapewnienia partycypacji społecznej;
•
sposób zapewnienia dostępu do Internetu;
•
sposób zapewnienia edukacji mieszkańców;
•sposób planowania i realizacji projektów wykorzystania
Internetu w rozwiązywaniu problemów lokalnych;
•
sposób oceny i doskonalenia przebiegu informatyzacji.
Odbiorcy ewaluacji
Odbiorcami wniosków z oceny przebiegu informatyzacji powinni
być zarówno sami realizatorzy, mieszkańcy gminy, jak i zewnętrzni
odbiorcy: grantodawcy, media, potencjalni inwestorzy, mieszkańcy
miast poszukujący możliwości osiedlenia się na wsi itp.
Ważne jest też ustalenie, w jaki sposób najlepiej przedstawiać
społeczności lokalnej i zewnętrznym odbiorcom wnioski z ewaluacji.
Sprawdzone formy przedstawiania wyników ewaluacji to:
•
informacje w wersji wydrukowanej (ulotki, broszury);
•
informacje umieszczane na stronach internetowych;
•prezentacja ustna i/lub multimedialna w czasie spotkań
bezpośrednich (na przykład podczas spotkań w sołectwach,
z rodzicami w szkołach, na posiedzeniach rady gminy,
na spotkaniach z inwestorami, przedsiębiorcami, rolnikami).
Pożądane jest stosowanie takiego sposobu przedstawiania wyników
ewaluacji, który w możliwie pełny sposób wykorzystuje dialog między
różnymi stronami. Chodzi zwłaszcza o możliwość zapoznania się
z wynikami oceny oraz skomentowania sformułowanych wniosków
przez przedstawicieli wszystkich grup mieszkańców zaangażowanych
w informatyzację (uczestników spotkań informacyjno-konsultacyjnych
i szkoleń, realizatorów projektów wykorzystania Internetu
w rozwiązywaniu wybranych problemów lokalnych). Stwarza
to poczucie współodpowiedzialności za doskonalenie realizowanych
przedsięwzięć.
Sposób gromadzenia danych
Metoda e-VITA podkreśla kompleksowość działań związanych
z informatyzacją gminy. Pokazuje zarówno rozwiązania służące
Metoda e-VITA > 151
Znaczenie i efekty metody e-VITA
zapewnieniu dostępu do Internetu (na przykład poprzez budowę
lokalnej sieci teleinformatycznej), jak i możliwe sposoby pokonywania
barier edukacyjnych i mentalnych. Zmniejsza obawy mieszkańców
wsi przed zmianami wprowadzanymi przez technologie informacyjne.
Ułatwia współpracę przy realizacji projektów wykorzystania
infrastruktury informatycznej w rozwiązywaniu lokalnych problemów.
Rekomendowany sposób badania tego typu efektów to analiza
gromadzonych opinii uczestników procesu informatyzacji. Rozmowy
z przedstawicielami Partnerstwa, które zainicjowało proces
informatyzacji, oraz z przedstawicielami wszystkich środowisk
lokalnych i podmiotów, które się w ten proces włączyły, pozwalają
znaleźć odpowiedzi na pytania dotyczące tego, czy i jakie zmiany
wprowadzają technologie informacyjne w życie gminy i jakie działania
doskonalące warto podjąć.
Przeprowadzane rozmowy warto skoncentrować na pozyskaniu
danych dotyczących:
•
sposobów wykorzystywania komputerów i Internetu;
•czynników warunkujących przydatność korzystania
z Internetu;
•
trudności związanych z korzystaniem z Internetu.
Zadawane w rozmowach pytania powinny mieć charakter otwarty,
pozwalający na zebranie danych dotyczących potrzeb, motywacji
i emocji związanych z wykorzystywaniem Internetu. Daje to
możliwość lepszego zrozumienia znaczenia Internetu w codziennych
sytuacjach.
Rozmowy (grupowe i indywidualne) warto skoncentrować wokół
następujących tematów:
•
spostrzegane pożytki wynikające z korzystania z Internetu;
•ocena działań zrealizowanych w ramach informatyzacji gminy
i ich efektów (spotkania informacyjno-konsultacyjne, dostęp
do Internetu, szkolenia, zrealizowane projekty);
•sposób informowania o działaniach związanych
z informatyzacją gminy (promocja);
•ocena problemów, jakie pojawiły się w trakcie realizacji
procesu informatyzacji;
•pomysły na doskonalenie i kontynuację działań związanych
z wykorzystaniem Internetu.
Rekomendowany sposób pozyskiwania informacji jest obarczony
mniejszym ryzykiem zniekształcenia informacji dotyczących
152 > Metoda e-VITA
Znaczenie i efekty metody e-VITA
spostrzegania działań w obszarze informatyzacji niż w przypadku
użycia bardziej strukturalizowanych narzędzi badawczych.
Sposób analizy danych
Podstawę ewaluacji stanowi znalezienie odpowiedzi na pytania
kluczowe postawione w planie ewaluacji. Odpowiedzi na te pytania
formułuje się na podstawie zebranych opinii. Ewaluacja oznacza
jednak konieczność wypracowywania wniosków wychodzących poza
stwierdzenie wystąpienia pewnych faktów. Wnioski z ewaluacji,
odnoszące się do kryteriów ustalonych w planie ewaluacji, powinny
stanowić wytyczne do wprowadzania działań doskonalących przebieg
informatyzacji.
Wnioski z ewaluacji to odpowiedzi na pytania: co, jak i dlaczego
zostało zrealizowane oraz co powinno zostać poprawione.
Przykładowe pytania, które pozwalają ocenić skuteczność działań
prowadzonych w procesie informatyzacji:
• w jakim stopniu osiągnięto zakładane cele w zakresie
zapewnienia:
partycypacji społecznej;
edukacji;
dostępu do Internetu;
realizacji projektów praktycznego wykorzystania
Internetu;
pr zyjętego systemu doskonalenia pr zebiegu
informatyzacji;
•w jakim stopniu korzystanie z Internetu wpłynęło na
aktywność (zawodową, życiową) mieszkańców;
•w jakim stopniu informatyzacja wpłynęła na wzrost dochodów
lub obniżenie kosztów życia mieszkańców, działań firm,
instytucji, organizacji.
Przykładowe pytania, które pozwalają ocenić trafność przyjętego
sposobu informatyzacji gminy:
•Czy działania prowadzone w ramach informatyzacji (sposób
zapewnienia dostępu do Internetu, organizacji spotkań
informacyjno-konsultacyjnych, szkoleń, realizacji projektów
i wprowadzania udoskonaleń) były właściwie dobrane?
•Które z działań w procesie informatyzacji miały według
mieszkańców kluczowe znaczenie dla poprawy ich sytuacji
(przyczyniły się do zwiększenia dochodów, integracji lokalnej
społeczności, ułatwiły załatwianie codziennych spraw, itp.)?
Metoda e-VITA > 153
Znaczenie i efekty metody e-VITA
•Czy wybór miejsc organizacji publicznych punktów dostępu do
Internetu był dobrze dostosowany do potrzeb mieszkańców?
Czy dobór osób na spotkania informacyjno-konsultacyjne był
właściwy? Czy wsparcie szkoleniowe trafiło do odpowiednich
osób? Czy zrealizowane projekty były adresowane do
właściwych grup odbiorców? Czy w procesie ewaluacji zebrano
opinie od wszystkich kluczowych realizatorów i beneficjentów
procesu informatyzacji?
Formułując wnioski i propozycje działań doskonalących na podstawie
zgromadzonych opinii, trzeba starać się unikać typowych błędów:
•
zbytniego polegania na dostępnych informatorach;
•
przywiązywania większej wagi do zdarzeń dramatycznych;
•nastawienia na uzasadnienie jakiejś tezy (szukania
potwierdzeń, ignorowania faktów, które temu zaprzeczają).
Proponowane przeciwdziałanie tym błędom to:
•poszerzenie liczby osób, które pytamy o opinie;
•celowe wyszukiwanie osób, których opinie mogą stanowią
kontrast, przeciwwagę;
•przyjęcie w planie ewaluacji zasad określających skład
grupy osób pytanych o opinie (na przykład 20–25 rolników,
przedsiębiorców, pracowników instytucji samorządowych,
organizacji pozarządowych, przedstawicieli młodzieży);
•pytanie osób przypadkowo pojawiających się w danym miejscu
i czasie (na przykład przechodzących w różnych sprawach do
urzędu gminy, do miejscowego sklepu itp.);
•przedstawianie informatorom zapisków z przeprowadzonej
rozmowy oraz umożliwianie odniesienia się do nich,
skomentowania i zweryfikowania.
Przykładowy plan ramowy oceny realizacji
informatyzacji gminy
Cel ewaluacji
Dokonanie oceny jakości działań przeprowadzonych w ramach
informatyzacji oraz osiągniętych rezultatów. Ocena założeń
przyjętych na etapie planowania. Wskazanie propozycji ewentualnych
działań doskonalących oraz aktualizacji pierwotnych założeń.
Odbiorcy ewaluacji
Członkowie Partnerstwa na Rzecz Informatyzacji, mieszkańcy gminy,
media, zewnętrzni grantodawcy, potencjalni inwestorzy.
154 > Metoda e-VITA
Znaczenie i efekty metody e-VITA
Przedmiot ewaluacji
Działania w zakresie:
•
oceny przyjętego sposobu informatyzacji gminy;
•diagnozy zaistniałych czynników, które mają wpływ na proces
wdrażania i skuteczność osiągania założonych celów;
•
oceny skuteczności i efektywności informatyzacji;
•
oceny jakości zarządzania realizacją przedsięwzięcia;
•oceny jakości współpracy lokalnej w działaniach związanych
z informatyzacją;
•oceny jakości działań w kluczowych obszarach informatyzacji
wskazywanych w metodzie e-VITA:
zapewnienie partycypacji społecznej;
zagwarantowanie dostępu do Internetu;
zagwarantowanie edukacji mieszkańców;
realizacja projektów wykorzystania Internetu
w rozwiązaniu problemów lokalnych;
ewaluacja i planowanie działań doskonalących.
Pytania kluczowe
•W jakim stopniu podejmowane działania przyczyniają się do
osiągania celów informatyzacji gminy?
•Jak przebiega realizacja procesu informatyzacji? Jakie są
mocne strony? Jakie pojawiły się zagrożenia dla osiągnięcia
celów? Jak sobie z nimi poradzono?
•Czy jakieś inne typy działań mogłyby być bardziej skuteczne
dla osiągnięcia założonych celów?
•Czy realizowane działania prowadzone są w optymalny sposób,
tzn. czy koszty działań (finansowe, czasowe) równoważą
płynące z nich korzyści?
•Czy zachodzi zgodność realizowanych działań z oczekiwaniami
i potrzebami odbiorców?
Kryteria ewaluacji
•trafność – ocena stopnia, w jakim przyjęte cele informatyzacji
odpowiadają rzeczywistym potrzebom i oczekiwaniom
mieszkańców;
•efektywność – ocena, czy realizowane działania zostały
przeprowadzone w optymalny sposób, tzn. czy ich koszty
(finansowe, czasowe) równoważą korzyści z nich płynące;
•skuteczność – ocena stopnia, w jakim zostały osiągnięte cele
informatyzacji, zdefiniowane na etapie planowania;
Metoda e-VITA > 155
Znaczenie i efekty metody e-VITA
•oddziaływanie/wpływ – diagnoza, czy (i ewentualnie w jakim
zakresie) informatyzacja będzie miała wpływ na rozwój
społeczno-gospodarczy gminy;
•trwałość efektów – diagnoza, czy informatyzacja gminy
przyniesie rezultaty w postaci trwałej zmiany sytuacji życiowej
mieszkańców.
Jak wykorzystać wyniki ewaluacji?
Szybki rozwój technik informacyjnych oraz złożoność procesów
społecznych związanych z informatyzacją wymusza konieczność
wprowadzania modyfikacji i udoskonaleń w zaplanowanych
działaniach. Prowadzenie ewaluacji staje się niezbędne. Bez kontroli
przebiegu i efektów realizowanych przedsięwzięć niemożliwe jest
skuteczne ulepszanie przyjętych rozwiązań związanych z rozwojem
gminnej infrastruktury oraz wspomaganiem tworzenia i korzystania
z usług online.
Ewaluacja pozwala wyznaczać kierunki dalszego kształcenia
i doskonalenia pracy osób i instytucji, które mają bezpośredni
wpływ na dalsze planowanie procesów rozwoju teleinformatyki, na
pozyskiwanie środków finansowania oraz na wdrażanie konkretnych
projektów rozbudowy infrastruktury i praktycznego wykorzystania
narzędzi informacyjnych w gminie.
Wyniki ewaluacji mogą być też wykorzystane w przygotowywaniu
wniosków o dofinansowanie ze środków krajowych i z Unii
Europejskiej, w działaniach promocyjnych prowadzonych przez
gminę, w kontaktach z potencjalnymi inwestorami itp.
156 > Metoda e-VITA
Znaczenie i efekty metody e-VITA
Załącznik 1
Propozycja pytań do kwestionariusza badania spełnienia potrzeb
beneficjentów informatyzacji.
Dane o beneficjencie:
Płeć
Wiek
Wykształcenie
Obecny status
(bezrobotny, pracujący stale, pracujący dorywczo, uczący się)
1. Dlaczego zdecydował/a się Pan/Pani
(na
przykład skorzystać z dostępu do Internetu, uczestniczyć w spotkaniu
informacyjno-konsultacyjnym, szkoleniu, realizacji projektu)?
2. Czy (na przykład dostęp do Internetu,
uczestnictwo w spotkaniu informacyjno-konsultacyjnym, szkoleniu,
realizacji projektu) przyniosło Panu\Pani wymierne korzyści?
3. Co (na przykład w sposobie zapewnienia
dostępu do Internetu, spotkaniu konsultacyjnym, szkoleniu,
realizowanym projekcie) było najbardziej użyteczne dla Pana/Pani?
4. Co w (na
pr z ykład
sposobie
zapewnienia dostępu do Internetu, spotkaniu konsultacyjnym,
szkoleniu, realizowanym projekcie) było najmniej dla Pana/Pani
użyteczne?
Metoda e-VITA > 157
Znaczenie i efekty metody e-VITA
Załącznik 2
Plan ewaluacji planowania i wdrażania informatyzacji w gminie
Cel ewaluacji
•diagnoza zaistniałych czynników, które mogą mieć wpływ na
proces wdrażania i skuteczność osiągania założonych celów,
•
ocena jakości zarządzania realizacją przedsięwzięcia.
Pytania kluczowe
1.Czy cele informatyzacji zostały jasno określone?
2.
Czy opracowano strategię informatyzacji?
3.Czy precyzyjnie sformułowano zakres działania członków
Partnerstwa na Rzecz Informatyzacji?
4.Czy określono wskaźniki osią gnięcia celu/celów
informatyzacji?
5.
Czy określono metody pomiaru realizacji wskaźników?
6.Czy dokonano diagnozy ryzyka dotyczącego powodzenia
działań zaplanowanych w procesie informatyzacji?
7.Czy wyniki tej diagnozy (jeżeli była przeprowadzona)
zostały uwzględnione przy planowaniu informatyzacji (czy
sformułowano alternatywne scenariusze)?
8.
Czy sformułowano szczegółowy program działań?
9.Czy precyzyjnie określono „kamienie milowe” dla
poszczególnych działań?
10.Czy wyznaczono osoby odpowiedzialne za realizację
poszczególnych działań?
11.Czy określono zasady monitorowania wykonania
poszczególnych działań?
12.Czy wyznaczono osoby odpowiedzialne za sprawdzanie
wykonania poszczególnych działań?
13.Czy określono sposób oceny (ewaluacji) działań prowadzonych
w ramach informatyzacji?
14.Czy wyznaczono osoby odpowiedzialne za gromadzenie i analizę
opinii o działaniach prowadzonych w ramach informatyzacji?
15.Czy zaplanowano, jak wnioski z oceny realizowanych
działań będą wykorzystywane przy wdrażaniu rozwiązań
doskonalących?
16.Czy budżet na informatyzację został zaplanowany
realistycznie?
17.Czy zaplanowany budżet zapewnia właściwą realizację
zaplanowanych działań?
18. Czy opracowana strategia informatyzacji jest realizowana?
158 > Metoda e-VITA
Znaczenie i efekty metody e-VITA
19.Czy podjęte działania przyczyniają się do osiągania założonego
celu/celów?
20.Czy wprowadzono jakieś modyfikacje w stosunku do przyjętej
strategii informatyzacji?
21.Czy „kamienie milowe” dla poszczególnych działań
informatyzacji są osiągane?
22.Czy osoby odpowiedzialne za realizację poszczególnych
działań właściwie wywiązują się z postawionych przed nimi
zadań?
23.Czy prowadzone jest monitorowanie wykonania poszczególnych
działań?
24.Czy osoby odpowiedzialne za sprawdzanie wykonania
poszczególnych działań właściwie wywiązują się
z postawionych przed nimi zadań?
25.Czy gromadzenie opinii oceniających działania prowadzone
w ramach informatyzacji jest prowadzone zgodnie
z przyjętym planem?
26.Czy osoby odpowiedzialne za gromadzenie i analizowanie
opinii o działaniach prowadzonych w ramach informatyzacji
właściwie wywiązują się z postawionych im zadań?
27.Czy wyniki ewaluacji są wykorzystywane w celu poprawy
realizowanych działań?
Metoda e-VITA > 159